„De Mens en zijn Arbeid"
De kansen der
R.T.C.
Vele autoriteiten woonden officiële
opening in het Stadhuis bij
Amerika over de kansen
*der R.T.C.
Begin geeft
goede moed
Decreet van Roemeense Regering
heft groot aantal Orden en
Congregaties op
De koersdaling van het
Engelse pond
Directeur: C. AL VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WIL MER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WA AKIN OPGENOMEN .DE BURCHT"
DONDERDAG 25 AUGUSTUS 1949
40ste JAARGANG No. 11779
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs i0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f4.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Typ GROTE BURGERZAAL van het Stadhuis, die reeds meer een il-
luster gezelschap onder haar kroonlampen bijeen zag, liep vanmor
gen tegen half twaalf vol met autoriteiten en genodigden, om de offi
ciële opening van de tentoonstelling „De Mens en zijn Arbeid" bij te
wonen. Een groot ogenblik was hiermede aangebroken. Eindelijk ging
het initiatief van wethouder J. C. van Schaik, nu een jaar geleden ge
nomen, tastbare werkelijkheid worden. Het officiële sluitstuk ging gezet
worden' op maanden van voorbereidingen, weken van noeste arbeid en
dagen van grote spanning. Met hoeveel spanning de organisatoren van
de tentoonstelling dit ogenblik verbeid hebben, laat zich gemakkelijk
begrijpen!
"S
Hoe warm het was
en hoe vol
Onder de velen, die de Buvgerzaal
geheel vulden, zagen we mr. dr. A.
A. van Rhijn, sec.-gen. van het dep.
van Sociale Zaken, als vertegen
woordiger van minister Joekes, mr.
E. Bolsius, lid van Ged. Staten van
Zuid-Holland, wn. commissaris der
Koningin, de heer M. van den Bo-
gaerde, gouverneur van Oost-Vlaan-
deren, de heer Ch. Famelaar, hoofd-
insp. van 't Technisch Onderwijs, het
voltallig college van B. en W. van
Leiden, verschillende burgemeesters
en wethouders uit de omliggende
gemeenten, mr. J. Bool, gem.-secr.
van Leiden, prof .dr. C. C. Berg, rec-
tor-magnificus, leden van de gemeen
teraad van Leiden, afgevaardigden v.
besturen van Kamer van Koophan-
rel, Rijnland, Werkgeve.sverenigin
gen, Middenstandsverenigingen en
Arbeidersorganisaties, verschillende
hcofden van takken van dienst, le
den van de Raad van Advies en di
verse sub-comité's.
Nadat verversingen waren rond
gediend en de aanwezigen zo goed en
zo kwaad als het ging een plaatsje
gevonden hadden in de met palmen
en bloemen versierde zaal, betrad
burgemeester Van Kinschot het po
dium en verwelkomde op hartelijke
wijze de aanwezige autoriteiten en
genodigden. Vervolgens herinnerde
de burgemeester hoe Leiden reeds in
1300 als industriestad genoemd
wordt, waarvan de industrie tot grote
bloei gekomen was, en hoe in de
zelfde eeuw al gesproken kon wor
den van een Vlaamse invloed in Lei
den, welke nbg versterkt werd toen
in de 16e eeuw vele Vlaamse arbei
ders naar Holland en ook naar Lei
den trokken. Om deze historische re
denen verheugde het spr. bijzonder
dat in deze tentoonstelling ook een
Belgische afdeling was opgenomen.
Uitweidend over het belang van de
industrie voor Leiden, sprak de bur
gemeester over de noodzaak van vak
kundige ambachtslieden en sprak
tenslotte zijn grootse verwachtingen
uit over deze tentoonstelling, die ho
pelijk niet alleen voor Leiden, maar
voor Zuid-Holland en heel Nederland
van betekenis zal blijken.
