«fin
Dr van Royen optimistisch
over Indonesisch probleem
De gevechten om Surakarta
Spanningen komen reeds nu
tot uiting
De Kerk capituleert niet
voor Praag
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
VRIJDAG 12 AUGUSTUS 1949
40ste JAARGANG - N
Optimisme van dr. van
Royen inzake
Indonesië
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f 4.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Herstellend vertrouwen is het
belangrijkste resultaat
ER IS NOG EEN RESTANT van wantrouwen in de betrekkingen tus
sen Nederland en de republiek Indonesia, maar het vertrouwen is
over het algemeen teruggekeerd en is groeiende. Dat was de balans, welke
dr. van Royen gistermorgen tijdens een persconferentie op het departe
ment van buitenlandse zaken te Den Haag opmaakte van zijn verblijf van
vier maanden in Indonesië. Dr. van Royen, die te Batavia is opgetreden
als voorzitter van de Nederlandse delegatie en een optimistische kijk op
de ontwikkeling van 't Indonesische probleem heeft meegebracht, noem
de het herstel van het vertrouwen het belangrijkste resultaat van de con
ferentie te Batavia.
W«S< éfcfi*1
RESTANTJE WANTROUWEN.
Dat er nog een restje wantrouwen
aanwezig is, blijkt oa.. uit de recen
te uitlating van Moh. Hatta te Ka
rachi, dat wanneer de Ronde Tafel
conferentie niet binnen twee maan
den tot een resultaat komt, de zaak
opnieuw aan de Veiligheidsraad zal
worden voorgelegd. In deze uitlating
schemert nog iets door van het oude
wantrouwen; een wantrouwen dat
aan beide zijden aanwezig was.
Onzerzijds was er achterdocht over
de bedoelingen van de republikein
se leiders en indien we al aannamen,
dat hun bedoelingen goed waren,
twijfelden wij aan hun vermogen om
ze tot werkelijkheid te maken. Aan
de zijde van de Republiek was er
wantrouwen in de oprechtiheid van
Nederland met betrekking tot de
overdracht van de souvereiniteit.
Men kon maar steeds niet geloven,
dat het werkelijk zou gebeuren. Men
bleef vrezen, dat er op het laatste
ogenblik nog iets zou tussen beide
komen dat de overdracht zou verhin
deren.
WISSELWERKING.
Tussen de gang van zaken der Ron
de-Tafelconferentie en de militaire
gang van zaken in Indonesië zag dr.
Van Royen een zekere wisselwer
king. Indien de conferentie een vlot
verloop heeft, zal dit van .gunstige
invloed zijn op het streven van de
republiek om de „cease-fire"-over-
eenkomst te blijven naleven.
De republikeinen zien in de vlot
te afwerking van het schema, vol
gens hetwelk hun de souvereiniteit
zal worden overgedragen, de toesteen
van de goede wil der Nederlanders
en de Nederlanders van hun kant
zien hetzelfde in de nakoming van
de vease-fire. Persoonlijk was dr. v.
Royen van mening, dat de republi
keinse leiders zowel van goeden wil
waren als ook in staat om de cease-
fire-overeenkomst te doen eerbie
digen. Voorvallen zoals de aanval op
Surakarta, noemde hij niet erg geluk
kig, maar op de eerste plaats was
dit geschied vóór de van kracht wor
ding van het bevel „staakt het vu
ren" en op de tweede plaats moet
meer gelet worden op de oorzaak,
waar de aanvallen vandaan kwamen,
don op de feiten zelf.
SAMENWERKING.
In elk geval achtte dr. v. Royen
het van het grootste belang, dat er
een samenwerking tot stand kwam
tussen Nederland en Indonesië. Deze
samenwerking zou nooit tot stand
komen, als men de Republiek er met
in betrok. Hij achtte het zeer geluk
keg, dat er in zo'n grote mate over
eenstemming was bereikt tussen de
B.F.O. en de Republiek. In de plaats
van de tot dusver kunstmatige schei
dingslijn tussen deze twee kan nu
een gezondere scheiding treden, nl.
tussen opbouwende en afbrekende
groepen.
