S)e £2ld4e0ou/Ya/nt R.T.C. nog niet geheel vastgelopen Monetaire kwestie is het moeilijkst „Oorlog is zelfmoord" Kantons bezetting morgen verwacht Moch aanvaard als minister-president Priesters in Tsjechoslowaakse uraniummijnen Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TEL WEL MER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" VRIJDAG 14 OCTOBER 1949 41ste JAARGANG No. 11811 Moch met de hakken over de sloot Bur. Papengracht 32, Telet. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., f 1.40 p. mud., f4.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes i 1.50 Tekenen van toenadering 1ATAAR HET A.N.P. van de zijde van de Indonesische delegatie ver- neemt, zal de gehele tekst van de voorlopige staatsregeling van de Republiek Indonesia Serikat begin volgende week gereed zijn en aan de Nederlandse delegatie worden aangeboden. Dit is een teken, dat er nog wel enig schot zit in de R.T.C. HET SCHULDEN VRAAGSTUK. Het tweede teken van tegemoet koming van de zijde der Indonesi sche delegaties is de concessie, dat zij bereid zijn een bepaald bedrag schulden door Indonesië te doen overnemen. Zij houden dus niet meer vast aan het tijdens de confe rentie op de Hooge Vuursche inge nomen standpunt, dat Indonesië een vordering op Nederland zou hebben van 1700 millioen gulden. Het be drag van de schuld, die Indonesië wil overnemen, is genoemd in een gemeenschappelijke „aide-mémoire" die de Indonesische delegaties ter Ronde-Tafelconferentie hebben in gediend. Wel wordt in de aide-mémoire steld, dat men aan het op de Hooge Vuursche verdedigde beginsel blijft vasthouden, maar de Indonesische delegaties verklaren zich bereid tot een practische regeling te komen. De Indonesische delegaties stellen voor, om, ingeval men op basis van het door haar genoemde bedrag niet tot overeenstemming zou kunnen komen, het vraagstuk voor te leg gen aan een neutrale buitenlandse commissie. Van tevoren zouden par tijen zich dan gebonden moeten ver klaren aan de beslissing van deze commissie. Van Nederlandse zijde is de sug gestie gedaan om het vraagstuk op korte termijn te doen oplossen door een commmissie bestaande uit de heren Hirschfeld (Nederland), Dju- anda (Indonesië) en Cochran (UN CI). In kringen der drie delegaties worden de wederzijdse voorstellen thans bestudeerd en men 'verwacht, dat zij op de vergadering van de fi- nancieel-economische commissie, welke morgen plaats vindt, in dis cussie zullen komen. Waarnemers zijn van mening, dat het als een gunstig teken moet wor den beschouwd, dat de delegaties na een periode van stilstand weer on derling over concrete voorstellen spreken, ONTRUIMING OP MIDDEN-JAVA. Het Nederlandse leger is, volgens een mededeling van het Nederland se hoofdkwartier te Batavia, begon nen zich terug te trekken uit het ge bied ten Noordwesten van Djokja karta, dat het sedert de militaire ac tie van verleden jaar December be zet gehouden heeft. De bezettingstroepen uit de ste den Womosobo, 48 kilometer ten Noordwesten van Djokjakarta en Poerworedjo, Salma en Moentilan, ongeveer 29 kilometer ten Noorden van Djokjakarta, zijn reeds geëva cueerd. De gebieden van Ponogiri en Patjitan aan de Zuidkust zullen de volgende plaatsen zijn waaruit de Nederlandse troepen teruggetrokken zullen worden. NEDERL. KRIGSGEVANGENEN IN ATJEH VRIJGELATEN. Naar de dienst voor legercontac- ten bericht zijn thans de eerste twee Nederlandse militairen van de krijgsgevangenen, die te Langsa in Atjeh gevangen gehouden werden, door de republikeinse autoriteiten in vrijheid gesteld. Het zijn de soldaten G. P. Stoffelen en H. A. G. van Ga len. Zij zijn Woensdagmiddag om vijf uur in gezelschap van majoor Nazier, hoofd van de republikeinse delegatie in de gemengde plaatselij ke commissie te Medan, en drie an dere republikeinse officieren te Ge- bang, de uiterste Nederlandse post aan de weg van Tandjong Pandan naar Pangkalan Brandan aangeko men. Te Medan werden zij overge geven aan de It. commander J. W. Alexander, voorzitter van de ge mengde plaatselijke commissie te Medan en daarna aan de Nederlan ders. De vrijgelaten soldaten behoor den bij het fourageconvooi, dat in Juli te Bindjei werd overvallen. SPECIALE KERKDIENST VOOR LONDENSE RECHTERS. Ter ge legenheid van de opening der St. Michiel rechtszittingen