Inmiddels steeg de temperatuur in
de zaal met de minuut. Velen zoch
ten een plaatsje in de vensterbanken
en zelfs op de grond! Ondertussen
zorgde een bruidspaar, dat door de
hoofdingang kwam, voor de nodige
afwisseling. Daartussendoor was het
een aanhoudend geroezemoes, waar
door de toespraak van de heer Land
man telkens onderbroken en gestoord
werd.
Toespraak
van de voorzitter
Arbeidsvreugde en vakbe
kwaamheid.
De heer Landman releveerde aller
eerst het ontstaan van het initiatief
om deze tentoonstelling te organise
ren en dankte wethouder Van
Schaik voor zijn lofwaardig streven.
Vervolgens zette spr. in het kort de
doelstellingen van „De Mens en zijn
Arbeid" uiteen en besprak de opzet
en omvang van de expositie. Uitvoe
rig ging de voorzitter in op de idea
listische doelstelling, n.l. het verho
gen van arbeidsvreugde en arbeids-
fierheid. Arbeidsvreugde, door men
sen in die beroepen te plaatsen waar
zij aanleg en ambitie voor hebben,
dus geen verdere studie voor kinde
ren die aanleg voor een vak hebben.
Axbeidsf ierheid, door de vakbe
kwaamheid en kunstzin van de am
bachtslieden zodanig op te voeren,
dat zij met de allerbesten kunnen
wedijveren, waardoor een gezond
standsbewustzijn kan ontstaan.
Het bereiken van deze beide doel
stellingen is voor Nederland van het
allergrootste belang. Willen we im
mers in de toekomst onze betekenis
in de wereld handhaven dan zullen
we, naast wetenschappelijk begaaf
den, ook over uitnemend geschoolde
en ervaren vaklieden dienen te be
schikken. Bovendien is vakbekwaam
heid de fundering voor de schoon
heid van ons land, de steden, kerken,
bruggen, enz. Wat thans gemaakt
wordt is onze erfenis voor het nage
slacht en voor de schoonheid is de
huidige generatie verantwoordelijk.
Leiden als cultureel centrum
Er is alle reden, vervolgde de heer
Landman, om het cultuurbewustzijn
van Leiden uit aan te wakkeren. De
stad heeft immers een roemrijk ver
leden in wetenschappelijk en cultu
reel opzicht, evenals op het gebied'
van de nijverheid, met name de Leid-
se textiel, waarbij ook thans nog de
kwaliteitsgedachte zeer sterk leeft.
Deze poging, de waardering voor de
arbeid en het aankweken van ar-
beidsfierheid te stimuleren, in Lei
den ondernomen, is dan ook geba
seerd op de roemruchte traditie van
onze stad en haar reeds verworven
culturele waarden.
De voorzitter bracht voort dank
aan de zeer velen, die op welke wij
ze dan ook hadden bijgedragen aan
de enorme voorbereidingen tot deze
tentoonstelling. Reeds de opbouw
zelf is een ware demonstratie ge
weest voor het ambacht in het alge
meen. Onder een vootreffelijke stem
ming is er fantastisch hard en noest
gewerkt door uiterst bekwame vak
lieden. Het is ondoenlijk alle namen
te noemen, aldus spr., maar, behalve
die van de aanwezige autoriteiten,
meende de heer Landman toch de
naam van de Ver. Haagse Studio's
te moeten noemen, als hartelijke
dank voor het geleverde ontwerp en
het opbouwwerk.
Met het verzoek aan dr. van Rhijn
de tentoonstelling officieel te willen
openen, besloot de voorzitter zijn toe
spraak
Belangstelling
van de Regering
De Secretaris-Generaal van het Mi
nisterie van Sociale Zaken, mr. dr.
A. van Rrijn, die optrad als plaats
vervanger van de minister, mr. dr. A.
CHILEENSE POLITIE CONTRA
STUDENTEN Te Santiago (Chili)
hielden studenten een demonstratie
tegen de verhoogde vervoerstarie
ven voor studenten. Spoedig was de
politie ter plaatse en joeg de demon
stranten uiteen.
