S)e ÊcklóeSoii^cmt Amerika gaat waterstofbommen maken H et h u is Lauern esse" Als die bom maar nooit barst! BESLUIT VAN PRESIDENT TRUMAN GENOMEN Wordt spoorwegverkeer met Berlijn weer stopgezet? Franse regering haalde 't maar net! Y) free te or: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. W2LA1ER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" WOENSDAG 1 FEBRUARI 1950 41ste JAARGANG No. 11893 Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f 4.15 p. kwart. Franco p. p. i 4.90. - Advert.: 15 'et. p. mm. Telefoontjes f 1.50 Eén bom kost een paar milliard PRESIDENT' TRUMAN heeft gisteren de commissie voor atoomenergie instructie gegeven het werk aan de waterstofbom te beginnen. Hij bekrachtigde zijn beslissing met de volgende verklaring: „Als opperbe velhebber van de gewapende strijdkrachten zie ik het als een deel van mijn verantwoordelijkheid, erop toe te zien dat ons land zich tegen elke mogelijke aanvaller kan verdedigen. Daarom heb ik de commissi! voor de atoom-energie opdracht gegeven haar werk voort te zetten op het gebied van alle vormen van atoom-wapenen, waaronder de waterstof- of su per-bom. den volgens verschillende schattin gen 100 millioen tot 4 milliard dollar bedragen. Het is mogelijk, dat de bom een gebied van 250 vierkante kilometer kan verwoesten. Dr. Urey, de uitvinder van het zware water en een der mannen, die de eerst uitgeworpen atoombom ver vaardigde, citeerde vier dagen gele den een rapport van enkele natuur kundigen, die het mogelijk achten, dat de door een ontploffing van de waterstof-bom veroorzaakte radio activiteit in een gebied zo groot als de Verenigde Staten alle soort leven zou vernietigen. Dr. Urey achtte het niet uitgesloten, dat Rusland bij de productie van de waterstofbom een voorsprong had op de Verenigde Sta ten. Een andere natuurkundige veron derstelde onlangs, dat geen vliegtuig ae waterstofbom zou kunnen afwer pen zonder zelf door de ontploffing te worden vernield. DE KRACHT VAN DEZE SUPERBOM. De productie van de waterstof bom is achter de schermen in de Verenigde Staten wijd en zijd be sproken sinds de explosie van een atoom-bom „ergens in Rusland", in September bekend gemaakt werd. De principes van de waterstof-bom zijn bekend. Maar het is niet zeker of de bom, eenmaal gefabriceerd, zal exploderen en, zo ja, of men de ex plosie in toom kan houden. Sommige geleerden zouden er niet veel voor voelen aan het project te werken omdat' het wapen alleen kan worden gebruikt voor massa-vernie tiging. De kosten van deze reuzenbom zou- EELCO VAN KLEFFENS IS NIET LINKS! Naar aanleiding van de foto, die wij gisteren op de voorpagina van ons blad afdrukten van de Ned. ambassadeur in Washington, mr. E. N. van Kleffens, bereikten ons van verschillende zijden de opmerking dat van Kleffens mt z'n linkerhand het pact ondertekent. Schrijft onze ambassadeur links? De verwarring werd nog grote toen bleek dat som mige andere bladen een kleine foto afdrukten, waarop hij wel rechts schreef. De oplossing is eenvoudig. Eelco van Kleffens schrijft rechts, zoals de meesten van ons. Maar het A.N.P., dat dergelijke buitenlandse foto's onder de Nederlandse bladen distribueert, heeft bij het afdrukken het negatief ondersteboven gelegd, zodat een spiegelbeeld verkregen werd. In vele bladen kwam deze fout dus voor. DE LOONGRENS VAN 4500 GLD. De loongrens voor de ziekte-wet is. zoals gemeld, gebracht van 3750 op 4500 gld. 