Oorlogsvoorbereidingen
in Tsjecho-Slowakije
Hoe Moskou voor de vrede strijdt
'lletjaatt
In Indonesië
Van vervlakking naar
waarachtige schoonheid
De belasting op vermakelijkheden
en de verenigingen ten
plattelande
VRIJDAG 25 NOVEMBER 1949
DE LKIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
r\E ZOGENAAME „Strijd voor de Vrede", zoals de leuze van de volks-
democratie luidt, bestaat evenals in de Sovjet-Unie ook in de satel
lietstaten in het richten van de ge hele economie op verhoging van het
oorlogspotentieel. Tsjecho-Slowakije, dat later dan de andere landen volks
democratisch is geworden, moet in een razend tempo nog veel inhalen.
De laatste berichten uit Tsjecho-Slo wakije spreken dan ook voor zichzelf.
Een van de grootste militaire
oefenterreinen in Bohemen, Milo-
witz, is thans geeserveerd voor een
speciale opleiding van bepaalde een
heden. Vooral in West-Bohemen ver
rijzen in een snel tempo verschil
lende militaire gebouwen. In de
buurt van Blanski wordt tot dusver
re het grootste, Tsjechische, onder
aardse depot gebouwd en door een
groot net van gangen met elkaar
verbonden. Een gedeelte er van
wordt eveneens gebruikt voor be
paalde oorlogsindustrieën. De kosten
voor deze bouwwerken worden voor
het jaar 1950 geraamd op 1.800.000
Tsjechische Kronen. De werkzaam
heden moeten in 1951 beëindigd
zijn.
In de onmiddellijke nabijheid van
de Westelijke grenzen worden ver
sterkingen gebouwd met tunnels, die
zo breed zijn als spoorwegtunnels,
In het Zuid-Westen worden tankver
sperringen aangebracht, zoals Spaan
se ruiters enz. 225 hogere Tsjecho-
Slowaakse officieren van de artille
rie, van de infanterie en van het
luchtwapen zijn voor een bijzondere
scholing naar de Sovjet-Unie gezon
den. Met uitzondering van de vlieg-
officieren krijgen allen een scholing
in de tank-techniek. Het ministerie
van Binnenlandse Zaken heeft richt
lijnen uitgevaardigd voor de herop
richting van een civiele luchtbescher
mingsdienst. Huisbewoners hebben
de aanzegging gekregen, dat zij
voortdurend materiaal bij de hand
moeten hebben, waarmede zij even
tuele branden kunnen blussen. Dez^
richtlijnen moeten onmiddellijk wor
den opgevolgd. Een commissie van
luchtbeschermingsspecialisten, onder
wie zich drie Duitsers bevinden, die
gestudeerd hebben aan de lucht.be-
schermingsschool te Branschweig, be
reidt de uitgave van een brochure
voort, waarin de houding wordt
aangegeven van ce bevolking tijdens
luchtalarm en luchtaanvallen. Ook
de alarmsirenes zijn in vele steden
van Tsjecho-Slowakije weer gepro
beerd.
Met deze militaire voorbereidingen
gaat ook de bewapening van de com
munistische functionarissen hand in
hand. De voorzitters van de plaatse
lijke actie-comité's (lees Sovjets)
krijgen allen een klein kaliber ma
chinegeweer. Eenzelfde wapen krij
gen voorzitters van plaatselijke, na
tionale commissies, voor zover zij
communist zijn. Heel in het bijzon
der wordt voor de veiligheid van de
arbeidersmilitie gezorgd. De leden
hiervan krijgen niet alleen een ge
weer, dat zij tijdens hun diensturen
gebruiken, doch tevens een automa
tisch geweer in huis.
Het partij-apparaat van de com
munistische partij breidt zijn verde
digingssysteem uit door de oprich
ting van wapen- en munitie-opslag
plaatsen. Deze opslagplaatsen zijn op
het land meestal ondergebracht in de
communistische „coöperatieve" win
kels. In de secretariaten van de com
munistische partij liggen de lijsten
van de communisten, aan wie de op
geslagen wapenen te zijner tijd kun
nen worden uitgereikt.
