Nog gevechten
in Indonesië
T.N.I. is toestand niet steeds
meester
Amerika en de basis
Soerabaja
Moskou's zenuwenoorlog
tegen Tito
Cdd<seSoti4anT
Directeur: C. M. VAN HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
40ste JAARGANG
WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1949
No. 11784
Bur. Papengracht 32, Telet. 20015, Adm, en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p.4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Sigaren en geleide
economie
IN het jaarverslag over ï948 van de
Ned. R.K. Vereniging van sigaren
fabrikanten wordt aangaande het
probleem van de mechanisatie in de
sigarenindustrie opgemerkt, dat dit
in een acuut stadium bleef. Men
kwam niet nader tot een oplossing.
Van de zijde der werkgevers'is men
van mening, dat het streven naar ra
tionalisatie en mechanisatie een ge
biedende eis is geworden, vooral met
het oog op de confrontatie, die in
de toekomst in het kader van de Be
nelux tussen de Ned. en de Belgische
industrie waar men geen mechani
satie wet kent en vrijelijk machines
heeft kunnen aanschaffen zal
plaats vinden.
De werknemersorganisaties zien
wel in aldus het verslag dat het
standpunt der patroons steekhou
dend is. Zij zien echter aan de ratio
nalisatie en mechanisatie onverbre
kelijk uitschakeling van vakbekwa
me arbeiders verbonden. Zij eisten
dan ook van de patroonsorganisa
ties dat deze wanneer zij mechanisatie
gaan doorvoeren rekening zullen hou
den met hen, die hiervan de dupe
worden en dat zij maatregelen tref
fen om het onvermaijdeljjke kwaad
tot de kleinste proporties te beper
ken. Van de mate waarin dit zal ge
schieden hangt de bereidwilligheid
van de werknemersorganisaties af
om de opheffing van de mechanisa-
tiewet te bevorderen.
Het standpnut, waarop de werkne
mers zich plaatsen en de werkge
vers schijnen de redelijkheid er van
niet te betwisten is zéér juist.
Zeer juist is het, dat de werkne
mers zich niet absoluut verzetten te
gen rationalisatie en mechanisatie in
het bedrijf, omdat daardaor vakbe
kwame arbeiders werkloos zouden
worden. Men kan deze economi
sche „vooruitgang" niet straffeloos
tegenhouden; niet straffeloos voor de
economische gang van zaken, maar
uiteindelijk óók niet straffeloos voor
de gezondheid van de sociale toe
standen.
Zeer juist is het echter óók, dat de
werknemers verlangen, dat die „on-"
vermijdelijke" rationalisatie en me
chanisatie zó wordt ingevoerd, dat re
kening wordt gehouden met hen, die
„hiervan de dupe worden" en dat het
kwaad voor deze belanghebbenden
„tot de kleinste proporties" wordt
teruggebracht.
Het is economisch niet verantwoord
om een redelijke mechanisatie tegen
te houden. Wij leven in Nederland
niet op een eiland, afgesloten van het
wereldverkeer.
Het is echter óók sociaal niet verant
woord om een redelijke mechani
satie in te voeren, met negatie, mis
kenningen verwaarlozing van de so
ciale belangen die zelfs sociale
rechten kunnen zijn van de wer
kers in het bedrijf, waar die mecha
nisatie wordt ingevoerd.
Er moet zijn een ernstig streven,
om economische en sociale eisen te
combineren. Dat streven wordt ge
vorderd door een christelijke zaken-
moraal. En in dat streven ligt een
gezondegeleide economie.
Katholieke
ambachtsschool
LEIDEN krijgt zijn tweede am
bachtsschool.
Daarop werd door velen gewacht,
omdat de huidige ambachtsschool, die
nu al aan de grens van zijn capaci
teit staat, zeker in de naaste toekomst
te klein zal blijken.
Leiden krijgt ziji) tweede een
katholieke ambachtsschool.
