f
Leiden vraagt dringende uitbreiding van
z wemgelegenheden
Mistoestanden bij het zwemmen in open water
V..
Gezonde
ontspanning
Sleyetmatig. zwemmen
ió yeen aaetdaad
maateen weidaad
Wimpie
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1949
DE LE1DSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 2
Rondgang langs de plaatsen in Leiden waar gezwommen wordt
Hoe er wordt
gezwommen
in de
Korte Vliet
Ook aan het „Schoolzwemmen"
mankeert nog iets
Een keurige heer met een keurige actetas, waarin een al even keu
rig badpak, stapt na kantoortijd met keurige pasjes de „Overdekte"
binnen, om in deze warme dagen een paar baantjes te trekken. Jan en
Piet uit de Tomatenstraat deden het minder omslachtig, verwisselden
onder de bomen van.de Nieuwe Vaart van broekje en doken het lok
kende water in. Keesje en z'n twee zusjes uit de Sumatrastraat bedelden
hun moeder een paar centen af en trokken naar de gemeentelijke zwem
inrichting „De Zijl". Klaas, Wim en Thea, uit de Genestetstraat, maak
ten ook niet veel complimenten en plonsden in het water van de Korte
Vliet, nabij de Vink. Het is zomer; het is warm: Leiden zwemt!
Tenslotte zij vermeld dat aan de
zwemlessen de uiterste zorg wordt be
steed.
Ir Emond Nicolaas noemt in zijn
voortreffelijk boek „Verstandig en
Gezond" het zwemmen een voor
treffelijke sport, die alle spieren een
gelijkmatige beurt geeft, het lichaam
ruimschoots voorziet van verse
lucht en de bloedsomloop- en de
buikorganen prikkelt tot hernieuw
de activiteit.
Zwemmen is echter nog meer. Het
is een zomersport bij uitnemendheid,
die weinig of niets behoeft te kos
ten en een heerlijke ontspanning
geeft. Alleen zwemmers kunnen ge
tuigen hoe heerlijk het is met een
kloeke duik in het zilte nat te schie
ten, zodat de spetters in het zonlicht
zilverig glanzen, om dan weer bo
ven water te komen en zich op
borst of rug gedragen te weten door
het koele water. Steeds meer men
sen grijpen deze sport aan; hun aan
tal in Leiden groeit tot duizenden.
En vooral tijdens de warme dagen,
zoals wij die in de afgelopen weken
gekend hebben, ontstaat er een gro
te trek naar het lokkende water.
Zwemmen is niet meer de sport
voor de enkeling; het is gemeengoed
geworden. Het leek ons daarom
dienstig de mogelijkheden tot het be
oefenen hiervan in Leiden eens na
der onder de loupe te nemen.
Op warme dagen 2.000 zwem
mers per dag in „De Zijl"
We belandden daartoe bij de ge
meentelijke zweminrichting „De Zijl",
waar het „kikkerbadje" krioelde van
kleine peuters en waar het diepe
bad eveneens druk bezet was. „Met
deze warme dagen", vertelde ons de
heer H. Rol, chef-instructeur, „heb
ben we soms wel 2000 klanten per
dag. Natuurlijk is het niet altijd zo
druk. We openen op 15 Mei en slui
ten op 15 September. Tijdens de eer
ste en laatste weken hebben we ook
wel eens slechte dagen van 200 a 300
bezoekers. Dan is ook de zon een
grote factor. Als er maar een zonne
tje aan de hemel staat, komen de
zwemmers opdagep, ook al is het wa
ter slechts 17 graden, zoals in het
voorjaar. Maar hebben we midden
in de zomer, wanneer het water 22
graden is, eens een dag geen zon,
dan blijven deze „Zondags-zwem
mers" weg!"
Wie „De Zijl" kent, zal gezien heb
ben dat deze zweminrichting flink i:
opgeknapt. Er zit weer een fris verfje
op het houtwerk en de hele accomo
datie verkeert in prima staat. Toch
blijven er nog wel wensen over. De
belangrijkste daarvan is wel het bad
van een betonnen bodem te voorzien.
Tot nu toe bestaat deze uit zand en
op drukke dagen wordt het water
daar wel eens wat troebel van. Dit be
tekent overigens niet veel, want het
water voldoet aan de hoogste eisen
en wordt telkens door de Geneeskun
dige Dienst gekeurd.