De systematische oorlogsvoorberei
dingen hebben ook het Tsjecho-Slo-
waakse Rode Kruis met haar maat
regelen getroffen. Deze organisatie
staat in Tsjecho-Slowakije overigens
geheel onder controle van de com
munistische partij. Het Rode Kruis is
volkomen gereorganiseerd. De plaat
selijke en provinciale afdelingen
werden anders ingedeeld en moesten
een fusie aangaan met de afdelin
gen van de „Sociale Hulp". Deze
nieuwe organisatie heeft alle be
ambten van de „Sociale Hulp", die
reeds eerder zuiver communistisch
was, moeten overnemen. Deze be
ambten zijn aangesteld als secreta-
rissei enz. en hebben een vast sa
laris. De vroegere vrijwillige mede
werkers van het Rode Kruis hebben
iedere invloed op de leiding verlo
ren. De vrijwillige Rode Kruislzus-
ters moeten aan "de communistische
feesten en acties deelnemen, zoals
b.v. aan de werving van leden voor
de vereniging „Vrienden van de Sov
jet-Unie".
De vroegere directeur-generaal van
het Rode Kruis. Linhart, werd gepen-
sionneerd. Dr. Sule, de directeur van
de afleling gezondheidszorg, werd
ontslagen. Deze afdeling kwam on
der toezicht van de bekende commu-
niset mevr. Kopriva, de echtgenote
van de vroegere voorzitter van de
Nationale Commissie.
In het Oosten van Slowakije wordt
de bevolking steeds weer opnieuw
verontrust door explosies. Ooggetui
gen uit deze streek vertellen, dat
telkens kort voor een dergelijke ex
plosie een geheimzinnig voorwerp
coor de lucht suist uit de richting
waar het geluid vandaan komt. Zij
beschrijven het als een soort torpedo
of een verbeterde vorm van de vroe
gere Duitse V-l.
Hieruit zou men kunnen conclu
deren, dat de Sovjet-Unie en Tsje
cho-Slowakije ook samenwerken op
het gebied van de nieuwe raket-wa
pens.
ZEEPOST VOOR OOST EN WEST.
Met de volgende schepen kan zee
post worden verzonden. De data,
waarop de correspondentie uiter
lijk ter post moet zijn bezorgd,
staan, tussen haakjes, achter de
naam van het schip vermeld.
Indonesië ss „Waterman" (28
November), Antillen ss „Boskoop"
(7 December).
„ACTIEVERE" BEHANDELING
VAN GEESTESZIEKEN.
De regering is voornemens een
afzonderlijke functionaris te benoe
men, die zich zal bezighcsen met
het stimuleren van de zogenaamde
„actievere" behandeling van geestes
zieken. De bedoeling is voor deze
functie aan te wijzen een hoogleeraar
aan de rijksuniversiteit te Gronin
gen, die voornemens is zijn ambt
binnenffbrt neer te leggen.
Een menselijke barometer
zijt Gij, als vocht en tocht Uw vijanden
zijn. Uw gevoelige spieren en gewrichten
waarschuwen U bij elke wisseling in tem
peratuur en weersgesteldheid. Tijdelijk
lichte pijnen laaien vaak in alle hevigheid
op, bederven Uw levensvreugde en ver
woesten Uw gestel. Wrijf Uw rheumatiek
en Uw lendenpijn weg, maak Uw stijve
spieren weer soepel met de beroemde Akker's
Kloosterbalsem, het middel waarvan men al 3
geslachten lang zegt: „geen goud zogoed."
(Van onze speciale verslaggever)
QP zijn tachtigste verjaardag werden binnen het Sint Bernulphusgilde
vereniging voor kerkelijke kunst en oudheidkunde, nieuwe banen
opengelegd. De sfeer van de Agnietenkapel te Utrecht, als in oude luis
ter hersteld en model van schone, oude kerkelijke kunst, was wel ge-
eigend om de gesproken woorden van opwekking tot vernieuwing recht
te doen wedervaren. In een verantwoorde diagnose heeft dr A. C. Ram-
selaar, praeses van Apeldoorn, op de klaroen gestoten en hopelijk dui
zenden kunstenaars en.... vrome mensen wakker geschud uit een wan
smaak, die een verschrikking moet heten voor de Kerk en haar verbon
denheid met de christelijke kunst.
FRIE KLERKS,
Smidslaan 52,
Leidschendam,
t 26 Nov. zijn 2e Ind. verjaardag
:dan Siantar.