's jaars. De kinderbijslagwet is niet gewij zigd, en blijft dus voor loontrekken- den onbegrensd. Het persbericht van gisteren was niet duidelijk en kon misverstand wekken. JOHAN VAN OLDENBARNEVELT OP DE THUISREIS. Op 27 Januarf is van Tandjong Priok vertrokken het troepenschip „Johan van Oldenbarnevelt" met 2440 passagiers aan boord bevinden zich een detachement der Kon. Ma rine, het le regiment huzaren van Boreel, de 31e hulp verbandplaats afdeling, individuele militairen en zieken. NIEUW FEUILLETON. Wij maken er onze lezers op at tent, dat morgen een begin wordt REACTIES OP TRUMANS VERKLARING. nadat Truman zijn be slissing had bekend gemaakt, kwa men de eerste commentaren los. In kringen van Congresleden werd Trumans besluit over het algemeen toegejuicht. Senator Scott Lucas, een van de meest vooraanstaande leden van de Amerikaanse senaat verklaarde:. „Ik bid God, dat wij nimmer van de wa terstofbom gebruik zullen behoeven te maken. De vrije volken der we reld weten dat de Verenigde Staten nimmer een dergelijke bom of van welke andere, bom ook zullen .gebrui ken, indien zij niet worden aangeval len. Ik vertrouw erop, dat de ontzet tende verwoestingsmogelijkheden, welke het gebruik van de waterstof bom inhoudt, uiteindelijk het.mens dom weer bij zinnen zullen bren gen". De verklaring van senator Lucas kan als een samenvatting worden be schouwd van de mening der Con gresleden over Truman's besluit. De leiders van de Amerikaanse communistische partij hebben presi dent Truman een telegram gezon den, waarin zij er op aandringen da', hij terug zal komen op zijn besluit, opdracht zal geven het vraagstuk van de waterstofbom uitputtend in het Congres in openbare zitting te doen behandelen en onmiddellijk onder handelingen met de Sovjet-Unie zal laten openen, om tot controle op en verbod van atoomwapens te komen. GESPREK MET STALIN ZINLOOS Het Britse ministerie van Buiten landse Zaken heeft verklaard, dat een rechtstreekse poging van het Westen om met Stalin tot een over eenkomst te geraken over de atoom bom, op het ogenblik geen hoop tot succes inhoudt. HEEFT AMERIKA REEDS EEN WATERSTOFBOM? Te Washington wijdt men veel aandacht aan de bewoording van Tru man's zorgvuldig opgestelde verkla ring over de vervaardiging van de waterstofbom. Men merkte op, dat Truman zei, de commissie voor de atoomenergie opdracht te hebben ge geven haar werk inzake alle vor men van atoomwapens, met inbegrip van de .zogenaamde waterstof- of superbom", voort te zetten. „Dit werk wordt en zal worden voort gezet, evenals alle andere werkzaam heden op het gebied van atoomwa pens, op een grondslag, welke in overeenstemming is met de Ameri kaanse plannen voor vrede en veilig heid", aldus zei Truman letterlijk. Men vraagt zich op grond van deze woordkeus af, of de V.S. al een wa terstofbom vervaardigd en misschien al geprobeerd hebben. Met de vorst hebben de moeilijk heden te Giehoorn hun intrede ge daan. De waterwegen raakten toe- gevroren, en het punterverkeer lag stop. Op deze foto ziet u de Giet- hoornse kolenman, die welgemoed met de slee op weg is naar zijn klan ten. Beschuldiging van sabotage Het spoorwegverkeer tussen West- Duitsland en Berlijn is in gevaar. De (Oostduitse) directie van de Reichsbahn heeft te kennen gege ven dat er op de spoorlijnen ernstige gevallen van sabotage zijn ontdekt, gepleegd door lieden uit Westelijk Berlijn met goedkeuring van de Westberlijnse politie. Deze sabotage, zegt de directie van de Reichsbahn, is zo ernstig, dat het spoorwegverkeer tussen West -en Oost er door in gevaar wordt ge bracht. Onder de Westelijke gealilieerden heeft deze onheilspelende medede ling van de directie der Reichsbahn meer ongerustheid verwekt dan de belemmeringen van het verkeer op de wegen tussen West-Duitsland en Berlijn. Men ziet er het voorspel in van een nieuwe Russische actie om het gemaakt met een nieuw feuilleton, spoorwegverkeer met Berlijn stop te een boeiend romantisch verhaal. zetten. Bidault kreeg vijlmaal minimale meerderheid WIJF MOTIES VAN VERTROUWEN had