S)e £2ld4e0ou/Ya/nt
R.T.C. nog niet geheel
vastgelopen
Monetaire kwestie is
het moeilijkst
„Oorlog is
zelfmoord"
Kantons bezetting morgen
verwacht
Moch aanvaard als
minister-president
Priesters in Tsjechoslowaakse
uraniummijnen
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TEL WEL MER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
VRIJDAG 14 OCTOBER 1949
41ste JAARGANG No. 11811
Moch met de
hakken over de
sloot
Bur. Papengracht 32, Telet. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., f 1.40 p. mud., f4.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes i 1.50
Tekenen van toenadering
1ATAAR HET A.N.P. van de zijde van de Indonesische delegatie ver-
neemt, zal de gehele tekst van de voorlopige staatsregeling van de
Republiek Indonesia Serikat begin volgende week gereed zijn en aan
de Nederlandse delegatie worden aangeboden. Dit is een teken, dat er
nog wel enig schot zit in de R.T.C.
HET SCHULDEN VRAAGSTUK.
Het tweede teken van tegemoet
koming van de zijde der Indonesi
sche delegaties is de concessie, dat
zij bereid zijn een bepaald bedrag
schulden door Indonesië te doen
overnemen. Zij houden dus niet
meer vast aan het tijdens de confe
rentie op de Hooge Vuursche inge
nomen standpunt, dat Indonesië een
vordering op Nederland zou hebben
van 1700 millioen gulden. Het be
drag van de schuld, die Indonesië
wil overnemen, is genoemd in een
gemeenschappelijke „aide-mémoire"
die de Indonesische delegaties ter
Ronde-Tafelconferentie hebben in
gediend.
Wel wordt in de aide-mémoire
steld, dat men aan het op de Hooge
Vuursche verdedigde beginsel blijft
vasthouden, maar de Indonesische
delegaties verklaren zich bereid tot
een practische regeling te komen.
De Indonesische delegaties stellen
voor, om, ingeval men op basis van
het door haar genoemde bedrag niet
tot overeenstemming zou kunnen
komen, het vraagstuk voor te leg
gen aan een neutrale buitenlandse
commissie. Van tevoren zouden par
tijen zich dan gebonden moeten ver
klaren aan de beslissing van deze
commissie.
Van Nederlandse zijde is de sug
gestie gedaan om het vraagstuk op
korte termijn te doen oplossen door
een commmissie bestaande uit de
heren Hirschfeld (Nederland), Dju-
anda (Indonesië) en Cochran (UN
CI).
In kringen der drie delegaties
worden de wederzijdse voorstellen
thans bestudeerd en men 'verwacht,
dat zij op de vergadering van de fi-
nancieel-economische commissie,
welke morgen plaats vindt, in dis
cussie zullen komen.
Waarnemers zijn van mening, dat
het als een gunstig teken moet wor
den beschouwd, dat de delegaties na
een periode van stilstand weer on
derling over concrete voorstellen
spreken,
ONTRUIMING OP MIDDEN-JAVA.
Het Nederlandse leger is, volgens
een mededeling van het Nederland
se hoofdkwartier te Batavia, begon
nen zich terug te trekken uit het ge
bied ten Noordwesten van Djokja
karta, dat het sedert de militaire ac
tie van verleden jaar December be
zet gehouden heeft.
De bezettingstroepen uit de ste
den Womosobo, 48 kilometer ten
Noordwesten van Djokjakarta en
Poerworedjo, Salma en Moentilan,
ongeveer 29 kilometer ten Noorden
van Djokjakarta, zijn reeds geëva
cueerd.
De gebieden van Ponogiri en
Patjitan aan de Zuidkust zullen de
volgende plaatsen zijn waaruit de
Nederlandse troepen teruggetrokken
zullen worden.
NEDERL. KRIGSGEVANGENEN
IN ATJEH VRIJGELATEN.