Kardinaal De Jong, dr Vroom uit
naam van minister Rutten, priesters
en kunstenaars uit gans het land, wa
ren met de Gildebroeders samenge
komen om, 't eerst uit de mond van
deken Waterkamp uit Abcoude te
vernemen, dat wij leven in een tijd
van vervlakking in kerkelijke kunst
Al te vaak bepaalt een opdrachtge
ver de kunstvorm, te weinig gaan
priester en leek samen om te trach
ten-vernieuwing te bereiken, cultuur-
en kunstbegrip te verruimen, in het
besef, dat waarheid en schoonheid
niet gescheiden kunnen bestaan.
Bezinnen wij ons op de toekomst
Dr. Ramselaar. die in zijn be
schouwing over „Bloedarmoede der
kerkelijke kunst" op het reeds aan
geraakte onderwerp is ingegaan, be
gon met een herinnering aan de
stichters van Bernulphusgilde en
Gregoriusvereniging, die hebben af
gerekend met verwereldlijking in de
eredienst. Zoodoende is er weer veel
schoonheid, waaraan een vorige ge
neratie helaas is voorbijgegaan. Ook
in ons land gebeuren wel belangrij
ke dingen: er zijn namelijk waarachl-
tige kunstenaars aan het werk met
liefde voor de eredienst.
Maar de vernieuwing is gestrand
op middelmatigheid, dus treffen we
hier nog geesteloze kerken met sto
rend interieur. En men staat ver
stomd, hoe de zin voor kerkelijke
kunst kon afsterven in onze tijd van
geraffineerd geestesleven.
Vanwaar die bloedarmoede?, vroeg
dr Ramselaar.
De tegenwoordige kunst mist ziel,
geestelijke rijkdom en vitaliteit. Daar
door is ook de kerkelijke kunst vleu
gellam geworden. Maar aan het ver
val van de kunst heeft ook meege
werkt de beïnvloeding van de kuns
tenaar dor zijn opdrachtgever.
Als spreker zoekt naar de oorzaak
van de hieruit gevolgde vervreem
ding, treft hij de invloed van het su-
per-naturalisme, in deze zin. dat de
devotie is geraakt in het vaarwater
van zoetigheid. Stijlloosheid in de
beeldende kunst, vervormde kerkmu
ziek en achteruitgang van de preken
zijn oorzaken van vervlakking.
Wat is een kunstwerk?
Als tweede kwaal noemde dr.
Ramselaar de misvatting over de
aard van het kunstwerk. Men zegt:
een kunstwerk moet gebonden zijn
aan verstandelijke elementen. Ze
ker, dat hoort er bij; maar ook geldt
de psychologische weergave, mits in
dienende taak. Een kunstwerk moet
God eren, door een afstraling te zijn
van de goddelijke schoonheid. Noch
tans wordt te veel rekening gehou
den met de smaak van het volk en
de mode, waaraan die smaak onder
hevig is. Daarbij vergeet men, dat
het tegenwoordige geslacht een
plicht heeft tegenover het komende.
Zijn niet de Utrechtse Dom en de
Sint Jan van Den Bosch blijvende
monumenten van kunst gebleken?
Doch al moge er veel verwarring
zijn, nadat de eenvoudige zin voor
het kunstwerk is verloren, toch
vindt dr. Ram'selaar, dat ersedert
de oorlog iets begint te herleven;
en dus ziet hij de toekomst van de
kerkelijke kunst in Nederland niet
zo heel somber in. Er heerst een
krachtige stroom van vernieuwing,
een vernieuwing, die invloed moge
hebben op de waarachtige schoon
heid van onze kerken. Het Bernul
phusgilde moet daarbij helpen om
het contact tussen priester en kun
stenaar te bevorderen en bij te dra
gen in de aesthetische vorming van
de gelovigen. Ook jonge priesters
moeten zich daarbij aansluiten.
Aldus zal de bloedarmoede in het
kerkelijk kunstleven, waarover dr.
Ramselaar zo indrukwekkend heeft
gesproken, spoedig kunnen verande
ren in bloeiende vitaliteit. Er is aan
leiding, daarin te geloven, omdat
uit het 20-jarig overzicht, dat de se
cretaris drs Gerlachus O.Cap., heeft
gegeven, blijkt, dat practische pro
blemen aan de orde zijn gesteld. De
daling in het ledental (er zijn nu 221
geestelijken en 163 leken lid) hoopt
men spoedig te boven te zijn. Zo
waar stond rector Huysmans uit Gil-
se op om mee te delen, dat Breda en
omgeving als feestgave tien nieuwe
leden tegelijk kon aanbieden. Daarbij
vroeg hij beschikbaarstelling van een
Gilde-prijs voor een bijzonder goed
religieus kunstwerk.
