S)e CeicbeSoii^ant
Bevreemdende verklaring van
de Sultan
Wat wil de
Sultan eigenlijk?
GEWAPENDE BOTSING
ONVERMIJDELIJK OP
OOST-JAVA
Verklaring in strijd met overeenkomst
Een verklaring
van de H.V.K.
Gewapende
botsingen moeten
vermeden worden
Overeenstemming
met koning
Leopold
Benelux-overeenkomst
ondertekend
Voor-Unie tot 1 Juli 1950 aanvaard
Ned. belastingambtenaren in
Zwitserland in hechtenis
MAANDAG 17 OCTOBER 1949
41ste JAARGANG N<
Directeur: C. M. VAN HAMEBSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMEB.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Bar. Papendracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd-, 14.15 p kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert.: J5 et, p. m.m. Teleloontjes 11.50
Over „kopzorgen"
HEBT U geen andere kopzorgen?"
Dit is het onderschrift van een
plaat in „Elseviers Weekblad"
Onder aan de plaat staan twee
klein-getekende mannen: Oud en
Romme te discussiëren over de Pu
bliekrechtelijke Bedrijfsorganisatie.
Achter hen rijzen vier reuzen op.
Stalin, Tito, een geboeide inwoner
van Tsjecho-Slowakije en een grim
mige Chinese strijder, die Kanton
voorstelt.
En boven de plaat lezen we: „De
wereld in vlammen en 79 amen
dementen".
De suggestie is duidelijk:
Als er in de wereld is zo veel ont
zettende strijd, hartverscheurende
ellende, tot stikkens toe benauwen
de dreiging, moet men dan zo veel
„kopzorgen" hebben over een wetje
als het hier bedoelde?
Nu willen wij volstrekt niet zeg
gen, dat wij bewondering hebben
voor het feit, dat op het wetsontwerp
inzake P.B.O. niet minder dan 79
amendementen waren ingediend -
Integendeel!
Maar wij moeten ons verzetten t<
gen de suggestie, dat men, als de we
reld in vlammen staat, ontheven
zou zijn van de plicht om ook de be
trekkelijk kleine dingen zo goed
mogelijk te doen; in casu van de
plicht om een zo goed mogelijke so
ciale politiek te -voeren, waarbij dan
vanzelfsprekend meningsverschillen
kunnen en mogen en vaak zelfs
móeten tot uitdrukking komen Al
is het niet bepaald geestverheffend,
dat de meningsverschillen in de
Tweede Kamer zich openbaarden in
zulk een amendementen-lawine, als
bij de PBO!
Wij willen op andere verschijnse
len wijzen van „kopzorgen" welke
inderdaad beschamend zijn.
Dat zijn de „kopzorgen" tengevol
ge van verdeeldheid onder de men
sen, veroorzaakt door benepen par
tijpolitiek, door ruzies in het sociale,
zakelijke en huiselijke verkeer. Ter
wijl de wereld in brand staat!
Dat zijn de kopzorgen", tengevolge
van egoisme en afgunst, veroorzaakt
door een onredelijke begeerte om
het beter te hebben, om,.royaal" te
kunnen leven. Terwijl de wereld in
brand staat!
Millioenen mensen in de wereld'
zouden als buiten zichzelf geraken
van vreugde, als zij plotseling kwa
men te leven in een land als het on
ze, waar vrijheid heerst; waar een
zij 't dan onvolkomen rechts
staat is gevestigd; waar het betrek
kelijk nog goed leven is, ook voor
vele klagers
Vele anderen onder ons hebben
echter inderdaad reden tot klagen,
tot „kopzorgen", om de touwtjes aan
elkaar te knopen, om materiële nood
en geestelijke ellende.
Over het lot van deze mede-men
sen moet ieder individueel en de
gemeenschap inderdaad „kopzor
gen" hebben!
