S)e ftzidóeSoti/fccmt Indonesisch debat in de Tweede Kamer Antirev. en Weiter tegen - Chr. Hist, en V.V.D. aarzelen nog - Twee grote partijen voor Ook Djokja debatteert over R.T.C. Jirectear: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" WOENSDAG 7 DECEMBER 1949 41se JAARGANG No. 11 Den Haag en Djokja debatteren over R.T.C. Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w.t 11.40 p. mnd., f4.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. nl.m. Telefoontjes f 1.50 De Tweede Kamer heeft gisteren het wetsontwerp inzake de over dracht van de souvereiniteit over In donesië in behandeling genomen. Unie is licht als een pluisje. De eerste preker is de heer Schou ten (A.R.). Hij herinnert aan de eer ste regeringsverklaring van minister Logemann op 16 October 1945. Deze heeft toen gezegd, dat spreken met Sukarno even onwaardig als on vruchtbaar zou zijn. In het debat heeft een der Kamer leden namens zijn fractie verklaard, dat hij op dit historisch ogenblik vol komen en zonder enig voorbehoud zich stelde achter de regering, als zij weigerde met Sukarno te onder handelen. Spr. zegt niet te willen ingaan op de politiek der opvolgende kabinet ten, en andere regeringen, doch zich te willen bepalen tot het wetsont werp. De bepalingen van het 14e hoofd stuk van de Grondwet moeten z.i. zó worden gelezen dat de souvereini teit overgedragen zou worden als er een organisatie, een staatsorganisa tie in het leven geroepen was door middel waarvan orde en regelmaat tot stand zouden kunnen worden ge bracht en gehandhaafd. Thans is op geen stukken na voor zien in wat tot stand moest worden gebracht ter voorbereiding van deze omstandigheden. Spr. is van oordeel, dat we van daag staan voor een hoogst ernstig te kort. Daarover is hier al meer ge sproken. Er is al eens gevraagd of door vervroegde overdracht bereik baar was wat minimaal nodig is te achten. Velen zijn van oordeel, dat wat thans ter aanvaarding wordt voor gelegd niet in overeenstemming is met de bepalingen der grondwet. Men kan hier niet spreken van een communis opinio, doch velen die zich hierover hebben uitgelaten, achten het in confesso, dat hier strijd is met de bepalingen der Grondwet. Nog verwijst hij naar een artikel van prof. G. van den Berg in het „Vrije Volk", die ronduit moet toe geven, dat wat de regering voorstelt niet in overeenstemming is met de Grondwet. De regering schijnt hierover liefst niet te spreken, althans zo weinig mo gelijk, zegt spr. (Reeds geplaatst in een deel van onze vorige oplaag). Wat de Unie betreft, meende hij dat er niets is terechtgekomen van een voortleven van een in de Unie omge zet koninkrijk. We hebben hier te ma ken met een Unie, zo licht als een pluisje. Van het zelfbeschikkingsrecht is in feite niets terecht gekomen. Dat heeft teleurstelling gegeven en velen met ergernis vervuld. Spreker acht deze zaak zeer ern stig. Het is de orde omkeren als de volkeren eerst gebruik mogen maken van het zelfbeschikkingsrecht nadat ze zijn ingelijfd bij de Republiek. De heer Schouten verklaarde daar op, dat zijn fractie haai medewerking aan dit wetsontwerp niet kan verle- Aanvaarden of: chaos. De heer Romme (K.V-P.) acht de beslissing in deze niet moeilijk, maar wel zwaar. Eigenlijk moest het een dag van stille vreugde zijn, omdat het doel van het koloniseren be reikt wordt, dat zijn moet: het bren gen van de vrijheid. Spr. gaat na wat de gevolgen van verwerping van het ontwerp voor de consolidatie van Indonesië zullen zijn. Ieder insider moet er, aldus spr., met een maximale zekerheid van oveituigd zijn, dat bij verwerping over ten minste grote delen van In