Dat deze tweede ambachtsschool
een katholieke is verheugt onsj ornaat
vele ouders in Leiden en omgeving
ook voor hun kinderen, die de am
bachtsschool bezoeken, onderwijs op
confessionele grondslag wensen'. En
terecht.
Er zijn twee partijen in de Leidse
gemeenteraad, waarvan de woordvoer
ders openlijk verklaarden, dat zij te
gen deze tweede vakschool waren,
óók omdat deze R.K. zou zijn, nl. de
Communistische Partij en de Partij
voor Vrijheid en Democratie (de V.
V.D.).
Dat er onder de leden van de Par
tij v. d. A. niet waren, die eveneens
óók (of uitsluitend) om deze reden
tegen het voorstel van B. en W. heb
ben gestemd, zouden wij niet graag
willen beweren; maar zij hebben dat
niet verklaard. En tenslotte is toch
het voorstel van B. en W. aanvaard,
dank zij de voortreffelijke ver
dediging van de wethouder v. Schaik
(P. v. d. A.) en het feit, dat de andere
P.v.d.A.-wethouder en nog twee frac
tie-genoten hun stem aan het voor
stel tot urgentie-verklaring van een
tweede (R.K.) vakschool hebben ge
geven.
Dat de woordvoerder van de V.V.
D. de Prot.-Christ, en de leden der
Kath. Volkspartij tegen elkaar wilde
uitspelen door de voorstelling, alsof
de eersten geen voorstanders zouden
zijn van nijverheidsonderwijs op con
fessionele grondslag, lokte een - kort
en krachtig protest uit van Prot.-
Christelijke zijde.
Wij hopen in het belang var. het
nijverheidsonderwijs, dat nu de twee
de, de katholieke ambachtsschool te
Leiden spoedig moge kunnen worden
gebouwd en geopend.
VERGADERING CENTRALE GE
MENGDE COMMISSIE IN BATA
VIA Tegelijk met het begin van
de Ronde Tafel Conferentie in Den
Taag, nam in Hotel des Indes te Ba
tavia de vierde formele vergadering
van de Centrale Gemengde Commis
sie een aanvang.
Een overzicht van de vergadering;
links achter de Nederlandse delega
tie, rechts de Republikeinse. Achter
de tafel de Milex Board en de Uuci,
terwijl op de achtergrond vertegen
woordigers van de B.F.O. zich be
vinden.
Daroel Islam zet de strijd voort
EEN GOED GEWAPENDE groep van de Daroel Islam heeft de vorige
week het onderdistrict Pagerba rang ten Zuiden van Tegal (Midden-
Java) aangevallen. De aanval was gericht tegen de zich in dat gebied
bevindende afdelingen van de T.N.I. en tegen een ieder, die met de T.
N. I. samenwerkte.
De bende stond onder leiding van
Amir Tatak, die vroeger luitenant-ko
lonel was bij de T.N.I. Eerst werd het
gei'.ed omsingel j en toen stormden
hor derden aanvall?rs gewagend met
bamboepieken en sabels de kam
pongs binnen. Huizen, meubels en
andere bezittingen werden kort en
klein geslagen, waarop de bevolking
in paniek vluchtte. Tijdens de ge
vechten sneuvelden er drie man van
de T.N.I. en vijf van de aanvallers.
Vele inwoners werden mishandeld
en ontvoerd.
De avond daarop werd in de dessa
Djatiroken een massale bijeenkomst
gehouden. Er werd bekend gemaakt
dat de Daroel Islam de strijd tegen
de T.N.I. en zijn handlangers zou
voortzetten als wraak voor de door
de T.N.I. begane wreedheden. Daar
entegen zouden de Koninklijke land
macht. de politie, het Koninklijke
Nederlands-Indische leger, het bin
nenlands bestuur en andere over
heidsdienaren met rust worden ge
laten.
Zaterdag werd Pagerbarang op
nieuw aangevallen en Zondag nog
maals. Door de laatste aanval werd
de tegenstand van de T.N.I, geheel
gebroken, zodat de Daroel Islam
thans heer en meester is in het ge
bied. Duizenden mannen, vrouwen
en kinderen zijn naar Balapoelang
gevlucht. Het bestuur komt handen
te kort om hulp te verlenen.
