DE
EERSTE STEEN
Wordt aanval op Tito
voorbereid
Toenemende opwinding
onder Tsjechische
Katholieken
Amerikaanse onderzeeër vergaan
'40ste JAARGANG No. 11781
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1949
Directeur: C. M. TAN HAMEBSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMEB.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN .DE BURCHT"
Stalin stuurt
Hongarije
op Tito af
Bar. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., i 1.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
/"VNDANKS zomerhitte en vacantie-
stemming kruipen de mensen bij
een in bedompte localen en voeren
zij verhitte debatten. Zij vergade
ren in Den Haag, zij vergaderen in
Straatsburg. Beide conferenties, die
van enorm belang kunnen zijn voor
de ontwikkeling van de internatio
nale toestand. Niet alleen in Straats
burg wordt de grondslag gelegd voor
nieuwe toestanden en nieuwe verhou
dingen; ook in Den Haag wordt iets
opgebouwd, waarbij de gehele we
reld is betrokken. Aan de ronde tafel
in de Ridderzaal zitten symbolisch
althans, want de „echte" ronde tafel
is alweer afgebroken, omdat het
werk van de Ronde Tafelconferentie
thans in commissie-vergaderingen is
uiteengevallen zitten weliswaar
slechts Nederlanders en Indonesiërs,
maar de resultaten, welke zij hopen
te bereiken, gaan niet alleen deze
beide gebieden aan, doch hebben hun
terugslag op het gehele probleem
van de economische betrekkingen
tussen Amerika, Europa en Azië. Het
herstel van Europa en van de ge
hele wereld tenslotte is in hoge mate
afhankelijk van de samenwerking
tussen deze drie werelddelen en daar
Indonesië nu eenmaal één van de
rijkste gebieden van Azië is, spreekt
het vanzelf, dat Indonesië daarbij een
belangrijke rol te spelen heeft.
Van de vooruitzichten der Ronde
Tafel-conferentie valt uiteraard nog
weinig te zeggen; wij staan nog pas
aan het begin. Wel valt er uit de
eerste inleidende redevoeringen reeds
af te leiden, dat er tweeërlei instel
ling bestaat tegenover de taak, waar
voor de conferentie zich geplaatst
ziet. De Indonesiërs dringen voor
al aan op spoedige, volledige en on
voorwaardelijke verlening van hun
souvereiniteit. Daartegenover tonen
de Nederlanders zich wel bereid hun
die souvereiniteit te verlenen, maar
zij wensen niet ondoordacht en over
haast te werk te gaan. De Indone
siërs zijn geneigd te zeggen: Geeft
ons onze vrijheid, liever vandaag
dan morgen, en daarna zullen wij
wel eens gaan praten over samen
werking. De Nederlanders willen
echter liever weten, waar zij aan toe
zijn, als de souvereiniteit is overge
dragen ,en willen eerst overleggen
en vastleggen, hoe die samenwer
king zal kunnen geschieden.
DAT IS niet alleen wijze voorzich
tigheid en vooruitziend beleid of
als men het zo noemen wil: verant
woordelijkheidsbesef voor de toe
komst der beide volkenfamilies,
maar dat is ook gevoel voor de rea
liteit. Want iedere samenwerking, en
vooral samenwerking op economisch
gebied, eist juist een inkorting var
de souvereiniteit. Wanneer twee men
sen zich verbinden tot samenwer
king, geven zij daarmee een deel van
him onafhankelijkheid prijs; kunnen
zij n^et meer doen wat zij willen.
Met samenwerkende naties is 't pre
cies zó. Waarom zouden wij de daar
uit voortvloeiende problemen niet
tijdig onder het oog zien? Waarom
zouden wij niet eerst peilen tot waar
toe ieder der partijen bereid is, om
later teleurstellingen te voorkomen?
In beider houding zit nog een res
tant je wantrouwen.^ Hetgeen begrij
pelijk is. Van onze kant zien wij een
toetssteen in de naleving van de
cease-fire overeenkomst en ofschoon
we moeten toegeven, dat de uitwer
king inderdaad op moeilijkheden
stuit, krijgen we toch de indruk, dat
er hier en daar ook wel eens gepro
beerd wordt om het oude spelletj,e
van saboteren voort te zetten.