We mogen van deze gelegenheid
gebruik maken een misverstand uit
de weg te ruimen. Het water in deze
zweminrichting komt niet uit de Zijl.
Er is een speciale installatie, die het
500 zwemmers per dag in
„De Overdekte".
Ook in „De Overdekte" zijn we
een kijkje gaan nemen. Doordat de
afmetingen van het bad kleiner zijn
(25x12 meter) is ook het bezoek ge
ringer dan bij „De Zijl". Toch ko
men hier zomer en winter ongeveer
500 personen een bad nemen]
dit getal zijn de schoolkinderen niet
inbegrepen. 600 particuliere diplo
ma's worden hier gemiddeld per
jaar uitgereikt aan mensen, die hier
zwemlessen genomen hebben. Daar
naast worden er jaarlijks school
diploma's uitgereikt; in 1948 bedroeg
dit aantal ruim 200.
Vooral als in de winter „De Zijl"
gesloten is, neemt „De Overdekte'
een zeer belangrijke plaats in. De
verschillende Leidse Zwemvereni
gingen hebben er hun wekelijkse
zwemuur en ook andere groepen
hebben er bepaalde uren, zoals de
politie, studenten, het personeel van
de Lichtfabrieken, het tramperso
neel, enz.
Vanzelfsprekend is het, waar hier
vele mensen in een kleine opper
vlakte zwemmen, dat het water aan
de allerhoogste hygiënische eisen
moeten voldoen en ook inderdaad
voldoet. Zo is het b.v. verplichtend
dat iedereen, alvorens in het bassin
te duiken eerst onder een warme
douche moet. Vermelding verdie
nen nog de lessen die hier gegeven
worden aan invaliden van de Sociaal
Medische Dienst van de Marine en
aan andere invaliden, waaronder
personen met kinderverlamming,
waarbij reeds' verschillende opmer
kelijke resultaten geboekt zijn.
Schoolzwemmen
We schreven reeds even over het
z.g.n. „schoolzwemmen".. In ver
schillende gemeenten is men over
gegaan tot het inlassen van zwem-
uren in het lesrooster. Ook Leiden
heeft dit gedaan en wel voor de
leerlingen van de vierde klassen der
lagere scholen. Van de 46
scholen doen er 43 aan mede; enkele
gereformeerde scholen houden zich
nog afzijdig.
In het afgelopen jaar waren
ongeveer 1.600 kinderen, die van
deze lessen in „De Overdekte" ge
bruik mochten maken en practisch
allemaal doen dit dan ook. Slechts
enkele uitzonderingen, ziekelijke
kinderen e.d., doen dit niet. De leer
lingen worden overigens tot niets
verplicht, doch vanzelfsprekend ma
ken zij van deze welkome gelegen
heid om te leren zwemmen dank
baar gebruik.
Vooraf worden alle hiervoor in
aanmerking komende kinderen door
de Geneeskundige Dienst gekeurd;
voor het nieuwe jaar zijn er 1739
toegelaten. Zij krijgen dan geduren
de 40 weken een halfuur les per
veertien dagen, wat dus neerkomt
Te weinig schoollessen
Naast de grote waardering, die wij
voor dit werk hebben, geloven wij
toch dat dit systeem niet helemaal
voldoet. Bovenstaande cijfers wezen
dit reeds uit. In het afgelopen jaar
namen 1600 kinderen deel aan de les
sen en slechts 200 behaalden een di
ploma. Nu zijn 20 lessen van een
half uur niet voldoende voor ieder
kind om te leren zwemmen, vooral
niet wanneer de lessen klassikaal ge
geven worden. Bovendien zit er tus
sen elke les een tussenruimte van 2
weken, lang genoeg om het voorgaan
de weer te vergeten! Momenteel is
het systeem zó, dat de ene week de
jongens zwemmen en de andere week
de meisjes.
Het ware wellicht beter wanneer
de jongens. 20 weken achter elkaar
konden zwemmen en daarna de meis
jes 20 weken. De ruimten tussen de
bedragen dan slechts één
week. Voor de meisjes zou dan het
meest gunstige jaargetijde gekozen
kunnen worden, omdat vaak de
klacht gehoord wordt dat zij kouvat
ten na het zwemmen, als zij in de
winter na het bad met natte haren
weer op straat komen!