Volgens berichten zouden zich vijf
honderd goed gewapende leden van
de Daroel-Islam in het onderdistrict
Pagerbarang bevinden. De aanvallers
zouden zijn ondersteund door troepen
GIULIANO IS BIJNA BELEDIGD.
De bandiet Salvatore Giuliano
eiste gisteren in een ingezonden
stuk in de Siciliaanse pers, dat een
plebisciet wordt gehouden om vast
te stellen of hij als vogelvrije dan
wel als held behandeld dient te
worden. Hij geeft de regering twee
weken tijd om de volksstemming te
arrangeren. In een eergistéren ge
publiceerd ingezonden stuk zei Giu
liano, dat hij „bijna beledigd" was
over het „armzalig gehalte" van de
politiemacht, die in het veld ge
bracht is om hem uit zijn schuil
plaats te verdrijven.
van de Daroel-Islam uit West-Java.
Het ligt kennelijk in de bedoeling
van de Daroel-Islam om de diverse
plaatsen stormenderhand met de
hulp van de opgezweepte massa een
voor een te veroveren, waartoe de
aanval op Pagerbarang als een proef
neming werd beschouwd.
DE ECONOMISCHE ONTWIKKE
LING VAN ISRAEL.
Rabbi Israel Goldstein, oud-<pen-
ningm'eester van het Jewish Agency,
heeft te Londen verklaard, dat Is
rael bij een goedgeleide economi
sche ontwikkeling ruimte bood voor
een uiteindelijke bevolking van 4
tot 5 millioen Joden. Binnen de
eerstkomende vijf jaar zal de bevol
king tot 2 millioen stijgen, thans
bedraagt zij 1 millioen.
Hij verklaarde voorts, dat Israel
vermoedelijk de plaats van vestiging
zou worden van montagebedrijven
voor auto's en andere soorten arti
kelen. Wat het toevloeien van bui
tenlands kapitaal naar Israel be
treft verklaarde hij van mening te
zijn, dat binnenkort in Israel een
wet zal worden aangenomen, waar
in verschillende maatregelen zijn
opgenomen, waardoor de regering
van Israel toevloeiing van buiten
lands kapitaal hoopt te stimuleren
onder meer in de vorm van gedeel
telijke vrijstelling van belasting, ge
legenheid tot het overmaken van
een deel der winsten en de beschik
baarstelling van terreinen voor fa
brieken.
Wapenstilstand is nog geen succes
IN KRINGEN van de Nederlandse delegatie wordt gezegd, dat de Ver-
enigde Staten tot nu toe geen stappen hebben ondernomen bij de Ne
derlandse regering om een toekomstige marinebasis te Soerabaja voor
de Amerikaanse marine te krijgen. Deze kwestie, aldus meldt het A.N.P.
is daarom in de Nederlandse delega tie nog niet ter sprake gekomen. Of
de Koninklijke Marine in Indonesië zal blijven zal grotendeels afhangen
van de wensen van de Indonesische delegaties. Van Nederlandse zijde
schijnt men er geen bijzonder voordeel in te zien om een vlootbasis in
Indonesië te handhaven na de overdraoht van de souvereiniteit.
TELEURSTELLING IN
NEDERLAND
In de Nederlandse delegatie be
staat enige teleurstelling over de tot
nu toe bereikte resultaten inzake de
wapenstilstand. Ofschoon men het
wenselijk acht, dat er iets meer aan
dacht wordt gevestigd op de gunsti
ge zijde van de situatie dan tot nu
toe is gedaan, blijft het feit bestaan,
dat in het bijzonder in Oost- en
Midden-Java, voornamelijk rondom
Solo, Semarang en Soerabaja, de toe
stand bepaald ernstig is.
