S)e ftHdóeöoutamt
Souvereiniteit aan de Ver. Staten
van Indonesië overgedragen
Korte plechtigheid in Burgerzaal
van het Amsterdams Paleis
Rede Moh. Hatta
De rede van H.M. de Koningin
Jirecteor: C. AL VAN HAMEBSVELD.
Boofdredactenr: TH. WILMEB.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DINSDAG 27 DECEMBER 1949
41ste JAARGANG
No. 11862
„Moge dit zo zijn"
sprak de Koningin
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f 4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
H.M. de Koningin hield een treffende rede
Hedenmorgen om 10 uur heeft te Amsterdam in de Burgerzaal van het
Paleis op de Dam de historische plechtigheid plaats gehad van de over
dracht der souvereiniteit aan- de Verenigde Staten van Indonesië. H. M. de
Koningin en Z. K. H. prins Bernhard waren reeds vroeg in de morgen
ten paleize gearriveerd. De minister-president dr. Drees passeerde even
na negen uur de erewacht, terwijl het Wilhelmus werd gespeeld. Circa
tien minuten later inspecteerde drs. Moh. Hatta de erewacht, terwijl het
Indonesische volkslied werd gespeeld.
Op het slaan van het carillon van tien uur kwam de stoet van ministers,
de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer der Staten Generaal, mej.
dr. Tellegen en dr. Prinsen uit de zijdeur van de troonzaal de Burgerzaal
binnen met de vertegenwoordigers van de Ned. Antillen en Suriname.
Reeds gezeten waren de leden van het Corps Diplomatique, de leden
van de Eerste en Tweede Kamer der Staten Generaal, de vice-president
van de Raad van State, enige leden van het Internationale Hof van Justi
tie, enige leden van de Nederlandse delegatie ter Ronde Tafel Conferentie
en de heren Neher en dr. Beel.
De secretaris van de ministerraad, dr. Prinsen, las vervolgens het Pro
tocol voor, waarin verklaard wordt, dat de overeenkomsten van de Ronde
Tafelconferentie zijn aanvaard, waarna dit Protocol werd ondertekend.
H. M. Koningin Juliana trad vervolgens in gezelschap van Z. K. H. prins
Bernhard de zaal binnen.
Na aankondiging door de minister-president las de secretaris van de mi
nisterraad de Acte voor, waarin de nieuwe rechtsorde door de Koningin
wordt bevestigd en daarna de acte der souvereiniteitsoverdracht. Hier
mede is de Unie tussen Nederland en Indonesië opgericht en traden alle
bijkomende overeenkomsten van de Ronde Tafelconferentie in werking.
Moh. Hatta, de minister-president van de Republiek der Verenigde Sta
ten van Indonesië legde dan een korte verklaring af.
Nadat Hatta gesproken had, legde de secretaris van de ministerraad de
Acte van Overdracht aan hem ter tekening voor, waarna Hatta tevens het
charter der souvereiniteitsoverdracht, het Unie-Statuut en de overgangs
overeenkomst tekende.
Na aankondiging door de minister-president sprak dan Hare Majesteit,
thans naast Koningin der Nederlanden ook hoofd van de Nederlands-Indo
nesische Unie, een rede uit, welke wij om haar belangrijkheid een afzon
derlijke plaats hebben gegeven.
Dan speelt het carillon van de Paleistoren eerst het Indonesische en
daarna het Nederlandse volkslied en verlaten de Koningin, de prins der
Nederlanden en de hofhouding de zaal door de hoofddeur van de Troon
zaal, gevolgd door de overige leden van het kabinet en de andere gasten.
De historische plechtigheid is ten einde. Zij heeft een half uur geduurd.
souvereiniteit over Indonesië te aan
vaarden, op de voet van de zoeven
door de secretaris der Nederlandse
delegatie voorgelezen actie van sou
vereiniteitsoverdracht. Ik koester de
hoop, dat de betrekkingen tussen
beide landen, welke hierdoor, in de
Unie verbonden, op een voet van vol
komen gelijkheid, vrijheid en vrijwil
lig-heid zijn komen te staan, zich zul
len ontwikkelen in die zin, welke zal
leiden tot de welvaart en het geluk
van onze beide volkeren".
Weinig publieke
belangstelling
Om precies negen uur vanmorgen
ontplooide zich de koninklijke stan
daard aan de vlaggestok van het Ko
ninklijk Paleis op de Dam, ten teken
dat H. M. Koningin Juliana was ge
arriveerd. In gezelschap van Z. K.