minister-president Bidault verbonden aan het ontwerp van de begroting. Vijfmaal heeft de Nationale vergadering haar vertrouwen gegeven. En de Franse regering is zij het weer op het kantje aan aftreden ontsnapt. De eerste motie verkreeg 299 stemmen (293 werden er tegen uitge bracht). Voor de tweede motie luiden deze cijfers 301 en 293, voor de derde 294 en 291. Bij de stemming over de vierde motie steeg de spanning ten top en er werden evenveel stemmen voor als tegen uitgebracht, nJ. 293. Even later bleek dat er 294 voor en 293 tegen waren uitgebracht. De vijfde motie ging over het ont- werp-begroting in zijn geheel. Na stemming bleek dat de regering in het zadel kon blijven: 300 stemmen waren uitgebracht vóór, 284 tegen de begroting. De vijf punten, waaraan de rege ring de vertrouwenskwestie had ge koppeld, waren: verhoging van de productiebelasting met 1 pet.; een nieuwe belasting op niet-uitgekeer- de winsten; een belasting op onder nemingen voor vervoer langs de weg; het totaal der uitgaven voor de civiele sector en het eindbedrag van de begroting. Voor de nationale vergadering tot het stemmen over de vijfde motie overging, deed Bidault een beroep op de afgevaardigden om de rege ring niet in gevaar te brengen. Hij wees erop, dat de val de regering geen oplossing zou betekenen, daar haar opvolger voor dezelfde proble men zou komen te staan. De* rege ring zal haar uiterste best doen om zo veel mogelijk te bezuinigen, zo beloofde hij. West-Berlijn leeft van de negen duizend tot twaalfduizend ton goe deren die het dagelijks per spoor uit het Westen ontvangt. REGERINGSBUREAUX VAN BONN NAAR BERLIJN? Te Bonn wordt vernomen, dat de kwestie van de verplaatsing van som mige diensten van de bondsregering naar Berlijn thans wordt onderzocht. De regeringsdiensten, welke naar Berlijn zouden, kunnen overgeplaatst worden, zouden o.m. sommige bu reaux van het ministerie voor Duit se aangelegenheden en van het mi nisterie van binnenlandse zaken zijn. Voorts wordt vernomen, dat dr Hein- rich Vockel, de regering van Bonn te Berlijn zal vertegenwoordigen. De erkenning van Hotsji Minh Frankrijk protesteert De Franse regering heeft aan de Russische ambassade te Parijs een nota doen overhandigen, waarin zij protesteert tegen het Russische be sluit de opstandige beweging van Hotsji Minh in Indo-China te erken nen. Het besluit zou de Frans-Russi sche betrekkingen ernstig kunnen schaden. Copieën van de nota zijn overhandigd aan de diplomatieke ver tegenwoordigers van de Ver. Staten en Engeland te Parijs. In de nota wordt verklaard, dat het Sowjetrussische besluit de begin selen van het 'internationale recht schendt, daar.de enige ordelijke Viet namese regering die van Bao Dai is. Het Sowjetrussische besluit om „de opstandelingenbeweging te er kennen zou het nog moeilijker ma ken om de vrede in het land te her stellen". De consequenties van de Russische daad tegen Frankrijk kunnen niet worden onderschat, aldus de nota. STRENGE KOUDE IN DE V. S. In het aan de kust van de Stille Oceaan gelegen Noordwestelijke ge deelte van de Verenigde Staten is het kouder dan het in ruim vijftig jaar ooit is geweest. Gedeelten van de bijna 1300 kilometer Oostelijker gelegen Dakota-bergen zijn onder een sneeuwlaag ter dikte van bijna een meter bedekt. In dit gebied zijn duizenden personen volkomen van de buitenwereld afgesneden. Som mige boerenfamilies zijn sinds mid den December van het afgelopen jaar niet meer met de bewoonde wereld in verbinding geweest en een aantal hiervan is dringend om brandstof verlegen. Het Rode Kruis heeft de vier be trokken districten van Zuid-Dakota als „door rampen geteisterd gebied" gekwalificeerd. Op het leger is een beroep gedaan om sneeuwploegen be schikbaar te stellen, waarmede