Arbeiders krijgen plaats
sociaal-enonomisch
in
gebeu
ren
Fruithandelaren in verzet
tegen de K.A.B.
Het conflict Thuisfront-Niwin
Wijziging in verkeersregels en
rijbewijzen te verwachten
FaMa - de levensverzekering voor Uw tanden
7lkj alten iKttdett [jlektzehe thuelpcista
Waar de K.L.M-boeking zo al
rekening mee heeft te houden
in Indonesië
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1949
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
Tweede Kamer
De voorgestelde bedrijfsorganisatie
is nog geen eindpunt
Bij de gisterenmiddag voortgezet
te behandeling van het wetsontwerp
inzake Publiekrechtelijke Bedrijfs
organisatie heeft de Minister van
Economische Zaken, de heer Van
den Brink verklaard, dat hij niet te
rug wenst te gaan naar de voor
oorlogse economische politiek. De
P.B.O. bedoelt geen toeneming der
overheidsbemoeiing. Het gaat er om
de taak, welke moet worden ver
richt, zo doelmatig mogelijk te doen
vervullen.
Leerrijk, maar laat.
De regering staat een bedrijfs
organisatie voor ogen, die er een
is van de werkelijke zin des
woords. De bedrijfsorganen moe
ten zelfstandige lichamen zijn. Het
moet echter voldoende mogelijk
zijn coördinerend te werken.
Welke taak aan deze lichamen zal
worden toebedeeld kan niet in
concreto worden gezegd, geval
voor geval zal moeten worden be
zien. Met het verlenen van veror
denende bevoegdheid zal in de tijd
van opbouw uitermate grote voor
zichtigheid moeten worden be
tracht. Het indienen van het adres
der negen hoogleraren vond spr.
zeer belangrijk, maar het adres
had hem teleurgesteld, omdat het
zo laat kwam.
Een ontwikkeling zoals de adres
santen die zien, staat de regering
niet voor ogen. Dit blijkt ook uit de
gewisselde stukken. Toepassing van
het subsidiariteitsbeginsel zal er toe
leiden, dat de gevaren, waarop de
hoogleraren wijzen, niet zullen ont
staan.
Ingaande op concrete opmerkingen
verklaarde de minister, dat vesti
ging van bedrijfsorganisatie inder
daad alleen kan geschieden als de
ontwikkeling zich heeft voltrokken.
De bedrijfsorganisatie kan z.l. een
hulp zijn om voor ons volk de toe
komst een lichtende te doen zijn.
Staatssecretaris licht toe.
De staatssecretaris, de heer Van
der Grinten, merkte vervolgens op,
dat de bedrijfsorganisatie een nieu
we maatschappij-inrichting betekent.
Individu en overheid zullen minder
als tegenstelling worden gezien.
De arbeider wordt thans mede
verantwoordelijk voor het sociaal-
economisch gebeuren. Door zijn
organisatorische inschakeling krijgt
de arbeider de plaats, welke recht
doet wedervaren aan de waardig
heid van de menselijke persoon
lijkheid. Dit is intussen niet het
eindpunt, tal van problemen zul
len van de bedrijfsorganen uit
kunnen worden aangepakt.
Het ontwerp is tot op zekere hoog
te een compromis.
Van de ene zijde wil men meer
overheidsinvloed, van de andere
minder. Men zou kunnen zeggen, dat
het ontwerp aardig het midden heeft
gekozen.
Door ministeriële waarnemers
worden z.i. belangrijke tegenstellin
gen tussen overheid en bedrijfsleven
niet overbrugd. Hier moet vertrou
wen een rol spelen. De vrees van de
heer Nederhorst, dat onthouding
van goedkeuring aan oprichting van
bedrijfschappen wrevel zou wekken,
deelde de staatssecretaris niet. De
vraag van de heer Van der Goes van
Haters of de bedrijfschappen staats
organen zijn, zeide spr. niet recht
streeks te kunnen beantwoorden
want wat verstaat» men daaronder?