H. prins Bernhard der Nederlanden
was de Landsvrouwe enkele minuten
tevoren het Damplein opgereden en
terwijl de marinierskapel het Wilhel
mus speelde en de erewacht van ma
trozen strak in de houding de eer
bewijzen bracht, betrad zij haar pa
leis om haar gasten bij de plechtige
souvereiniteitsoverdracht te ontvan
gen. De Koningin was gekleed in een
kostbare bruine bontmantel. Minister
president Drees werd verwelkomd
door de eerste strofen van het Wien
Neerlands Bloed en vrijwel direct
gevolgd door minister van Maarse
veen en minister Stikker. In snel
tempo volgden daarne de andere mi
nisters en Kamerleden. Heel onop
vallend betrad ook de oud-minister
en oud-Hoge Vertegenwoordiger van
de Kroon dr. Beel het paleis.
Om tien minuten óver negenen
schalden wederom bevelen over de
Dam en zwenkte een ere-escorte mo
torrijders het plein op De auto van
de Indonesische delegatie, Moham
med Hatta, reed voor. De rode witte
standaard wapperde aan de voorzij
de. De muziek zette het Indonesische
volkslied in en nadat dit uitgespeeld
was, inspecteerde de vertegenwoor
diger van de Verenigde Staten van
Indonesië de erewacht. Gevolgd door
de overige leden van de delegatie, die
tegelijkertijd waren aangekomen,
ging hij daarna het paleis in. In de
volgende twintig minuten arriveer
den de verschillende diplomatieke
vertegenwoordigers bij het Neder-
londse hof en de commandanten van
de drie afdelingen van de Nederland
se weermacht. Vooral de gezant van
India, gekleed in het costuum van zijn
land met een kostbare tulband van
goud-brocaat, trok in dit hoge gezel
schap sterk de aandacht.
De publieke belangstelling voor de
plechtigheid was opvallend gering.
Het aantal toeschouwers op de Dam
overtrof nauwelijks het aantal, dat er
is bij een bezoek van Hare Majesteit
aan Amsterdam, wanneer zij bijvoor
beeld een nieuwe ambassadeur ten
paleize ontvangt. Enkele minuten
voor tienen begon de plechtigheid in
de Burgerzaal, waarvan het verloop
te volgen was op de Dam, doordat het
radioverslag hiervan, door middel
van luidsprekers te horen was.
De minister-president van Indone
sië, leider der Indonesische delegatie
bij de souvereiniteitsoverdracht in
Nederland, sprak bij deze gelegen
heid de volgende woorden:
„Uwe Majesteit. Het is mij als lei
der der delegatie van de Republiek
der Verenigde Staten van Indonesië
een grote eer en een waar genoegen,
hierbij namens de Republiek der
Verenigde Staten van Indonesië, de
BATAVIA FEESTELIJK EN
RUSTIG.
Reeds vroeg in de morgen van de
souvereiniteitsoverdracht stond Bata
via in het teken van het rood-wit.
In de winkelstraten werd vrijwel huis
aan huis gevlagd, terwijl op talrijke
punten erepoorten waren opgericht
met opschriften als „Wij vieren van
ganser harte de geboorte van de R.
I. S." Er waren ook practische op
schriften, zoals: „Weinig praten, hard
werken." De stadsbussen waren op de
radiator met bloemen en rood-witte
vlaggen versierd, ook de trams
zonder uitzondering voerden vlag
gen. In de Chinese wijken wapperde
veelal de nationale Chinese vlag
naast de vlag van de R. I- S., Neder
landse particuliere ondernemingen
vlagden rechts rood-wit, links rood-
wit-blauw, sommigen ook de So-
citeit en de Harmonie vlagden
alleen rood-wit.
Tot 8 uur waren de straten zeer
stil; mede in verband met het feit,
dat de Nederlandse militairen in de
kazernes geconsigneerd waren, maak
te het stadsbéeld in vergelijking met
andere dagen in de morgenuren een
verlaten indruk. Na achten echter
dromde de Indonesische bevolking
naar het koningsplein.
Om 10 uur zaten reeds vele hon
derden op het grasveld tegenover het
paleis, waar hedenmiddag de plech
tigheid van de bestuursoverdracht
zou plaats hebben en waar om 9 mi
nuten voor 6 de Nederlandse vlag zou
worden neergehaald en de vlag van
de R. I. S. zou worden gehesen- Trei
nen uit Buitenzorg brachten honder
den naar Batavia.