IN TEGENSTELLING met het stre
ven der Indonesiërs naar een zo
volledig mogelijke 'souvereiniteit
staat de tendenz van de Raad van
Europa, welke te Straastburg bijeen
is. Daar pakt men de verschillende
aspecten van het probleem der Euro
pese eenheid met voortvarendheid
aan. Ook daar is de activiteit der con
ferentie verdeeld in commissie-ar
beid, zodat er weinig naar buiten
doordringt. Doch uit hetgeen men
kan nagaan blijkt wel, dat. er in
Straatsburg eerder een neiging be
staat om teveel hooi op de horens te
nemen dan om zich er met een Jantje
van Leiden af te maken. Hoe die
per men evenwel in het probleem
doordringt, des te ingewikkelder
blijkt het en men probeert die opeen
stapeling van vraagstukken te over
winnen door steeds nieuwe commis
sies in te stellen. Het dreigt een „mer
boire" te worden, een hopeloos wor
stelen met zich steeds vermenigvul
digende vraagstukken. Eén van de
grootste vraagstukken is wel de ver
houding tot Engeland. Dit laatste
land is op het ogenblik gewikkeld in
een financiële crisis, welke zijn te
rugslag hee'ft op de financiële posi
tie van verschillende andere landen,
en dat maakt de bereidwilligheid
van Engeland om mee te werken er
niet groter op. Dit is een aangelegen
heid, welke men straks te Washing
ton gaat uitpuzzelen, maar op het
ogenblik maakt het de ingewikkeld
heden van Straatsburg nog ingewik
kelder.
Wen verwachten van Straatsburg
weinig concrete resultaten voor de
naaste toekomst, maar hopen op goe
de resultaten op de lange duur. De
eerste steen van een nieuw gebouw
behoeft niet zo groot te zijn.
Een sabotage-campagne in
Joego-Slavië
LIET HONGAARSE LEGER wordt op het ogenblik sterk uitgebreid
onder Russisch toezicht. Het lege r wordt opgebouwd tot een offensie
ve strijdmacht met veel zwaar mate rieel. Dit blijkt uit berichten, die uit
Hongarije en Oostenrijk zijn binnen gekomen. De Russen hebben hun
wapenleveranties aan Hongarije de laatste tijd aanzienlijk vergroot. On
der het materiaal, dat de Russen stu urden, is een groot aantal nieuwe
tanks van het type T 34. Tot nu toe zond de Sovjet-Unie naar de satel
lietstaten alleen wapens, die reeds i n de laatste oorlog werden gebruikt.
Behalve deze uitbreiding van Russ ische wapenleveranties hebben ver
dachte branden in twee Zuidslavis che oliefabrieken het vermoeden ge
wekt, dat de Kominform haar sabota ge-campagne tegen maarschalk Tito
reeds heeft ingezet.
HONGARIJE WORDT ER VOOR
GESPANNEN
De activiteit in het Hongaarse le
ger wordt gezien als een aanwijzing,
dat Rusland van plan is Hongarije
gereed te maken voor een eventueel
conflict met het Zuid-Slavië van Ti
to. Tot nu toe moesten de regeringen
van de Oost-Europese staten, naar
de opvattingen van het Kremlin, al
leen maar in staat zijn binnenlandse
onlusten te onderdrukken. Het is
niet onmogelijk, dat Rusland direc
te aanvallen op Zuid-Slavië wil over
laten aan de buren van dit land in
plaats van het zelf te doen. Het Hon
gaarse leger zal niet in staat zijn
grote acties te ondernemen voor de
lente of de xomer van het volgend
jaar. Ook om andere redenen wordt
aangenomen, dat omstreeks die tijd
de heksenketel van de Balkan weer
zal overkoken.
Het met vergunning der Ameri
kaanse bezettingsautoriteiten ver
schijnende dagblad „Wiener Kurier"
bevatte gisteren een bericht, inhou
dend dat de leiding van het Hon
gaarse leger geheel in handen van
Sow jet-Russische officieren is over
gegaan. Volgens het blad wordt het
Hongaarse ministerie van landsver
dediging te Boedapest geheel door
vier generaals en. twee kolonels van
het Sow jet-Russische, leger beheerst.