Of er productschappen komen, hangt
van de Staten-Generaal af. Hoofd
bedrijfschappen zullen inderdaad
nodig zijn, antwoordde hij de heer
Schouten. Z.i. is er geen strijd met
de Grondwet. De Staten-Generaal
hebben hun taak volbracht, wanneer
het schema is gemaakt. Spr. meende
dat zij dan geen bemoeienis "meer
behoeven te hebben met de instel
ling van bedrijfschappen. Wanneer
een bepaalde geestesrichting over
heerst moet dat z.i. ook in het be
stuur tot uiting komen.
Tegen de inschakeling der vrije
organisaties bij de werkzaamheden
der publieke lichamen zag hij geen
bezwaar. Uitvoering van de gedachte
de arbeiders te laten medebetalen
leek hem uiterst moeilijk.
De staatssecretaris verklaarde niet
in te zien, waarom de sociaal-econo
mische raad zou moeten bestaan
uitsluitend uit werkgevers en werk
nemers. De derde groep, zoals het
ontwerp diie wil, moet men niet zien
als bestaande uit ambtenaren. Hier
in komen algemeen deskundigen
Ten aanzien van de rechtspraak
meende spr., dat een beroepsinstan
tie voorlopig maar moest blijven
Negen leden repliceerden.
De heer Stapelkamp (A.R.) diende
een motie in, waarin de wens wordt
uitgesproken, dat de wettelijke re
geling inzake ondernemersraden
wordt opgenomen in de wettelijke
regeling van de bedrijfsorganisatie.
Te kwart voor zeven is de verga
dering verdaagd tot hedenmiddag.
KREKELPLAAG TE DIEREN
Bewoners van een gedeelte van
het dorp Dieren aan de Veluwezoom
hebben sinds enige tijd te lijden
van een krekelplaag. De krekels ko
men van een niet meer gebruikte
stortplaats van vuil.
De insecten maken na het inval
len van de duisternis veel kabaal.
Van gemeentewege heeft men inge
grepen om deze zeer ongewenste
gasten te verdelgen. De stortplaats
zal met spoed worden gedicht.
Reusachtig bezoek
aan Elten
In het afgelopen zomerseizoen is
het erg druk geweest in Elten. De
grenscorrectie heeft de bewoners
geen windeieren gelegd. Naar schat
ting bezochten meer dan twee mil-
lioen toeristen het nieuwe gebied.
Een ruwe schatting maakt uit, dat
circa 20.000 autobussen naar Elten
kwamen.
De toegangswegen, die door het
vele verkeer erg geleden hebben zul
len zo spoedig mogelijk worden her
steld.
Vorige week nam de Kath. Arbei
ders Beweging Limburg het besluit
om ter verkrijging van meer redelij
ke fruitprijzen dan die, welke door de
detaillisten worden berekend, zelf
fruit op de veilingen te doen aanko
pen, welke dan over de coöperatieve
winkels in de Mijnsteek en Zuid-Lim
burg zouden worden verdeeld.
Vorige week Vrijdag werd op de
Coöp. Veiling van Wijlre reeds een
kleine partij voor de K.A.B. aange
kocht. Maar Maandag hebben de gros
siers, toen ze vernamen dat aan deze
veiling wellicht nogmaals voor de
K.A.B. via een commissionair zou
kunnen worden gekocht, besloten,
dan zelf geen enkele aankoop te doen.
Alle kopers, ook de „Hollandse"
kooplui, verlieten de veiling, welke
met een aanvoer van 120.000 kilo
bleef zitten.
Na beraad werd in Wijlre des mid
dags om half vijf toch nog een vei
ling gehouden, waarbij de hele aan
voer werd verkocht, nadat te kennen
was gegeven, dat op deze veiling niet
aan de K.A.B. zou worden geleverd.
Intussen is deze aangelegenheid,
welke de K.A.B. heeft aangepakt om
K. 3. M. V. PROTESTEERT MEE.
Als gevolg van de oproep van pa-
tér Henri de Greeve heeft ook de K.
J M. V. in Nederland een afzonder
lijk protest gericht aan de voorzitter
van de Algemene Vergadering der
Verenigde Naties. Het protest is on
dertekend door alle leden van het
Nationaal Verbondsbestuur.
tot een meer redelijk prijzenpeil voor
de minder draagkrachtigen onder het
publiek te komen, nog niet afgedaan.
De meeste veilingen blijken zich
hoewel men tevoren met de K.A.B.
in principe tot accoord was gekomen
aan de zijde van de kooplieden op
htm veilingen te scharen.
