S)e CcidócSoti^cmt
Eén jongen overleefde
Dakota-ramp
HET WRAK GISTERMIDDAG
GEVONDEN
De ramp van de „Nijmegen"
Storm rondom de Nijmegen-ramp
V.N. krijgen
„velddienst"
WOENSDAG 23 NOVEMBER 1949
41se JAARGANG No. 11
Directe or: C. M. VAN BAMERSVELD.
Qootdredactenr: TB WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Bur. Papengracbt 32, Telef 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mod, 14.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 Advert.; 15'ct p. m.m. Telefoontjes 11.50
Tegen berghelling te pletter gevlogen
2jOALS WIJ GISTERMIDDAG nog in een deel van onze oplage konden
mededelen, is er gisteren een einde gekomen aan de spanning rondom
de vermiste Dakota van Aero-Holland. Het wrak van het vliegtuig
werd gistermiddag gevonden, verongelukt tegen een berghelling in de
buurt van Storsand Het was met de neus tegen de bergwand gevlogen
en totaal vernield. Slechts één overlevende werd gevonden, een jongen
van 12 jaar, dit tot gistermiddag bekneld had gezeten, doch er overigens
goed vanaf is- gekomen. Tegen 6 uur gisteravond had men de lijken van
25 kinderen en 6 volwassenen uit het wrak naar een boerderij aan de
voet van de berghelling overgebracht. Vandaag zullen de laatste
lichamen overgebracht worden. Slechts enkele lichamen waren
volkomen verkoold. De gezichten van de kinderen waren over het alge
meen onbeschadigd, hoewel de lichamen verwrongen waren. De lichamen
der volwassenen waren veel erger verminkt, enkele zelfs onherken
baar.
ONTOEGANKELIJK GEBIED.
Verscheidene dragers van de licha
men der slachtoffers van het onge
luk verdwaalden in de dikke mist, die
over het gehele gebied lag. Het toneel
van de ramp ligt bij een groot moe
rasgebied;hierdoor werd de taak van
de redders er niet gemakkelijker op.
Twee hunner, Hilding Martinsen en
Toralf Hagen, beleefden kort voordat
zij het vliegtuigwrak vonden, een
hachelijk ogenblik. Grote rotsblokken
van 400 tot 500 kg. kwamen plotse
ling in beweging en rolden met don
derend geraas naar béneden.
De mannen konden juist op tijd op
zij springen.
Er is een officiële commissie ge
vormd om naar de oorzaak van "de
ramp een onderzoek in te stellen. De
commissie reisde Dinsdag naar Filt-
vet maar achtte het, met het oog op
de duisternis en het moeilijk terrein,
gewenst, het onderzoek niet eerder
dan Woensdag aan te vangen. Alle
instrumenten van het vliegtuig, mo
toronderdelen en documenten, die
Dinsdag werden aangetroffen, zijn
zorgvuldig ingepakt om ze niet ver
loren te laten gaan. Er stond gister
avond een wacht bij het toestel.
De 12-jarige Izaak Allal, die als
enige der inzittenden van de veron
gelukte Nederlandse Dakota op won
derbaarlijke wijze aan de dood ont
snapte. (ANP-Telefoto)
De jongen, die als enige de ramp
overleefde, is de 12-jarige Izaak Al-
lal. Hij werd, overdekt met roet, rook
en olie, in de staart van het vliegtuig
tussen twee stoelen beklemd gevon
den. De rest van het vliegtuig was
geheel uitgebrand.
Izaak was volgens zijn redder op
merkelijk monter en weigerde op de
draagbaar te gaan liggen. Wel had hij
erge honger en vroeg om eten. Zijn
redder, de Noor Hilding Martinsen,
gaf hem chocolade, sinaasappel en
vruchtensap.
Toen hij gevonden werd, kon Izaak
niets anders uitbrengen dan „wij
draaiden in kringen rond". Izaak
werd onmiddellijk naar een zieken
huis vervoerd en daar onderzocht.
Hij bleek echter niet ernstig gewond
te zijn. Hij- had een diepe snijwonde
boven zijn rechteroog en enkele
schrammen op zijn gezicht.