Overigens wordt hiermede nog niet
voorzien in het te kort aan lessen.
De meeste kinderen komen in die
twintig halve uren niet klaar en moe
ten dan na een jaar particuliere les
sen gaan nemen, om „af te zwem
men", d.w.z. een diploma te behalen,
Velen doen dit dan ook, vaak in
zwemverenigings-verban'd, maar
ideaal is het niet. Toegegeven zij ech
ter dat het zeer moeilijk zal zijn het
aantal uren uit te breiden; „De Over
dekte" is namelijk steeds volgeboekt.
Het aantal vrije zwemuren komt
zelfs wel eens in het gedrang!
Zwemmen in open water zeer
gevaarlijk!
Ons rest nu nog de overige gesig
naleerde zwemmers onder de loupe
nemen, de meest jeugdige
zwemmers n.l. die van de Nieuwe
Vaart, de Korte Vliet, of ander open
water gebruik maken,
Zelfs voor een volslagen leek zal
het duidelijk zijn dat dit niet ideaal
is; in de onmiddellijke omgeving van
Leiden kent men geen werkelijk fris
helder open water. Het intense
scheepvaartverkeer, de uitlozing van
riolen en het rottende afval van tui
nen e.d., verontreinigen het water op
een dergelijke wijze, dat het eigenlijk
onverantwoordelijk is er in te zwem
men. Het is dan ook onbegrijpelijk
dat er slechts sporadisch gevallen van
„de ziekte van Weil" voorkomen.
Het moge voor toeschouwers op een
warme zomeravond een alleraardigst
gezicht zijn, wanneer soms wel hon
derden zwemmers in de Nieuwe
Vaart rond ploeteren, hygiënisch is
het in geen geval. Erger is dit nog in
de Korte Vliet, die bij De Vink in de
Oude Rijn uitmondt. De staaltjes van
„zwemsport" die daar ten beste wor
den gegeven, doen vaak lachen en
griezelen tegelijk. Kleine jongens,
dikwijls in hun onderbroekje er
soms zelfs in Adamscostuum! ploe
teren zo'n beetje in het kroosrijke
water rond, terwijl ze de zwemkunst
vaak maar half machtig zijn! De één
ogen onder hen in dit land der blin
den duiken ondertussen van de brug
leuning af en vertonen met veel bra-
vour hun staaltjes aan de zwakkere
broeders in deze edele sport.
ling! hoe groter het aantal zwem
mers wordt en hoe dringender het
probleem van een tekort aan zwem-
gelegenheden zich doet gevoelen.
Zwemmen is geen luxe,
Het is dan ook met de meeste aan
drang dat wij de betreffende auto
riteiten hierop wijzen; er moet iets
gebeuren! Dit tot heil van de Leid
se jeugd, die in het zwemmen een
heerlijke ontspanning en een gezon
de sport vindt. In ons kikkerlandje,
met zijn vele buitenwater, en in onze
stad, met haar talrijke grachten en
grachtjes, is zwemmen geen luxe
maar noodzaak. Noodzaak, om bij on
gelukken het eigen leven of dat van
anderen te redden.
Daaarnaast is zwemmen nuttig als
een van de zeer wéinige sporten, die
men individueel, opv ieder uur van
de dag kan beoefenen. Voor druk
bezette mensen, die geen tijd hebben
voor sport-verenigingen en toch aan
sport willen doen, is zwemmen een
uitkomst. Ook voor hen geldt „Mens
sana in corpore sano Een gezonde
"geest in een gezond lichaam!". Want
dat zwemmen het lichaam gezond
houdt is een feit dat geen nadere
uiteenzetting meer behoeft. Hiervoor
getuigen de duizenden, die in „De
Zijl", „De Overdekte", de Nieuwe
Vaart, de Korte Vliet, of waar dan
ook een kloeke duik nemen en ver
frist, gehard en veerkrachtig de be
slommeringen van het dagelijks le
ven weer aankunnen!
In „De Overdekte" kan men soms ook wel eens een rustig uurtje tref
fen. Het is een genot om dan vanaf de hoge springplank in het water
te duiken. (Foto: „De Leidse Courant")
CURSUSSEN VOOR
OPLEIDING VAN ZWEM
ONDERWIJZERS (ESSEN).