WETH. VAN SCHAIK:
fëuiïeng&w-oori g,aed!
De heer J. C. van Schaik, wet
houder van Onderwijs, is de man
geweest, die het initiatief geno
men heeft tot deze grote tentoon
stelling. Hij is het ook geweest
die een comité samenstelde en
op alle mogelijke wijzen de uit
voering van zijn initiatief bevor
derde.
Hem vanmorgen vragend naar
zijn eerste indrukken van de ex
positie, noemde de heer Van
Schaik de tentoonstelling kort
en bondig „Buitengewoon goed!"
„En wat spreekt naar uw me
ning het sterkst in deze exposi
tie?" „Ik vind dat zeer sterk
naar voren komt de gedachte
dat het ambacht ook in deze tijd
nog vele vreugden schenken
kan. Het is niet waar dat de ma
chine de arbeidsvreugde in ons
productie-apparaat onmogelijk
gemaakt heeft. En als de be
zoekers dit zullen begrijpen, ben
ik buitengewoon tevreden!"
,.EDELWEISS"-MANOEUVRES IN I de z.g. „Edelweiss' -manoeuvres"
LUXEMBURG Op het ogenblik Kolonel C. J. W. Lanen, comman-
houden Nederlandse troepeneenhe- dant Depót Verbindingstroepen
den in Luxemburg legeroefeningen, l geeft instructies.
Explosie op schip
in de Schelde
Vier doden
Woensdagmiddag heeft zich tussen
Lillo en LievekPiishcek op de Schel
de een hevige ontploffing voorge
daan op een met. springstoffen gela
den schip. De ontploffing die te Ant
werpen goed kon worder. gehoord,
heeft in de omgeving van Lillo grote
schade aangericht.
Het ongeluk gebeurde even voor
16 uur op de Rijnaak „Mcrguerite-
Marie", die gemeerd was tegenover
bet fort van Rijsel ter hocgte van
Lievekenshoek. De springstoffen
moesten van Je aak worden over
geladen op h°t Congolese stoomschip
„Capitaine L nibor". Vier otrsonen
kwamen om hei leven, r.l. Je schip
per. de scheepsjongen, een matroos
cr een kind. Omtrent de aard der
ntplofte mate.vaien is mets be
kt nd.
M. Joekes, beschermheer der ten
toonstelling, die in verband met de
Ronde-Tafelconferentie verhinderd
was aanwezig te zijn, zeide gaarne
bij de opening van deze tenoonstel-
ling van de belangstelling der Neder
landse Regering te willen doen blij
ken. Leiden is steeds geweest een
centrum van wetenscnap en bedrijfs
leven. Het bedrijfsleven gaat ver in
de historie terug; de gilden waren
hier van grote betekenis. Heel rustig
ging het daarbij vaak niet toe: de be
richten melden, dat de Leidse gezel
len in de 15e eeuw vaak „commode
ende grote beroerte" maakten. De
Leidse wevers maakten meermalen
„een uutganc", d.i. een staking,
waarbij alle stakers gezamenlijk de
stad verlieten. Geluklug zijn de ver
houdingen in het bedrijfsleven thans
was rustiger. Spreker waardeert
de Belgische medewerking aan deze
tentoonstelling, waarin een vrucht
van de Benelux kan worden gezien.
De doeleinden dezer tentoonstel
ling zijn o.a. om de vakopleiding en
de arbeidsvreugde te verhogen,
vakopleiding in Nederland laat nog te
wensen over, ondanks het vele, dat
in de'nijverheidsschool, bij de oplei
ding in de werkplaats en in de Rijks
werkplaatsen wordt verricht. Nog 45
pet. van de jongens van 14 jaar ont
vangt geen enkel onderwijs meer.