Naar de dienst voor legercontac-
ten bericht zijn thans de eerste twee
Nederlandse militairen van de
krijgsgevangenen, die te Langsa in
Atjeh gevangen gehouden werden,
door de republikeinse autoriteiten in
vrijheid gesteld. Het zijn de soldaten
G. P. Stoffelen en H. A. G. van Ga
len. Zij zijn Woensdagmiddag om
vijf uur in gezelschap van majoor
Nazier, hoofd van de republikeinse
delegatie in de gemengde plaatselij
ke commissie te Medan, en drie an
dere republikeinse officieren te Ge-
bang, de uiterste Nederlandse post
aan de weg van Tandjong Pandan
naar Pangkalan Brandan aangeko
men. Te Medan werden zij overge
geven aan de It. commander J. W.
Alexander, voorzitter van de ge
mengde plaatselijke commissie te
Medan en daarna aan de Nederlan
ders. De vrijgelaten soldaten behoor
den bij het fourageconvooi, dat in
Juli te Bindjei werd overvallen.
SPECIALE KERKDIENST VOOR
LONDENSE RECHTERS. Ter ge
legenheid van de opening der St.
Michiel rechtszittingen werd in de
Westminster Abdey te Londen een
speciale dienst gehouden voor rech
ters. De^rechters verlaten na de
dienst de kerk.
DE BENELUX CONFERENTIE TE LUXEMBURG
^A AFLOOP van de gistermiddag voortgezette besprekingen verklaar
de secretaris-generaal der Belgisch-Nederlands-Luxemburgse doua
ne-unie, dat deze een zeer bevredigend verloop hebben gehad en dat
veel begrip is getoond voor eikaars moeilijkheden. De onderhandelingen
liepen voornamelijk over monetaire kwesties, over de buitenlandse han
del, over de te volgen landbouwpolitiek en over belasting- en investe
ringsvraagstukken.
De Belgische minister van finan
ciën, Paul van Zeeland, verklaarde
tegenover de journalisten: „Wij zijn
thans op een viersprong aangekomen
wat de Benelux betreft. Morgen hoop
ik meer te kunnen, zeggen."
Burggraaf Berryer, de Belgische
gezant te Luxemburg, deelde de
journalisten mede, dat een accoord
was bereikt inzake de voornaamste
Atoombom is verouderd
Dr. Broek Chisholm, directeur-
generaal van de wereldgezondheids
organisatie, heeft in een gisteren
door hem te Lake Success afgelegde
verklaring gezegd dat, als gevolg
van de ontwikkeling op het gebied
van de kennis der bacteriologische
oorlogvoering, alle andere wapens,
de atoombom inbegrepen, zijn ver
ouderd. Hij voegde hieraan toe, dat
oorlog thans voor de mensheid een
„potentiële zelfmoord" zou worden.
„Het zou niet mogelijk zijn, dat
één der bij een oorlog betrokken
partijen deze in feite zou kunnen
winnen. Ook zou het grootste ge
deelte van de wereldbevolking een
dergelijke oorlog niet overleven. Er
is geen verdediging bekend tegen
het verspreiden van bacteriën als
vorm van oorlogvoering. De moge
lijkheden der bacteriologische oor
logvoering hebben het gehele be
grip „macht'' gewijzigd. De gehele
gedachtengang, dat de sterkste der
partijen een oorlog zou kunnen
overleven, is verouderd," aldus dr.
Chisholm.
problemen, doch dat er in hoofdzaak
nog één punt is, waarover onenigheid
bestaat. Hoewel de heer Berryer niet
verklaarde, welk punt het hier be
treft, meent men in kringen rondom
de conferentie te weten, dat hij hier
op het monetaire probleem zin
speelde.
NED. MINISTERS IN DE MIST.
Naar een speciale verslaggever van
„Trouw" mededeelt, werden de Ne
derlandse ministers, die zich per auto
naar Luxemburg begaven voor het
bijwonen van de Benelux-conferen-
tie, in de nacht van Woensdag op
Donderdag, bij het overschrijden van
de Luxemburgse grens door een dik
ke mist overvallen. Minister Stikker,
vertelde, dat in de buurt van Arlon
enige ernstige ongelukken hebben
plaats gehad, waarbij twee doden te
betreuren zijn. In zijn auto bracht hij
des nachts enige zwaargewonden naar
een Luxemburgs ziekenhuis.