De valse honderdtjes
Drukkerij te Luik
gesnapt
Na maandenlang speuren in over
leg met de Nederlandse recherohe is
de Belgische politie er gisteren in
geslaagd, te Luik de drukkerij te
vinden waar sedert geruime tijd
tienduizenden valse Nederlandse
bankbiljetten van honderd gulden
zijn vervaardigd. Het aantal prach
tig nagemaakte bankbiljetten is zo
groot, dat deskundigen geloven dat
hier naar schatting voor ongeveer
twintig millioen gulden aan valse
banknoten is gedrukt. De -eigenaar
van de drukkerij is gearresteerd.
Met deze ontdekking en met de
vele arrestaties die in de loop van
de laatste weken in Nederland, Bel
gië en Duitsland zijn vericht, heeft
de politie in West-Europa een der
grootste benden valse munters te
pakken gekregen die ooit kon wor
den gearresteerd.
r\e toestand in Oost-Java wordt snel slechter en indien de Nederlan-
ders onredelijk blijven wordt gevreesd, dat een gewapende botsing
niet alleen onvermijdelijk is, maar zich spoedig zal uitbreiden over ge
heel Java en Sumatra". Aldus heeft de Sultan van Djokjakarta, die mi
nister van defensie is van de Repu bliek kort voor zijn vertrek uit Ba
tavia, waar hij heeft gesproken met de Hoge Vertegenwoordiger van de
Kroon, meegedeeld. De sultan betreurde het dat hij er niet in geslaagd
was dr. Lovink te overtuigen van de gevaren verbonden aan de toestand
in Oost Java.
De sultan had het initiatief genomen tot een bezoek aan de Hoge Verte
genwoordiger met het oog op de grote Republikeinse bezorgdheid. „Ik
overhandigde hem een aide-mémoire waarin een zekere handelwijze
wordt uiteengezet ter verlichting van de gespannen sfeer. In het bij
zonder verzocht ik een spoedige bespreking tussen de militaire staven
van beide partijen teneinde een sfeer te scheppen geschikt voor handha
ving van wet en orde door het vinden van de een of andere oplossing.
Dat alles in het kader van de hangende overdracht van de souverei-
niteit". Dr. Lovink had hem een nota overhandigde, waarin werd ver
klaard, dat hij Den Haag om verdere instructies had verzocht.
Nederlanders en Indonesiërs verza
melden zich in de café's om de ver
klaring te bespreken en te gissen,
wat deze met zich zou kunnen bren
gen.
Nederlandse militaire kringen ver
klaarden, aldus meldt Reuter, dat
sedert het bestand geregelde en on
geregelde Republikeinse strijdkrach
ten in toenemende mate infiltreren
in de Nederlandse verbindingslinies
en de garnizoenscentra, ondanks
sterke protesten bij de plaatselijke
Republikeinse commandanten.
Aan de letter van
de wet
Inmiddels is de Nederlandse hou
ding kenmerkend, zo zeide de sul
tan verder, men houdt zich aan de
letter van de wet, zonder op de geest
daarvan acht te slaan.
De Nederlandse bewering, dat de
overeenkomst van dr. Van Roy en en
Rum niet voorziet in een oplossin,
is aanvechtbaar. Het handhaven van
deze stelling, aldus de sultan, vorm
de wegens de „ondragelijk gespan
nen toestand" een miskenning van de
werkelijkheid en daardoor werd zo
wel de harmonie in Indonesië als op
de conferentie in Den Haag in gevaar
gebracht.
IN STRIJD MET WAPEN
STILSTAND.
Intussen heeft men in officiële Ne
derlandse kringen met grote be
vreemding kennis genomen van de
verklaring van de sultan. De verkla
ring is immers al dadelijk lijnrecht
in strijd met het Nederlands-Indone
sisch handvest inzake de uitvoe
ring van de overeenkomst tot staking
van het vuren. De partijen zouden
zich onthouden van radio-uitzendin
gen, persberichten of enige vorm
van propaganda, beogend de strijd
krachten of burgers van de andere
partij uit te dagen of te verontrus
ten.
