S)e
„Katholiek Lelden" herdacht plechtig
de opening van het Heilig Jaar
Trumans
troonrede
Magistrale zang rondom beschrijving der
plechtigheid en van onze geestelijke pelgrimstocht
SlauMtykz Jntwnuntiui
al& eieg.aai
J lr cc tear: C. RL VAN HAR1ERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DONDERDAG 5 JANUARI 1950
41ste JAARGANG No
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mud., f 4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90. - Advert.: 15 ct. p. fhm. Telefoontjes f 1.50
Een waardevol
beginsel
IJ ET is opvallend, dat in het ont-
werp-program K.V.P. voor de
Prov. Staten sterk benadrukt wordt
het subsidiariteitsbeginsel.
Wat is dat voor een beginsel?
Het beginsel, dat een hogere in
stantie niet moet doen, wat een la
gere kan doen; dat de overheid niet
tot zich moet trekken een activiteit,
die door particulieren kan worden
ontwikkeld.
Dit beginsel wordt in de katho
lieke staatkunde algemëen aanvaard.
Het is niet een beginsel, dat ligt
omsloten in de katholieke geloofs-
en zedenleer. Maar het is wel een
beginsel, dat een uitvloeisel is uit
der katholieken waardering voor de
vrijheid en zelfstandigheid; voor de
persoonlijkheid, voor de eigene, de
persoonlijke activiteit.
Het is nuttig en nodig, dat vooral
in deze tijd dit beginsel in een pro
gram der K.V.P. vóórop wordt ge
steld, opdat er naar gehandeld wor
de in de actuele practische politiek.
Dat is nuttig en nodig, omdat er
in de huidige politiek stromingen
zijn, die al dan niet uitdrukke
lijk, maar dan toch feitelijk met
dit beginsel geen of geen voldoende
rekening houden.
Met die stromingen zou ook de
politiek der K.V.P. kunnen worden
meegesleurd.
En dat zou, naar onze zeer stel
lige overtuiging, een sociaal kwaad
zijn, op zich en in zijn gevolgen.
Een sociaal kwaad is het, als in
een samenleving vrijheid en zelf
standigheid wordt ingeperkt méér
dan voor de individuele en algeme
ne belangen nodig is; als de per
soonlijkheid, de eigene, persoonlijke
activiteit in haar ontwikkeling wordt
geremd en beperkt méér dan het
belang der samenleving eist.
In het oniwero-program der KVP
voor de Prov. Staten staat vóórop:
„Overeenkomstig het subsidiari
teitsbeginsel streve de Rijks wetgever
er naar de werkingsfeer der Provin
cies uit te breiden.
Dit brengt mede een grotere mate
van autonome bevoegdheden, van
zelfbestuur vooral ook door eigen
zelfstandige regeling, en van een
ei"-en budget."
En verder lezen we in het ont-
werp-program bv. nog:
„Overeenkomstig het subsidia
riteitsbeginsel sta ook bij de be
vordering van de gezondheidszorg
het beginsel van particulier initia
tief en uitvoering, met steun van
de overheid, voorop."
Het subsidiariteitsbeginsel is een
waardevol beginsel in onze politieke
activiteit, dat wij herhalen het
vooral de politicus van deze tijd
steeds scherp voor de geest moet
staan, opdat hij niet mee drijve
met ongemotiveerde strevingen naar
socialisatie en wat daarop gelijkt.
Particuliere activiteit zij primair;
overheidsbemoeiing subsidiair, d.w.z.
waar en inzoverre particuliere acti
viteit te kort schiet.
VRIJLATING VAN PRIJZEN
De minister van economische za
ken heeft goedgevonden en bepaald
dat worden ingetrokken de prijzen-
beschikkingen voor deuren en pro
ducten vervaardigd door timmer
fabrieken.
Voorts worden vrijgelaten de prij
zen voor bouw- en loodgieterswerk
zaamheden terwijl tevens wordt ge
publiceerd de achtste ontheffings
beschikking prijsstop 1949 betreffen
de de verschillende diensten betrek
king hebbend op vervoer en trans
port.
ïyiILLIOENEN ZULLEN IN HET HEILIG JAAR 1950 NAAR ROME
PELGRIMEREN. De hoofdstad van het Christendom zal twaalf
maanden lang overvol zijn met vreemdelingen uit alle werelddelen,
die de vier kerken zullen bezoeken om de aflaten te verdienen. Docb
hun aantal zinkt weg in de 300-000.000 katholieken, die de wereld
thans telt. Aan verreweg de meesten zal niet het geluk beschoren
zijn de eeuwige stad te bezoeken. Maar ook voor hen is het Heilig Jaar
afgekondigd. Zij vieren het thuis, in eigen stad en land..