werd in de Westminster Abdey te Londen een speciale dienst gehouden voor rech ters. De^rechters verlaten na de dienst de kerk. DE BENELUX CONFERENTIE TE LUXEMBURG ^A AFLOOP van de gistermiddag voortgezette besprekingen verklaar de secretaris-generaal der Belgisch-Nederlands-Luxemburgse doua ne-unie, dat deze een zeer bevredigend verloop hebben gehad en dat veel begrip is getoond voor eikaars moeilijkheden. De onderhandelingen liepen voornamelijk over monetaire kwesties, over de buitenlandse han del, over de te volgen landbouwpolitiek en over belasting- en investe ringsvraagstukken. De Belgische minister van finan ciën, Paul van Zeeland, verklaarde tegenover de journalisten: „Wij zijn thans op een viersprong aangekomen wat de Benelux betreft. Morgen hoop ik meer te kunnen, zeggen." Burggraaf Berryer, de Belgische gezant te Luxemburg, deelde de journalisten mede, dat een accoord was bereikt inzake de voornaamste Atoombom is verouderd Dr. Broek Chisholm, directeur- generaal van de wereldgezondheids organisatie, heeft in een gisteren door hem te Lake Success afgelegde verklaring gezegd dat, als gevolg van de ontwikkeling op het gebied van de kennis der bacteriologische oorlogvoering, alle andere wapens, de atoombom inbegrepen, zijn ver ouderd. Hij voegde hieraan toe, dat oorlog thans voor de mensheid een „potentiële zelfmoord" zou worden. „Het zou niet mogelijk zijn, dat één der bij een oorlog betrokken partijen deze in feite zou kunnen winnen. Ook zou het grootste ge deelte van de wereldbevolking een dergelijke oorlog niet overleven. Er is geen verdediging bekend tegen het verspreiden van bacteriën als vorm van oorlogvoering. De moge lijkheden der bacteriologische oor logvoering hebben het gehele be grip „macht'' gewijzigd. De gehele gedachtengang, dat de sterkste der partijen een oorlog zou kunnen overleven, is verouderd," aldus dr. Chisholm. problemen, doch dat er in hoofdzaak nog één punt is, waarover onenigheid bestaat. Hoewel de heer Berryer niet verklaarde, welk punt het hier be treft, meent men in kringen rondom de conferentie te weten, dat hij hier op het monetaire probleem zin speelde. NED. MINISTERS IN DE MIST. Naar een speciale verslaggever van „Trouw" mededeelt, werden de Ne derlandse ministers, die zich per auto naar Luxemburg begaven voor het bijwonen van de Benelux-conferen- tie, in de nacht van Woensdag op Donderdag, bij het overschrijden van de Luxemburgse grens door een dik ke mist overvallen. Minister Stikker, vertelde, dat in de buurt van Arlon enige ernstige ongelukken hebben plaats gehad, waarbij twee doden te betreuren zijn. In zijn auto bracht hij des nachts enige zwaargewonden naar een Luxemburgs ziekenhuis. De Nederlandse ministers maakten een gevaarlijke tocht en waren blij toen zij behouden in Luxemburg aan kwamen. Ontruiming zonder slag of stoot ^E CHINESE nationalistische regering heeft besloten Kanton niet te verdedigen tegen de oprukkende communisten, die de stad aan een kant tot op 35 kilometer zijn genaderd. De ontruiming zou Vrijdag zijn voltooid, waarna de stad Zaterdag zonder strijd wordt overgegeven. Ge tracht wordt de ontevreden nationalistische troepen rond Kanton naar het Westen te laten ontkomen door een kleine legermacht op te offeren, die de taak heeft de opmars van de uit drie richtingen naderende com munisten te vertragen. Gelijktijdig met het vertrek van de waarnemende nationalistische presi dent LiTsjoen Jen naar Kweilin in de provincie Kwangsi, is Tsjoenking dat reeds in de Chinees-Japanse oorlog hoofdstad was bij decreet weer uitgeroepen tot hoofdstad van China, de derde in zes maanden na Nanking en Kanton. Li zou in ver band met toenemende onenigheid met Tsjang Kai Sjek niet naar Formosa zijn gevlucht, waar minister-presi dent Jen zich inmiddels reeds be vindt. In Kanton heerst een chaoti sche toestand. Halfverhongerde na tionalistische soldaten, die van het front terugkeren en maandenlang geen soldij hebben ontvangen, zijn in sommige districten aan het plunderen geslagen. De buitenlanders is aange raden hun huizen niet te verlaten. De politie te Bombay opende gis teren het vuur op plunderaars van kruidenierswinkels. Twee personen werden gedood en drie gewond. De monstranten in de Noordelijke wij ken waren de winkels binnengedron gen om