Dr. v. Royen besloot zijn medede
lingen, met er op te wijzen, dat men
in Nederland het werk van de dele
gatie vaak geprezen had of gelaakt.
Lit is niet juist; De delegatie had
slechts een min of meer uitvoerende
taak. De lijn welke de delegatie
VORMING FEDERALE TROEPEN
IN INDONESIë. Bij Malang ligt
het werkkamp Ambulu, waar voor
malige strijdkrachten van de T.N.I.,
die zich vrijwillig hebben gemeld,
worden opgeleid tot bruikbare
krachten in de bataljons van de
Federale troepen. Kolonel J.
Kraan, directeur van het Directoraat
Centrale Opleidingen heeft een be
zoek aan dit kamp gebracht. Hij
onderhield zioh enige tijd met de
ex-republikeinen.
\olgde, was uitgestippeld door de
regering in volkomen overeenstem
ming met de H.V.K., de Indonesische
regering en de legercommandanten.
Dank zij deze samenwerking is een
resultaat bereikt, waarvan dr. v,an
Royen de beste verwachtingen he^ft.
Naar aanleiding van een gesteide
vraag deelde dr. van Royen nog me
de, dat de Nederlandse troepen ze
ker niet eerder zullen worden terug
getrokken dan na het slagen van de
Rende Tafelconferentieè D't is trou
wens een der punt°n, waarover deze
conferentie zal hebben te beslissen.
De situatie op
Java
OFFICIEEL WEEKOVERZICHT
In het officieel weekoverzicht over
de toestand in Indonesië, afgesloten
Woensdag te 11.00 uur, dus vóór de
ingang van het „staakt-de-vijande-
lijkheden'", wordt gezegd: Vrijwel
overal op Java bracht de afkondiging
van het „staakt-de-vij andelij kheden"
opluchting. Plaatselijk trad lichte
verbetering in de toestand op, ter
wijl elders de situatie moeilijk bleef.
In het bijzonder te Solo is de toe
stand zeer onbevredigend. Sterke
benden vallen herhaaldelijk de stad
hiertegen wordt met kracht op
getreden. Onder de federale ambte
naren in de gebieden in Midden- en
Oost-Java, waar een territoriaal be
stuursambtenaar aan het hoofd
staat, bestaat de verwachting, dat
deze gebieden naar de Republiek
zullen terugkeren, hetgeen hier en
daar aanleiding geeft tot onzeker
heid en onrust. Ofschoon ook aan
republikeinse zijde in Oost-Java een
duidelijk streven blijkt te bestaan
om de constructieve krachten aan te
wenden, teneinde orde en veiligheid
te verzekeren, geeft de communisti
sche inslag bij een aantal strijdgroe
pen reden tot bezorgdheid.
In enkele gebieden van West- en
Midden-Java kwamen opnieuw bot
singen voor tussen strijdgroepen van
de Darul Islam en de T.N.I., meestal
werd de bevolking hiervan het
slachtoffer. In West-Java kwamen
vele botsingen met benden voor, n.l.
rond Buitenzorg, Tjibadak en Suka-
bumi; hierbij werden bendeleden ge
dood en werd een aantal gevangen
genomen.
Ten aanzien van de aanval op Solo
zegt het officieel weekoverzicht o.m.:
De aanval, die op 7 Augustus op de
stad werd uitgevoerd, had geen suc
ces, dank zij het krachtige optreden
der Nederlandse troepen. Deze wis
ten'de stad spoedig te zuiveren van
de binnengedrongen elementen. Ook
daarna kwamen verscheidene aan
vallen voor, die eveneens afgeslagen
werden. In en rond Malang en Pasu-
ruan is de situatie bepaald ongun
stig. De druk op de arbeiders in de
industrie heeft geleid tot stagnatie
van de werkzaamheid.