Nederlandse kringen overwegen
verder op het ogenblig welke stap
pen in verband daarmee moeten wor
den genomen, aldus luidt een uitge
geven Nederlandse verklaring.
De Nederlandse autoriteiten had
den pas via de persagentschappen
kennis genomen van de inhoud van
de verklaring van de sultan.
Hadji Agoes Salim, de republikein
se minister van buitenlandse zaken,
verklaarde niet op de hogte te zijn
van de verklaring.
Functionarissen van de commissie
van de UNO weigerden commentaar
te geven over de toestand in Oost-
Java.
Alle radio-programma's werden gis
teren onderbroken om het nieuws
van het officiële Nederlandse ant
woord op de verklaring van de sul
tan te geven. Opgewonden groepen
STROMEN VLUCHTELINGEN UIT
MIDDEN-JAVA.
Stromen vluchtelingen uit de ge
bieden van Midden-Ja va, waar de
Nederlandse troepen zijn terugge
trokken, zijn gisteren aangekómen in
Surabaja en andere centra, waar Ne
derlandse strijdkrachten zijn, zo
werd in Nederlandse kringen mede
gedeeld.
Deze vluchtelingen zouden voorna
melijk bestaan uit Indonesische poli-
tie-beambten, burgerlijke functiona
rissen met hun gezinnen en Chine
zen, „die niet in de door de republi
keinse troepen bezette steden durf
den te blijven". Er werd gisteravond
geen officiële bevestiging gegeven
van berichten, volgens welke gueril
la's huizen in door de Nederlandse
geëvacueerde gebieden hadden ge
plunderd en in brand gestoken.
Zich houden aan afspraken
is geen onredelijkheid
Naar aanleiding van de verklaring
van de sultan van Djokja heeft de
H.V.K. zich thans eveneens gerech
tigd geacht enige mededelingen te
doen over het onderhoud, dat hij
met de sultan had. De H.V.K. is
wel degelijk doordrongen van de
ernst der gevaren, welke speciaal
op Oost-Java dreigen. Op deze ge
varen is in de afgelopen weken her
haaldelijk van Nederlandse zijde
gewezen. De oorzaak daarvan is de
onwettige penetratie van T.N.I.-ele-
menten in streken, waar zij zich
vroeger niet bevonden. Van Neder
landse zijde zijn herhaaldelijk voor
stellen gedaan om een einde te ma
ken aan de daardoor ontstane be-
stuursontwrichting.. Men spreekt van
Nederlandse onredelijkheid, maar
vergeet, dat het de bedoeling van de
repulikeinse voorstellen is, dat de
Nederlandse troepen op geheel Java
aanstonds zouden worden geconcen
treerd op de hoofdplaatsen van de
residentie en de regentschappen, en
afgezien van het gebruik der tussen
liggende verbindingswegen, zich van
iedere patrouillering zouden onthou
den. Dat wijkt geheel af van de
Van RoyenRum-verklaringen. Deze
voorstellen schuiven zelfs de regelin
gen tot het staken der vijandelijkhe
den in wezen geheel en al 'terzijde
en doorkruisen alle besprekingen
tussen ce delagties inzake een be
stuurlijke en militaire coördinatie.
Het lijkt nauwelijks billijk de Neder
landers gebrek aan soepelheid te ver
wijten, wanneer zii er prijs op stellen
dat men zich houdt aan hetgeen on
der auspiciën van de Unci wederzijds
is overeengekomen.
STRIKT BEVEL AAN
NED STRIJDKRACHTEN
Dr. P. J. Koets, directeur van het
kabinet van de H.V.K, heeft op een
persconferentie verklaard, dat alle
Nederlandse strijdkrachten strikte
bevelen gegeven waren, gewapende
botsingen met republikeinse troepen
in Indonesië te vermijden.