Om hen daartoe in te leiden, om in hen het doel en de betekenis
van het Heilig Jaar levend te maken, organiseerde de vereniging „Ka
tholiek Leiden" gisteren in de grote Stadsgehoorzaal een „Paus
avond" die tevens tot doel had hulde te brengen aan Z.H. de Paus,
de bisschoppen en de priesters, waarvan er thans zo velen vreselijke
vervolging lijden, omwille van het geloof.
Honderden Leidenaars en katholieken uit de omgeving hebben dit
begrepen en stroomden gisteravond samen, om verenigd rondom de
Pauselijke Internuntius, mgr. Paolo Giobbe, en hun priesters, in ge
dachten meegenomen te worden naar Rome, waaraan de bekende
K.R.O.-radio-reporter Paul de Waart onlangs een bezoek bracht, van
welke reis hij enkele indrukken weergaf. Zij kwamen ook om van
pater Goossens te vernemen wat men uit de Pauselijke intentie heeft
te verstaan en wat dit betekent voor de katholieken, die ver van
Rome, door het geloof verenigd met de stad der zeven heuvelen, met
de H. Vader het Heilig Jaar willen beleven, door te handelen zoals
het Episcopaat in het laatste herderlijk schrijven duidelijk aangaf, een
boodschap die niet mis te verstaan was.
ZO HERDACHT LEIDEN de ope
ning van het Heilig Jaar. op een
wijze, die feestelijk was door het
rijke programme van zang, dat om
de redevoeringen heen geweven was.
Het mannen- en jongenskoor van de
St. Petrus omlijstte de rede van Paul
de Waart en na de pauze zong een
versterkt Alma Materkoor jubelend
het Credo van Bruckner uit, als een
juichende geloofsbelijdenis van hen,
die in gedachten te Rome vertoef
den. Het machtige Te Deum van
Verdi klonk omhoog als een vurig
dankgebed tot God, Die ons in vre
de en vrijheid het Heilig Jaar zó laat
inzetten.
Welkomstwoorden
Even nadat de klok acht uur ge
slagen had, schreed de Pauselijke
Internuntius, die in de receptieka
mer ontvangen was, door het mid
denpad van de grote zaal naar vo
ren. Op de voet volgden hem deken
A. Homulle, de heer C. Zandbergen,
voorzitter van „Katholiek Leiden",
rector F. Bernefeld, g.a. van „K.L.",
wethouder St. Menken, namens B.
en W. en enige bestuursleden. Een
klaterend applaus getuigde van de
waardering der aanwezigen voor de
aanwezigheid van mgr. Giobbe. Mgr.
nam plaats voor het podium, dat
stemmig met wit-gele doeken en
palmen was versierd. Aan zijr. rech
terzijde zetelde deken Homulle;
links van Zijne Excellentie had zijn
secretaris plaatsgenomen. De koren
zongen het „Christus Vincit" ter
verwelkoming.
Onder de vele genodigden zagen
wij heren geestelijken uit stad en
omgeving, leden van de R.K. raads
fractie, sectievoorzitters van „K.L.",
besturen der R.K. Organisaties en
deputaties van R.K. Verenigingen.
Toen allen gezeten waren, sprak
de heer Zandbergen een hoogge
stemde inleiding uit, waarin hij het
doel van deze avond: hulde aan Paus,
bisschoppen en priesters, uiteenzet
te en er op wees dat in Z.H. de Paus
niet op de eerste plaats de mens,
maar bovenal de plaatsbekleder van
Christus, en in de bisschoppen de
opvolgers der apostelen werden ge
huldigd. Na zich in het Italiaans tot
mgr Giobbe persoonlijk gewend te
hebben, wiens aanwezigheid spr. een
hoge eer voor Leiden achtte, ver
welkomde de heer Zandbergen de
overige genodigden, waarna het
koor het „Tu es Petrus" inzette en
Paul de Waart als eerste spreker de
catheder beklom.
Rome—Paus H. Jaar
Rome, Paus en Heilig Jaai voj-m-
den een onverbreekbare trits, die
bepaalden waarover Paul de Waart,
nadat hij met Kerstmis getuige was
geweest van de opening van het
Heilig Jaar, zou spreken. Dit kon
slechts in enkele korte trekken ge
schieden en moest onvolledig zjjn.