DE INFILTRATIES IN SURABAJA
Over de infiltraties in Surabaja
is nog te vermelden, dat een groep
bestaande uit 175 man met comman
dant en staf werd gearresteerd en
hun wapens in beslag werden geno
men. Van een groep, bestaande uit
65 man onder bevel van twee onder
luitenants van de T.N.I. is bekend,
dat zij circa 10 km van de stad een
personeelstruck van de B.P.M. aan
hielden en de chauffeur dwongen
naar de stad te rijden. Even voor
middernacht bereikten zij de stad en
werd de groep in het Oostelijk deel
van de stad verspreid. De eerste
nacht (Woensdag op Donderdag)
EUROPESE RAAD BIJEEN in het
Universiteitsgebouw te Straatsburg.
Overzicht tijdens de opening der
eerste zitting door Edouard Herriot,
president van de Franse Nationale
Assemblée (in het midden op het
spreekgestoelte met papier in de
hand).
werden 10 man gearresteerd. Deze
groep is afkomstig van het concen
tratiepunt ten Zuiden van Surabaja,
waar in verband met de Ceasefire-
order, welke die naoht inging, d£
guerilletroepen waren samengetrok
ken.
OVERVAL OP ONDERNEMING
NABIJ MALANG
In het Blimbingse nabij Malang
zijn tien ondernemingswachters slaags
geraakt met een grote bende en
hebben een uur lang een vuurge
vecht geleverd, waarbij de bende
automatische wapens gebruikte. Na
dat militaire assistentie was opge
daagd, vluchtte de bende. Van dc
zijde van de ondernemingswacht
werden twee personen gedood en
één ontvoerd. De verliezen, die de
bende heeft geleden, zijn onbekend.
NOG STEEDS AARDSCHOKKEN
IN ECUADOR
In het door de aardbeving van vo
rige week geteisterde gebied van
Midden-Ecuador worden nog steeds
aardschokken waargenomen. Acht
plunderaars zijn door militairen
neergeschoten. Het Rode Kruis deel
de mede, dat het dorp Liberta ge
heel verdwenen is in een door de
aardbeving ontstaan ravijn van bijna
een kilometer diep.
In de stad Pelileo vond men on
der de puinhopen van een bedehuis
de lijken van vijf kloosterzusters en
een aantal leerlingen in gebedshou
ding voor het altaar geknield.
WONDERLIJKE REDDING.
In Ambato, de stad in Ecuador
welke zwaar is geteisterd door de
jongste aardbevingen, heeft men
een priester na vier dagen kunnen
redden uit het puin van de totaal
verwoeste kathedraal. Hij was de
gene, die op het ogenblik van dt
aardbevingsramp, catechismusles gaf
aan de 60 kinderen, die onder het
puin werden bedolven en allen
dood werden.
De priester werd gered door een
boog, die over zijn lichaam viel er
die hem beschermde tegen het val
lend gesteente.
juist vóór de cease fire termijn
DE NEDERLANDSE legercommandant generaal Buurman van Vree
den, is Donderdagmorgen naar de stad Surakarta op Midden-Java
vertrokken. De geconcentreerde aanval van groepen guerillastrijders die
Zondag begon, is namelijk op Maandag, Dinsdag en Woensdag voortge
zet. Over de gevechten is sinds Zondag bijna geen nieuws meer ontvan
gen. Alleen werd van officiële Nederlandse zijde medegedeeld, dat de
strijd Woensdagmiddag nog voortduurde.
Nederlandse waarnemers zijn van
mening, dat de aanval op Surakarta
een poging was om de stad juist voor
het van kracht worden van de order
staakt het vuren te veroveren. De
aanvallers zouden daarbij gespecu
leerd hebben op de afspraak, dat na
Woensdag middernacht beide par
tijen hun status-quo stellingen moe
ten handhaven. Van officiële Neder
landse zijde worden geen bijzonder
heden over de strijd verstrekt, omdat
het sinds Woensdagnacht niet meer
geoorloofd is bijzonderheden over
botsingen mee te delen, tenzij deze
besproken zijn in de gemeenschap
pelijke centrale commissie.
In Surabaja zijn in de nacht van
Woensdag op Donderdag ook onver
antwoordelijke elementen geïnfil
treerd, nadat de order om het vuren
te staken was ingegaan. Een aantal
van de binnengedrongen elementen
kon worden gearresteerd. Met ingang
van Donderdag is tot nader order
opnieuw de avondklok ingesteld, die
geldt van 10 uur 's avonds tot 5 uur
's morgens.