Hij verklaarde, dat de Nederland
se politiek niet de oorzaak was van
de toestand in Oost-Java.
De critieke toestand aldaar, aldus
dr Koets, werd veroorzaakt door een
weloverwogen republikeinse politiek
van militaire infiltratie in Neder
landse garnizoencentra en verbin
dingslinies over geheel Java. Tot het
ondersteunen van deze verklaring
toonde dr. Koets fotocopieën van re>
publikeinse legerorders.
De stijgende spanning in Oost-Ja^
va hield waarschijnlijk verband
met het feit (dat goed bekend was
aan de republikeinse regering) dat
een grote republikeinse legereen
heid twee dagen geleden naar de re
publikeinse hoofdstad had geseind,
dat zij zich niet langer gebonden be
schouwden door de order tot het
staken der vijandelijkheden. „In de
wetenschap daarvan", aldus dr.
Koets, „is het mogelijk, dat de sul
tan zijn opmerkelijke verklaring
deed, zodat de republikeinen in ge
val van een gewapende botsing zou
den kunnen zeggen: „Wij hebben
het u gezegd" en de Nederlanders
hiervan de schuld zouden kunnen
geven.
Dr. Koets las een Engelse verta
ling voor van een buitgemaakt re
publikeins legerdocument, dat aan
toonde, dat het republikeinse bevel
een order tot infiltratie uitgaf, drie
dagen na de ondertekening van de
order tot staken der vijandelijkhe
den.
Over de volksraadpleging
De Belgische eerste minister, Gas
ton Eyskens, heeft Zondagavond
verklaard „volledige overeenstem
ming" bereikt te hebben met koning
Leopold over de vorm van de volks
raadpleging, die moet beslissen of de
koning zal terugkeren. Eyskens had
Zondag twee besprekingen met ko
ning te Pregny. Na het tweede on
derhoud dineerde Eyskens met het
koninklijke gezin. Na afloop ver
klaarde hij, dat zijn taak was vol
bracht. Hij was „uitermate tevreden"
ever de resultaten van de bespre
kingen, die van „zeer grote invloed"
op de toekomstige ontwikkeling zou
den zijn. Eyskens zal maandagoch
tend per auto naar Brusel terugke
ren.
R.T.C.-GEDELEGEERDEN NAAR
SCHOONHOVEN Een twintigtal
gedelegeerden van de R.T.C. hebben
Zaterdag een bezoek gébracht aan de
Rijks Vak- en Kunstnijverheids
school voor goud- en zilversmeden
te Schoonhoven. Daarna werden zij
op het raadhuis van Schoonhoven
ontvangen.
VIER DODEN BIJ VLIEGTUIG
ONGELUK IN NOORWEGEN
Een Brits amphibie-vliegtuig, dat
een demonstratievlucht in Noor
wegen maakte, is op een hoogte van
ongeveer 200 meter tegen een berg
helling gevlogen. Een Noor en drie
Britten kwamen hierbij om het le
ven. Het ongeluk gebeurde bij
Lista in Zuid-Noorwegen.
F"VE MINISTERS van de drie Beneluxlanden hebben Zaterdag him
goedkeuring gehecht aan de bepalingen van een overeenkomst, die
de weg moet banen voor de economische unie. Deze overeenkomst voor
ziet in een overgangsperiode, „Voor-Unie" genaamd, die zal duren van
1 October 1949 tot 1 Juli 1950, op welk laatste tijdstip men verwacht,
dat de economische fusie der drie landen zal beginnen. De overeenkomst
bevat reserves betreffende de betaling in goud van nadelige saldi der
handelsbalansen tussen de Beneluxlanden. Deze reserves staan aan het
debiteurenland toe de kwestie van zijn verplichtingen tot betaling in
goud of dollars opnieuw onder ogen te zien. In kringen, die in nauwe
betrekking staan met de Nederlandse delegatie, werd verklaard, dat men
gelooft, dat Nederland reden heeft om tevreden te zijn met het resul
taat van de besprekingen te Luxemburg.