Dit geschiedt door middel van „zo-
fenaamde Sowj et-Russische verbin-
ingsofficieren".
In Belgrado wint de mening veld,
dat maarschalk Tito zijn gesÊhil met
Moskou voor de Veiligheidsraad zal
brengen wanneer de toestand verer
gert.
Om de Ronde
Tafel
COMMISSIEVERGADERINGEN.
Gisteren hebben de vijf commis
sies, die volgens het reglement van
orde der R.T.C. zijn ingesteld, voor
het eerst vergaderd. Naar de voor
zitter van de centrale commissie tevo
ren had medegedeeld, was de bedoe
ling van deze vergadering de leden
van de commissies gelegenheid te ge
ven met elkaar kennis te maken. De
vergaderingen droegen daarom een
min of meer informeel karakter.
Er zijn, naar wij vernemen, alge
mene oriënterende besprekingen ge
voerd over de volgorde van behan
deling der verschillende onderwer
pen.
De commissies zullen waarschijn
lijk Maandag hun werkzaamheden
voortzetten. Het ligt in de bedoeling
de vergaderingen der commissies
veel mogelijk op verschillende uren
te houden om daardoor de leden van
de Unci in de gelegenheid te stel
len de vergaderingen bij te
Formosa onder
Amerikaanse
bezetting
EEN PROEFBALL' >NNETJE.
Het te Hongkong verschijnende
Chinese blad Takoengpao" melcit,
dat de Verenigde Staten officieel aan
do Chinese nationalist'^he regering
hebben meegedeeld, dat zij de natio
nalistische bezitting Formosa willen
overnemen en als voormalige Japan
se bezitting militair bo-etten.
De beslissing over de status van
Formosa moet op de Japanse vredes
conferentie worden gr-nomen, doch
na de oorlog is het eilan 1 door China
bezet en algemeen word verwacht,
dat het aan China zou worden toege-
wezena
„Takoengpao" schrijft, dat de lei
dende nationalistische politicus gene
raal Woe Ts-Tsjen te Tokio met ge
neraal MacArthur over deze kwestie-
heeft gesproken zander tot een posi
tief resultaat te zijn gekomen.
Het blad acht het niet onmogelijk,
dat -Tsjiang Kai-Sjek in het Ameri
kaanse voorstel zal treden en het ci
teert de generalissimus, die bij zijn
aankomst Woensdag te Tsjoengking
zou hebben gezegd, dat deze stad op
nieuw de hoofdstad van 't nationalis
tische China wordt.
Volgens andere Chinese berichten
willen de Verenigde Staten met
Tsjiang tot overeenstemming gera
ken over een Amerikaanse bezetting
van Formosa om te voorkomen, dat
het eiland doorde communisten
wordt veroverd.
s er een proces tegen Mgr. Beran
in voorbereiding
MONTESSORI CONGRES TE SAN
REMO Vrouwelijke gedelegeer
den uit India, die het 8ste internatio
nale Montessori Congres, dat te San
Remo gehouden wordt, bijwonen,
brengen hulde aan dr Maria Montes
sori.
REGERING EN MOEILIJKHEDEN
BIJ VERZAMELING VAN
BEZWAREND MATERIAAL.
Speciale K.N.P.-correspondentie
De rust, die tegenwoordig in de
wereldpers te constateren valt met
betrekking tot nieuwe berichten
over de strijd der communisten te
gen de Katholieke Kerk in Tsjecho
slo wakije, mag nog in geen geval
betiteld worden als de „rust van
een kerkhof". De tegenstand der
Katholieken tegen het communisti
sche bewind is nog verre van de
slaap des doods. De opwinding der
bevolking groeit zienderogen en de
nieuwe storm, die van de zijde der
communisten wordt voorbereid,
wordt op generlei wijze apatisch té-
gerrroet gezien.