suiker, zout, lucifers en an dere dagelijkse consumptie-artikelen te bemachtigen uit protest tegen de voedselschaarste en abnormaal hoge prijzen. WAT DOEN DE RUSSEN AAN DE ZUIDPOOL De Amerikaanse Poolvorser ad miraal Byrd heeft te New York ver klaard, dat Russische schepen in samenwerking met machtige vlieg tuigen onlangs het Zuidpoolgebied verkenden. „Of zij naar uranium zoeken of niet, kan ik niet zeggen", zo voegde hij er aan toe. „De Russische schepen zouden niet met namen zijn aange duid." FINSE PARACHUTIST WILDE VLIEGEN. Een vooraanstaande Finse pa rachutist Viktor Andro is giste ren om het leven gekomen, toen hij trachtte met behulp van le ren vleugels te vliegen, nadat hij op een hoogte van 1700 meter uit een vliegtuig was gesprongen. Hij viel als een steen zonder zijn vleugels uit te slaan. Men ge looft, dat hij onmiddellijk na de sprong een hartaanval heeft ge kregen. MIJNEN AAN TJECHOSLOWAAKSE GRENS. Een functionaris van de Ameri kaanse hoge commissie in Duitsland meldt uit Hof aan de Tsjechische grens, dat de Tsjechoslo waakse auto riteiten mijnenvelden langs de grens leggen om vluchtelingen te beletten over de grens naar de Amerikaanse zóne te gaan. Na een langdurige nachtzitting JULES MOCH'S candidatuur voor het premierschap van Frankrijk Is door de Franse Nationale Vergaderig hedenochtend vroeg be krachtigd. Op Moch werden 311 stemmen uitgebracht, hetgeen precies één meer is dan de volgens de Grondwet vereiste meerderheid. De verkiezing van Moch tot minister-president van Frankrijk vond plaats na een zitting, welke de gehele nacht heeft geduurd. De stem ming werd hedenochtend vroeg gehouden. geheel afgezet door politie. Men vreesde relletjes van de zijde der communisten, die zeer op Moch ge beten zijn, omdat hij als minister van binnenlandse zaken in Queuil- le's kabinet hoofd van de politie was. De communisten hadden ook een oproep gedaan aan de arbeiders om tijdens de rede van Moch in de Nat. Vergadering het werk neer te leg gen. De arbeiders zijn daar echter niet op ingegaan. Bussen en ondergrondse treinen reden normaal, terwijl ook het luchtverkeer normaal was, al staak ten enige arbeiders op het vliegveld Orly. TIJDENS HAAR BEZOEK AAN OVERIJSEL werd aan H.M. konin gin Juliana door het Zwolse gemeen tebestuur een reusachtige taart aan geboden, waarop in suiker en mar sepein de belangrijkste Zwolse torens en gebouwen waren aangebracht. Een deputatie bracht de taart naar het paleis Soestdijk waar zij door de secretaresse van H.M. ontvangen werd. De prinsesjes waren verrukt over het prachtige werkstuk en het ging Prinses Beatrix wel een beetje aan het hart om het mes er in te zetten Maar toen dit dan gebeurd was smulden Beatrix en Irene, Margriet en zelfs de kleine Marijke van het kostelijke gebak. Dat ook de aanwe zigen Zwollenaren niet'vergeten wer den behoeft geen betoog. MOCHS STANDPUNT. In de zitting, welke aan de stem ming voorafging, heeft Moch giste ren zijn standpunt uiteengezet. Over het netelige loon- en prijs vraagstuk zei Moch, dat een simpe le verhoging van de lonen de franc naar de ondergang, Frankrijk naar ruïnering en de republiek* naar het avontuur zou leiden. De beste be wijzen om de belangen van de „on- fortuinlijkste massa van de 'arbei dende klasse" te verdedigen bestond volgens hem niet slechts in de ver hoging der theoretische lonen doch in het handhaven en eventueel 1 hogen van de koopkracht. Moch bracht zijn plannen in drie hoofdstukken onder: Stappen ter verlaging van de prijzen; 2, Terugkeer tot vrije collectieve onderhandeling tussen vakver enigingen *n werkgevers over de arbeidsvoorwaarden, zonder tus senkomst der regering; 3. Het toekennen van een speciale uitkering van niet meer dan 3000 francs voor deze maand alleen voor arbeiders, die minder ver dienen dan 15.000 francs, tenein de hun loonpeil op dat van 15.000 te brengen. Naar schatting zouden er 2.850.000 arbeiders van deze toeslag profite ren. In de buitenlandse politiek van de republiek zal geen wijziging komen. COMMUNISTISCHE TEGEN WERKING. Tijdens de zitting van de Nat. Vergadering had men het gebouw COMMUNISTEN BEDREIGEN KAN TON. De Chinees communistische legers in Zuid-China bevinden zich op het ogenblik nog slechts een honderd kilometer van Kanton. Daarom is men van Hongkong uit