De Republikeinse troepen verbete
ren hun posities ten koste van de
Nederlanders. De Republikeinse troe
pen verschijnen onverwachts uit hun
WETENSCHAPPELIJKE COMMIS
SIE VAN VER. NATIES ZET ZIT
TING VOORT De Verenigde Na
ties telt tal van commissies en sub
commissies. Hier ziet men bijeen een
commissies van vis-deskundigen.
m: f
SCHOUT-BIJ-NACHT KIST
COMMANDANT ZEEMACHT IN
INDONESIë.
Bij K.B. is schout-bij-nacht F. J.
Kist, eertijds plaatsvervangend chef
van de marinestaf, met ingang van
1 September tijdelijk bevorderd tot
vice-admiraal. Hij is tevens aange
wezen om vice-admiraal A. S. Pinke
op te volgen als commandant zee
macht in het Oosten en zal op 1
September met de „Willen* Ruys"
naar Indonesië vertrekken.
Zoals wij reeds eerder meldden
was het eervol ontslag van vice-ad
miraal Pinke binnen afzienbare tijd
te verwachten.
schuilplaatsen en door hun tegen
woordigheid alleen reeds intimideren
zij de bevolking.
Over deze kwestie is uitvoerig met
de Republikeinse militaire autori
teiten, die op het ogenblik in Den
Haag verblijven, gesproken. Daarbij
is van Nederlandse zijde gewezen op
de schadelijke invloed van deze
schendingen van het bestand op de
Nederlandse publieke opinie en daar
door op de successen van de Ronde
tafel-conferentie. Van Republikeinse
zijde echter noemde men de rappor
ten over de infiltraties onjuist en ver
klaarde men dat de Republikeinse
troepen in de genoemde gebieden, of
schoon verborgen, reeds aanwezig
waren. Na de uitvaardiging van de
Grder staakt het vuren zijn zij uit
hun schuilplaatsen te voorschijn ge
komen, zodat zij niet in strijd met de
bepalingen handelen.
Ondanks deze uitleg is men van
Nederlandse zijde van mening, dat
de toestand ernstige gevaren inhoudt.
TOEKOMSTIG PERSBEHEER DER
NAZI'S IN DUITSLAND?
De „Daily Herald" bevat op de
voorpagina een bericht van zijn cor
respondent te Dusseldorp onder de
kop „Nazi-complot om de Duitse
pers te beheersen".
De correspondent, Denis Martin,
schrijft: „Ik heb vier dagen lang de
ondergrondse nationalistische actie
in de Britse zóne nagespeurd. On
dergrondse drukkerscombinaties ma
ken zich gereed in actie te komen
te Hamburg, Bremen, Dusseldorp,
Bochum, Essen. Gelsenkirchen en
Hannover, wanneer de Britse licen
ties van de huidige dagbladen bij
de vorming van de souvereine Duit
se regering ophouden te bestaan.
Naar verluidt heeft een voormalige
Nazi-uitgever zich door financiële
steun te verlenen reeds met twee
dagbladen met Britse licentie ver
bonden. De ernst van de toestand is
gelegen in de financiële draagkracht
van de nationalisten. De gelicen-
seerde bladen hebben geen geld
om hen te bestrijden."
DE „GROOTE BEER".
Het troepenschip „Groote Beer"
zal Vrijdag 2 September 1949 met
aflossingsdetachementen van het
Knil, de Kon. Marine en de Kon.
Landmacht uit de haven van Am
sterdam naar Indonesië vertrekken.
Troepenverplaatsingen en nota's
WOENSDAGMORGEN vroeg werd uit gewoonlijk betrouwbare bron te
Belgrado gemeld, aldus Reuter, dat afdelingen van twee Sovjet-Rus
sische gewapende divisies, die in Roemenië gestationneerd zijn, de laatste
36 uur de Joego-Slavische grens naderen. Deze militaire bewegingen
worden te Belgrado uitgelegd als een verdere verscherping van de Sov
jet-Russische zenuwenoorlog tegen he t regiem van Tito. De mogelijkheid
van ernstige Sovjet-Russische militai re actie wijst men van de hand. Wel
kan men aannemen, dat de actie van de elementen in de Joego-Slavische
communistische partij, die tegen Tito zijn, er door zal worden aangemoe
digd.