In de ambulancewagen op weg
naar het ziekenhuis deed hij een om
standig relaas aan de doktoren en
verpleegsters. Hij geloofde, dat alle
anderen op slag gedood werden toen
het vliegtuig tegen de grond sloeg.
Izaaks plaats was helemaal achter
in het vliegtuig.
Duitsland mag nu
schepen bouwen
MAAR ZONDER KANONNEN-
RUIMTE
Groot-Britannië, Frankrijk en de
Verenigde Staten zijn het nu inder
daad eens over de omvang van de
Westduitse koopvaardijvloot. Onmid
dellijk kunnen de Duitse reders en
de werven aan het werk gaan. Ook
voor vreemde landen mogen de
Duitsers schepen bouwen. Wat hun
eigen vloot betreft, is het hun nu
toegestaan om:
1. Een onbeperkt aantal schepen
te bouwen van maximaal 7200 ton
Deze schepen mogen niet sneller kun
nen varen dan 12 knopen met lading
aan boord en ongeladen niet sneller
dan 13.5 knopen.
Om het onmogelijk te maken dat
Duitse schepen als oorlogsschepen
worden gebruikt moeten zij voldoen
aan allerlei bepalingen:
1. Geen grote vrije ruimten op
dek, waar kanonen kunnen worden
opgesteld of vliegtuigen kunnen lan
den of opstijgen.
2. Beperkte omvang van de ma
chinekamers om te voorkomen dat
er te zware machines in onder wor
den gebracht.
ACHTTIEN „VLIEGTUIGBREUKE-
LINGEN" VEILIG AAN LAND
Vorige week stortte een Amerikaan
se B.-39 superfort ongeveer 650 km
ten Noord-Oosten van de Bermuda's
in zee. De bemanning werd gevonden
nadat zij drie dagen in rubberboten
op zee hadden gedreven. Twee leden
der bemanning werden gedood toen
de staart van het vliegtuig afbrak.
Met de Canadese oorlogsbodem Haida
werden zij naar Hamilton (Bermu
da's) gebracht. Eén der vliegtuigbreu-
keline wordt van boord gehaald.
Sociale onrust
in Italië
Een golf van stakingen heeft zich
Dinsdag over Zuid-Italië voortgeplant
in verband met de eisen van de land
loze boeren, van wie velen bezit
hebben genomen van grond. In de
provincie Salerno riepen de commu
nisten een algemene staking af uit
solidariteit met de boeren, die 3000
ha. land hadden bezet. Zij beschul-;
digden de politie, die tegen hen op
trad, van „geweldpleging en wille-;
keurige arrestaties"' Later is deze
staking afgelast. Landarbeiders in
Apulië legden het werk neer uit
sympathie met 200 werkloze boeren
die door de politie van gronden ip de
provincie Foggia waren verwijderd.
Op Sicilië groeven de boeren zich in
op hun pas verworven grond, en trof
fen voorbereidingen om zich teweer
te stellen tegen de poliite, die bevel
kreeg hen met geweld te verwijderen
NED. VERLIEZEN
IN INDONESIË
De regering maakt bekend,
dat tot haar leedwezen de vol
gende verliezen in Indonesië zijn
gerapporteerd:
Kon. Ned- Ind. Leger:
Gesneuveld 23 Oct.:
men. sergt H. W. Damapoli.
Gesneuveld 24 Oct.:
mad. sergt. 2e kl. infie Abdoel-
rachman.
mal. soldt 2e kl. infie Engkam.
mal. soldt 2e kl. infie Nisan.
jav. soldt 2e kl infie Sastro.
Gesneuveld 26 Oct.:
mad. soldt 2e kl infie Halil.
Gesneuveld 29 Oct.:
jav. korpl infie Soeseno.
Allen afkomstig uit Indonesië.