De Raad van Europa
REEDS IN DE EERSTE werkzitting van de consultatieve Assemblée
van de Raad van Europa kwamen gisteren spanningen tot uiting,
die zullen gaan leven tussen beide organen van de Raad: de Assemblee
en de commissie der ministers. President Spaak moest reeds in de na
middag zijn grote ervaring in de leiding van internationale bijeenkom
sten te hulp roepen om de stromen van welsprekendheid, die zich richt
ten tegen de dominerende positie van de commissie der ministers, binnen
de perken te houden.
Churchill schaarde zich aanstonds
in de blijkbar dichte gelederen van
leden, die de Assemblée in het be
stel van de Raad van Europa een
sterke positie tegenover de ministers
willen geven.
De Britse staatsman, die zich vol
activiteit door de zaal bewoog en
zich soms vlak naast de tolken nes
telde, daar de slechte acoustiek het
volgen der discussies van de plaat
sen der leden uit zeer bemoeilijkt,
stond tot viermaal op om in steeds
gloedvoller bewoordingen te protes
teren tegen het feit, dat de Assem
blée volgens het voorlopige regle
ment van orde slechts drie dagen de
tijd heeft om aan de ministers te
verzoeken nieuwe punten toe te voe
gen aan de door de ministers opge
stelde agenda.
De Assemblée moest volgens Chur
chill de geest tonen, die de parle
menten der vertegenwoordigde na
ties bezitten, en deze binding aan
een termijn van drie dagen niet ac
cepteren. De Assemblée moest vol
gens hem minstens drie weken heb
ben om eigen punten toe te voegen
aan de drie, welke door de ministers
voor advies aan haar zijn voorge
legd.
Er was een aantal vertegenwoor
digers van verschillende landen, die
hem bijvielen. Onder hen was de
Franse oud-minister Teitgen. Uit de
Assemblée was het slechts het En
gelse Labourlid majoor Thomas, die
de vrees uitsprak, dat de Assemblée
zou kunnen gaan vergeten, dat zij
geenszins een parlement is en dat
zij niet is bijeen gekomen om de na
tionale parlementen door een Euro
pees parlement te vervangen.
De oorzaak voor het stellen van
een termijn is, dat de ministers be
perkt zijn in hun tijd en niet tot ein
de van de Assemblée in Straatsburg
kunnen blijven resideren om voor
stellen af te wachten.
Van de ministers volgde alleen
Stikker gisteren korte tijd de discus
sies.
President Spaak drong er bij de
HET PROGRAM VAN EYSKENS.
De regering-Eyskens zal Dinsdag
het Belgische parlement mededeling
doen van het regeringsprogram. De
regering zal zich bezighouden met
de dringende financiële, economi
sche en sociale problemen, waar
voor het land geplaatst is.
Men wil trachten te komen tot:
1. economische vrijheid in binnen-
en buitenlandse handel,
2. een hervorming van de gemeen
telijke diensten,
3. vermindering van het aantal
ambtenaren en van de staats
uitgaven,
4. spoedige en doeltreffende hulp
verlening aan oorlogsslachtoffers
en
5. verlaging van de inkomstenbe
lasting met 16 procent.
Assemblée op aan, verdere bespre
king van deze kwestie uit te stellen
tot Vrijdag, wanneer de vergadering
kan beschikken over een rapport
over het voorlopig reglement van
orde.
Daartoe werd na langdurig debat
besloten en het is dus te verwach
ten, dat de kwestie hedenmiddag op
nieuw scherpe discussie zal uitlok
ken en dat Churchill's voorstel dan
in stemming zal komen. In elk ge
val is het duidelijk, dat de Assem
blée een aanzienlijk aantal nieuwe
punten aan de agenda wenst te zien
toegevoegd en zich niet wenst te
beperken tot een advies over de
vraag, wat gedaan zou kunnen wor
den op economisch, sociaal en cul
tureel gebied.
PROFESSOREN VLUCHTEN UIT
DE SOVJET-ZONE.