Overal wordt het bericht verspreid,
dat de rode regering van Praag met
alle mogelijke middelen een proces
voorbereidt tegen haar ongemakke
lijkste tegenstander, Mgr. Beran. Het
is voor hen werkelijk niet gemakke
lijk, om aan het benodigde materiaal
te komen, dat zelfs de domste en
meest gelijkgeschakelde volksdemo
craat nog kan imponeren. Er blijft
niets anders over dan om maar
weer deviezenzwendel en verboden
relaties met buitenlandse machten
naar voren te schuiven, omdat
aanklacht toch enige grond dient te
hebben.
Het feit, dat Mgr. Beran door mid
del van een schrijven aan de procu
reur-generaal van Tsjechoslo wakije
geprotesteerd heeft tegen het
rechtmatige huisarrest, dat hem
opgelegd en welk schrijven thans
ook in geheel TsjeOhoslowakije be
kend is geworden door de buiten
landse radiostations, wordt als be
wijs gezien, dat de aartsbisschop
van Praag reeds op een juridische
REGERINGSONTVANGST RON
DE TAFEL CONFERENTIE De
Nederlandse regering heeft Donder
dagmiddag in de Ridderzaal de gede
legeerden ter Ronde Tafel Confe
rentie officieel ontvangen.
De Republikeinse minister-presi
dent Moh. Hatta in gesprek met mi
nister van Maarseveen. Achter hem
minister mr D. U. Stikker. Minister
president dr W. Drees steekt juist
een sigaret op.
behandeling van zijn „geval" rekent.
Ook trekt men hieruit de conclu
sie, dat Mgr. Beran een proces pre
fereert boven uitgeschakeld te wor
den uit zijn bestuursbevoegdheid
door de spionnen van het Ministerie
van Binnenlandse Zaken en boven
het ingrijpen van het Ministerie van
Opvoeding in het interne bestuur
van de Kerk.
De Katholieken van Tsjechoslowa-
kije hebben eveneens met zeer gro
te verontwaardiging gereageerd op
heit proces tegen kapelaan Alois
Fajstl van Sebranice bij Letomischl.
Deze priester werd wegens hoogver
raad veroordeeld tot acht jaar ge
vangenisstraf, verbeurdverklaring
van zijn bezit en het verlies van
zijn burgerrechten voor 10 jaar, om
dat hij had geweigerd aan een com
muniste het H. Oliesel toe te dienen.
De president van het gerechtshof
motiveerde zijn beslissing met de
bewering, dat de politiek van het
Vaticaan zich altijd heeft gericht te-
het nazisme en het communisme, die
beiden op geweld berusten.
De heren van de van staatswege
opgerichte pseudo-Katholieke Actifc
komen steeds meer tot de ontdek
king, dat hun positie als „bemidde
laar" tussen Kerk en Staat een mis
kraam is geweest. Zij bereiken niet
het minste. Integendeel, zij hebben
het beetje vertrouwen, dat menig
goed- en lichtgelovige, die nog op
een vrede tussen Kerk en Staat
hoopte, hen nog toedroeg, grondig
verloren. De woordvoerders en ar
tikelenschrijvers van de pseudo-Ka
tholieke Actie doen bij hun aanval
len op het Opperhoofd van de Ka
tholieke Kerk in niets onder voor de
ergste communistische godsdienst
haters en maken zich door hun on
wetendheid op kerkelijk gebied be
lachelijk.
Een warhoofd, zoals Zdenek Dvo-
racek, die zich in het blad „Praeé"
bezig houdt met de „Politiek der
kerkelijke Hiërarchie", valt onder
meer de Codex Juris Canonici
waarop de excommunicatie van ac
tieve communisten is gebaseerd
aan en noemt de codex een over
blijfsel uit de donkerste middel
eeuwen, namelijk uit het jaar 1399.
Het getal heeft echter betrekking
op Canon 1399 van de Codex Juris
Canonici, die in feite de modernste
wetgeving is van alle landen.
NED. VERLIEZEN
IN INDONESIË
De Regering maakt bekend,
dat tot haar leedwezen de vol
gende verliezen in Indonesië zijn
gerapporteerd:
KON. LANDMACHT:
Gesneuveld 16 Augustus:
Adj.-onderofficier W. J. Riihü-
lessin, Den Haag.
Gesneuveld 19 Augustus:
Sold. G. Ensink, Hoorn (N.-H.)
Gesneuveld 20 Augustus:
Wachtmeester C. M. Pluk,
Stevens, Beek St. Anthonius (N.