men de geïsoleerden hoopt te kunnen be reiken. Het leger heeft toegezegd de sneeuwploegen per vliegtuig te zullen zenden. Door de N.C.R.V. is vorige week en hedenmorgen een radio-hoorspel, gegeven, bewerkt naar de roman van mevr. A. L. G. BosboomTcrus- saint: „Het Huis Lauernesse". Het boek werd geschreven in 1840 en wordt tegenwoordig zelden meer ge lezen, behalve door de studenten in de vaderlandse letteren. „Het Huis Lauernesse", al is het hier en daar langdradig door historische uitwei dingen, munt uit door fijne karakter tekening en door de beschrijving van bevig-romantische taferelen, welke typerend zijn voor dat tijdvak. In het radio-spel, dat van de roman is gemaakt, treden ongeveer 20 per sonen op (waarbij niet geteld een gezelschap over-jolige monniken) wat voor 'n hoorspel van 2 uur rijke lijk veel is, en voor niet-ingewij- den het volgen van het verhaal zeer moet hebben bemoeilijkt Gelijk uit een ingezonden stuk in dit blad vorige week bleek, heb ben katholieken dat hoorspel beluis terd, en met ergernis. De radio is een vrijpostige gast en wanneer een uitzending aanstoot of ergernis geeft, is het beter de knop om te draaien en een ander station op te zoeken. De keuze van de N.C.R.V. met dat hoorspel kunnen we niet gelukkig noemen, maar misschien we weten 't niet, maar het is moge lijk dat de K.R.O. wel eens een stuk opvoert, dat de Protestantse luisteraars niet welgevallig is. Oudere katholieke luisteraars zul len zich meer gestoten hebben aan dit stuk dan jongere. In de geschie denis-boekjes op de lagere school school wordt tegenwoordig onver bloemd verteld in enkele zelfs vrij uitvoerig dat er in „het herfst tij der Middeleeuwen" vele misstan den in de Kerk waren en de levens wijze van een gedeelte der geeste lijkheid veel en soms zeer veel te wensen overliet. Er werd allerwege geroepen en gesmeekt om een her vorming „in hoofd en leden". Na en kele goedbedoelde, maar mislukte pogingen, heeft het Concilie van Trente (15451563) krachtdadig in gegrepen, de overgeleverde Christe lijke leer verduidelijkt en de le venswijze gezuiverd van onwelko me aanwassen. Intussen was Luther op zijn eigen houtje een kerk-hervorming begon nen (1517), maar begaf zich, helaas, daarbij van meet af aan op het pad der ketterij door niet in bijzaken maar in beginsel volkomen af te wij ken van de leer, tot dan toe en tot nu toe door de Kerk van Christus verkondigd. Luther had daar niet het recht toe. Niemand heeft daar het recht toe. Ook de Paus niet. En evenmin een concilie. Maar Luther mat zichzelf de on feilbaarheid aan met een bluf, waarover zijn tijdgenoten verbluft stonden een onfeilbaarheid, welke hij aan de paus en concilie ontzegde. Zijn nieuwe leer zou nooit op zo grote schaal ingang hebben gevon den, indien er toentertijd niet treu rige misstanden in de kerkelijke practijk werden gevonden en de ge loofskennis van het Christen-volk niet veronachtzaamd was geweest. Wanneer de vicaris van de bis schop van Utrecht in het N.C.R.V. radio-hoorspel tot de Luthersgezin- de Paul zegt: „Je dwaalt te goeder trouw; dat zal je niet als zonde worden aangerekend", geldt die op merking niet alleen voor de tegen woordig levende Protestanten, maar ook velen, die in de tijd van Luther leefden. Die vicaris maakt wel meer rake opmerkingen o.a. toen Ottelijne, jonkvrouw van Lauernesse, over Lu ther sprak als over een „uitverkoren werktuig" en hij antwoordde: „Welke sterveling zal dat uitmaken?", na even te voren gewaagd te hebben van Luthers haast en zijn gekwetste trots. Alleen de Kerk maakt uit, of een leerstelling waar of vals is. Zij deed dat niet alleen bij Luther. Zij had het reeds 15 eeuwen ïpoe- ten doen en zij doet dat nóg. Zij doet dat krachtens het gezag en de