Officiële rapport van Brits ministerie
IN HET RAPPORT van het Engelse ministerie van burgerluchtvaart over
de ramp van de KLM-Constellation „Nijmegen", die 20 October 1948 bij
het vliegveld Prestwick in Schotland verongelukte, wordt critiek gele
verd op de organisatie bij het vlieg veld Prestwick. Het rapport noemt
het niet-doorgeven van een bericht over wijzigingen in de weersomstan
digheden aan de gezagvoerder van he t vliegtiug óe voornaamste oorzaak
van de ramp.
Het rapport is echter vergezeld van
een speciale verklaring van de Britse
minister van burgerluchtvaart, opge
steld in samenwerking met de staats
secretaris voor de luchtvaart, waarin
men het grondpersoneel van Prest
wick van de verantwoordelijkheid
voor het gebeurden wil ontlasten. De
minister acht het „eeriijk tegenover
het personeel van de gronddiensten
te verklaren, dat het aan het toestel
de volledige inlichtingen en mede
werking heeft verstrekt, die bij
slecht weer gebruikelijk zijn. De mi
nister is van oordeel, dat het be
sluit van de gezagvoerder, boven
Prestwick rond te cirkelen op een ge
ringere hoogte dan waarop zich de
obstakels in de omgeving bevinden,
niet beïnvloed kon zijn door het op
treden of het gebrek aan optreden
van het personeel van de luchtvei-
ligheidsdienst of de weerkundige
dienst en dat niet een bepaald lid
van het personeel verantwoordelijk
gesteld kan worden voor het onge
val".
Zoals bekend is raakte de Constel
lation op meer dan 5 kilometer af
stand van het vliegveld hoogspan
ningsdraden van 132.000 volt en vloog
het toestel ir brand. De 30 passagiers
en de 10 leden van de bemanning
kwamen om het leven. De Constel
lation op weg van Amsterdam naar
New York, maakte voorbereidingen
om op Prestwick te landen.
Bij het rappoit is een foto gevoegd
van een verkoolde en verbrande
kaart, die men in het wrak vond en
die door de bemanning schijnt te
zijn gebruikt. Op deze door de Ame
rikaanse luchtmacht uitgegeven kaart
stond de hoogte in de buurt van de
plaats van het ongeval aangegeven
als 15 meier, wat 150 meter moet
zijn.
Volgens het laatste aan de gezag
voerder verstrekte weerrapport hing
het wolkendek op 230 meter hoogte,
maai spoedig daarna werd de dicht
heid van lagere wolken zo groot, dat
de hoogte var- het wolkendek 100
meter werd. Deze verandering werd
niet onmiddellijk aan het vliegtuig
gemeld daar volgens de instructies
niet vaker dan om het half uur een
weerrapport geseind behoeft te wor
den.
Deze wijziging was voor de K.L.M.-
gezagvoerder echter van „het groot
ste belang", aldus het rapport. Geen
KLM-piloot mag de andere landings
baan gebruiken, indien het wolken
dek lager dan 230 meter is of het
zicht minder dan 3 kilometer (het
zicht was in feite 2 kilometer).
Volgens het rapport beschikte de
bemanning van het toestel „over de
gegevens om te weten", dat het
vliegtuig op 130 meter hoogte vloog
en dat de bodem tot grotere hoogte
opliep. „Men schijnt niet te kunnen
ontkomen aan de conclusie, dat de
gezagvoerder en de tweede piloot in
de critieke tijdspanne zich deze bei
de feiten niet bewust waren. Het kan
niet positief bewezen worden, wel
ke van deze factoren de gezagvoer
der en de tweede piloot zich niet be
wust waren of waarom beide facto
ren aan hun aandacht ontsnapt zijn."
Het rapport, dat niemand persoon
lijk verantwoordelijk stelt, deelt
voorts mee, dat de mededeling van de
weersverslechtering alleen in code
aan de controleur van het luchtver
keer werd doorgegeven en niet ook
nog in gewone taal, zoals vereist is.
De betrokken weerkundige waarne
mer verrichtte deze fout „in gewone
sleur". „Het hof is van oordeel, dat
de weerkundige dienst te Prestwick
Het wrak van de vermiste Dakota
van de Aero Holland is na langdurige
opsporingswerkzaamheden, waaraan
door honderden personen werd deel
genomen, Dinsdag gevonden op de
Westelijke oever van de Oslofjord
tussen Filtvet en Storsand. De wrak
stukken der verongelukte machine
op de plaats van de ramp.