Met de „Tabinta", die, onvoorzie
ne omstandigheden voorbehouden,
omstreeks 29 November a.s. te Am
sterdam verwacht wordt, repatri
eert o.a. de le hulp verbandplaats
afdeling, onderdeel van de 7 De
cember divisie.
Op 7 Mei 1946 kwamen de dienst
plichtigen bestemd voor de le ge
neeskundige afdeling te Ede onder
de wapenen. Op 1 Sept. d.o.v. werd
hieruit gevormd het oorlogsonder
deel le hup va, onder commando van
de dir. off. van gezondheid 3e klas
se Haselager.
Met de „Bloemfontein" vertrok
de afdeling op 8 October 1946 naar
T .donesië; op 3 Nov. werd te Tand
jong priok gedebarkeerd.
EEN VOORBEREIDENDE KLASSE
AMBACHTSSCHOOL?
Een grote meerderheid van de
vaste commissie voor het onderwijs
uit de Tweede Kamer had, na ken
nis genomen te hebben van de me
morie van antwoord van de minister
van O. K. en W. inzake de wijziging
van de Lager Onderwijswet 1920,
overwegende bezwaren tegen de
conclusie van de minister, dat in
voering van een voorbereidende
klasse aan de ambachtsschool de
aangewezen oplossing aou zijn van
het probleem der aansluiting van de
ambachtsschool aan de lagere school.
In een gedachtenwisseling van de
minister met de commissie deelde
eerstgenoemde mede, dat van de 967
burgemeesters van gemeenten met
minder dan 20.000 inw. de vraag of
ex VGLO-school (een school voor
voortgezet gewoon lager onderwijs)
in hun gemeente levensvatbaarheid
zou hebben, 782 deze vraag ontken
nend beantwoordden.
In de 185 gemeenten, waarvan de
burgemeesters wèl een VGLO-school
mogelijk achtten, zij het dan dik
wijls met het voorbehoud, „uitslui
tend meisjesschool" en „mits streek
school", zal slechts zelden een VG
LO-school voor elk der drie rich
tingen (openbaar, protestants en
katholiek) kunnen worden opge
richt. Zolang in deze toestand geen
algehele wijziging komt, zal naar de
mening van de minister bij de acht
jarige leerverplichting een achtjari
ge lagere school onvermijdelijk blij
ven.
WETSONTWERP VOOR GARANTIE
BURGERLIJK OVERHEIDS
PERSONEEL.
Binnenkort zal bij de Staten-Gene-
raal worden ingediend een ontwerp-
garantiewet burgerlijk overheidsper
soneel Indonesië. Onder deze wet
vallen nu ook de tijdelijke ambtena
ren, die na 1 Maart 1942 in dienst
zijn getreden, voor zover zij wegens
in en door de dienst gekregen letsel
of gebreken zijn of zullen worden
ontslagen. De garanties gelden ook
voor ambtenaren-in-kort-verba'nd,
voor zover zij aanspraak hebben op
vrije overtocht naar Nederland.
MISSIESCHOOL VOOR JONGE
VROUWEN.
Zaterdagmiddag, 26 November,
vertrekken van de Javakade te Am
sterdam met het m.s. „Celebes", 5
cursisten van de Missieschool voor
Jonge Vrouwen te Ubbergen, om als
lekenhelpsters in de Missie te gaan
werken.
Het zijn de dames N. Beyers uit
Haps en A. Bilars uit Haarlem, bei
den onderwijzeressen met bestem
ming voor Malang. Verder mej. Zr.
A. van Groenendaal uit Venlo. mej.
J. de Haan uit Amsterdam en
mej. Zr. G. Hooft van Huysduynen
uit Scheven ingen, drie verpleegsters
met bestemming voor de Kleine
Soenda-eilanden.
Zij hebben hun missionaire scho
ling aan de Missieschool genoten.
Dit is een cursus van 6 maanden,
waar een geestelijke, apostolische en
praktische vorming verwerkt is in
een programma van lessen, zelfstu
die excursies en praktisch werk.