belofte van de voorlichting van de H. Geest door Christus gegeven aan de gezamenlijke apostelen en hun opvolgers de bisschoppen in 't bijzonder aan Petrus en diens opvolgers de bisschoppen van Rome. Toen in het hoorspel, we menen over Paul (maar we raakten de kluts met al die personen wel eens kwijt!) gezegd werd: „op hem rust een deel van Luthers geest", waren we opge lucht, dat het ten minste maar een deel van Luthers geest was. Wie het leven van Luther leest, niet in een Protestantse bloemle zing, maar zoals het werkelijk was, begrijpt, hoe de, onbestreden, twee grootse genieën van die tijd, Eras mus en Thomas More, er weinig door gesticht waren. Deze twee mannen waren geen van beiden op hun mondje gevallen, als het er om ging, fouten en wantoestanden in de Kerk aan te wijzen, maar zoals Luther te keer ging was hun te kras. De „Wittenberger nachtgaal" de lofprijzijing is van Hans Sachs vindt in de vogelwereld meer over eenkomst met de scheldende Vaam- se gaai. Luthers „tafelgesprekken" zijn een hoogst onsmakelijke lectuur, zijn „zendbrieven" tegen de opstan dige boeren behoren tot de schanda ligste pamfletten, ooit ter wereld ge schreven, de toon, waarop hij tegen de Kerk uitpakte, blijkt reeds uit de titel van een van zijn vele geschrif ten, de in 1522 uitgegeven: „Bulla Coena Domini, d.i. die Bulle vom Abendfressen des allerheiligsten Herrn des Paptes". („De bulle Avondmaal des Heren, d.w.z. de bulle van het Avond-vreten van de allerr heiligste Heer de Paus"). De nuchtere Erasmus schreef aan George van Saksen over Luther: „Grote God, welk een verwijdering van de geest van het Evangelie. Honderd tegen hem geschreven boe ken zouden me niet zo afkerig van hem gemaakt hebben als deze be ledigingen. En in zijn verweer schrift tegen Luther schreef Eras mus: „Mij maak je uit voor een Epicurist (navolger van een heidens wijsgeer). Als ik als Epicurist in de tijd van de apostelen geleefd had en hen met zulke krenkingen het Evan gelie had horen verkondigen, dan vrees ik, dat ik Epicurist zou zijn ge bleven.... Wie het bewustzijn heeft van de heiligheid van zijn leer, die mag niet met ijdele onbeschaamd heid en boosaardige zucht tot ver draaiingen te werk gaan." Volgens het N.C.R.V.-hoorspel had de toenmalige bisschop van Utrecht David van Bourgondië, een ander oordeel over Luther. In de fantasie van mevrouw Bos- boom-Toussaint zou bisschop David gezegd hebben: „Wie dat wil mag Luther veroordelen. Ik kan dat niet, nadat ik in Rome geweest ben." Het woord Rome werd door de radio speler tweemaal met een snauwende klank gezegd maar dat komt na- turlijk voor rekening van David van Bourgondië! Er was in die tijd veel verkeerds in de Kerk, maar er was óók veel goeds er was veel ver slapping, maar óók veel godsvrucht en naastenliefde. Hier te lande, en ook in de stad Rome. In Rome was in die dagen Philip Neri dé grote man, en weinigen zijn in nederig heid en zachtmoedigheid zo in de voetstappen van Christus getreden als hij. Er waren vel/ grote heiligen in die dagen, maar wij noemen St. Philip Neri omdat hij uit Rome ge boortig was en op de gang van za ken in die stad een diepgaande in vloed had. Een boom, die dergelijke vruchten van heiligheid voortbrengt, is al was er dan hier en daar een wormstekige appel aan te vinden de moeite waard om bemest en ver zorgd te worden. Er als los zand bij hing in het ra diohoorspel de scène, waarin pastoor Jan van Woerden het besluit neemt te trouwen. „Ik heb haar lief met een liefde, welke onstraffelijk moet zijn in Gods-oog," laat mevr. Bosboom hem zeggen. Een getrouwd man, die een ande re vrouw dan zijn eigene bemint, kan zich dat ook wel gaan verbeel den, maar stuit daarbij op de ker kelijke en burgelijke wet. Jan van Woerden