Voor de voorgenomen industralisa-
tie is ruimere vakopleiding onmis'
baar. Wanneer H.M. de Koningin op
de tentoonstelling „Jeugd van Neder
land" te Amsterdam de aandacht
vraagt voor de kansen van Pietje,
het typisch Nederlandse kind, dan
moet zeker ook hieraan worden ge
dacht.
Ook de machine geeft
arbeidsvreugde.
Aandacht geeft de tentoonstelling
terecht ook aan het verhogen der
arbeidsvreugde Het is minder juist
te doen alsof de vroegere handarbeid
steeds arbeidsvreugde kende en de
machine daaraan een einde heeft ge
maakt. De dokwerker kent bij het
ontladen van een schip aan de elec-
trische kraan zeker meer arbeids
vreugde dan toen hij als sjouwer te
zware lasten op zijn rug moest tor
sen. Nieuwe onderzoekingen hebben
geleerd hoe belangrijk zijn: het recht
vaardig oordeel van de chef, de pret
tige omgang met de collega's het
ontvangen van verdiende waarde
ring, het oordeel over de positie van
een arbeider bij hem thuis, e.d. In
het bedrijfsleven moet daarop wor
den gelet.
In de oudheid bestond er geen
waardering voor de handenarbeid
van de mens. De Griekse wijsgeer
Aristoteles achtte deze alleen goed
voor slaven. De voorname burger
hield zich slechts bezig met de kunst
en het bezoeken van de volksverga
dering.. Bij de Oude Germanen, die
ons land bewoonden, ontbreekt even
zeer de arbeidswaardering. De ge
schiedschrijver Tacitus vertelt, dat de
Germanen „het voor en zwakheid en
lafheid hielden, datgene wat men in
een bloedige strijd zich, veroveren
kan, in het zweet des aanschijns zich
door arbeid te verwerven". Het
De „New York Times" en de „New
York Herald Tribune' van hedenoch
tend bevatten speciale berichtgeving
uit Den Haag over de opening van
de R. T. C., terwijl de „Christian
Schience Monitor" van gisteren bijna
een gehele pagina wijdde aan spe
ciale artikelen en een foto van de
conferentie.
De correspondent van de „Times"
Sidney Gruson, merkt in zijn ver
slag van de openingsplechtigheid op,
dat er een belangrijk verschil in het
toespreken van de conferentie aan
de dag trad in de redevoeringgn van
dr. Drees en drs. Hatta.
Stephen White maakt in de „New
York Herald Tribune" eveneens mel
ding van een dergelijk verschil. Hij
zegt: „De Indonesiërs vrezen lang
durige onderhandelingen, het agres
sief nationalisme op hun eilanden
vraagt meer om daden dan om woor
den. De Nederlanders aan hun kant
hebben de toestand reeds snel ach
teruit zien gaan na de overeenkom
sten, die helemaal geen overeenkom
sten bleken, en zij weigeren de sou-
vereiniteit over te dragen tot ieder
onderwerp aandachtig is beschouwd
en aanvaard."
„Iedere rede bood op 't eerste ge
zicht goede reden te geloven, dat
de vier jaren van guerillastrijd ten
einde lopen en dat aan de belofte
van koningin Wilhelmina tot het
verlenen van souvereiniteit voldaan
zal worden."
Daniel Schorr schrijft in de „Chris
tian Science Monitor", dat er vier
factoren zijn, die hebben bijgedragen
tot de nieuwe toestand, welke „gun
stiger is dan bij enige vroegere tot
mislukking gedoemde poging tot het
bereiken van een overeenkomst": a)
De overeenkomst tussen federalisten
en republikeinen, b) Minder wan
trouwen onder de Indonesiërs, die
„eindelijk er van overtuigd zijn, dat
de Nederlanders ernstig van plan
zijn vrijheid te verlenen" en daarom
„minder dan vroeger geneigd zijn te
vallen over onbelangrijke kwesties",
c) Er wordt minder druk dan voor
heer uitgeoefend op de Nederlandse
delegatie door de conservatieve op
positie in Nederland, d) In de vroe-
gerse onderhandelingen heeft men
veel ervaring opgedaan over de
techniek der conferenties. „Om een
voorbeeld te noemen, geen delegatie
vangt deze conferentie aan met for
mele programma's of workinpapers.