donesië de chaos zal komen. Een tweede kernvraag is deze: willen wij deze samenwerking met Indonesië zoals ze ter R. T. C. gecon cipieerd is of willen we helemaal geen samenwerking? Het alternatief is z.i. deze samenwerking aangaan of van iedere samenwerking afzien. Spr. betoogt, dat zijn partij vaart in netzelfde schuitje als de regering. Ook haar Unie-conceptie was een an dere dan die van de R. T. C- De heer Romme erkent, dat een andere conceptie hem liever was ge weest, doch deze thans voor onge veer niets verklaren gaat hem toch weer te ver. Spr. verklaart verder het hartelijk verlangen te hebben naar vermogen bij te dragen tot samenwerking der beioe parlementen. Uitvoerig gaat spr. in op de vraag of de regeling ten aanzien van het HooJd der Unie in strijd is met art. 109. lid 3 van de grondwet. Z.i. is dat niet het geval. Hij zou het onverantwoordelijk vinden de voordracht te verwerpen, omdat in grote delen van Indonesië de chaos zou ontstaan en elke moge- jkheid van samenwerking in de toekomst afgesneden zou worden, waarvan het gevolg zou zijn dat men ontrouw werd aan de .grond wet In brede kringen van ons volk heeft de kwestie van het zelfbeschik kingsrecht een gevoelige snaar aan geroerd. Ter R. T. C. is aan dit recht tekort gedaan. De schuldvraag be sprekend zei hij, dat de hoofdfout z.i. aan Indonesische kant ligt. De UNCI helde in sterke mate naar de Indo- sisohe delegatie over. Aan de Neder landse kant had men zich z.i. vier- kanter en vastberadener kunnen hou den. Hoe moet nu de volksvertegen woordiging hier tegenover staan? Gevraagd wordt door de Minahassa Ambon en Timor de souvereiniteits- overdracht uit te stellen. Spr. is van oordeel, dat souvereiniteitsoverdracht nu de voorrang moet hebben, omdat hij uit uitstel chaos in grote delen van Indonesië vreest. Als het komt tot de nationale ramp van verwerping zou spr. niet op voorhand het regeren door een nieuw kabinet onmogelijk willen maken. Een nieuw kabinet zou niet anders kunnen doen, dan het resultaat der R. T. C. binnen te krijgen of alle sa menwerking met Indonesië liquide ren. Spr. verklaart, dat zijn politieke vrienden en hij steeds gestaan heb ben bij de meerderheid, die volko men gelijkgerechtigheid wilden. Maar ook in die meerderheid was verschil van mening. Er waren er, die meen den, dat het niet mocht komen tot een breuk met de verenigde naties. De katholieke fractie zal met kracht blijven volharden in haar houding, zoals spr. die verklaarde, toen hij de verantwoordelijkheid me de op zich nam. om de weg mede af te wandelen, waarop de Indonesische kwestie de Nederlandse regering ge steld had, zonder dat hij verantwoor delijkheid achteraf op zich nam voor het betreden van die weg. De heer Römme besluit zijn rede met de woorden: „Nederland moet ten deze eindelijk eensgezind wor den." Verwerpen en nieuwe regering. D heer Welter (K.N.P.) geeft als zijn oordeel te kennen, dat sinds 1945 kapitale fouten en misstappen door de regering zijn gemaakt ten aan zien van de Indonesische kwestie. Opmerkend, dat de Partij van de Arbeid van het begin af er naar ge streefd heeft Indonesië los te maken van Nederland, zegt hij te geloven, dat deze partij toch niet begeserd heeft het ontwerp dat thns behandeld wordt. Spr. zegt zich hierover te verwon deren, dat de heer Romme de be slissing niet moeilijk vindt. De be slissing moet voor hem uitermate moeilijk zijn, want hij moet een po litiek van vier jaar en positieve uit spaken inslikken. Spr. stelt de heer Romme verant woordelijk voor wat geschied is, ome at hij de regering niet heeft weg gezonden. De regering verwijt