De gehele stad was zeer rustig,
aldus meldt de correspondent van
Aneta, die een rondrit door de stad
maakte.
De officie plechtigheden vingen
aan om 16 uur. toen de leden van de
commissie voor ceremonieel en de
leden van de commissie van bijstand
zich bij de adjudant van de H. V. K.
meldden.
De laatste dagen zijn talrijke bui
tenlandse gasten gearriveerd om de
souvereiniteitsoverdracht bij te wo-
neEe H- Stoel was vertegenwoordigd
door monseigneur de Joghe d'Aardoye
Overdracht militair
bestuur te Jakarta
Met een korte indrukwekkende
plechtigheid is vanochtend het mili
taire bestur van de Indonesische
hoofdstad en het federale district
Batavia oficieel aan de plaatselijke
republikeinse commandant, luitenant
kolonel Taswin, overgedragen. Ne
derlandse en republikeinse officieren
stonden in de houding, toen de Ne
derlandse kolonel B. P. de Vries en
overste Taswin het protocol tekenden
in aanwezigheid van de Australische
brigade-generaal C. I. Prior, waar
nemer van de Ver. Naties. De Nederl.
schildwachten buiten het basis-hoofd
kwartier presenteerden het geweer,
toen Taswin en de Vries glimlachend
het gebouw verlieten. De Nederland
se wacht werd daarna door een In
donesische vervangen.
Tijdens de plechtigheid van hedenmorgen heeft H. M. Ko
ningin Juliana de volgende rede uitgesproken:
De aanvaarding van haar souvereiniteit door de jonge staat,
de Republiek der Verenigde Staten van Indonesië, alsmede
het afstand doen daarvan door. het Koninkrijk der Neder
landen, en het aangaan van een Unie, is één van de meest
aangrijpende en ingrijpende gebeurtenissen van deze tijd
die aangrijpt enerzijds door de onnatuurlijkheid van een ver
loop als dit, en anderzijds doordat nooit duidelijker naar
voren is gekomen de diepe sympathie der beide volken voor
elkaar.
Niet langer staan wij gedeeltelijk tegenover elkander. Wij
zijn nu naast elkaar- gaan staan, hoezeer ook geschonden en
gescheurd en vol van de lidtekens van wrok en spijt.
Deze documenten vertegenwoordigen een resultaat, dat in
beide landen langs democratische weg tot stand is gekomen.
Beide landen voelen zich sterk en veerkrachtig genoeg om een
nieuw begin te maken, in een samengaan van Oost en West.
De verwonderde wereld ziet dit aan, en constateert, dat, hier
en thans, door deze beide landen, haar diepste begeren, haar
vredeswil wordt verwezenlijkt.
Wij vertrouwen voor de toekomst op al die goede en ware
elementen van wat voor overtuiging ook, uit beide volkeren,
zoals die op deze aarde nog steeds de pioniers voor beter tijden
gebleken zijn zij het ook dat die soms tijdelijk worden
miskend, en zelfs soms elkaar aanvankelijk niet vinden.
Onmeetbaar groot is de voldoening van een volk, dat zijn
vrijheid verwezenlijkt ziet hoe immens zwaar de taak ook
is, die deze jonge natie zich op de schouders tilt. In Neder
land slaat men dat met bezorgdheid gade. Maar op dit ogen
blik en op deze plaats wil ik uitdrukkelijk constateren, dat
in Nederland iedereen met het beginsel van overdracht der
souvereiniteit instemt.
En ik doe een beroep op allen loyaal in het nieuwe bestel
mee te werken.
Nederland staat tot helpen klaar, zodra en wanneer Indo
nesië daar om vraagt. Er spruit hier hulpvaardigheid voort
uit een diepgewortelde verbondenheid.
Het is een voorrecht, deze daad van overdracht der Souve
reiniteit te verrichten tegenover de geschiedenis, of beter ge
zegd voor het aangezicht Gods, Die weet, waarom dit samen
gaan in vrijheid niet eerder en ook niet later werd bereikt, en
Die het falen kent der generaties, maar Die ook ziet, of wij
kunnen dienen in het plan voor de gang der mensheid. Móge
dit thans zo zijn.