Teneinde in het grote tekort aan
zwemonderwijzers (essen) te voor
zien, worden in overleg met het De
partement Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, in de meeste grote
plaatsen van het land cursussen ge
organiseerd. De lessen vangen 15
September aan en in April/Mei 1950
worden de examens afgenomen.
Voor inlichtingen wende men zich
tot het Bureau van de K.N.Z.B.,
Ger. Domstraat 20 te Utrecht.
De Belgische winkelier Fernand
Dumouhp uit Luik is gisteravond om
twee minuten voor tien te Kaap Gris
Nez gestart voor een poging het Ka
naal over te zwemmen. Dumoulin is
34 jaar oud en weegt ruimt 104 kilo
gram.
Er moet iets gebeuren!
zuiverste welwater naar boven haalt, op 20 halfuurlessen.
Tijdens de warme zomerdagen vermaakt het jonge volkje zich uitste
kend in „De Zijl". De badmeester houdt nauwlettend toezicht.
(Foto: „De Leidse Courant")
Hieraan moet iets gedaan worden.
Het zal wellicht voor dit jaar niet
meer nodig zijn, want het seizoen is
bijna geëindigd. Maar er komt het
volgend jaar weer een zomer, met
hopelijk even veel zonnige dagen
en dan zal deze situatie zich herha
len. Als wij goed ingelicht zijn, be
staat er hier geen zwemverbod. Dit
moet er op de allereerste plaats ko
men! Maar daar is men niet mee
klaar. Het is in dit geval- juist om
hier het zwehimen te verbieden, maar
dan moet er tegelijkertijd een gele
genheid geschapen worden waar de
ze liefhebbers wel terecht kunnen.
Voor zover ons bekend is er in de
diverse uitbreidingsplannen van
Leiden slechts één zweminrichting
geprojecteerd, n.l. aan de Roombur-
gerweg. Daarmede zou de Nieuwe
Vaart zeer zeker flink ontlast wor
den. Maar voor het Haagwegkwartier
brengt dit geen oplossing, terwijl
het aantal zwemliefhebbers in deze
zeer volksrijke buurt zeker zeer
groot is.
Hierbij kan worden opgemerkt dat
iedereen toch naar „De Zijl" of naar
„De Overdekte" kan gaan. Maar afge
zien van het feit, dat beide inrichtin
gen in de warme maanden steeds flink
i bezet zijn en onmogelijk alle zwem-
j mers zouden kunnen opnemen, spre-
I ken de afstanden ook een woordje
i mee! Voor een joch uit de Da Costa-
straat is de afstand naar „De Zijl"
veel te groot; hij springt in de Korte
Vliet.
We willen toegeven dat er momen
teel dringender projecten de aan
dacht van „Wederopbouw" vragen.
Maar toch mag dit stuk volksgezond
heid niet uit het oog verloren wor
den. Hoe meer schoolkinderen leren
zwemmen zeer lofwaardige instel-,
WIELRENNEN
ROBÈRT WALTHOUR OVERLEDEN
Te Boston is op 71-jarige leeftijd
overleden de oud-wereldkampioen
achter grote motoren, de Amerikaan
Robert Walthour. Walthour maakte
in de eerste decennia van de 20ste
eeuw grote naam door talrijke over
winningen zowel in Zesdaagsen als
achter de motor.
Het hoogtepunt van zijn loopbaan
kwam in de jaren 1904 en 1905
toen hij respectievelijk te-Londen
en te Antwerpen de wereldtitel
voor stayers behaalde. Het was in
die tijd, dat hij verschillende malen
tegenstander was van Jaap Eden. In
1910 won hij met John Stol als kop-
pelgenoot de Zesdaagse te Berlijn.
Zijn wielercarrière werd talrijke
malen door blessures onderbroken.
Zo brak hij maar liefst 29 keer een
'sleutelbeen.
De. Belgische professional wereld
kampioen op de weg, Rik v. Steen
bergen, heeft gisteren uit handen
van de Belgische minister van ge
zondheid, A. van Glabbeke, de me
daille van de Kroon-orde met gou
den palmen ontvangen.
Prins regent Karei heeft van
Steenbergen deze onderscheiding
toegekend wegens het behalen van
de wereldtitel op de weg te Kopen
hagen.
van squash en badminton.