spr. wetssohen- nis. detournement de pouvoir, on voldoende voorlichting, vaagheid en dubbelzinnigheid. Toen de heer Tjarda van Starken- borch geëcartgerd was, zo betoogt spr-, is het snél in de verkeerde rich ting gegaan. In strijd met de grond wet werd geen nieuwe gouverneur- generaal benoemd. Minister Sassen, die een eind wil de maken aan het onduldbaar intri geren, zegt spr.. moest aftreden, om dat hij de Verenigde Naties buiten de deur wilde zetten. Zijn opvolger, de heer Van Maarseveen, komt de eer toe, de weg naar de afgrond af te leggen met zevenmijlslaarzen. De houding van de Nederlandse regering jengens de Minahasa, Am- bon en Timor is zodanig, dat spr. het niet in parlementaire bewoor dingen kan uitdrukken. De heer Weiter merkte o.a- nog op. dat in een groot deel van Java en Sumatra angst bestaat. Dat is be schamend. De heer Romme heeft de vrees uitgesproken voor kans op chaos, maar deze chaos is er thans al. Een deel der werkelijke macht hebbers in Djocja is naar sprekers oordeel communistisch geïnfecteerd. We staan nu voor overdracht aan ondeskundige en incompetente men sen, zonder geordende status, met op de achtergrond Oosterse despoti sche machten en het jonge commu nisme, welke ieder ogenblik tot ex cessen kunnen overgaan, aldus de heer Weiter. De Engelse houding jegens Neder land kenschets spr. als vijandig. Ame rika en Rusland ziet hij als machten, die ontbinding van een potentieel- sterk Nederland gaarne zouden zien. De capitulatie, welke thans aan de orde is. acht spr. beschamend. Waar om heeft de regering geen steun ge zocht bij het volk. Waarom is zij bevreesd toe te geven, wat de hele wereld weet, namelijk dat zij gebo gen heeft onder druk van Amerika. Spr. meent dat Nederland geraakt is in een net van intriges. Spr. wil het ontwerp verwerpen. Kamerontbinding, verkiezingen en een nieuwe regering. Te half zeven werd de vergadering geschorst tot gisteravond kwart over acht. Tilanus: nog even wachten. De heer Tilanus (C.H.) zette uiteen wat er zo al voor en wat er tegen aanneming van het wetsontwerp was. Hij eindigde met te verklaren per soonlijk geneigd te zijn het voorstel te aanvaarden, maar, zo liet hij er op volgen, twee bezwaren hielden hem nog bezig, te weten grondwettelijke bezwaren en de kwestie van de uit oefening van het zelfbeschikkings recht. Met andere woorden de heer Tilanus behoudt zich zijn eindoordeel nog voor totdat de regering zal heb ben gesproken. Een tevreden geluid. De heer v. d. Goes van Naters (Arb.) heeft op één punt ernstige cri- tiek op de regering, n.l wat de schul denkwestie betreft. Vervolgens verklaarde hij, dat het nooit de bedoeling is geweest van de Unie een koninkrijk te maken. Hij had zich de Unie anders voorgesteld, maar we treuren er niet meer om, voegde hij er aan toe. Aan het slot van zijn betoog gaf mr. Van der Goes te kennen, dat, terwijl bij verwerping van de wet het een en al ellende zou worden, wij bij aan vaarding nog één grote kans hebben, nl. dat dan verder de ontwikkeling in en met betrekking tot Indonesië niet buiten ons om zal gaan. Laten wij deze laatste kans aangrijpen, zo riep hij zijn gehoor toe. Oud: nadere inlichtingen gewenst. De heer Oud (WD) constateerde, dat er een gemeenschappelijk uit gangspunt is voor het debat tussen de regering en zijn partij. Het debat in de Kamer heeft de aard van rustig beraad, in tegenstelling met wat er buiten de Kamer geschiedt, waarbij het sentiment wel zeer spreekt, het geen ook blijkt uit telegrammen, welke spr. heeft ontvangen. Mr. Oud verklaarde, dat zijn vrien den en hij de keuze nog niet hebben gedaan. Zij staan open voor elke ar gumentatie. De