„Zo nu en dan viel er wel
eens een looi al"
Toen minister-president Beel de
Niwin oprichtte,, was het zijn bedoe
ling, dat deze organisatie het over
koepelend orgaan zou worden van de
confessionele verenigingen Katho
liek Thuisfront. Prot. Thuisfront en
Band Nederland-Indië. Niwin zou uit
sluitend coördinerend en stimule
rend werken. Deze stichting was het
gevolg van de direct na de oorlog zo
gepropageerde „doorbraakgedachte"
,en is als zovele „doorbraakpogingen"
in de practijk onmogelijk gebleken
De Niwin immers is van de
weg afgeweken, die men voor
hem had uitgestippeld. In plaats
van stimulerend en coördine
rend orgaan is hij een zelfstan
dig lichaam geworden en wordt
in Nederland ook als dusdanig
aangezien daar de besturen van
de confessionele organisaties
tot Mei 1949 niet in het hoofd
bestuur van de Niwin waren
vertegenwoordigd.
De Niwin wilde eveneens gaarne
doen voorkomen, alsof hij eigenlijk
de enige was, die de richtlijnen voor
de verzorging van de Nederlandse
soldaten in Indonesië kon geven. Hij
vergat daarbij, dat het juist de taak
is van de confessionele organisaties
om voor de geestelijke, dus gods
dienstige verzorging der Nederland
se militairen zorg te dragen.
In Indonesië alleen al worden
ieder jaar ongeveer zeventien mil-
lioen gulden uitgegeven voor de
Vermoedelijk zal op 1 Juli 1950 de
verkeersregel „rechts gaat voor bij
kruisingen van wegen van dezelfde
waarde" weer zijn intrede doen. Op
voorrangswegen zullen de regelen,
die daarvoor gelden evenwel van
kracht blijven. Op alle andere we
gen vervalt dus de voorwaarde van
voorrang voor snelverkeer.
Dit is een van de veranderingen,
die de nieuwe internationale conven
tie voor het wegverkeer, die op 19
September te Genève door twintig
van de 33 vertegenwoordigende lan
den is geparafeerd, voor Nederland
met zich zal meebrengen. Men ver
wacht, dat deze conventie op 1 Juli
1950 in werking zal treden.
Er is internationaal een modelrij
bewijs aangenomen, dat Nederland
heeft aanvaard. Dat betekent, dat het
Nederlandse nationale rijbewijs van
nieuw model ook als internationaal
rijbewijs zal gelden.
Op grond van de nieuwe rechtre-
gels zullen ook Nederlandse soorten
rijbewijzen worden ingesteld. Dit rij
bewijs vertoont vakken, waarin de
verkregen toestemming voor het be
sturen van bepaalde categorieën mo
torvoertuigen zal worden aangete
kend.
Voor rijwielen met hulpmotoren
is vastgelegd, dat deze met een cylin-
derinhoud tot vijftig kubieke centi
meter en een snelheid tot dertg kilo
meter niet onder de groep motorrij
wielen zullen vallen.
Hoewel in de nieuwe conventie
naar een zo groot mogelijke unifor
miteit is gestreefd, bleef het noodza
kelijk twee systemen, namelijk een
Europees en een Amerikaans, voor
verkeerstekens te handhaven, omdat
in Amerika alles met woorden, in
Europa alles met symbolen wordt aan
geduid. Die signaal-kleuren rood en
groen (met geel facultatief) zijn
thans overal geaccepteerd.
Ontslagen bij
prijscontrole
opgeschort
In verband met de afkondiging van
de prijsstop zal het apparaat van de
Prijscontróledienst voorlopig nog in
tact worden gehouden. Als gevolg
hiervan zullen enkele honderden
ambtenaren, die per 1 October de
dienst zouden verlaten, in de gele
genheid worden gesteld, in functie
te blijven.
Deze laatste mogelijkheid is niet
geopend voor de beambten van de
Rijkspolitie, die bij de prijscontrole
waren gedetacheerd. Voor de politie
mensen enige tientallen blijft
de reeds verleende „ontheffing van
detachering" van kracht; zij keren
dus terug in de politiedienst, aldus
het „Vrije Volk".