In het verleden kon het gebruik van
workingpapers er toe bijdragen, dat
direct ongerustheid aan de andere
zijde ontstond."
Finse vakbonden
uitgestoten
ZIJ WEIGERDEN STAKING OP TE
HEFFEN.
Het Finse vakverenigingsverbond
heeft gisteren vier opstandige bon
den, die weigerden hun stakingen af
te gelasten, uit het verbond gestoten.
Deze beslisisng werd in het dage
lijks bestuur met 8 tegen 6 stemmen
genomen.
Het bestuur besloot de definitieve
beslissing hiertoe op 4 September te
laten nemen door de conferentie van
de gedelegeerden der vakbonden.
De uitgestoten bonden zijn die van
de transportarbeiders, de houthak
kers en de vlotters, de voedingsindus
trie en de bouwvakarbeiders. Teza
men tellen zij ongeveer 80.000 leden.
Men verwacht dat de vier vakver
enigingen een eigen communistische
vakbond zullen stichten.
DE BOSBRANDEN IN AMERIKA.
In de vier Amerikaanse staten
Idaho, Californië, Montana en Zuid-
Dakota, waar reeds enige tijd grote
bosbranden woeden, raakten de
brandweerlieden heden de macht
over het vuur kwijt.
In Idaho ontstonden nieuwe bran
den door blikseminslag en in het be
kende Yellowstone Park in Montana
zijn 4 grote branden en verschillen
de kleinere geconstateerd.
De branden, die in andere gebie
den in Canada en de Verenigde Sta
ten woeden, heeft men thans in zijn
macht.
Boswachters schatten, dat 5000
acres bos en 10.000 acres grasland
zijn verbrand.
Reeds verschillende malen heeft
het K.N.P. in zijn berichtendienst
gewezen op de maatregelen, die de
Roemeense regering sedert de com
munistische overheersing genomen
heeft tegen Katholieke instellingen.
Thans is het K.N.P. erin geslaagd de
volledige tekst te bemachtigen van
het decreet, waarin de Roemeense
machthebbers de opheffing bevolen
hebben van alle godsdienstige instel
lingen, die werkzaam zijn in het on
derwijs, in de liefdadigheid of in de
verpleging.
De Raad van Ministers op 29 Juli
1949 in vergadering bijeen, beraad
slagend over het rapport van de
Minister van Eredienst,
overwegende, dat alle verplichtin
gen, die voortvloeien uit het onder
wijs, de gezondheidszorg en het al
gemeen welzijn in overeenstemming
met de bestaande wetgeving geheel
en uitsluitend berusten bij de Staat;
overwegende, dat er in de Roe
meense Volksrepubliek nog steeds
groeperingen en organisaties bestaan
van zekere orden en congregaties
De kansen van devaluatie
ALS GEVOLG van de omstandigheid, dat de Nederlandsche Bank
"■sinds Maandagavond geen ponden-bankpapier meer overneemt van
de deviezenbanken, is de koers voor vrije ponden bankpapier scherp ge
daald. Woensdagmiddag golden vrije ponden in hef onderlinge verkeer
tussen de banken 9.50, op welke prijs ongeveer ook vrij bankpapier
van het publiek wordt overgenomen. Dinsdag was de koers nog 10.
sterling ooit zou worden gedevalu
eerd, by na alle andere Europese va
luta's en het Sterlinggebied dit
voorbeeld onmiddellijk zouden moe
ten volgen, zij het misschien in ver
schillende mate.