B.).
KON. NED.-IND. LEGER:
Gesneuveld 4 Augustus:
Mil. sold. 2e kl. inf. Lijtsman,
Indonesië.
Mad. sold. Ie kl. inf. Moeha-
mad Taha, Indonesië.
Gesneuveld 6 Augustus:
Jav. sergt. 2e kl. Soepir, Indo
nesië.
Gesneuveld 7 Augustus:
Chin. sold. 2e kl. Foe Se Tet,
Indonesië.
Mal. sold. 2e kl. inf. Kotong,
Indonesië.
Gesneuveld 9 Augustus:
Amb. sold. 2e kl. inf. D. Hatu-
supij, Indonesië.
Jav. sold. 2e kl. Koesim, Indo
nesië.
Gesneuveld 10 Augustus:
Sold. 2e kl. Soeparmo Tjoen-
doreso, Indonesië.
Gesneuveld 13 Augustus:
Amb. sold. Ie kl. inf. N. Toi-
suta, Indonesië.
Jav. sold. 2e kl. inf. Domo, In
donesië.
Tim. sold. 2e kl. inf. J. Dja-
toe, Indonesië.
PAUSELIJKE GIFT VOOR
„MGR. MUTSAERTSOORD".
Z.H. de Paus heeft een bedrag van
f 2000 geschonken voor de herbouw
van het „Mgr. Mutsaerts-oord". In
een begeleidend schrijven worden
de beste wensen uitgesproken voor
spoedige herbouw van het herstel
lingsoord van de Bond van Spoor-
en Tramwegpersoneel „St. Raphael"
In de wateren van de Noordpool
f* ISTERMORGIJN vroeg is ip de N oordpoolwateren de Amerikaanse
duikboot „Cochina" verloren gegaan, zo is te Washington bekend ge
maakt. Het ongeluk werd veroorzaakt door een explosie in de batterij-ka
mer, ten gevolge waarvan er brand uitbrak. Een burgermonteur kwam
hierbij om het leven. Een andere A merikaanse onderzeeër, de „Tusk",
wist de opvarenden te redden, maar zes leden van de bemanning van dit
schip sloegen door de zware zeeën van dek en verdronken. De „Tusk"
zette met 84 geredden koers naar de Noorse haven Hammerfest en is daar
gisteravond aangekomen.
De „Cochino" en de „Tusk" waren
op 18 Juli met twee andere duikbo
ten uit New London in de Verenigde
- Staten vertrokken voor een oefen
gen de belangen van het Tsjechische tocht in de koude arctische wateren,
en Slowaakse volk en immer de re-Qp het program stond ook een be-
actionnaire en anti-progressieve
krachten heeft ondersteund. Het
Pauselijke excommunicatiedecreet
moet, aldus de president, gezien
worden als een aanval op de begin
selen van de volksdemocratie en als
een logische voortzetting van de po
litiek van de Kerk. Iedere poging
om het Pauselijk decreet toe te pas
sen is daarom strafbaar, omdat hier
geprobeerd wordt de politieke een
heid en het Nationale Front van het
volk te ondermijnen. De aangeklaag
de heeft bovendien tegen het bur
gerrecht gezondigd, orr/dat hij heeft
getracht de persoonlijke vrijheid
van de gelovigen te beperken en
druk uit te oefenen op leden van
politieke partijen en nationale Orga
nisaties! Een priester, die door toe
passing van het Pauselijk decreet
een medeburger wegens zijn poli
tieke lidmaatschap afhoudt van zijn
godsdienstplichten, probeert, in ge
hoorzaamheid aan een buitenlandse
macht, het Vaticaan, de volksdemo-
cratische instellingen van Tsjecho-
slowakije omver te werpen. Daarom
kan de handelwijze van kapelaan
Fajstl volgens paragraaf 1 van de
wet ter bescherming van de Repu
bliek aangemerkt worden als hoog
verraad.
Door deze motivering van een
werkelijk ten hemel schreiend on
recht, dat kapelaan Fajstl heeft
moeten ondergaan, heeft de nieuwe
Tsjechoslo waakse rechtspraak wel
het toppunt van rechtsverkrachting
en verdraaiing van feiten bereikt.