Z.H. DE PAUS OPENT HET HEI
LIGE JAAR Z.H. de Paus knielt
voor de open Heilige Deur van de
Sint Pieter na de plechtige opening
van het Heilige Jaar. Op het plein
van de Sint Pieter waren vijf hon
derd duizend pelgrims samenge
stroomd, die zongen en baden voor
het Heilige Jaar, dat naar Z.H. de
Paus verklaarde het beslissende jaar
zou zijn in de strijd tussen de gees
telijke en atheïstische machten.
Ten Paleize Koningsplein werd 5
over half 6 (Bataviatijd) plechtiglijk
het protocol van de bewindsover-
dracht getekend. 16 minuten later
werd plechtiglijk het rood-wit-blauw
van het Paleis neergelaten onder het
spelen van het Wilhelmus en het
rood-wit gehesen, terwijl het Indone
sische volkslied, het Indonesia Raya
ten gehore werd gebracht. In de tuin
van het paleis stonden opgesteld een
compagnie van de T.N.I. en de mu
ziekkapel van de T.N.I., een Neder
landse compagnie bestaande uit een
peleton van de Koninklijke Marine,
een peleton van de Koninklijke Land
macht en een peleton van het K. N.
I. L. en de muziekkapel van het K. N.
I. L. Vóór de tuin van het paleis, ach
ter de touwafzetting, hadden dui
zenden een plaats gezocht.
De burgerzaal
heeft veel
meegemaakt
Veel heeft de Burgerzaal reeds
binnen haar muren zien geschieden.
Onder haar hoge gewelven kwamen
Amsterdam's burgers bijeen, wel be
wust van aanzien en macht van hun
stad. Peter de Grote werd 'hier door
het stadsbestuur ontvangen. Met een
groot bal werd er het bezoek aan
Amsterdam van stadhouder Willem
5 en zijn jonge gemalin prinses Wil-
helmina van Pruisen in 1768 luister
rijk gevierd. Koning Lode wijk Na
poleon veranderde de open erezaal
van Amsterdam's burgerij in een af
gesloten ontvangruimte. Op haar
vloer staan de voetstappen van Na
poleon en keizerin Marie Louise.
Nederland's koningen en koningin
nen hielden er plechtige ontvangsten
en verleenden er belangrijk audiën-
tis. Verlaten, het plafond afgebroken
en veilig opgeborgen, de beeldhouw
werken door zandzakken beschermd,
heeft de zaal, tijdens de bezetting
de komst van andere tijden afge-
ben het gebruik van rood-witte vlag
gen op geheel Java en op verschil
lende delen van Sumatra gesigna
leerd; op dit ogenblik ziet men nog
op Borneo het gebruik van rood
witte vlaggetjes bij het Dapakse do
denfeest en andere godsdienstige
plechtigheden. Rood-witte vlaggen
worden ook de in oude geschiedenis
boeken van Java herhaaldelijk ver
meld. In de kraton van Solo bevindt
zich nog een zeer oude vlag, die af
komstig heet te zijn van Kiahi Ageng
Tarub, zoon van Raden Widjaja, de
eerste vorst van Madjapahit, bekend
onder de naam van Kertararjasa.
In een oorkonde in oud-Javaans,
vervaardigd op last van Raden Wid-
joj ,de stichter van Madjapahit) in
1294 wordt eveneens melding ge
maakt van een rood-witte vlag. Dit
is het oudste geschreven document,
waarin van de rood-witte vlag mel
ding wordt gemaakt.
SEMI-AANMOEZENIER
P. C. VAN NISTELROOY NAAR
INDONESIë VERTROKKEN.
Met de „Tabinta", die 23 Decem
ber van Amsterdam naar Indonesië
is vertrekken, is ook semi-aalmoeze-
nier P. C. van Nistelrooy scheep ge
gaan, om de zielzorg van onze katho
lieke militairen op zich te nemen.
Goede gewoonte getrouw werd ook
zijn uitrusting door het Hoofdbureau
Katholiek Thuisfront verzorgd.
Het zelfde schip werden 30 kisten
verzonden met allerlei noodzakelij
ke artikelen, o.a. veldharmoniums.
radio's, gebrandschilderde ramen
voor het hospitaal in Batavia, hang
en sluitwerk, vele vakbladen, spe
len, boeken en tijdschriften, limonade
essence, rozenkransen, puzzles, enz.