NIEUWE AMERIKAANSE AM
BASSADEUR NAAR NEDERLAND
De nieuwe Amerikaanse ambas
sadeur voor Nederland Selden Cna-
pin (rechts), die met de „Veendam"
van de Holland Amerika Lijn on
derweg is naar ons land, wordt ver
gezeld door zijn dochter Helen
(tweede van rechts) en de heer en
mevrouw John M. Begg. De heer
Begg is bijzondere assistent van de
nieuwe Amerikaanse ambassadeur
in ons land.
DE VERMISTE VLIEGERS IN
INDONESIë
De namen van de bestuurders der
twee Mustang-jachtvliegtuigen, die
vermist worden, luiden: tweede lui
tenant vlieger T. F. Scherf en twee
de luitenant vlieger A. B. 'A. M. Brok.
Het zoeken naar de vermisten heeft
nog steeds geen resultaat opgeleverd
In het communiqué, dat omtrent
de conferentie is uitgegeven, wordt
medegedeeld, dat de drie regeringen
een nauwere samenwerking tussen
de drie parlementen wensen, tenein
de een doeltreffender samenwerking
tot stand te brengen met betrekking
tot die vraagstukken, welke voort
vloeien uit de economische samen
werking in Europa.
Voorts wordt gezegd, dat maatre
gelen genomen zijn tot het vrijmaken
van de invoer van ijzer en staal en
afgewerkte metaalproducten. De
prijs van Belgisch en Luxem'burgs
staal zal in het begin niet hoger zijn
dan de binnenlandse marktprijs. De
drie landen zullen vóór 1 Januari
1950 een plan uitwerken voor 'het
vrijgeven van textiel.
Na afloop van de plenaire bijeen
komst hebben de drie ministers van
buitenlandse zaken de pers ontvan
gen. De Belgische minister van bui
tenlandse zaken, Paul van Zeeland,
zeide: „Wij hebben moeilijkheden
gehad, maar uit het sluiten van een
overeenkomst zonder voorbehoud
blijkt, dat wij geslaagd zijn en een
stap vooruit zijn gekomen. Als rea
listen hebben wij rekening gehou
den met de jongste gebeurtenissen,
in het bijzonder met de devaluatie.
De benelux zal de belangen der drie
landen dienen. Voor anderen is zij
een symbool. Wij geloven onze
plicht te hebben gedaan tegenover
onze landen en tegenover het ove
rige deel van de wereld." Van Zee
land verklaarde tenslotte, dat men
met de Benelux zou voortgaan tot
dat zij een volledig succes zou zijn.
De Nederlandse minister-presi-
Drié Nederlandse belastingambte-
tenaren te Luzern zijn door de Zwit
serse politie-autoriteiten in hechtenis
genomen. Zij waren in het bezit van
een opdracht van het Ministerie van
Financiën om een aldaar wonende
Nederlander G. op diens verzoek te
horen.
Naar aanleiding van het boven
staande vernemen wij van bevoegde
zijde, dat de Nederlander G. zijde
lings is betrokken bij een zeer be
langrijke belastingaangelegenheid,
die een in Nederland wonende indus
trieel betreft. Hij ondervond hierdoor
zeer grote financiële nadelen. Ten
einde uit de impasse te geraken, ver
zocht G. dringend in de gelegenheid
te worden gesteld verklaringen af te
leggen buiten de Nederlandse gren
zen Hoewel de inspecteur der belas
tingen hier geen nut in zag, was net
Departement van Financiën van me
ning, dat dit toch behoorde te ge
schieden. In opdracht vertrokken de
daartoe aangewezen ambtenaren naar
Zwitseiiand. Thans is gebleken, dat
de Zwitserse regering bezwaren heeti
kenbaar gemaakt tegen de wijze zijn betrokken.
waarop de ambtenaren in Zwitser
land het contact hebben opgenomen.