Het volk echter weet, dat kapelaan
Fajstl geen „reactionnair" is, doch
integendeel een man, die wegens
zijn. oprechte houding tijdens de
Duitse bezetting gevangen werd ge
nomen. Het feit, dat zovele vroege
re gevangenen uit de Duitse bezet
tingstijd ook thans weer kennis ma
ken met de kerkers en de concen
tratiekampen van het rode regiem,
roept voortdurend overeenkomsten
op tussen beide totalitaire systemen,
zoek aan de Ierste plaats Londonder
ry. De vier schepen waren tijdelijk
ingedeeld bij de Amerikaanse zee-
strijdkrachten in de Europese wate
ren onder admiraal Connally.
Blijkbaar bevond de „Cochino", die
uitgerust was met een snuiver-appa
raat zich tijdens de explosie aan
de oppervlakte, waardoor het voor de
„Tusk" mogelijk was langszij te va
ren en de opvarenden*aan boord te
nemen.
Volgens autoriteiten van de Ameri
kaanse marine had slechts één der
geredden dusdanige brandwonden op
gelopen, dat opneming in een zieken
huis nodig was.
De Noorse haven Hammerfest was,
naar gemeld werd ,de dichtstbijzijnde
plaats, waar medische hulp verleend
zou kunnen worden. Hieruit leiden
:FRANS SPOORWEGPERSONEEL
DOOR ETHIOPIëRS
AANGEVALLEN.
Zeshonderd Ethiopische spoorweg
arbeiders hebben een aanval uitge
voerd op de kantoren en werk
plaatsen van de Frans-Ethiopische
spoorwegmaatschappij te Diredawa,
dat halverwege tussen de Ethiopi
sche hoofdstad Addis Abeba en Dji
bouti (Frans Somaliland) is gele
gen. Ook werd een aancal uitge
voerd op de wagens van twee treinen,
die in het station van Diredawa ge
reed stonden om naar Dibouti te ver
trekken.
Voorts werd Frans personeel der
spoorwegmaatschappij aangevallen
men meent, dat er in totaal 50
slachtoffers zijn, waaronder de
Franse hoofdingenieur, die ernstig
werd gewond.
Het spoorwegverkeer tussen Addis
Abeba en Djibouti is geschorst. Het
zaï niet worden hervat voordat de
Ethiopische regering waarborgen
heeft verstrekt voor de veiligheid.
vlootdeskundigen in Washington af,
dat de duikboten wellicht niet ver
van de Russische wateren zijn ge
weest.
De „Cochino" en de „Tusk" waren
sterk gestroomlijnde boten van het
laatste na-oorlogse type.
Het Britse blad „The limes" meldt
van zijn correspondent, die onlangs
door de Tsjecho-Slowaakse regering
is uitgewezen, dat de Tsjecho-Slo
waakse communisten bij de machts
overname in Februari 1948 de nog
niet verkochte boeken van het eerste
deel van president Benes' pas uitge
komen Memoi'-es in beslag hebben
genomen en de 200.000 nog niet in de
randel gebrachte boeken van deel
2 weer tot pulp hebbenu laten ver
malen.
Ook de wericen van vele andere
prominente Tsjechische schrijvers,
onder wie president Masaryk, zijn
uit de boekhandels en openbare bi
bliotheken verdwenen.
De bedreiging van de regering, dat
zij de katholieke religieuze orden zal
ontbinden, heeft bij velen de onge
rustheid over het lot van de kost
bare werken in de kloosterbibliothe
ken doen toenemen, aldus de corres
pondent.
£m (iwrfje..,
„Wat geestig en naar waarheid
antwoordde eens een gevangen ge
nomen zeerover aan Alexander de
Grote. Toen deze koning de man on
dervroeg, wat hij ermee voorhad, om
de zee onveilig te maken, zei de zee
rover met een wel vermetele op
rechtheid: „Hetzelfde als u om de
wereld onveilig te maken. Maar om
dat ik dat doe met een klein schuitje,
wordt ik een bandiet genoemd, U
echter, die met een grote vloot ope
reert, noemen ze bevelhebber."
St. Augustinus