Van alle markten thuis
pEBOUW 114 OP SCHIPHOL ZIET
ER VAN BUITEN NIET bijzon
der opvallend uit: een stenen kan
toorgebouw met het uiterlijk van
een flat. Maar daarbinnen leeft en
klopt het hart van een van de be
langrijkste takken van het K.L.M.-
Bedrijf: de Centrale Boeking. Iedere
passagier, die een luchtreis wenst te
maken, of hij van Amsterdam naar
Brussel of naar Batavia vliegt,
b.v. van Lissabon naar Buenos
Aires, „passeert" tevoren langs de
administratieve weg gebouw 114,
waar zijn plaats in het vliegtuig, dat
hem naar zijn bestemming zal bren
gen, wordt vastgelegd. Wanneer hij
dan zijn reis gaat maken, heeft de
K.L.M. op zijn aanwezigheid gere
kend en weet hij zeker, dat hij nret
het betreffende vliegtuig mee kan.
Deze Centrale Boeking is een
waardevolle en gezien de aard van
het luchtvervoer volkomen onmis
bare afdeling, waar de onzichtbare
draden van een wereldluchtvaart
bedrijf te zamen komen.
Een vliegtuig heeft nu eenmaal
een bepaald aantal zitplaatsen en
het is aan een maximum laadver
mogen gebonden; er kunnen wel
minder plaatsen verkocht worden,
niet méér. Want er moet worden
voorkomen, dat er ook maar één
plaats te veel verkocht wordt. Het
zijn niet alleen Nederlanders, die
uit alle delen van het land even per
telefoon via een passagekantoor of
een K.L.M.-agent een plaats aanvra
gen voor een bepaald vliegtuig, er
komen ook veel passagiers uit an
dere delen van de wereld naar Am
sterdam die zo spoedig mogelijk
aansluiting willen hebben op een
andere machine en zij willen tevo
ren weten, dat zij deze aansluiting
ook inderdaad krijgen. Een zaken
man, die per K.L.M. van Amsterdam
naar New York vliegt, en direct
door wil gaan naar Los Angeles, wil,
als hij op reis gaat, weten, dat zijn
doorverbinding verzekerd is. Ook
voor een passagier, die per K.L.M.
b.v. van Bangkok naar Batavia wil
vliegen, moet tevoren in Amsterdam
de plaats worden gereserveerd. Het
vernuftig opgezette boekingsappa
raat in gebouw 114 op Schiphol
zorgt er voor, dat dit inderdaad ge
beurt.
Sneller dan de vliegtuigen.
Er was een tijd, dat de stations
chef tevens havenmeester in
een van de laden van zijn bureau
op Schiphol een doodgewoon school
schrift en een potlood had liggen;
wanneer er een passagier geboekt
had, schreef hij die eenvoudig op
een lijstje in zijn schrift. De groei
van het luchtverkeer heeft hieruit in
dertig jaar tijds de grote wereldom
vattende organisatie gemaakt, die
thans op Schiphol te vinden is.
Vlak na de bevrijding begonnen
een handjevol K.L.M.-ers in een
tochtige barak, waarin veel te wei
nig ruimte was, met het opzetten
van het boekingssysteem, waarbij zij
met een groot gebrek aan allerlei
verbindingsmiddelen te kampen had
den en zij door het tekort aan ruim
te elkaar voortdurend in de weg
liepen. Thans in gebouw 114 is dit
volkomen anders; een staf van 90
mensen is hier dag en nacht in de
weer om de aanvragen voor passa
ges uit alle hoeken van de wereld
in behandeling te nemen. Alles is
hier zoveel mogelijk geautomati
seerd: de employé's zitten aan bu
reaux, zij zijn ingedeeld in bepaal
de secties, die elk een deel van de
aarde bestrijken, htm post wordt op
een speciaal voor gebouw 114 ont
worpen transportband aangevoerd
en de afgewerkte bescheiden gaan
over dezelfde band weer terug.