PAPIEREN KOGELS
Inmiddels duurt de nota-wisseling
tussen Moskou en Belgrado voort.
Gisteren heeft de Joego-Slavische re
gering een nieuwe nota van Moskou
ontvangen.
Het is een antwoord op de Zuid-
Slavische nota van 20 Augustus, wel
ke op haar beurt het antwoord was
op een Russische van 11 Augustus.
Het jongste Russische document, dat
niet uitblinkt door fijnheid van be
woordingen, zegt o.a.
„Aan de kaak gesteld in haar ver
raad van de belangen der Slowenen
door de onweerlegbare feiten, die in
de Russische nota van 11 Augustus
worden genoemd, tracht de Zuid-
Slavische regering de sporen van
haar verraad te verbergen en te ont
komen aan haar verantwoordelijk
heid door haar toevlucht te nemen tot
haar gebruikelijke methode van leu
gens en laster".t
De Russische' regering wil. aldus
de nota, niet trachten de Zuid-Slavi
sche regering, die reeds lang zonder
overtuiging leeft, t.e overtuigen, doch
haar te ontmaskeren voor het oog van
het Zuidslavische volk.
Radio-Moskou heeft in de afgelo
pen nacht herhaaldelijk de volledige
tekst van de Sovjet-nota omgeroepen.
Ook de onder Sovjet-controle staan
de omroep van Potsdam heeft de
tekst omgeroepen, doch in het Duits.
HONGARIJE WENST GEEN
ONDERZOEK.
Hongarije heeft thans ook een
Brits voorstel tot instelling van een
gemengde HongaarsEngelse com
missie van onderzoek naar de be
weerde schending van het vredes
verdrag door Hongarije verworpen.
Een dergelijk Amerikaans voorstel
was reeds eerder door de Hongaar
se regering afgewezen^ (Zoals men
zich herinneren zal, beschouwen
Amerika en Engeland de kerkver
volging in Hongarije als een schen
ding van de bepalingen omtrent de
menselijke rechten, neergelegd in
het vredesverdrag).
In de Hongaarse nota, waarin de
afwijzing was hervat, wordt ver
klaard, dat de Hongaarse regering
steeds alle bepalingen van het vre
desverdrag heeft vervuld en dat het
Britse voorstel een poging is om
zich in Hongaarse binnenlandse aan
gelegenheden te mengen.
Een woordvoerder van het Britse
ministerie van Buitenlandse Zaken,
die dit bekend maakte, weigerde te
zeggen, welke stappen Engeland
thans zal nemen. In welingelichte
MINISTER SCHOKKING KEURT
DE ZONDAGSVLUCHT AF.
Naar wij vernemen, heeft de mi
nister van Oorlog, mr. W. F. Schok-
king, zijn afkeuring uitgesproken
over het feit, dat de recordvlucht
van de Luchtstrijdkrachten op Zon
dag is gehouden.
De minister heeft de chef lucht
machtstaf naast waardering voor de
prestaties van zijn personeel zijn af
keuring kenbaar gemaakt over het
bestemmen van de Zondag voor de
ze recordpoging en hem opgedragen
in den vervolge met zijn opvatting
rekening te houden.
DE „WATERMAN".
Wij meldden reeds, dat met de
„Waterman" repatriëren de 2e, 3e
en 4e mobiele was- en badeeniheid.
Deze onderdelen kwamen in No
vember 1946 in Batavia aan en wer
den de eerste maanden gebruikt
voor bewakingsdiensten. In Januari
1947 kregen zij hun bestemmnig: de
2e eenheid ging naar Padang, de 3e
naar Semarang, de 4e bleef in Ba
tavia.
Per jaar werd door een eenheid
circa een millioen stuks kleding ge
reinigd, waaronder hospitaalgoede
ren enz.