(ANP-Telefoto)
een tekort aan supervisie vertoonde".
De conclusie van het hof is, dat „er
geen enkele omstandigheid is, die het
ongeval volledig verklaart".
DR. PLESMAN GEEFT
TOELICHTING.
Dr. A. Plesman heeft gisteren een
korte toelichting gegeven op enkele
punten in het officiële rapport.
„In het algemeen gesproken", zo
zeide hij, „is het een zeer ernstig
rapport. Het is knap gedaan. De con
clusie stelt teleur, want de onderzoe
ker zegt: „Ik weet het niet." Hij komt
niet tot een definitieve gevolgtrek
king."
Na ieder ongeval heeft men een
aantal veronderstellingen, aldus dr.
Plesman. We leren er uit te voor
komen, dat iets dergelijks weer ge
beurt. Dat is van groot belang. Alle
adviezen worden door alle lucht
vaartmaatschappijen onderzocht en
men gaat na welke maatregelen men
nog niet heeft genomen en past die
dan toe.
Dr. Plesman zeide tenslotte zelf
ook geen conclusie te hebben ge
maakt. Het is een samenloop van
omstandigheden geweest, die hij ook
niet kan uitleggen. Hij gelooft, dat
de wind op de hoogte waarop de
„Nijmegen" vloog sterker was dan
was verondersteld. Bij het nemen
van de bocht kreeg het toestel de
wind op de staart en het was veel
eerder bij het hooggelegen gedeelte
dan verwacht was.
Minister en president vliegen
elkaar in de haren
De Londense bladen maken grote
ophef van een controverse, welke is
bewijzen, welke niet zijn medege
deeld, of erger nog, niet bestaan,
gezegd mag worden, dat u het pro-
gerezen tussen de president van het bieem met vooringenomenheid en
hof van onderzoek naar de ramp van partijdigheid hebt benaderd, het
geen een ongelukkige omstandig
heid zou zijn, daar het onderzoek
krachtens een door u uitgevaardigde
de „Nijmegen" en de minister voor de
burgerluchtvaart. Deze laatste, lord
Pakenham, had, zoals gemeld, het
rapport van het hof vergezeld doen
gaan van een eigen verklaring, wel
ke het grondpersoneel van Prestwick
tracht te ontlasten en alle verant
woordelijkheid schuift op de Neder
landse piloot. De president van het
hof, Macdonald, heeft thans in een
brief d,e minister er van beschuldigd,
zonder bewijzen de dode piloot te
hebben belast.
In de brief zegt de president: „Daar
noch u noch de staatssecretaris in
het vliegtuig waren op het ogenblik
van het besluit van de piloot, kan
er geen feitelijke basis voor een der
gelijke houding zijn, welke, indien ik
het zeggen mag de gehele procedure
van onpartigdig openbaar onderzoek
waardeloos, zo niet tot een ongepaste
klucht, maakt. Het is mij duidelijk,
dat het doel van deze verklaring is,
de gehele verantwoordelijkheid, zon-
orde is gehouden."
De Fritalux
MORGEN BESPREKINGEN IN
DEN HAAG.
Donderdag a.s. zullen de ministers
van buitenlandse zaken van België,
Nederland en Luxemburg te 's-Gra-
venhage bijeenkomen ter bespreking
van de voorgenomen economische sa
menwerking tussen de Benelux en
Frankrijk en Italië Zij zullen geen
besluiten nemen, doch uitsluitend
naar vernomen wordt de vooruit
zichten bespreken. Kort daarna zul
len de drie ministers van buitenland
se zaken te Parijs met de Franse en
Italiaanse ministers van buitenland
se zaken besprekingen voeren om
trent een regionale samenwerking
dier vijf landen. Gewoonlijk betrouw
bare kringen te Brussel verklaarden
gisteren, dat de Britse minister van
- financiën, sir Stafford Cripps, aan
der bewijzen te leggen op een dode, de Belgische minister van buiten
een piloot met een smetteloze dienst- j landse zaken, Paul van Zeeland, de
staat en ongeëvenaarde ervaring". vorige week te kennnen heeft gege-
De president merkt verder op, dat ven, dat Engeland bereid is tot sa-
„indien uw mening gebaseerd is op menwerking met die vijf landen.