Dagelijks worden hier 1500 tot
2000 telefoongesprekken behandeld
en per maand gaan er 20- tot 30.000
telexberichten uit en bovendien nog
ruim 2000 telegrammen. Het aantal
formulieren en brieven, dat maan
delijks door de handen van de boe-
kingsemployé's gaat, loopt in de
60.000. Dank zij de telefooncentrale,
die 2000 verbindingen tot stand kan
brengen, en directe telexverbindin
gen met New York en Londen en
indirecte met alle belangrijke centra
van Europa, inclusief Praag en We
nen, heeft men een snel contact met
al deze plaatsen, terwijl per tele
gram ook alle andere oorden ter
wereld te bereiken zijn. Snelheid is
in dit boekingsverkeer van het
grootste belang, want men moet im
mers sneller blijven dan de vlieg
tuigen zelf.
Van alle markten thuis.
De negentig personen, die in ge
bouw 114 hun dagelijks werk heb
ben, moeten over een grote veelzij
digheid beschikken; zij moeten vele
moderne talen vlot kunnen gebrui-
welzijnsverzorging der Nederlandse
militairen. Daarnaast staan de onge
veer drie millioen gulden van d<
Niwin.
Hieruit blijkt dus:
1° Dat de Niwin niet, zoals hij
gaarne wil beweren, het leeuwen
aandeel van de verzorging der mili
tairen in Indonesië op zich heeft ge
nomen.
2° Is het een feit, dat de subsi
die van de Niwin niet, zoals men re
delijkerwijze kon verwachten van
een overkoepelend orgaan, verdeeld
wordt over de confessionele organi
saties, doch dat dit bedrag door de
Niwin zelfstandig wordt uitgegeven.
Zo nu en dan viel er bij wijze van
fooi wel eens een bedragje af voor
Katholiek Thuisfront enz.
Het feit nu, dat de doelstelling
van de Niwin, de materiële welzijns-
verzorging der militairen, groten-
lijks verschilt met het eigenlijke doel
der confessionele organisaties, die de
godsdienstige verzorging het zwaarst
laten wegen, is de oorzaak geweest,
dat Katholiek Thuisfront gedwongen
werd uit de Niwin te treden.
Verder heeft ook het tekort aan
waardering van de zijde van de Ni
win voor godsdienstig- geestelijke
verzorging door de confessionele or
ganisaties geleid tot bovengenoemde
breuk.
Daarbij komt nog, dat de paro
chiële en diocesane afdelingen van
Katholiek Thuisfront weigeren om
nog langer geld te verzamelen voor
gezamenlijke acties, waarbij Katho
liek Thuisfront het werk doet, doch
de Niwin met de eer gaat streken.
Uitzending van
troepen naar
Indonesië
Het feit, dat in de oorlogsbegroting
voor 1950 voorzien wordt in de uit
zending van Nederlandse troepen in
de loop van dat jaar naar Indonesië,
heeft in Indonesië een zekere veront
rusting gewekt,
Van gezaghebbende Nederlandse
zijde wordt verklaard, dat voor een
dergelijke verontrusting geen enkele
grond bestaat. De ontwerp-oorlogs-
begroting werd opgesteld lang voor
de Ronde Tafel conferentie. Met de
vooruitzichten, welke door deze
conferentie worden geopend, kon en
mocht daarbij geen rekening worden
gehouden.
Een herziening van de begroting
ten aanzien van de uitzending van
Nederlandse troepen naar Indonesië
zal plaats hebben zodra de Ronde
Tafel-conferentie is geslaagd.
DE „VOLENDAM" MET
AFLOSSINGSDETACHEMENTEN
NAAR INDONESIë
Gisteren is de „Volendam". met af
lossingstroepen naar Indonesië ver
trokken.
De commanderend officier van de
troepen, overste W. P. Schotman,
vertelde dat de „Volendam" groter is
dan het doorsnee troepentransport-
schip, zodat van een goede accommo
datie kan worden gesproken. Wan
neer het weer goed is, kunnen de
jongens op de ruime dekken ver
schillende spelen doen, terwijl er
's avond filmvoorstellingen zijn. De
overste vertelde verder, dat er plan
nen bestaan om aan boord een ker
mis te organiseren, met werptenten
enz. ook kunnen de jongens lessen
volgen in land- en volkenkunde en
Maleis.