stuitte daarbij op de kerkelijke wet, welke, althans voor de Westerse Kerk, geen ge huwde priester toelaat. Men is niet verplicht qm te trouwen, men is niet verplicht om priester te worden, maar wie trouwt of wie priester wordt, bindt zich voor het leven. Met deze eis aan haar priesters te stellen, steunt de Kerk niet alleen op de gewoonte, niet alleen op Pau- lus, maar op Christus zelf, die ge zegd heeft: „er zijn er, die zich on- huwbaar maken om wille van het Koninkrijk Gods" en er aan toe voegend: „Wie het vatten kan, die vatte het!" En al laat de Kerk voor Oost-EuroDa de eis niet in volle om vang gelden, daarbij houdt zjj toch vast aan het Paulijnse voorschrift, dat een priester slechts éénmaal ge huwd mag zijn. De bedoelde tekst wordt ook in het hoorspel aange haald als een vrijbrief, terwijl ze tevens een beperking inhoudt, opge legd door de apostel, die elders wenste, dat iedereen was „zoals ik", d.w.z. ongetrouwd. De N.C.R.V. heeft met haar hoor spel „Het Huis Lauernesse" een reeks legenden gesteund en opnieuw leven in geblazen (ofschoon zij in andersdenkende kringen nog levend genoeg zijn!) Het is onbegon nen werk de voosheid dezer legen den te bestrijden. Het is echter on nodig, dat ook Katholieken aan deze legende-vorming enige waarde zou den gaan hechten. Daarom meènden we er althans iets van te moeten zeggen. Het zou ons te ver voeren er dieper op in te gaan. De grootste aanstoot hebben Katholieke luiste raars blijkbaar genomen aan de scène met dronken en het heilige lasterende kloosterlingen. Het was een vrij hatelijke scène. Misschien misschien, maar dan zeker als uit zondering is zo iets werkelijk wel eens voorgevallen. Zulke kloosterlingen waren er echter als de kippen bij, toen de z.g. „hervor ming" hier te lande haar intrede deed, hun pij aan de kapstok te hangen het „onmenselijke celibaat" (aldus het hoorspel) over boord te gooien en de H. Kerk in de steek te laten! Zo heeft ieder zwaard twee kan ten ook voor de N.C.R.V.! Het Katholieke geloofsbegrip J*EN katholiek, die zichzelf een zekere mate van ontwikkeling wil en ook mag toeschrijven, moet toch in die ontwikkeling op de eerste plaats zien: kennis van de geopen baarde Godsdienst, kennis van de leer der Kerk. Als hij dat in zijn ontwik keling niet kan zien, dan is die ont wikkeling onevenwichtig, op een be droevende en beschamende wijze. Op de 1ste van deze nieuwe maand ligt weer vóór ons een aflevering van Het Schild. En wij willen met een enkel woord gaarne de aandacht vestigen op deze Schild"-aflevering. In het eerste artikel zet de Warmond- se hoogleraar dr. Groot uiteen, dat wij, katholieken, voorheen in „het gesprek tussen katholiek en protes tant" vaak r.iet voldoende de -volheid der christelijke waarheid" in het oog hebben gehouden. En hij kondigt aan die volheid van het katholiek ge loofsbegrip te ontvouwen in de vol gende aflevering van het „Schild", waarnaar de lezer van het eerste ar tikel ongetwijfeld al met belangstel ling uitziet. In een tweede artikel geeft dr. Pauwels O.P. een beschou wing over de „paradoxale breedheid, die aan het katholieke leven eigen is". Katholiek zijn, zo schrijft hij, „is een kwestie van geesteliik leven, van inne-lijk omgaan met God." Vóór dat we komen aan de rubrie ken: Kroniek. Vragenbus. Boekbe spreking. schenkt prof. dr. van Do- dev/aard uit Warmond ons een weten schappelijke beschouwing over de Evangelist St. Marcus. Wie d»t nummer van ..Het Schild" heeft gelezen, heeft verdiept zijn ge loofskennis, zijn bewustzijn van de rijkdom, die er ligt in de volheid van het katholiek geloofsbegrip. ten. ^oJihjeP-^A. Liever de doornen der waarheid, dan de rozen der huichelarij.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1950 | | pagina 1