Middernachtmis
te Bethlehem
wacht. Na de oorlog is zij weer voor
gebruik gereed gemaakt. Thans was
zij getuige van de historische plech
tigheid van de overdracht der souve
reiniteit aan de Verenigde Staten
van Indonesië.
De symboliek der
rood-witte vlag
De rood-witte vlag, het symbool
van het nationale Indonesië, is reeds
eeuwen oud. De symboliek der kleu
ren is in het Oosten nog meer ont
wikkeld dan in het Westen.
Het rood is in Indonesië de kleur
van het bloed, de kleur van het
lichamelijke, tegenover het wit als de
kleur van de geest. Tezamen vormen
zij dus de kleuren van de complete
mens.
In vele delen van Indonesië wer
den de rood-witte kleuren, lang vóór
er van politieke bewustworden spra
ke was, in zinvol gebruik toegepast.
Zo wordt een Javaanse baby op de
vijfde dag (als de baby dus juist een
Pasar-week oud is) „djenang abang
putih" d.i. pap van wit rijstemeel
rood-bruin gekleurd met klappersui
ker, gegeven.
Vele Nederlandse ethnografen heb-
De akte van Souvereiniteitsoverdracht
Wij Juliana, bij de gratie Gods. Koningin der Nederlanden,
prinses van Oranje-Nassau, enz. enz., enz.
Verstaan
dat mitsdien op heden, de zeven en twintigste December
negentienhonderd negen en veertig:
De souvereiniteitsoverdracht overeenkomstig het aan voor
melde mantelresolutie gehechte charter van Souvereiniteits
overdracht rechtskracht verkrijgt.
De Nederlands-Indonesische Unie, aan welks hoofd Wij
staan, en bij opvolging Onze wettige opvolgers in de Kroon dei-
Nederlanden, tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de
Republiek der Verenigde Staten van Indonesië is tot stand
gekomen;
alle bijkomende resultaten van de Ronde Tafel Conferentie,
vervat in de bij voormelde mantelresolutie behorende be
scheiden, krachtens het onder V van die mantelresolutie be
paalde in werking zijn getreden.
De Kerstklokken hebben in de
Kerstnacht enig leven gebracht in
het stille Bethlehem, dat in een
dikke mist was gehuld. De Midder
nachtsmis werd met de traditionele
luister opgedragen door Mgr. Testa,
de apostolische nuntius, die werd
geassisteerd door verscheidene pre
laten.
De plechtigheid werd bijgewoond
door koning Abdoellahs afgevaar
digde, die vergezeld was door tal
rijke burgerlijke hoogwaardigheids
bekleders.
Ook het consulaire corps en tal
rijke buitenlandse persoonlijkheden
waren aanwezig op de plechtigheid,
welke over de radio werd uitgezon
den.
Tijdens de grootse processie na de
H. Mis heeft Mgr. Testa, die een
beeld van het Kind Jezus droeg,
vergezeld van de kerkelijke en bur
gerlijke hoogwaardigheidsbekleders
en geëscorteerd door een Arabische
erewacht, zich naar de grafkelder
van debasiliek begeven, waar hij
het beeld heeft neergelegd op de
plaats, waar volgens de overleve
ring Christus is geboren. Te 2.30 u.
was de plechtigheid afgelopen.
DE NIEUWE REPUBLIEK
VAN INDONESIë
Hierboven een overzicht van de
nieuwe Republik Indonesia Serikat.
Buiten de republiek valt Nieuw
Guinea, waarover eerst over een
jaar beslist zal worden. Tot zolang
blijft dit gebied onder Nederlands
beheer.
Een andere kwestie is de positie
van Assahan. Dit is gezien van de
zijde der R.I.S. een interne aange
legenheid. Over dit gebied moet nog
beslist worden of het al dan niet zal
worden aangesloten bij Oost-Su-
matra.
De regeringszetel van de R.I.S. zal
worden gevestigd in Batavia, dat
voortaan Jakarta zal heten.
De vlootbasis Surabaja zal ten
dienste staan van de marine der
R.I.S.bovendien zullen enkele oor
logsbodems door Nederland aan de
R.I.S. worden overgedragen.
Ten slotte moet nog worden af
gewacht hoe de situatie wordt in de
gebieden Timor, Ambon en Mina-
hassa, waar minderheden ijveren
voor aansluiting bij Nederland.
Sen
Het is zelfzucht van de edelste
aard, zijn geluk te stellen in dat van
anderen.