Het initiatief tot deze overdekte
tennisbaan ging uit van de oostelij
ke oefenmeester Zurhaarz, die ook
de leiding hiervan op zich z
nemen.
PAARDENSPORT
HET CONCOURS HIPPIQUE
TE ROTTERDAM
De uitslag van het springconcours
L (nationaal) om de „Prijs van Kra
lingen" luidde:
1. A. Jansen, Tilburg, Don Juan,
0 fouten, 82 3/5 sec. 2. J. L. van
Wingerden, Scheveningen, Extase
0 ft 90 sec., 3 D. Gelderman, Beek
bergen, Ambassadeur 0 ft 95 1/5
sec. 4 dr M. H. Eijsvogel, Haarlem,
Lucky Strike 0 ft 100 1/5 sec., 5 J.
L. van Wingerden, Scheveningen
Cocktail, 0 ft 102.5 sec. 6 Maj. J
Baron van Lynden, Den Haag, Ver-
doyant 4 ft 86 sec.
Eervolle vermeldingen verkregen
1. Z.K.H. Prins Bernhard, Axel 4 ft
95.8 sec, 2 J. H. W. Pasman, Wasse
naar, Troubadour, 4 ft 98 sec, 3 M.
van Loon, Tilburg, Ampère. 4
106 sec.
W. Priemus op Peter van de Be
reden Politie te Rotterdam maakte
3 fouten met een tijd van 117 sec.
De Bereden Politie te Rotterdam
reed „Hors Concours", d.w.z., dat
zij niet bij de algemene rangschik
king voorkomen.
De verdere uitslagen luidden:
„Concours elegantste rijpaard" om
de prijs van het Kralingse Bos*
Father Xrnas, 2 B. Uytendaal, Breda
Arquebusch, 3 Luit. G. Lewenhaupt
Zweden, Tit Bit, 4 Comm. Cheval-
lier, Fontainebleau, Tourbillon, 5 D.
H. Recter, Wassenaar, Joe, 7 mevr.
Pasman-Wijn ja, Sarline. No 6 moest
nog worden bekendgemaakt. Een
eervolle vermelding verkreeg mej.
Klebe, Rotterdam met Houbilox.
Internationale Springconcours
om de „Prijs der Amazones".
mevr. Hoffman, Brussel, Or-
val, 0 ft 79.4 sec. 2 mevr Sweten-
ham Engeland, Vixen, 0 ft 81.6 sec.
3 Mevr. Hoffmann, Brussel, Urfé 0 ft
sec. 4 mevr Legrand, Brussel,
Carocella 0 ft 90 sec, 5 mej S. van
Zinnicq Bergmann, Vught, August,
fout, 94.6, sec. 6 mevr J. Siem-
Roderwald, Bilthoven, Rhoda 3 ft
103.6 sec. Een eervolle vermelding
verkreeg mevr. C. M. de Hoog,
Scheveningen, O'flin, met 3 ft 118 sec
Gistermiddag werd het internatio
naal concours hippique voortgezet
met het internationaal springcon
cours om de „Prijs van de Rotter-
imse Jockey Club"
De uitslag luidt: 1 Chevallier,
Frankrijk, Selika, 0 ft 79 sec. 2.
Luit G. Zackrisson, Zweden, Hor-
thy, 0 ft, 80.2 sec, 3 Maj. A. Mett
iet, Zwitserland, Belle Fleur, 0 ft
85 sec, 4. Maquis III, Frankrijk, Ca-
vallé 0 ft 86 sec, 5 Lieut de la Sayet-
te Frankrijk, Princesse d'Eternes 0 ft
87 sec., 6 José Hoffman, België, Or-
val 0 ft 87.8 sec, 7 W. G. Hendrickx
België, Tango 0 ft 89.8 sec.
VOETBAL
A.S.C.V.C.S. Morgen speelt
A.S.C. een wedstrijd tegen V.C.S.
(3e kl. K.N.V.B. uit Den-Haag). De
opstelling is van l.n.r.: P. de Boer;
L. v. d. Valk, M. Boender; J. de la
Bije, P. v. Nierop, W. Rietbergen; A.
v. Laarhoven, C. Stol, R. Brard, H.
Vreeken, A. v. Duuren.
TAFELTENNIS
De Treffers (Roelofarendsveen).