Vier professoren van de Berlijnse
universiteit, Unter den Linden, in de
Sovjet-zóne van Berlijn, zijn naar
West-Duitsland gevlucht. Een der
vluchtelingen, professor Stieve, direc
teur van het anatomisch instituut,
gaf als reden van zijn vlucht op, dat
hij niet langer aan de universiteit
kon werken, daar de Sovjets de
vrijheid van wetenschap niet erken
den.
VLIEGTUIG
MET JOEGO SLAVISCHE
SPORTS LIEDEN VERMIST.
Men verkeert in het onzekere over
een door de Joego-Slavische regering
gecharterd vliegtuig, dat een twin
tigtal Joego-Slavische deelnemers
aan de te Kopenhagen te houden
zesde doofstommenolympiade en hun
trainers naar de Deense hoofdstad
zou brengen. Het toestel is Donder
dag uit Joego-Slavië vertrokken. Vol
gens het laatste van het vliegveld
ontvangen bericht is het Donderdag
avond te Warschau geland.
DREIGING VAN SPOORWEG
STAKING IN FRANKRIJK
Waarnemers te Parijs vrezen, dat
de staking van he£ personeel van de
wagons-Lits, wanneer er geen oplos
sing wordt êevonden, tot een alge
mene stopzetting van het treinver
keer in Frankrijk zal leiden. De vak
vereniging van de stakers heeft me
degedeeld, dat de spoormannen te
Marseille een „sympathie-actie" zul
len beginnen wanneer niet aan de
eisen van de stakers tegemoet wordt
gekomen.
MASSA-ONTSLAG BIJ
BERLIJNSE SPOORWEGEN.
Volgens een woordvoerder van de
niet-communistische Berlijnse spoor-
licdenvakbond is de onder Sovjet-con
trole staande directie van de Ber
lijnse spoorwegen van plan volgende
week vijftienhonderd West-Berlijnse
spoormannen te ontslaan, in strijd
met het de jongstleden staking over-
eengekomene.
AANKOMST VAN HATTA
OP SCHIPHOL
Gistermiddag arriveerde met de
Constellation „Eindhoven" de vice-
president van de republiek Indone
sia. tevens leider van de republi
keinse delegatie, drs. Mohammed
Hatta. In een onderhoud met de
journalisten verklaarde Hatta goede
resultaten van de R.T.C. te verwach
ten. Het nodige vertrouwen bestaat
op dit moment ofschoon alle rudi
menten van wantrouwen nog niet
zijn weggenomen. Een snel afhan
delen van de Ronde Tafelconferentie
zal het vertrouwen overigens aan
merkelijk kunnen versterken. De In
donesiërs zelf weten thans voor een
goed deel wat zij precies willen,
dank zij de goede resultaten van de
mter-Indonesische conferentie. De
uitvoering van de order van het sta
ken van de vijandelijkheden geeft
vele moeilijkheden door de versprei
ding van de troepen. Wij doen ech
ter ons uiterste best. Er zijn inder
daad nog veel onregelmatige troepen,
die wij niet geheel in de hand heb
ben, maar wij hopen de toestand
onder controle te kunnen krijgen.
STAAKT HET VUREN IN
PALESTINA.
De Veiligheidsraad heeft met 9 te
gen 0 stemmen (de Sovjet-Unie en
de Oekraine onthielden zich van
stemming) een Frans-Canadese re
solutie aangenomen, waarbij de wa
penstilstandsovereenkomst in Pales
tina wordt vervangen dbor de order
staakt het vuren. Dit betekent, dat
het verbod op het invoeren van wa
pens en strijdkrachten in Israël en
de Arabische staten is opgeheven.
2 Bisschoppen zonder goedkeuring
tholieken gehouden worden, bij gelegenheid van de wijding van
twee nieuwe bisschoppen. Deze twee kerkvorsten, m'gr. Lazik, aposto
lisch administrateur in Trnava en mgr. Pobazny, deken van Roznava,
zijn enige weken geleden door de H. Stoel benoemd. Zij zullen gewijd
worden, zonder dat aan de regering toestemming gevraagd is. Het Tsje-
choslowaakse episcopaat is zich er van bewust, dat de regering beide
bisschoppen niet zal erkennen, maar, zo werd verklaard, „zij zullen
volledig geestelijk gezag hebben".