Want wat Rome betekent voor de
Christenheid, hebben zelfs dichters
en schrijvers met wereldnaam
slechts moeilijk kunnen beschrijven;
spr. wilde het daarom doen als een
eenvoudig pelgrim, wiens hoofd nog
bestormd wordt door de vele mach
tige indrukken in Rome opgedaan.
Iets van de stemming, sfeer en de
ontroering van hen, die getuige wa
re van de onvergetelijk luisterrijke
Z.H. PAUS PIUS XII
plechtigheid, trachtte hij over te
brengen en beschreef daartoe de
Eeuwige Stad als het grote geeste
lijke middelpunt, sinds de Kerk de
grote sprong over heel de wereld
nam. Rome, zetel van de Vader der
Christenheid als opvolger van de
eerste Paus, de stad van Martelaren,
waar Petrus gekruisigd en Paulus
onthoofd werd, het heilige Rome van
de catacomben, van deze stad
schreef de H. Catharina van Siëna
„Romeinen, als ik wandel op Uw
grond, brandt ze onder m'n voeten,
omdat ze gedrenkt is met het bloed
der martelaren". Zo vergaat het ook
de pelgrim, die in 1950 Rome be
zoekt.
Spr, beschreef de St. Pieterskerk,
gebouwd op het graf van St. Petrus,
waarover zich het machtige bouw
werk van Michel Angelo koepelt, in
de stad die één is met de Paus, om
dat zij verbonden zijn door de ban
den van Kerk en Geloof.
Sprekend over Paus Pius XII,
wees Paul de Waart er op hoe het
inderdaad waar is dat God aan Zijn
Kerk de Paus geeft die hij nodig
heeft en herinnerde aan de jubel
rondom de pauskeuze in 1939, toen
duizenden, op het St. Pietersplein
verzameld, wisten in Hem gekregen
te Tebben een krachtfiguur die de
wereld kende en die God ons ge
geven heeft in en voor deze tyd.
Bidden voor Paus en vervolgden
Doch ook de Paus is een mens,
voor wie gebeden moet worden;
vooral als men het zorgelijk gezicht
van deze verheven gestalte aan
schouwt, beseft men iets van de last
die op zijn schouders rust. Maar niet
alleen voor hem moet gebeden wor
den; ook voor de Kerk en Zijn be
dienaren, die vervolgd worden, moet
ons gebed opstijgen. Daarbij moeten
wij blijven protesteren tegen de ver
volgers van mgr Stepinac, kardi
naal Mindszenty, mgr Beran en zo
vele anderen. Zij worden betrokken
T (Foto: N. v. d. Horst)
Langs een erewacht van gidsen betreedt de Pauselijke Internuntius, mgr. Paolo Giobbe, de volle Stadsgehoor
zaal. Achter hem deken A. Homulle en de heer C. Zandbergen, voorzit ter van „Katholiek Leiden",
Telegram
aan de Paus
Tijdens zijn openingswoord
las de voorzitter het volgende
telegram voor, dat aan Z.H. de
Paus werd verzonden.
4 Januari,
Alle katholieke organisaties
van Leiden, verenigd onder
auspiciën van de Vereniging
„Katholiek Leiden", hedenavond
bijeengekomen in de Stadsge
hoorzaal en in ons midden aan
wezig zijnde Uwe Internuntius,
monseigneur Paolo Giobbe, de
ken Homulle, pastoors, rectoren,
kapelaas en verdere geestelijk
heid van Leiden en Omgeving,
willen met deze openbare bij
eenkomst, ter herdenking van
de opening van het Heilig Jaar,
onze hulde en aanhankelijkheid
betuigen aan de Kerk, aan U
Heilige Vader, aan Uw bisschop
pen en priesters, voor de ope
ning van de Deur der Gerech
tigheid en bidden dat de Geest
van het Heilig Jaar ons allen
mogen doordringen.
w.g. C. Zandbergen,
Voorzitter
F. A. M. Bernefeld, Pr.
Moderator
J. A. M. van Zonneveld,
Secretaris
in deze hulde, met allen die in Euro
pa en China lijden voor Christus.
Het Heilig Jaar is ingegaan. Wij
zijn bereid te bidden en boete te
doen. De betekenis van dit alles
hebben wij duidelijk leren verstaan.