In de St. Pancratiuszaal speelt
Treffers Zondag 4 Sept. een vriend
schappelijke wedstrijd tegen Tempo
uit Wassenaar. Er wordt gespeeld
door 3 teams t.w. 2 herenteams en
een damesteam. De wedstrijden be
ginnen om 12 uur.
ZELFS AUTO'S LEVEN LANGER
In 1925 was de gemiddelde le
vensduur van auto's voordat zij bij
de sloper terecht kwamen jaar-
De wagens hadden dan gemiddeld
39.584 km afgelegd, bericht de Auto
mobile Manufacturers Association,
een Amerikaanse Organisatie van
Autofabrikanten. Momenteel is de
gemiddelde levensduur van de auto's
voordat zij voor de sloop verkocht
worden 12M jaar en de wagens heb
ben dan 164.000 km afgelegd.
Hoewel het aantal personenauto's,
vrachtwagens, autobussen, dat na de
laatste oorlog gesloopt is ieder vol
gend jaar toeneemt en in 1948 weer
tot 1.980.000 was gestegen, worden
er momenteel elk jaar nog steeds
veel minder auto's afgedankt dan
voor de oorlog. In 1931 werd zelfs
Swift Combinatie Zondag om
9 uur starten A en B klassers voor
een teamtraining over een afstand
van 100 km. De C-klas rijddt een
40 km trainingsrit,
LAWNTENNIS
ENGELSE I. C.—BELGISCHE I. C.
Te Eastbourne wordt dit weekein
de een wedstrijd gespeeld tussen de
internationale clubs van Engeland
en België. Na de eerste dag leiden
de Britten met 90.
De plannen tot inrichting van een
overdekte tennisbaan in Gelderland
zullen nu officieel doorgang vinden.
Deze tennisbaan zal worden inge
richt in de sporthal van het voor
malige interneringskamp „Avegoor",
welk terrein eigendom is van kasteel
Middagten te Ellekom. De hal, die
zich uitstekend voor overdekt tennis
leent, zal gedurende het seizoen, dat
eind October begint en 20 weken
duurt, worden verwarmd. Op deze
overdekte baan zal eveneens
legenheid bestaan tot het beoefenen
Nam iedereen in 't
zwemmen les,
De L.R.B. ging op de flesl
Leidse Reddingsbrigade
i ij, -- uus. .het recordcijfer van 2.965.000
1- Mej. H. E. J. M. ten Bos, Almelo, reikt.
verteld door HUIBERT VET
EN DE
BETOVERDE .PRINS
Eindelijk nam de beproe
ving een einde en stak
het ongelukkige tweetal
hun benauwde hoofden
weer boven water, nu aan
de andere kant van het
schip. Kobus spuwde met
een vies gezicht een ha
rinkje uit en ontlokte
daardoor aan de soldaten,
die vol spanning het op
duiken van het tweetal
hadden afgewacht, een bul
derend gelach. Bijna hui
lend van narigheid werden de beide
vrienden aan dek gehesen en daarna
opgesloten in een lage hut.
De thuisreis duurde enkele dagen,
en toen het schip eindelijk de haven
binnenvoer, werd Wimpie's ergste
angst bewaarheid. In een kooi, bloot
gesteld aan de beschimpingen van de
burgerij, werden Kobus en Wimpie
in optooht naar het stadhuis ge
bracht en opgesloten in een hoge
torenkamer om daar hun veroorde
ling af te wachten.
„Er komt wel een rechtzaak", ver
telde hun de gevangenbewaarder op
gewekt. „Maar stel je daar niet te
veel van voor. Het is bewezen, dat
jullie zeerovers zijn en dan moet je
hangen! Haha! Met je beide voeten
van de grond en een touw om je
nek."
Met deze opbeurende woorden
werd het tweetal alleen gelaten. Ko
bus zuchtte en staarde door het klei
ne raampje naar de rode avond
lucht. ,.Het is schoon te leven, jong"'
zei hij droef.
Wimpie verborg het hoofd in de
handen en snikte het plotseling uit-
Het valt dan ook niet mee om op ne
genjarige leeftijd gehangen te wor
den
Snel viel de schemering en elk uur
bracht hen nader tot hun veroorde
ling, doch geheel onverwacht kwam
er echter toch nog redding opdagen.