Zo ontvangen degenen die als leek
de Missie willen werken een voor
bereiding die geheel ingesteld is op
het werk, en de situatie die haar
wachten in de Missiegebieden.
De volgende cursus begint 16 Mei
1950.
Wekends voor belanghebbenden
worden in Januari en Februari 1950
georganiseerd. Alle verdere inlichtin
gen zijn te verkrijgen aan de Missie
school voor Jonge Vrouwen, Straat
weg, U 5. Ubbergefi.
UITSLAG PRIJSVRAAG MISSIE
TONEEL.
Om te voorzien in het tekort aan
goede missie-toneelstukken hebben
de Pauselijke Missiegenootschappen
in Nederland indertijd een prijsvraag
uitgeschreven. Gevraagd werden mis-
sietoneelstukken, die door volwasse
nen, of althans door de groteren uit
de vrije jeugdbeweging zouden kun
nen worden opgevoerd. De beoorde
lingscommissie bestond uit: Mevrouw
Do van Dalsum te Amsterdam, Pas
toor Jean Adams te Nunhem. pater
Jac. Schreurs M.S.C. te Stein, de heer
M. Rongen te Horst-America en prof.
Jac. Jansen te Roermond. Er kwamen
40 inzendingen binnen, waarvan 10
uit Vlaanderen.
De Commissie was van mening, dat
zij geen stuk konden bekronen met
de eerste prijs van duizend gulden.
Een tweede prijs (ƒ500.werd
toegekend aan „Zout der Aarde" van
Jan Naaykens te Hilvarenbeek. Dit
stuk (10 heren) speelt tijdens de Ja
panse bezetting op de Philippijnen.
waar een ondergedoken missionaris
tot het laatste ogenblik op zijn post
stand houdt.
Eveneens werd een tweede prijs
toegewezen aan „Een kerk werd ge
bouwd", geschreven door Anton ter
Heyden (pseudoniem) te Breda. In
dit stuk (9 heren en 2 dames), dat
speelt op een der eilanden in de In
dische Archipel, wordt de strijd uit
gebeeld tussen de missionaris, die al
les verlaat om Christus te dienen, en
de planter, die uittrekt om zich te
verrijken ten koste van alles.
Een derde prijs (ƒ250.werd
toegekend aan „Zonen van één Va
der", geschreven .door Jan Gerver te
Haarlem. Dit stuk (8 heren) speelt
in Afrika en behandelt eveneens de
tegenwerking, die de missie van de
blanke planters ondervindt.
Ten slotte viel nog een derde prijs
ten deel aan „Hoe woestijnen bloeien
gaan", geschreven door pater Zeno
Moors O.F.M. te Hollandia in Ned.
Nieuw Guinea. Dit stuk (11 heren)
speelt op de missiepost in een Mo
hammedaans land.
De bekroonde stukken zullen bin
nenkort in druk verschijnen.
DE „ALBLASSERDIJK" AAN DE
GROND GELOPEN IN DE NIEUWE
WATERWEG.
Gisteravond omstreeks kwart voor
tien is het stoomschip „Alblasserdijk"
van de Holland-Amerika-lijn, dat
even tevoren van Rotterdam was
vertrokken om zee te kiezen, in de
Nieuwe Waterweg bij de ducdalf wit
11 ter hoogte van Maassluis bij val
lend water aan de grond gelopen. De
sleepboot „Maas" van L. Smits en
Co.'s internationale sleepdienst is
uitgevaren om assistentie te verle-
DESERTEURS VOOR DE
KRIJGSRAAD.
Twee leden van de groep deser
teurs te Schoonhoven, die op 28
October hebben geweigerd met de
Zuiderkruis naar Indonesië te ver
trekken, hebben terecht gestaan
voor de Krijgsraad te velde, zitting
houdende te Rotterdam. Het waren
de dienstplichtigen W. de P., 22 jaar
uit Uithuizen en R. W. v. d. K., 20
jaar, uit Groningen. De P. verklaar
de op principiële gronden te hebben
geweigerd,
De auditeur-militair, majoor mr.
baron van Imhoff legde er de na
druk op, dat op ongehoorzaamheid
in dienst tot acht jaar gevangenis
straf is gesteld. Hij wilde De P. ech
ter beschouwen als gewoon deser
teur, dus geen nieuw element in het
ged!..w brengen. Als de troepen uit
Indonesië terug zijn, kan nader wor
den bezien, wat er met de veroor
deelde deserteurs moet gebeuren.