Het mag geen traditionele handeling
zijn, niet alleen symboliek, het moet
zijn een ingaan in de deur die Chris
tus is. De H. Vader noemde het een
jaar van geestelijke vernieuwing,
een beslissend jaar voor de wereld
en de mensen, een jaar van grote
terugkeer tot God in een wereld van
sociale rechtvaardigheid, een kruis
tocht van barmhartigheid en liefde,
een jaar van trouw, liefde, volg
zaamheid aan de H. Vader.
Na zich in het Frans de taal der
diplomaten tot mgr Giobbe ge
wend te hebben, besloot spr. „Laat
ons God danken voor deze Paus,
aan wie wij trouw zullen zijn tot
onze laatste ademtocht. De obelisk
op het voorplein van de St. Pieter
legt zo treffend getuigenis af van
deze trouw en onze gehoorzaamheid
aan de Paus: Christus Vincit; Chris
tus Regnat; Christus Imperat."
Verkenners bieden een foto
aan.
De Caritas Missie verkoopt af
drukken van de eerste kleurenfoto,
die van Z.H. de Paus is vervaardigd.
Enkele verkenners van de St. Pe
trus-parochie, die deze foto's ver
kopen om daardoor iets over te hou
den voor een reis van enkelen hun
ner naar Rome, boden bij monde van
hopman H. Montanus een buitenge
woon fraaie vergroting, achter glas
en in lijst, aan de Internuntius aan,
namens de Caritas Missie.
Voor vervolg van het verslag zie men
Pag. 2.
VIJF PROCENT
LOONSVERHOGING VOOR HET
BAKKERSBEDRIJF.
Regeringsbrood niet, witte brood wel
duurder.
De organisaties van werkgevers en
werknemers in het bakkersbedrijf
hebben zich naar aanleiding van de
moeilijkheden, die gerezen zijn in hun
bedrijf ten aanzien van de vergun
ning tot 5 procent loonsverhoging,
gewend tot het college van rijksbe
middelaars en de minister van Land
bouw, Visserij en Voedselvoorziening.
In de besprekingen, die het resul
taat waren, is door de minister, om
aan de bezwaren der werkgevers te
gen een loonsverhoging tegemoet te
komen, voorgesteld de prijs van de
bloem voor het regeringsbrood te
verlagen met 1.04 per honderd ki
logram, terwijl daarentegen de prijs
van de bloem voor het witte brood
met 1.15 zou worden verhoogd.
Daarbij heeft de minister toegezegd,
dat op korte termijn opnieuw een on
derzoek zal worden ingesteld naar
de rendabiliteit van het bakkerij -
bedrijf.
De werkgevers hebben zich. mede
geleid door de overweging, dat deze
loonsverhoging sociaal gezien door
hen gerechtvaardigd wordt geacht,
njet dit voorstel accoord verklaard^
met dien verstande, dat zij deze re
geling slechts zien als een tijdelijke
oplossing, in afwachting van het re
sultaat va neen hernieuwd onder
zoek.
Met genoegen hebben de organisa
ties daarbij kennis genomen van de
mededeling van de minister, dat on
middellijk de kwaliteit van het wit
tebrood aanmerkelijk zal worden ver
beterd.
Op grond van deze overwegingen
is er tussen de organisaties van
werkgevers en werknemers ac
coord bereikt omtrent de loonsver
hoging van 5 procent, welke thans
door het college van rijksbemidde
laars voor het bedrijf bindend zal
worden opgelegd met terugwerken
de kracht van 1 Januari.
Deze maatregel betekent, dat thans
de prijs van het regeringsbrood on
gewijzigd blijft, terwijl daarentegen
de prijs van het wittebrood met twee
cent zal worden verhoogd.
RIJVERGUNNINGEN
AFGESCHAFT
Met ingang van het nieuwe jaar
zijn niet alleen de Zondagrijvergun
ningen in onbruik geraakt, maar
heeft men bovendien voor een auto
of motorfiets geen algemene rijver
gunning meer nodig. Deze algemene
vergunning blijft voorlopig nog wel
nodig voor personen-auto's in ge
bruik bij het beroepsvervoer en voor
alle bestel- en vrachtauto's.
VOETREIS NAAR ROME.
Vanochtend zijn de twee Gronin
gers, de heren W. Stemphner en
M. Zijlstra hun grote voetreis naar
Rome begonnen. Familieleden en
bekenden drukten de beide onder
nemende Groningers op het Gro
ningse marktplein de hand. Ook de
commissaris der Koningin in de
provincie Groningen de heer E. H.
Ebels kwam persoonlijk afscheid
nemen.