Aangezien zij niet de vormen in
acht hebben genomen, heeft de Ne
derlandse Regering bij monde van
haar diplomatieke vertegenwoordi
ger te Bern haar verontschuldigin
gen voor deze wijze van optreden,
aangeboden.
Tot zover de officiële mededeling.
Omtrent het eventueel loslaten van
de gearresteerden kon men nog
niets mededelen, alhoewel wordt ver
wacht, dat dit niet lang op zich zal
laten wachten.
Een der gearresteerde ambtenaren
is de hoofdinspecteur der belastingen
L. P. W. van der P. uit Zeist. Deze
ambtenaar is ook nauw betrokken bij
het door de belastingen ingestelde on
derzoek naar het vermogen van de
Duitser Mucke.
De andere twee ambtenaren zijn de
heer V., inspecteur van de douane
recherchedienst te Utrecht en de
heer van E.., accountant te Utrecht.
Naar ons verder ter ore komt, ver
moedt de fiscale recherche behalve
belastingmoeilijkheden ook fraude.
Een industrieel uit Zeist en diens
:oon in Zwitserland zouden hierbij
dent, dr. W. Drees, verklaarde, dat
de overeenkomst zeer bevredigend
scheen te zijn voor de drie landen
ei\ van nut voor het vrijgeven van
bepaalde producten in de loop van
dit jaar en van andere producten in
het komende jaar.
„KRIEGSGEFANGENENTAG"
IN WEST-DUITSLAND.
Enige verzachting in het lot der
Duitse krijgsgevangenen in de
Sovjet-Unie.
West-Duitsland herdenkt op 14
October zijn zonen en dochters, die
nog steeds niet uit de krijgsgevan
genschap zijn teruggekeerd. Al is de
oorlog nu reeds vier en een half jaar
voorbij, toch vertoeven er nog mil
lioenen Duitse mannen vrouwen in
de arbeidskampen van Sovjet-Rus
land, Polen, Tsjechoslowakije en
Joegoslavië.
Naar aanleiding van deze „Kriegs-
gefangenentag" hield het hoofd der
West-Duitse Protestantse Kerk, de
„Evangelischer Landesbischof" ds.
Otto DibeliuS een rede, waarin hij
van de pogingen gewaagde, die dooi
de christelijke charitatieve organisa
ties in het werk zijn gesteld om het
lot van deze krijgsgevangenen zo
mogelijk te verzachten, al was het
dan ook, zoals ds Dibelius zeide, in
het belang van de krijgsgevangenen
zelf het beste, over deze pogingen zo
min mogelijk te spreken. Ds. Dibe
lius deelde echter toch mede, dat hij
in de afgelopen week samen met de
bisschop van Berlijn, Z. Em. Kardi
naal Graf von Preysing, zich in ver
binding had gesteld met de hoogste
Sovjet-Russische militaire autoriteit
in Oost-Duitsland. Soortgelijke stap
pen hadden de Kardinaal en ds. Di
belius ook verleden jaar reeds on
dernomen. Toen was hun door de
Sovjet-Russische commandant onder
handslag beloofd, dat zich met het
einde van het jaar 1948 geen enkele
Duitse krijgsgevangene meer op
Sovjet-Russische bodem zou bevin
den. Van deze belofte is evenwel
niets terecht gekomen.
Ofschoon de Sovjet-Russen de be
handeling van de Duitse krijgsge
vangenen in de laatste maanden
kennelijk hebben verbeterd blyft
het toch een verschrikkelijk feit, zo
besloot de „Evangelische Landes
bischof", dat het in onze moderne
tijd mogelijk is, de krijgsgevangenen
zo vele jaren vast te houden, het
geen toch zelfs in vroegere, minder
„beschaafde" tijden ongehoord zou
zijn geweest.
Seti koM.eltje...
Door onverschilligheid kan
de beste eigenschappen van
mede-mens breken.