De „Volendam" zal, naar men
verwacht over ongeveer 27 dagen in
Batavia aankomen.
ken, vlug kunnen handelen en een
macht van gegevens uit het hoofd
weten; zij moeten direct kunnen
zeggen hoeveel plaatsen er in een
Convair zijn, hoe men het vlugst
naar Helsinki kan vliegen, hoe laat
de Rome-machine aankomt, wanneer
de bus naar de stad vertrekt en hoe
laat een passagier per trein kan
doorreizen naar het vrijwel onbe
kende oord, waar hij tenslotte moet
zijn.
Ook zorgen zij er voor, dat een
R.K. priester een miskoffer tot zijn
beschikking krijgt, dat Israëlitische
passagiers op hun verzoek speciaal
bereid voedsel krijgen, dat de passa
giers zoveel mogelijk op de door
hen gewenste plaats komen te zit
ten, dat- moeders, die met hun kin
deren naar Indonesië vliegen, hun
kroost geen gummibroekjes aange
ven, omdat die te warm zijn, dat
iemand met een kunstbeen aan de
kant van het gangpad moet zitten
om onderweg zijn been te kunnen
strekken, dat moeders met babies
een plaats krijgen, waar zij gemak
kelijk de babymand kunnen neer
zetten, dat passagiers die per DC-6
naar Zuid Amerika of Zuid Afrika
vliegen, desgewenst onderweg een
bed kunnen krijgen.
Deze en andere zaken worden da
gelijks in gebouw 114 behandeld en
niemand draait er zijn hand meer
voor onr. Voor de Centrale Boeking
is niets onmogelijk.
Daar buiten, op het platform, rol
len intussen vliegtuigen af en komen
andere binnen; de passagiers stap
pen in en uit de Vliegende Hollan
ders. Weinigen van hen zullen ech
ter weten, dat het vlotte verloop
van hun luchtreis voor een zeer
groot deel is voorbereid binnen de
muren van het dag en nacht in vol
bedrijf zijnde stenen gebouw op
Schiphol, gebouw 114!
„TABINTA" HET AFLOSSINGS
DETACHEMENTEN NAAR
INDONESIë.
Het troepenschip „Tabinta" zal
morgen met aflosingsdetachementen
van de Kon. Marine en de Kon
Landmacht uit de haven van Amster
dam naar Indonesië vertrekken.
PRESIDENT GERECHTSHOF.
Bij K.B. is op het daartoe door hem
gedaan verzoek aan mr. H. E. Cost
Budde met ingang van 1 October eer
vol ontslag verleend uit zijn ambt
van president van het Gerechtshof te
's-Gravenhage, onder dankbetuiging
voor de gewichtige door hem in ver
schillende betrekkingen bewezen
diensten. Tot president van het Ge
rechtshof is benoemd: mr. Th. L, van
Berckel, thans vice-president.
TWEE LEDEN COLONNE
HENNEICKE TOT DOODSTRAF
VEROORDEELD.
Het Amsterdams Bijzonder Ge
rechtshof veroordeelde vanmorgen de
Amsterdammers Hcndricus Sastrue-
be en Hendricus Klinkenbijl, leden
van de beruchte colonne Henneicke,
conform de eis tot de doodstraf.
MILITAIRE AUTO OVER DE KOP
Gisterochtend is, waarschijnlijk
door schuiven van de lading, op de
rijksweg bij 's HeerArendskekrke
(Zuid-Beveland) een militaire auto
uit Alphen a. d. Rijn over de kop ge
slagen. Een der inzittenden, afkom
stig uit Haarlem, werd op slag ge
dood. Een ardere moest mei een
schedelbasisfractuur in het zieken
huis Oostwal te Goes worden opge
nomen.
n
P. VAN DER ZALM,
Tramsteeg 5,
Noord wijk-Binnen,
viert 30 Sept. zijn 3e Ind. verjaardag
te Parigi, omgeving van Serang.
VINCENT GROENENDIJK,
Nieuwkoop,
luitenant 3e klas op Marine-etablis
sement te Surabaia, viert op 30 Sep
tember zijn 22e verjaardag in In
donesië.
ANTON MEEUWISSEN,
Engelplein 16,
Lisse,
viert op 30 Sept. zijn 3e Ind. verjaar
dag te Kediri.
G. DE KONING,
Vrouwen weg 21,
Zoeterwoude,
viert zijn 2e verjaardag op 30 Sep
tember te Batavia.