De Nederlandse ministers maakten
een gevaarlijke tocht en waren blij
toen zij behouden in Luxemburg aan
kwamen.
Ontruiming zonder slag of stoot
^E CHINESE nationalistische regering heeft besloten Kanton niet te
verdedigen tegen de oprukkende communisten, die de stad aan een
kant tot op 35 kilometer zijn genaderd. De ontruiming zou Vrijdag zijn
voltooid, waarna de stad Zaterdag zonder strijd wordt overgegeven. Ge
tracht wordt de ontevreden nationalistische troepen rond Kanton naar
het Westen te laten ontkomen door een kleine legermacht op te offeren,
die de taak heeft de opmars van de uit drie richtingen naderende com
munisten te vertragen.
Gelijktijdig met het vertrek van de
waarnemende nationalistische presi
dent LiTsjoen Jen naar Kweilin in
de provincie Kwangsi, is Tsjoenking
dat reeds in de Chinees-Japanse
oorlog hoofdstad was bij decreet
weer uitgeroepen tot hoofdstad van
China, de derde in zes maanden na
Nanking en Kanton. Li zou in ver
band met toenemende onenigheid met
Tsjang Kai Sjek niet naar Formosa
zijn gevlucht, waar minister-presi
dent Jen zich inmiddels reeds be
vindt. In Kanton heerst een chaoti
sche toestand. Halfverhongerde na
tionalistische soldaten, die van het
front terugkeren en maandenlang
geen soldij hebben ontvangen, zijn in
sommige districten aan het plunderen
geslagen. De buitenlanders is aange
raden hun huizen niet te verlaten.
De politie te Bombay opende gis
teren het vuur op plunderaars van
kruidenierswinkels. Twee personen
werden gedood en drie gewond. De
monstranten in de Noordelijke wij
ken waren de winkels binnengedron
gen om suiker, zout, lucifers en an
dere dagelijkse consumptie-artikelen
te bemachtigen uit protest tegen de
voedselschaarste en abnormaal hoge
prijzen.
WAT DOEN DE RUSSEN AAN DE
ZUIDPOOL
De Amerikaanse Poolvorser ad
miraal Byrd heeft te New York ver
klaard, dat Russische schepen in
samenwerking met machtige vlieg
tuigen onlangs het Zuidpoolgebied
verkenden.
„Of zij naar uranium zoeken of
niet, kan ik niet zeggen", zo voegde
hij er aan toe. „De Russische schepen
zouden niet met namen zijn aange
duid."
FINSE PARACHUTIST WILDE
VLIEGEN.
Een vooraanstaande Finse pa
rachutist Viktor Andro is giste
ren om het leven gekomen, toen
hij trachtte met behulp van le
ren vleugels te vliegen, nadat hij
op een hoogte van 1700 meter uit
een vliegtuig was gesprongen.
Hij viel als een steen zonder zijn
vleugels uit te slaan. Men ge
looft, dat hij onmiddellijk na de
sprong een hartaanval heeft ge
kregen.
MIJNEN AAN
TJECHOSLOWAAKSE GRENS.
Een functionaris van de Ameri
kaanse hoge commissie in Duitsland
meldt uit Hof aan de Tsjechische
grens, dat de Tsjechoslo waakse auto
riteiten mijnenvelden langs de grens
leggen om vluchtelingen te beletten
over de grens naar de Amerikaanse
zóne te gaan.
Na een langdurige nachtzitting
JULES MOCH'S candidatuur voor het premierschap van Frankrijk Is
door de Franse Nationale Vergaderig hedenochtend vroeg be
krachtigd. Op Moch werden 311 stemmen uitgebracht, hetgeen precies
één meer is dan de volgens de Grondwet vereiste meerderheid.
De verkiezing van Moch tot minister-president van Frankrijk vond
plaats na een zitting, welke de gehele nacht heeft geduurd. De stem
ming werd hedenochtend vroeg gehouden.
geheel afgezet door politie. Men
vreesde relletjes van de zijde der
communisten, die zeer op Moch ge
beten zijn, omdat hij als minister
van binnenlandse zaken in Queuil-
le's kabinet hoofd van de politie was.