De reisbagage is niet groot. Slechts
een rugzak dragen deze voetreizi
gers bij zich, waarin de autogram-
menboeken, welke na afloop van de
reis aan Z.H. de Paus en H.M. de
Koningin zullen worden overhandigd
een veilig plaatsje vonden. De eer
ste etappeplaats is Assen waar de
commissaris der Koningin in de
provincie Drenthe en de burge
meester van Assen hun handteke
ning in deze boeken zullen plaatsen.
Zo zullen zij door Nederland, Bel
gië, Frankrijk en Zwitserland trek
ken. Zij hopen tegen April in Rome
te zijn.
EEN SYMPATHIEKE BESLISSING
VAN DE HOGE RAAD.
Bij dronkenschap achter het stuur
kan auto worden vernietigd.
Een aannemer te 's-Hertogen-
bosch kreeg een proces-verbaal we
gens het besturen van een auto,-ter
wijl hij onder zodanige invloed van
alcoholhoudende drank verkeerde,
dat hij niet in staat moest worden
geacht het motorrijtuig naar beho
ren te besturen. Tevens werd de
auto in beslag genomen. De kanton
rechter in Den Bosch heeft na afloop
van het politie-onderzoek het beslag
opgeheven
De ambtenaar O.M. is van deze be
schikking in cassatie gegaan en thans
heeft de Hoge Raad in raadkamer
eveneens 'n beschikking gegeven en
die van de kantonrechter vernietigd.
De Hoge Raad besliste, dat krachtens
artikel 354 van het wetboek van
strafvordering en vernietiging of on-
bruikbaarmaking van een motorrij
tuig, dat gediend heeft tot het begaan
van een strafbaar feit bij de uit
spraak op gronden, aan het algemeen
belang ontleent, kan worden gelast.
RECEPTIE COMMISSARIS DER
KONINGIN IN ZUID-HOLLAND.
De Commissaris der Koningin in
Zuid-Holland en mevrouw Kesper
gaven gistermiddag voor de burge
meesters uit dit gewest en enkele
bijzondere genodigden met hun da
mes een Nieuwsj aarsreceptie in Kas
teel Oud-Wassenaar, welke druk be
zocht was
DE N.V. OUDEWATERSE BANK IN
STAAT VAN FAILLISSEMENT.
Na een voorlopig onderzoek in de
administratie van de N.V. Oudewa-
terse Bank is de bank bij vonnis van
de arrondissementsrechtbank te
Rotterdam in staat van faillissement
verklaard. Tot curatoren zijn be
noemd mr. A. Blom en mr .B. Moret,
beide te Rotterdam. Het eerste on
derzoek zou hebben aangetoond, dat
de onrechtmatigheden, die aan het
licht zijn gekomen, de liquiditeit
van de bank zouden hebben aange
tast. De directie zou hebben getracht
door middel van een valse balans
voor 1948 de ware toestand zoveel
mogelijk te verbergen. De Oudewa-
terse Bank zou een depot zijn ge
weest van z.g. zwarte effecten, die
buiten de effectenbeurs om, in om
loop werden gebracht.
Men hoort geruchten, dat het de
ficit der bank een bedrag van
f 400.000 zou belopen.
FLES SPOELDE NA 25 JAAR AAN.
Verschillende Vlaamse bladen
melden, dat een Belgische visser,
Julien Janssens uit Heist-aan-Zee,
een fles uit zee heeft opgevist, die
de volgende boodschap bevatte:
„s.s. Orania, in zee geworpen op
17 Mei 1925. De vinder gelieve te
schrijven aan J. van Riet, heren
logement, Harlingen, Nederland."
De zeeman heeft dit gedaan en
zich met de heer van Riet in ver
binding gesteld. Bijna 25 jaar ge
leden had deze, die eigenaar van
een hotel te Harlingen is, 3 zulke
flessen in zee geworpen, toen hij
zich aan boord van het s.s. Orania
ter hoogte van het eiland Fernando
Noronha op ongeveer 1000 mijl van
de Braziliaanse kust bevond.
Een eerste fles was drie maanden
later aangesooeld op 'Norderney,
een van de Oostfriese eilanden.
De heer van Riet heeft thans
Janssens uitgenodigd persoonlijk de
fles naar hem te brengen en enige
dagen zijn gast te zijn.
£en (oMeÖje.
„Christus behoort aan de nederi-
gen van geest, niet aan hen, die zich
boven Zijn kudde verheffen"
Brief van Paus Clemens, de
4erde opvolger van St. Petrus