Eis: drie jaar gevangenisstraf met
aftrek, en ontslag uit de militaire
dienst.
De tweede beklaagde Van K; wil
de niet naar Indonesië uit princi
piële overwegingen en ook omdat
hij zijn meisje niet zonder steun wil
de achterlaten.
Ook tegen deze man eiste de au-
diteur-militaii drie jaar gevangenis
straf, met aftrek.
De Krijgsraad heeft uitspraak ge
daan en ieder der soldaten veroor
deeld tot twee jaar en elf maanden
gevangenisstraf, met aftrek van 28
October af.
Het mag als algemeen bekend ver
ondersteld worden, dat de gemeen
ten van hogerhand gedwongen zijn,
een belasting te heffen op de Verma
kelijkheden, op straffe van korting
op uitkeringen uit 's Rijkskas.
Op zichzelf is over deze wijze van
optreden tegen autonome lichamen,
als de gemeenten zyn, reeds voldoen
de te zeggen, maar daarover willen
we het niet hebben.
Het gaat ons thans om de heffing
zelve, die, zoals wij hopen aan te
tonen, voor de vereniging ten platte
lande een moordende uitwerking
heeft.
Dat er nu eenmaal een zeer groot
verschil is tussen het vermaak in
een stad en in een dorp, mag als een
vaststaand feit worden aangenomen.
Immers, in een dorp verzorgt men
hoofdzakelijk zelf het vermaak; zorgt
men zelf voor een gezellige avond;
wordt door eigen krachten de sleur
van alle dag eens verbroken; wordt
door eigen ingezetenen kunst ge
bracht. En juist deze mensen, die
zich daarvoor belangeloos inspan
nen, daar druk mee doende zijn; deze
mensen, die een dorp aantrekkelijk
trachten te houden; trachten de inge
zetenen aan het dorp te binden;
trachten de jeugd nuttige bezigheid
te verschaffen, en pogen te zorgen,
dat die jeugd zich niet uit verveling
en omdat er ter plaatse „nooit iets
te doen is" elders gaat vermaken in
minder gunstige en geschikte gele
genheden, juist deze mensen wor
den door de heffing van een Verma-
kelijkhedenbelasting zeer gedupeerd.
Om dit in het licht te stellen, zul
len wij in het kort een concreet ge
val uitwerken.
Op het platteland, althans hier in
de Rijnstreek, is het meestal zo, dat
door elke groepering waaruit de be
volking van het dorp bestaat, op be
paalde tijden „iets" naar voren
wordt gebracht met eigen krachten.
Nemen we nu aan dat een vereni
ging zich voorgenomen heeft een to
neelstuk op te voeren dan beginnen
de moeilijkheden al bij instudering.
De ruimte waarin men straks de
uitvoering zal geven is meestal niet
beschikbaar of kan niet gehuurd
worden wegens te geringe kasmidde
len, dus gaat men reepeteren in een
schuur, in een schoollokaal of iets van
die aard. Veel gezelligs is aan een
dergelijke meestal slechts ver-
warmte ruimte niet, maar er is nu
eenmaal niet anders, en het is de
goedkoopste manier.
Is men met de instudering gereed,
dan volgen meestal enige repetities
op het toneel van de gelegenheid
waar de uitvoering zal plaats heb
ben, hetgeen in negen van de tien
gevallen een café zal zijn. dat feitelijk
daarvoor niet is ingericht.
In zeer weinig gemeenten hier in
de Rijnstreek is een behoorlijke zaal,
en een behoorlijk toneel aanwezig.
Ruimten, plaats biedend aan 150
tot maximum 200 personen, worden
hier al zalen genoemd.
Gelegenheid om kleding in bewa
ring te geven ontbreekt. Een toneel
van 6 meter breed: 3 meter diep en
3 meter hoog met een halve meter
ruimte achter de coulissen is hier al
een schitterend toneel dat lang niet
overal aanwezig is. Kleedkamers zijn
dingen waar men wel eens van ge
hoord heeft.
Men is hiervoor veelal aangewezen
op een hokje onder- of naast het
toneel dat toevallig nog over is.
Uit het bovenstaand moge blijken,
met welke moeilijkheden van prac
tische aard men te kampen heeft om
tot een opvoering te komen.