De plechtigheid in Trnava zal de
eerste zijn, die zelfstandig door de
Kerk is georganiseerd na de open
lijke breuk tussen Kerk en Staat,
die in Juni j.L ontstond. Sedertdien
zijn kerkelijke bijeenkomsten, die
niet door de wereldlijke autoriteiten
zijn goedgekeurd, verboden.
De twee nieuwe bisschoppen zul
len de Tsjechische hiërarchie bren
gen op een totaal van twee aarts
bisschoppen en twaalf bisschoppen.
Mgr. Lazik nam reeds de functie
van bisschop waar. Inmiddels heeft
de regering nieuwe scherpe bepalin
gen uitgewerkt, die in September
door het parlement zullen worden
aangenomen. Op grond hiervan zul
len candidaten voor een kerkelijke
functie eerst de toestemming van de
regering moeten hebben. Deze goed
keuring kan op grond van „politieke
ongewenstheid" van de candidaat
worden geweigerd.
AANSTAANDE VERKIEZINGEN IN
WEST-DUITSLAND.
Te Diesbaden is bekend gemaakt,
dat Zondag ongeveer 29 J4 millioen
bewoners van West-Du.stland hun
stem zullen mogen uitbrengen in de
eerste algemene verkiezingen na de
oorlog. Voor de 400 zetels in het fe-
deraie parlement van 2.297 candida
ten.
Drie vijfden van het aantal kie
zers zal uit vrouwen bestaan, doch
het aantal vrouwelijke candidaten is
slechts 202, zo deelt het centrale ver
kiezingsbureau te Wiesbaden verder
mede. Onder de candidaten bevinden
zich vroegere gevangenen in concen-
tiatiekampcn, cor-h er is ook 'n vroe
gere generaax ''an de „Luftwaffe" De
meeste candidaten zijn buiten hun
kieskringen weinig of niet bekend
met uitzondering van personen als
Schumacher, Erhard, Carlo Schmidt,
Reimann en dergelijke.
FELICITATIE-SCHRIJVEN VAN
Z.H. PAUS PIUS XH AAN MGR.
J. P. HUIBERS, BISSCHOP VAN
HAARLEM.
Z.H. Paus Pius Xn heeft een zeer
schoon felicitatie-schrijven gericht
aan Z.H. Exc. Mgr. J. P. Huibers ter
gelegenheid van zijn gouden pries
terfeest.
Aan het slot van dit schrijven
geeft Z.H. de Paus aan de jubileren
de Bisschop de volmacht om na de
Pontificale Hoogmis op 15 Aug. a.s.
de Pauselijke Zegen met volle af
laat te verlenen.
Kort voordat de Bisschop in re
traite ging, kwam de Pauselijke In
ternuntius Mgr. P. Giobbe hem per
soonlijk dit bijzonder document ter
hand stellen.
DE KONINGIN LAAT ZICH VAN
VERSCHILLENDE ZIJDEN
INLICHTEN.
Dr. van Royen op Soestdijk.
Kort voor drie gistermiddag arri
veerde dr. van Royen op Paleis
Soestdijk, waar hij in audiëntie werd
ontvangen door H.M. de Koningin.
Zoals elders men in dit nummer kan
lezen is dr. van Royen zeer optimis
tisch gestemd over de gang van zaken
in Indonesië.
H.M. de Koningin heeft gistermor
gen prof. mr. P. S. Gerbrandy, Ch.
J. I. M. Weiter, generaal b.d. H. G.
Winkelman en dr. J. W. Meyer Ran-
neft van het Comité Handhaving
Rijkseenheid in audiëntie ontvangen
en kennis genomen van hun grote be
zorgdheid over de gang van zaken in
Nederland in het algemeen en in In
donesië in het bijzonder.
£m koAJve.itje...
„Ondernemingen, bedrijven, het
gehele sociaal-economische leven
moeten waarachtige solidaire gemeen
schappen gaan worden, waarin allen
eendrachtig samenwerken in een open
geest van rechtvaardigheid en saam
horigheid".
De Ned. Bisschoppen in hun
laatste Vastenbrief.