HULP AAN REIZENDE MISSIES.
De Algemene Vergadering der
V.N. heeft met 46 tegen 5 stemmen
(Slavische groep behalve Joego-Sla-
vië) bij 3 onthoudingen (Saoedi-
Arabië, Egypte en Irak) Trygve Lie
opdracht gegeven, een „velddienst
der V.N." van 300 man sterk te vor
men om technische hulp te verlenen
aan de reizende missies der V.N.
De Slavische groep noemde dit
een schending van het Handvest en
was van oordeel, dat alleen de Vei
ligheidsraad het recht heeft een mi
litaire of quasi-militaire macht in
te stellen.
NIEUWE HUWELIJKSWET IN
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Het Tsjechoslowaakse kabinet
heeft zijn goedkeuring gehecht aan
een nieuwe huwelijkswet, waarbij
alleen het burgerlijk huwelijk wordt
erkend. De nieuwe wet wordt 1 Ja
nuari 1950 van kracht. Wettige en
onwettige kinderen worden geheel
gelijkgesteld. Een kerkelijke plech
tigheid na de huwelijksvoltrekking
zal niet verboden zijn. Echtscheidin
gen zijn alleen mogelijk, indien een
gerechtshof vaststelt, dat „het hu
welijk een grondige en blijvende
mislukking is geworden".
KOLENDISTRIBUTIE IN WEST-
DUITSLAND EINDIGT PER
1 JANUARI.
Het Westduitse ministerie voor
economische zaken heeft aangekon
digd, dat de kolendistributie in West-
Duitsland op 1 Januari 1950 zal ein
digen.
Auto op onbewaakte
overweg door trein
gegrepen
Gistermiddag om half twee werd
een luxe auto, bestuurd door de 49-
jarige J. Cortlever uit Papendrecht,
bij het passeren van de onbewaakte
overweg aan de Schuine Hondsbos-
selaan te Heiloo door een uit Alk
maar komende electrische trein ge
grepen.
De auto, die aan dc achterzijde
werd geraakt, werd een eind mee
gesleurd en vloog in brand. De
voorste wagen van het treinstel vat
te eveneens vlam'. Men had de trein
spoedig tot stilstand gebracht, en
met behulp van de passagiers en
omwonenden kon de bewusteloze
bestuurder uit de auto worden be
vrijd. Dr. A. Janssen uit Heiloo
verleende de eerste hulp, waarna
het slachtoffer met een hersenschud
ding naar het centraal ziekenhuis te
Alkmaar werd vervoerd. Zijn toe
stand is redelijk wel. De auto brand
de geheel uit. De trein kon, zij het
met een half uur vertraging, de reis
voortzetten.
VRACHTAUTO UITGEBRAND.
Een dode, een zwaargewonde.
Gisteravond omstreeks 22.45 uur Is
te Ermelo een vrachtwagen met op
legger uit Groningen tegen een boom
gereden en daarna onmiddellijk in
brand gevlogen. Een der inzittenden,
J B., raakte bekneld en is geheel
verbrand. Een tweede inzittende, D.
van der H., werd zeer zwaar gewond.
Men vreest voor zijn leven. De der
de inzittende, wiens initialen even
eens J. B. zijn, kwam er met lichte
verwondingen af.
De vrachtauto, die geladen was met
stukgoederen, reed in de richting
Zwolle. Het ongeluk gebeurde tus
sen Ermelo en Harderwijk, onder de
gemeente Ermelo. Het onderzoek
naar de toedracht is nog gaande.
Een (caAAtttje...
Er zijn kastelen, die niet zoveel
kosten als menig luchtkasteel.