Nu komen nog daarbij de finan
ciële moeilijkheden. Daar moeten
kosten gemaakt worden voor zaal-
huur, kosten voor drukwerken, kos
ten voor toneel aankleding (décors),
kosten van costuumhuur, kosten to
neelkapper en voorts aankoopkosten
tekstboekjes en eventueel betaling
van opvoeringsrechten.
Zoals gezegd bieden over het alge
meen de gelegenheden, waarin men
een uitvoering kan geven, slechts
plaatsruimte aan 150 tot 200 perso
nen.
Een hogere entrée-prijs dan 1.
tot 1.25 zou stellig voor velen een
beletsel vormen een kaart te kopen.
Heropvoeringen behoren tot hoge
uitzonderingen.
Men ontvangt dan laat ons zeggen
rond 200.
Als men de onkosten van deze ont
vangsten aftrekt houdt men, niets,
misschien een paar gulden over,
waarvan men dan het verteer van de
spelers bekostigt, hetgeen toch al
leszins redelijk is. gezien de opoffe
ring en de moeite, die zij zich be
langeloos getroosten.
Meestal moet er nog een verloting
op touw gezet worden om „er uit te
zo hopeloos ondernemen nog extra be
zwaren door de heffing van een be
lasting op de vermakelijkheden.
Algemeen heft men voor toneel
muziek- en zanguitvoeringen 20 Dct.
van de entrée-prijs, welke heffing
in de kostorijs der kaart meestal in
begrepen is.
Zoals gezegd is het niet doenlijk,
de entrée-prijs hoger te stellen dan
1.tot 1.25. waaruit volgt dat
uiteindelijk de vereniging die de uit
voering geeft de belasting betaalt.
Voor alles, wat deze vereniging
deed, voor alle moeite en zorgen, die
zij zich belangeloos getroostte, om
aan eigen ingezetenen eens een
avond van kunst of vermaak te bie
den, krijgt zij een tekort in kas, als
beloning, wat juist het betaalde
bedrag aan Vermakelijkhedenbelas-
ting zou haar hopelijk nog op de
been kunen houden, al zijn het dan
ook zwakke benen.
Is men in Den Haag van deze om
standigheden wel op de hoogte? Het
zou ons sterk verwonderen als dit
het geval was, immers uit de geste
van de Hoge Overheid blijkt zulks
niet. En ook de plaatselijke overheid
zelfs toont veelal zeer weinig be
langstelling voor deze aangelegen
heid.
Maar men heeft de mond wel vol
over verwildering van de jeugd, men
klaagt over bioscoop-bezoek, dans
gelegenheid en andere inrich
tingen van vermaak, niet passend
voor de jeugd en zeker niet voor de
plattelandse jeugd. Doch wat doet de
overheid, om het platteland bewoon
baar te houden; om de jeugd aan een
plaats te binden; om de ingezetenen
het mogelijk te maken in eigen plaats
vermaak en vertier te zoeken?
Waar zorgt de overheid voor pas
sende gebouwen of helpt bestande in
stand houden.
Welke plattelands gemeente geeft
voor jeugdwerk, voor cultureel werk
subsidie en steun?
Met een kaarsje zijn ze te zoeken;
en de overigen hebben de mond vol
over de „hopeloze jeugd van tegen
woordig", enz., enz., doch doen niets.
Neen, zij vermoorden nog bovendien
de laatste rest bestaanszekerheid der
verenigingen door een heffing van
belasting op de Vermakelijkheden en
spannen hiermede helemaal 't paard
achter de wagen.
Laat de betrokken minister of mi
nisters eens beginnen met de ge
meenteraden te bevelen, om in de
verordeningen op de heffing van een
belasting op de Vermakelijkheden,
een bepaling op te nemen, dat al
thans alle toneel-, zang- en muziek
uitvoeringen, welke door eigen krach
ten uit de gemeente worden uitge
voerd. al of niet voor een liefdadig
doel en al of niet met het oogmerk
om „winst" te maken, niet alleen
vrij gesteld zijn van de betaling der
bedoelde belasting, doch een toeslag
zullen genieten uit de kas van de
overheid van 20 pet. voor elke ver
kocht entreéhewijs. (Als algemene
regel misschien wel wat erg royaal! -
Red. L. Crt.).