De communisten hadden ook een
oproep gedaan aan de arbeiders om
tijdens de rede van Moch in de Nat.
Vergadering het werk neer te leg
gen. De arbeiders zijn daar echter
niet op ingegaan.
Bussen en ondergrondse treinen
reden normaal, terwijl ook het
luchtverkeer normaal was, al staak
ten enige arbeiders op het vliegveld
Orly.
TIJDENS HAAR BEZOEK AAN
OVERIJSEL werd aan H.M. konin
gin Juliana door het Zwolse gemeen
tebestuur een reusachtige taart aan
geboden, waarop in suiker en mar
sepein de belangrijkste Zwolse torens
en gebouwen waren aangebracht.
Een deputatie bracht de taart naar
het paleis Soestdijk waar zij door de
secretaresse van H.M. ontvangen
werd.
De prinsesjes waren verrukt over
het prachtige werkstuk en het ging
Prinses Beatrix wel een beetje aan
het hart om het mes er in te zetten
Maar toen dit dan gebeurd was
smulden Beatrix en Irene, Margriet
en zelfs de kleine Marijke van het
kostelijke gebak. Dat ook de aanwe
zigen Zwollenaren niet'vergeten wer
den behoeft geen betoog.
MOCHS STANDPUNT.
In de zitting, welke aan de stem
ming voorafging, heeft Moch giste
ren zijn standpunt uiteengezet.
Over het netelige loon- en prijs
vraagstuk zei Moch, dat een simpe
le verhoging van de lonen de franc
naar de ondergang, Frankrijk naar
ruïnering en de republiek* naar het
avontuur zou leiden. De beste be
wijzen om de belangen van de „on-
fortuinlijkste massa van de 'arbei
dende klasse" te verdedigen bestond
volgens hem niet slechts in de ver
hoging der theoretische lonen doch
in het handhaven en eventueel 1
hogen van de koopkracht.
Moch bracht zijn plannen in drie
hoofdstukken onder:
Stappen ter verlaging van de
prijzen;
2, Terugkeer tot vrije collectieve
onderhandeling tussen vakver
enigingen *n werkgevers over de
arbeidsvoorwaarden, zonder tus
senkomst der regering;
3. Het toekennen van een speciale
uitkering van niet meer dan 3000
francs voor deze maand alleen
voor arbeiders, die minder ver
dienen dan 15.000 francs, tenein
de hun loonpeil op dat van 15.000
te brengen.
Naar schatting zouden er 2.850.000
arbeiders van deze toeslag profite
ren.
In de buitenlandse politiek van de
republiek zal geen wijziging komen.
COMMUNISTISCHE TEGEN
WERKING.
Tijdens de zitting van de Nat.
Vergadering had men het gebouw
COMMUNISTEN BEDREIGEN KAN
TON. De Chinees communistische
legers in Zuid-China bevinden zich
op het ogenblik nog slechts een
honderd kilometer van Kanton.
Daarom is men van Hongkong uit
begonnen met de evacuatie van na
tionalistische regeringsambtenaren
per vliegtuig. Zij worden naar
Tsjoengking gebracht, dat waar
schijnlijk de nieuwe zetel der rege
ring zal worden. Gezicht op het
bedreigde Kanton.
Honderden geestelijken reeds gearresteerd
KABAAL IN DE VERGADERING.
Het blijkt, dat het er in de nacht
zitting van de Nat. Vergadering ru
moerig toe is gegaan. Het debat
was vaak stormachtig en het tellen
der stemmen duurde twee uur. In
de loop van het debat kon de stem
van Herriot, voorzitter der vergade
ring, nauwelijks gehoord worden
boven het geschreeuw van de com
munisten uit, die met de vuist op
stoelen en lessenaars sloegen. Zo
groot was het lawaai, dat Herriot de
zitting verdaagde en de pers- en pu
blieke tribune liet ontruimen. On
der gejuich en applaus van de afge
vaardigden der coalitie verliet Moch
de kamer, terwijl de communisten
van hun kant hun stem verhieven.