Men is in de betreffende kringen
te Londen echter wel van mening,
dat de druk, die zal worden uitge
oefend om tot devaluatie over te
gaan, wel eens onweerstaanbaar zou
kunnen worden. Of een gedwongen
devaluatie een stap zal betekenen in
de richting van het economisch her
stel of slechts een ander stadium
van de crisis zal zyn, zal er van af
hangen of er fundamentele maatre
gelen worden getroffen om het ver
trouwen te herstellen. Indien het
vertrouwen in de nieuwe koers zou
worden ondermijnd, zou het geen zin
hebben de koers te wijzigen. Dit
heeft alleen zin als er een ander ni
veau ontstaat, waarop het vertrou
wen zou kunnen worden hersteld.-
DEVALUATIE VAN ANDERE
VALUTA'S.
In financiële kringen te Londen
wordt het vanzelfsprekend geacht,
dat Sir Stafford Cripps zich te
Washington even krachtig zal ver
zetten tegen een algemene devalua
tie van de Europese valuta's als te
gen een eenzijdige devaluatie van
het pond sterling. Men heeft reeds
lang erkend, dat indien het pond
Christelijk geloof heeft een heel an
dere arbeidswaardering gebracht. De
grote zendingsapostel Paulus was te
gelijk een eenvoudige tentenmaker
Thomas van Aquino grondt de arbeid
in het natuurrecht en de wil van
God. Luther ziet onze dagelijkse taak
als een „goddelijk beroep". Hierme
de, aldus besloot spr., is de juiste
houding van de mens tegenover zijn
arbeid gegeven.
van de Katholieke Kerk wier enige
doel is bovengenoemde verplichtin
gen op zich te nemen;
beslist het volgende.
Artikel I. De volgende groeperin
gen en orden van de Katholieke
Kerk in Roemenië zullen ophouden
te bestaan en daarmede alle instel
lingen, die van hen afhankelijk zijn.
En dan wordt er een vijftiental
orden en congregaties genoemd o.m.:
de congregatie van de broeders van
de Christelijke Scholen; de orde van
de H. Ursula (Ursulinen); de orde
van de H. Ursula, aangesloten bij
de Romeinse Unie; de congregatie
van de Zusters van Liefde van St.
Vincentius a Paolo; de congregatie
van de Zusters van Liefde (in de
verpleging werkzaam); de congrega
tie van de Zusters van Liefde van
St. Franciscus van Assisië.
Tezelfdertijd zullen groeperingen
en organisaties van Katholieke or
den en congregaties, die in dit arti
kel niet worden genoemd en die
werkzaam1 zijn in het onderwijs, in
de ziekenverpleging en de sociale
zorg, deze werkzaamheden niet
meer kunnen verrichten.
Artikel II. Leden, mannen -en
vrouwen, die behoren tot de groe
peringen en organisaties van de or
den en congregaties, genoemd in
artikel I, zijn vrij hun kloosterleven
voort te zetten, door binnen 15 da
gen na de bekendmaking van deze
beslissing zich te vervoegen bij een
van de hieronder volgende religieu
ze gemeenschappen:
de mannelijke leden bij het huis
van het vroegere Katholieke aarts
bisdom van Boekarest, Strada Alex.
Popov 19 (Generaal Berthelotstraat)
of het huis van het Katholieke bis
dom Alba Julia.
De vrouwelijke leden bij het Ka
tholieke klooster in het dorp R-adna
in de provincie Arad; bij het kloos
ter te Popsati Leordeni (St. Agnes,
in de provincie Ilfov) of bij het
klooster te Timisul-de-sis in de pro
vincie Brasov.
Artikel Hl. Zij, die niet wensen
hun kloosterleven langer voort te
zetten kunnen verzoeken:
a. te worden opgenomen in een
tehuis van de Staat, indien zij oud
zijn en niet meer geschikt om te
werken
b. te worden aangesteld door een
arbeidsbureau, indien zij zich wen
sen te bekwamen voor een beroep.
£en
„Wie in vredestijd al te gerust wil
zijn, zal licht in tijd van oorlog neer
slachtig en beangstigd blijken."
Thomas a Kempis.