regeling van de positie van de Kroon is voor spr. naar inhoud en vorm in de hoogste mate onbevredi gend. De financieel-economische re geling is allerminst in alle opzichten aanvaardbaar. Het verloop van zaken ten aanzien der minderheden achtte spr. in hoge mate onbevredigend. De regering heeft telkens verme den zich nader te beraden met de Ka mer. Spr. verwacht een duidelijke verklaring, ook van de minister van Buitenlandse Zaken, in het bijzonder ten aanzien van zijn laatste reis naar Indonesië. Zowel van de minister van Overzeese Gebiedsdelen als van die van Buitenlandse Zaken wenst de heer Oud nadere inlichtingen. Vandaag wordt de discussie ver volgd. OP HET BINNENHOF IN DE KAMER Verklaringen van min.-pres. Hatta f^E REPUBLIKEINSE minister-president Mohammed Hatta heeft giste ren in Djokja bij het begin van het debat in de KNIP (voorlopig re publikeins parlement) over de R.T.C. een regeringsverklaring afgelegd, waarin hij onder meer meedeelde, dat vóór 15 December, dus binnen acht dagen, een president van de Verenigde Staten zal worden geko zen en wel in Djokja. Volgens algemeen gevoelen zal Sukarno worden gekozen. Met het oog op de presidentsverkiezing moet het KNIP vóór 12 December de overeenkomst ter R.T.C. bekrachtigen. Omstreeks 20 De cember zal een Indonesische delega tie naar Nederland vertrekken om de souvereiniteit in ontvangst te nemen. Hatta betoogde verder in zijn ver klaring, dat de resultaten der R.T.C. het beste behelzen, dat kon worden bereikt. Hij vervolgde: „Het denk beeld, dat bij de Nederlanders heeft voorgezeten, om van de Unie een su perstaat te maken kon niet worden verwezenlijkt dank zij de sterke wil van de Indonesische afgevaardigden. De Nederlandse troepen hebben na de overdracht der souvereiniteit geen taak meer in Indonesië. Zij zullen binnen zes maanden repatriëren. Technische moeilijkheden maken het onmogelijk om de Nederlandse troe pen 's nachts te evacueren, maar er zal op de Nederlandse militairen streng toezicht worden geoefend. De Nederlandse marinebasis Surabaja, waar de Nederlandse eenheden ook na de overdracht zullen blijven, is het eigendom van de Verenigde Sta ten van Indonesië. Wij zijn tot deze stap overgegaan, omdat wij nog niet in staat zijn de lange kustlijn met drie of vier schepen te bewaken. Om die reden werd van de Nederlandse vloot geleend. Misschien zal dit een jaar duren, maar de kwestie staat al tijd open voor discussie. De Nederlandse ambtenaren zullen slechts technische employés zijn, hoe wel hun positie voor de duur van twee jaar is verzekerd. Nederland is beter in staat Nieuw Guinea te beheren dan Indonesië, omdat het volk van Nieuw Geuinea nog niet in staat is zijn status op de mocratische wijze te bepalen en om dat het nieuwe Indonesië buitenland se steun nog niet kan ontberen om ever de moeilijkheden na de souve- reiniteitsoverdracht heen te komen. Dat wij Nieuw Guinea niet loslieten bewijst het feit, dat de republikeinse delegatie het Nederlandse voorstel verwierp tot vorming van een con dominium, hetgeen overheersing zou hebben betekend." POSITIE DER OVERHEIDS DIENAREN IN DE REPUBLIEK In zijn Maandag gehouden verga dering heeft het republikeinse kabi- DEBARKATIE „JOHAN VAN OLDENBARNEVELT" Gistermiddag is het s.s. „Johan i 01 denbar nevelt" met aan boord 2431 repatrieerende militairen in de haven van Amsterdam aangekomen. Namens H.M. de Koningin werden de troepen toegesproken door ritmees ter W. F. K. Bischoff van Heems- kerek en namen Z.K.H. Prins Bern- hard door majoor C. van Goor. Voorts richtte de minister van Oorlog en Marine, mr W. F. Schokking, het woord tot de terugkerende militairen Ter begroeting waren verder aan wezig de oud-commandant van de 7-December divisie, gen.