Op deze wijze zou men die vereni
gingen die, ten plattelande in het bij
zonder, een heel aparte taak ver
richten. in staat helpen, zich te blij
ven wijden aan de taak die zij zich
vrijwillig gesteld hebben, nl. in eigen
gemeente, in eigen kring en eigen
milieu, gepast vermaak. ver
strooiing of kunst te brengen, om
daardoor die ingezetenen aan hun
plaats te binden: deze aantrekkelijk
te houden, en vooral ook de jeugd
een gepaste en nuttige bezigheid te
verschaffen.
J. J. R.
Wilt U iets weten?
Sjoelen. Men sjoelt met dertig
schijven. De telling geschiedt vol
gens het cijfer (1, 2, 3 of 4) boven
ieder vakje aangegeven. Heeft men
echter in ieder vakje een schijf, wat
intotaal 10 punten zou zijn, dan
wordt zo'n complete serie met 20
punten, dus het dubbel, gewaar
deerd. Het hoogste wat men kan be
halen is 148, d.w.z. in ieder vakje
zeven schijven, dus zeven series van
20. De twee resterende schijven in
vakje vier, in totaal 148. Een voor
beeld: men heeft 8 schijven in vakje
1, 5 schijven in vakje 2, 6 schijven
in vakje 3, 4 schijven in vakje 4 en
de rest, 7 schijven, buiten de vakjes.
Dan heeft men 4 series (80 punten)
en bovendien 4x1 (4), 1x2 (2),
2 x 3 (6), in totaal 92 punten.
Aetherklanken
HILVERSUM I 301,5 Meter.
7.00 Nieuws 7.30 Sluiting. 8.30
Nieuws. 8.40 Orgelspel. 10.00 Medi
sche causerie. 10 20 Radio-feuilleton.
10.35 Voor de arbeiders in de conti
nubedrijven. 11.30 Cello en piano.
12.00 Tenor en orgel. 12.30 Mededelin
gen. 12.33 Metropole orkest. 12.55
Kalender. 13.00 Nieuws. 13.15 Lichte
muziek. 14.00 Volkszang. 14.20 Dans
muziek. 14.50 Streekuitzending. 15.15
Radiophilharmonisch orkest en solist.
16.45 Sportpraatje. 17.30 Voor de
jeugd. 18.00 Nieuws. 18.15 Piano en
zang. 18.30 Strijdkrachten. 19.00 Ar
tistieke staalkaart. 19.45 Voor de Ne
derlanders in Duitsland 20.00 Nieuws
20.05 Actualiteiten. 20.15 Weense
muziek. 20.45 Gevarieerd progr. 22.00
Orgelspel. 22.25 „Onder de pannen",
hoorspel. 22.45 Accordeonmuziek.
23.00 Nieuws. 23.15 Dansmuziek.
HILVERSUM II 416 Meter.
7.00 Nieuws. 7.15 Morgengebed en
liturgische kalender. 7.30 Sluiting.
8.30 Nieuws. 9.00 Weerber. 9.30 Wa
terstanden. 9.35 Zang en piano. 10.00
Voor de kinderen. 11.00 Voor de zie
ken. 12.00 Angelus, 12.03 Amuse-
ments-orkest. 12.30 Mededelingen.
12.33 Orgelspel. 12.55 Zonnewijzer.
13.00 Nieuws en katholiek nieuws.
13.20 Promenade-orkest 14.00 Fanfa
re-orkest. 14.20 Engelse les. 14.40
Utrechts Stedelijk Orkest, koor en so
liste 15.25 Kroniek van letteren en
kunsten. 16.15 Boekbespreking. 16.30
„De schoonheid van het Gregoriaans".
17.00 Voor de jeugd. 18.00 Volks) ie-
derenkwariet, 18.15 Journalistiek
weekoverzicht. 18.30 Gram. 19 00
Nieuws. 19.15 Actualiteiten. 19.25 Ka
tholiek thuisfront. 19.30 Omroepor
kest en solisten. 19.50 Westindische
commentaar. 20.00 Nieuws. 20.05 De
gewone man. 20.12 Gram. 20.15
„Lichtbaken". 20.40 Piano en orgel.
21.00 Gevarieerd progr 21.45 Puzzie.
21.55 Amusementsmuziek. 22.30 „Wij
luiden de Zondag in". 23.00 Nieuws
23.15 Residentie-orkest.
Weggebruikers,
Als ieder VEILIG loopt en rijdt,
dan raakt geen mens zijn leven
kwijt.'