Bij het verlaten van de Kamer
voegde Herriot hun toe: „Jullie bent
een troep schooiers".
Het K.N.P. ontvangt de volgende
correspondentie uit Praag:
De laatste maal dat Mgr. Beran,
aartsbisschop van Praag, van de
preekstoel af tot zijn gelovigen
heeft gesproken, was in de kerk van
het (klooster te Praag-Strahov. Dit
was tevens de laatste maal, dat de
aartsbisschop zijn paleis kon verla
ten. Toen de aartsbisschop op zijn
preekstoel stond keek hij de samen
gestroomde gelovigen aan en ei
heerste gedurende enige ogenblik
ken een volkomen stilte. Daarna
sprak hij deze diepe en van onpeil
baar leed getuigende woorden:
„Ik weet wat U van mij verlangt.
Toch zal ik het niet uitspreken,
omdat ik dit oude fraaie klooster
en zijn overste niet in moeilijk
heden wil brengen."
Deze woorden van Mgr. Beran
doelden op het feit, dat reeds elders
bij wijze van repressaille kloosters
waren gesloten en als gevangenis
werden gebruikt. Alle vredelieven
de pogingen van Mgr. Beran ten
spijt en ondanks het feit, dat de
geestelijkheid en de gelovigen alle
provocerende daden hebben verme
den, zijn op het ogenblik nagenoeg
alle kloosters gesloten en de Over
sten in de gevangenis geworpen.
Op deze wijze zijn gearresteerd de
abt van het klooster in Praag-Bre-
vonv, Anastasius Opasek, een zeer
beminnelijke figuur, die ook bij het
Vaticaan zeergezien is en Dr. Jiri
Maria Vessely O.P., die tijdens de
oorlog in Milaan Slavische talen do
ceerde en daar contact onderhield
nflet de Tsjechische partisanen, die
naar Italië kwamen. Pater Vessely
is reeds de vierde van de Tsjechi
sche Dominicanen, die door dit lot
werden getroffen.
In Bratislava werd de deken
Augustin Pozdeoh gearresteerd; ver
der Dr. Theodor Funk, de secretaris
van de aartsbisschop van Olmütz.
Mgr. Dr. Matocha werd zoals reeds
eerder bekend is gemaakt tot 10
jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Prof. Antonin Culik, die bij de on
derhandelingen tussen regering en
Kerk was aangesteld als tussenper
soon voor kwesties betreffende het
onderwijs, verzocht de regering hem
van zijn opdracht te ontslaan, zodat
hij zijn colleges aan het aartsbis
schoppelijk college te Praag weer
kon hervatten. Dit verzoek leidde
tot zijn arrestatie. Zelfs de nieuwe
hulpbisschop van Praag, Mgr. Kaje-
tan Matousek, heeft van het mo
ment van zijn benoeming af voort
durend onder politietoezicht ge
staan. Slechts éénmaal is hij er in
geslaagd tot Mgr. Beran door te
dringen teneinde een officieel be
zoek aan zijn superieur te brengen.
Behalve velen van de hogere
geestelijkheid zijn er honderden an
dere priesters gearresteerd. De rode
politie heeft daarbij vooral de jonge
geestelijkheid op het oog daar de
regering vreest, dat de jonge pries
ters de grootste invloed hebben op
de jeugd van Tsjechoslowakije. De
priesters die nog vrij zijn durven
zich bijna niet meer in hun priester
kleed te vertonen. Zij gaan gewoon
als burgers gekleed, daar zij anders
onmiddellijk bespionneerd en dik
wijls gearresteerd worden. Een
groot aantal priesters werkt in de
dwangarbeiderskampen. Men heeft
priesters gezien, die met hun zwarte
priesterkleding nog aan diep in het
water en de modder van het dis
trict Jachymov uranium-erts moes
ten delven.
Sen. koAAefJtje.
Zichzelf te critiseren is steeds een
vruchtbaar werk. Velen doen dat
nooit en critiseren nutteloos ande-