-majoor H. J. J. W. van Durst Britt, en de hoofd legeraalmoezenier kolonel H. J. J. M. van Straelen. Met dit 9chip repa trieerden o.a. het 6e regiment veld artillerie, het 3e regiment infanterie en het 3e garderegiment grenadiers. „SIBAJAK" NAAR NEDERLAND Bataljon „Prinses Irene" op thuisreis De Sibajak is 3 December uit Tandjong Priok naar Nederland ver trokken. Aan boord bevinden zich 1700 militairen waarbij de volgende gesloten onderdelen: 8 R.V.A., de 3e hulpverbandplaats afdeling en 37 R.I. Voorts detachementen Kon Mari ne, Mariniers, K.N.I.L., Vrouwen Korps K.N.I.L. en Luchtstrijdkrach ten. Met de Zuiderkruis, die 25 Novem ber uit Tandjong Prioki is vertrok ken, repatrieert o.a. het derde batal jon van het garderegiment Prinses Irene. net te Djokja, behalve drie wetten, die door het werkcomité van het K.N.I.P. zijn ingediend met betrek king tot aangelegenheden van het K.N.I.P., ook de status der over heidsdienaren in de Republiek be handeld. De regering heeft maatre gelen genomen voor het herstellen van de goede verstandhouding tussen de ambtenaren, die trouw zijn ge bleven aan de Republiek en die, welke reeds werkzaam waren bij niet-republikeinse instanties. Daar toe zijn alle tegen „overgelopen" ambtenaren ingestelde vervolgingen nietig verklaard. Het weder in dienst stellen van deze personen als repu blikeinse ambtenaren zal verder worden geregeld door het kantoor voor personele zaken. Voor de trouw gebleven ambtenaren heeft de re publikeinse regering reeds eerder een belofte uitgegeven inzake een tweejarige garantie, backpay en aan passing der salarissen bij die van niet-republikeinse instanties. NED VERLIEZEN IN INDONESIË De regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen de vol gende verliezen in Indonesië zijn gerapporteerd: Koninklijke Landmacht: Gesneuveld 12 November: Wachtmeester J. Dool, afkom stig uit Honey Lake 5b, Wall- ham, Abbey Sussex, Engeland. Gesneuveld 23 November: Soldaat J. Uitten.bogaard, af komstig uit Groot-Ainmers (Z.H.) INDISCH INSTITUUT TE AMSTERDAM. Foto-tentoonstelling. Het Indisch Instituut te Amster dam nam destijds het initiatief tot het ten toon leggen van albums, ge schilderde portretten, losse foto's, ba byboeken, filmstrips en zelfs z.g. poëziealbums der slachtoffers van de Japanse terreur en naoorlogse woe lingen. Deze tentoonstelling maakte een rondreis door het gehele land en een duizendtal albums en vele dui zenden foto's vonden hun weg naar de diverse eigenaren en belangheb- i benden. Intussen zijn wederom verscheide- r.e kisten met afbeeldingen in albums en los gearriveerd, welk materiaal te Amsterdam in het Hoofdgebouw van het Indisch Instituut voor het publiek ter inzage heeft gelegen. De ze tentoonlegging is thans gesloten en de gehele zending met het res- tant der oude foto's en albums zul- I len met ingang van Woensdag, 7 De- cember 1949, in Den Haag te bezien zijn in de expositiezaal van het Ge meentearchief aan het Rijswijkse- plein, ingang Rijswijkseweg. De foto's en albums kunnen bij her kenning van eigendom dadelijk wor den meegenomen. Het Indisch Insti tuut belast zich ook met de verzen ding van deze stukken aan de opge geven adressen. De tentoonlegging is heden ge opend en zal dagelijks voor belang stellenden toegankelijk zijn van 9.30 4 uur (alléén des Zondags geslo ten) De enige redding 117AAR ligt de waarborg voor men selijke rechten, voor de reoht- vaardige vrijheid en de vrede? ,,In geen enkel politiek stelsel" heeft de Paus dezer dagen weer 'ns aan de verblinde