begonnen met de evacuatie van na tionalistische regeringsambtenaren per vliegtuig. Zij worden naar Tsjoengking gebracht, dat waar schijnlijk de nieuwe zetel der rege ring zal worden. Gezicht op het bedreigde Kanton. Honderden geestelijken reeds gearresteerd KABAAL IN DE VERGADERING. Het blijkt, dat het er in de nacht zitting van de Nat. Vergadering ru moerig toe is gegaan. Het debat was vaak stormachtig en het tellen der stemmen duurde twee uur. In de loop van het debat kon de stem van Herriot, voorzitter der vergade ring, nauwelijks gehoord worden boven het geschreeuw van de com munisten uit, die met de vuist op stoelen en lessenaars sloegen. Zo groot was het lawaai, dat Herriot de zitting verdaagde en de pers- en pu blieke tribune liet ontruimen. On der gejuich en applaus van de afge vaardigden der coalitie verliet Moch de kamer, terwijl de communisten van hun kant hun stem verhieven. Bij het verlaten van de Kamer voegde Herriot hun toe: „Jullie bent een troep schooiers". Het K.N.P. ontvangt de volgende correspondentie uit Praag: De laatste maal dat Mgr. Beran, aartsbisschop van Praag, van de preekstoel af tot zijn gelovigen heeft gesproken, was in de kerk van het (klooster te Praag-Strahov. Dit was tevens de laatste maal, dat de aartsbisschop zijn paleis kon verla ten. Toen de aartsbisschop op zijn preekstoel stond keek hij de samen gestroomde gelovigen aan en ei heerste gedurende enige ogenblik ken een volkomen stilte. Daarna sprak hij deze diepe en van onpeil baar leed getuigende woorden: „Ik weet wat U van mij verlangt. Toch zal ik het niet uitspreken, omdat ik dit oude fraaie klooster en zijn overste niet in moeilijk heden wil brengen." Deze woorden van Mgr. Beran doelden op het feit, dat reeds elders bij wijze van repressaille kloosters waren gesloten en als gevangenis werden gebruikt. Alle vredelieven de pogingen van Mgr. Beran ten spijt en ondanks het feit, dat de geestelijkheid en de gelovigen alle provocerende daden hebben verme den, zijn op het ogenblik nagenoeg alle kloosters gesloten en de Over sten in de gevangenis geworpen. Op deze wijze zijn gearresteerd de abt van het klooster in Praag-Bre- vonv, Anastasius Opasek, een zeer beminnelijke figuur, die ook bij het Vaticaan zeergezien is en Dr. Jiri Maria Vessely O.P., die tijdens de oorlog in Milaan Slavische talen do ceerde en daar contact onderhield nflet de Tsjechische partisanen, die naar Italië kwamen. Pater Vessely is reeds de vierde van de Tsjechi sche Dominicanen, die door dit lot werden getroffen. In Bratislava werd de deken Augustin Pozdeoh gearresteerd; ver der Dr. Theodor Funk, de secretaris van de aartsbisschop van Olmütz. Mgr. Dr. Matocha werd zoals reeds eerder bekend is gemaakt tot 10 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Prof. Antonin Culik, die bij de on derhandelingen tussen regering en Kerk was aangesteld als tussenper soon voor kwesties betreffende het onderwijs, verzocht de regering hem van zijn opdracht te ontslaan, zodat hij zijn colleges aan het aartsbis schoppelijk college te Praag weer kon hervatten. Dit verzoek leidde tot zijn arrestatie. Zelfs de nieuwe hulpbisschop van Praag, Mgr. Kaje- tan Matousek, heeft van het mo ment van zijn benoeming af voort durend onder politietoezicht ge staan. Slechts éénmaal is hij er in geslaagd tot Mgr. Beran door te dringen teneinde een officieel be zoek aan zijn superieur te brengen. Behalve velen van de hogere geestelijkheid zijn er honderden an dere priesters gearresteerd. De rode politie heeft daarbij vooral de jonge geestelijkheid op het oog daar de regering vreest, dat de jonge pries ters de grootste invloed hebben op de jeugd van Tsjechoslowakije. De priesters die nog vrij zijn durven zich bijna niet meer in hun priester kleed te vertonen. Zij gaan gewoon als burgers gekleed, daar zij anders onmiddellijk bespionneerd en dik wijls gearresteerd worden. Een groot aantal priesters werkt in de dwangarbeiderskampen. Men heeft priesters gezien, die met hun zwarte priesterkleding nog aan diep in het water en de modder van het dis trict Jachymov uranium-erts moes ten delven. Sen. koAAefJtje. Zichzelf te critiseren is steeds een vruchtbaar werk. Velen doen dat nooit en critiseren nutteloos ande-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1