De 2e en 4e eenheid bleven te
Pjidang en Batavia, de 3e was met
terdaad mobiel op midden-Java.
Op 1 December 1948 werden de
eenheden opgeheven en overgeno
men door de hulpverbandplaatsen.
Het personeel werd ingedeeld bij di
verse onderdelen en nam inciden
teel deel aan de infanteriediensten
bij de 2e pol. actie.
Een M.W.B.E. bestaat uit een was-
sectie en een bad-sectie. De was-
sectie wordt gevormd door vier wa
gens, elk bevattende een wasketel,
een centrifuge en een droogkast.
Een was van 35 kg wordt in deze
installatie in 30 minuten volkomen
behandeld en bacterievrij afgeleverd.
kringen Eerwacht men dat Engeland
de zaak aan de secretaris-generaal
van de Verenigde Naties zal voor
leggen.
Van 7-jarig lam meisje.
Het Franse „Journal du Dimanche"
publiceert een bericht van zijn cor
respondent te Lourdes, volgens het
welk het 7 jaar oude Belgische meis
je Jasqueline Gaudier, dat wegens
een sedert haar geboorte bestaande
verlamming van linkerarm en -been
niet kon lopen, in Maria's genade
oord plotseling is genezen.
Temidden van 5000 andere Belgi
sche pelgrims had het Donderdag in
de basiliek van Lourdes de Hoogmis
bijgewoond, toen het plotseling te
gen haar moeder zei, dat zij voelde
te kunnen lopen.
Nadat zij met haar invalidenwa-
gen de basiliek was uitgereden,
slaagde Jacqueline er in om, steunend
op haar wagentje 100 meter te lo
pen.
De eigenares van het hotel, waar
het meisje met haar moeder ver
blijft, verklaarde tegenover een cor
respondent van Reuter, dat Jacqueli
ne thans alke dag zonder steun een
langere afstand kan lopen.
Het meisje zal door het bureau
der medische constateringen te Lour
des grondig worden onderzocht, dat
volgens de usance eerst over een
jaar een uitspraak over de genezing
zal doen.
„Maasbode".
VADER EN ZOON ONDER DE
AARDAPPELEN BEDOLVEN.
Gistermiddag is onder de gemeen
te Voortvliet op het eiland Tholen
een tragisch ongeluk gebeurd, waar
bij het zesjarige zoontje van de
landbouwer K. P. uit St. Maartens
dijk het leven verloor.
De heer K. P. wilde met zijn
paard en wagen, die met aardappe
len was geladen, via een dam de
verkeersweg oprijden. Juist op dat
moment kantelde de wagen. Vader
en zoon kwamen in een sloot terecht
en werden onder de vallende aard-
apnclen bedolven.
Omstanders trachtten direct het
tweetal te bevrijden, doch toen de
aardappelen verwijderd waren, ble
ken de levensgeesten van de jongen
geweken te zijn. Do landbouwer is
met ernstige inwendige kneuzingen
in een ziekenhuis opgenomen.
HOND REDT MOEDER EN
DOCHTERTJE UIT VIJVER.
Maandagmiddag heeft, aldus „Parool"
een hond een twee-jong meisje, die
in de vijver van het Haagse Bos was
gevallen gered, en haar moeder, die
bij haar pogingen om haar dochtertje
uit het water te halen, in de modder
vastgeraakt was, bevrijd.
De eigenares van de hond, mevrouw
N. wandelde in het Haagse Bos toen
ze hulpgeroep hoorde. Onmiddellijk
stuurde ze haar bouvier er op af. Na
de redding wilde fle hond het kind
pas aan de moeder teruggeven, nadat
zijn meesteres hem dit nadrukkelijk
bevolen had. Moeder noch kind had
enig letsel gekregen.
PROF DR D. B. BOSMAN, die tot
Zuid-Afrikaanse gezant in Neder
land is benoemd.
Een kcuiAeltje...
Vaak wil men zondige liefdeloos
heid goedpraten met de leugen: ge
dachten zijn tolvrij.