en verdwaalde we reld voorgehouden. Zeker een goed politiek stelsel kan medewerken om de samenleving gezond en gelukkig te maken, maar kan niet een waarborg geven voor het verkrijgen van de hoogste men selijke goederen. Die waarborg ligt alléén in de be leving van de geest van Gods liefde. Daarin en daarin alleen kunnen wij de ware vrede vinden, ook in de kring van onze eigen kleine omgeving Z.H. Paus Pius XII heeft Zaterdag een groep Amerikaanse congresleden in audiëntie ontvangen. In zijn toespraak zeide de Paus, dat 't wegnemen van het geloof in God een tegen de vrijheid gerichte „morele slag" is. „Er is geen enkel feit, dat op het ogenblik duidelijker aan het licht treedt," aldus de H. Vader. „Geen enkele politiek binnen- of buiten lands biedt een waarborg voor de menselijke rechten en brengt de mens vrede en rechtvaardige vrijheid en recht, tenzij zij haar inspiratie vindt in de waarheid en ten uitvoer wordt gelegd in de geest van Gods liefde voor allen". De Paus noemde het christendom een „revolutie", die dateerde van de eerste Kerstnacht in Bethlehem. „Het kon niet anders, of de christe lijke leer moest Nero en alle verde re despoten in de geschiedenis re- volutionnair toeschijnen", aldus de Paus. Lesvliegtuig in Brabant neergestort Inzittenden redden zich per parachute Gisteravond laat is even buiten Ruopthen een lesvliegtuig van het type Tiger Moth neergestort, dat af komstig was van de vliegbasis Woensdrecht der LSK. De instruc teur luitenant Schippers en de leer ling-vlieger van der Burg konden zich echter redden met hun para chutes. Het toestel was van Woens drecht opgestegen voor een nacht vlucht, maar instructeur en leerling raakten de weg kwijt en kwamen steeds, meer in moeilijkheden. Na twee uur vliegen was de benzine op gebruikt en toen ook de accu nog storingen begon te vertonen, gaf de luitenant aan van der Burg opdracht om het toestel te verlaten. De jonge man klom op de vleugel en sprong. Zijn parachute bracht hem veilig op Rucphens grondgebied. Lt. Schippers trok het toestel ondersteboven en liet zich eruit vallen. Dat was de enige mogelijkheid om de machine te verlaten. Hij had moeilijkheden met zijn parachute, die zich nog maar juist op tijd opende. Toch kwam de luitenant nog met een harde smak op de grond terecht, tengevolge waarvan hij het onderbeen brak. Enige tientallen meters verder stortte de Tiger Moth neer. Op Woensdrecht verkeerde men in grote spanning. Men stak vuurpijlen af en waarschuwde ook de vliegba sis Gilze-Rijen, waar men de ïan- dingslichten ontstak, omdat men reeds vermoedde, dat het toestel ver dwaald was geraakt. De instructeur is naar het zieken huis in Roosendaal overgebracht. „Terugbetalen" zegt Uncle Sam De ECA heeft zeven Europese lan den gevraagd, om de hulp van Mar shall tot een totaalbedrag van dertig millioen dollar terug te betalen, om dat zij aan de bepaling, die zegt, dat op zijn minst vijftig procent van de goederen moet worden verscheept in Amerikaanse schepen niet hebben voldaan. De zeven landen zijn: Groot-Brittannië, Frankrijk, de Bel gisch-Luxemburgse unie, Zweden, Ierland. Denemarken en Nederland. Ambtenaren van de ECA hebben echter medegedeeld, dat de terug te betalen gelden zullen worden ge bruikt om in het kader van het plan van Marshall nieuwe goederen voor de betrokken landen te kopen. Het verzoek om terugbetaling werd ge daan na een de vorige week te Wash ington gehouden conferentie. Een koJüiell^e Het is nodig, dat gij u in veel leert breken, indien gij vrede en eendracht met anderen wilt hebben. Thomas a Kempis.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1