S)e ColclóeSoti/fca/rit AFWACHTEN Truman's program voor militaire hulp Leopold wil parlementair besluit ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1949 40ste JAARGANG V No. 11764 Directeur: C. M. VAN HAMERS VELD. Hoofdredacteur: TH. WIL MER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Koning Leopolds antwoord Bur. Papengracht 32, Telei. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 Advert.: 15 ct. p. m.m. Teleloontjes 11.50 IN EEN DUISTERE wereld, waar- in als regel de zaken slechts een ongunstige wending schijnen te ne men, zijn de jongste gebeurtenissen in Indonesië merkwaardig bemoedi gend." Dat schreef dezer dagen het Engel se blad de „Manchester Guardian", en daarmede gaf het vrijwel de doorsnee opvatting weer van de open bare mening in het buitenland. De Nederlandse pers is niet zo éénstem mig; het varieert van juichtonen en hartelijk applaus in de socialistische pers tot een zwartgallig geprofeteer van: „Zo gaat Nederland naar de bliksem toe", van de zijde van de bladen als „Trouw" en zo. En tussen deze twee uitersten zijn er weer al lerlei nuanceringen van gematigd op timisme tot gereserveerd afwachten. Wat zegt onze regering er van? Zij heeft lang gezwegen en slechts de Kamer ingelicht in een geheime bijeenkomst en wij hebben allen het onze gedacht van die geheimzinnig heid. Deze week heeft de minister van Overzeese Gebiedsdelen een no ta gepubliceerd, waarin een en an der werd bekend gemaakt over de voorbesprekingen te Batavia. Het voornaamste in die nota was voor ons de overigens niet bepaald ver rassende bekentenis, dat de Ne derlandse troepen in Indonesië te ge ring in aantal waren om rust en orde op bevredigende wijze te kunnen ga randeren. Waaruit dan meer of min der duidelijk de conclusie werd ge trokken: de concessies, welke in de overeehkomst met de republikeinne zijn gedaan, zijn misschien voor me nigeen een bittere pil, maar wij moes ten wel. Hiermede is meteen het stand punt voor Nederland bepaald: Wij kunnen er lang of breed over praten; wij kunnen het jammer vinden, dat onze jongens nu nog meer gebieden aan de controle van de T.N.I. zullen moeten overlaten; wij kunnen pessi mistisch of optimistisch zijn omtrent de kansen van vrijwillige samenwer king het is en blijft een feit, dat wij de situatie in Indonesië niet meer beheersten en dat wij eieren voor ons geld hebben moeten kiezen. „Het terrein, waarop de guerilla- oorlog woedde eiste èn door zijn gro te uitgestrektheid èn door zijn na tuurlijke gesteltenis een zoodanige versnippering van de militaire man kracht, dat duidelijk werd, dat ons leger tegen zijn taak niet meer was opgewassen, aldus constateert de „Maasbode". Daarbij deed zich naar het schijnt tengevolge van het inter nationale embargo ook gebrek aan munitie en wapenen gevoelen." WIJ HEBBEN het spel in Indone- sië verloren en wij zullen goed doen om dat te realiseren. Onze krachten schoten niet alleen te kort, omdat de gebieden, welke wij had den te pacificeren, zo uitgebreid wa ren, maar ook konden wij niet op te gen de buitenlandse druk. Deze druk was zó sterk, dat zelfs de helaas omgekomen Amerikaanse journa listen hebben moeten constateren: wij begrijpen niet, waarom men Neder land zó achter de broek zat. Hoe het ook zij Nederland is in een dwangpositie geraakt en het eni ge wat wij nu kunnen doen, is: ei het beste van zien te maken. Het is beter royaal-weg z'n verlies te er kennen dan te blijven mokken. Dat is ook de enige manier om tot sa menwerking te komen en samenwer king is voor beide partijen een nood zakelijkheid. Hatta heeft dat ook al laten doorschemeren, toen 'hij in een verklaring vóór zijn vertrek naar de a.s. Jtonde Tafelconferentie te Den Haag zeide, dat Indonesië buiten landse hulp niet kon ontberen en dat onder die „buitenlanders" de Neder landers een bevoorrechte positie namen. Aan de andere kant zou Indo nesië Nederland kunnen helpen bij het oplossen van zijn economische moeilijkheden. Dat is zeer juist ge zien, beide partijen kunnen slechts voordeel hebben bij een vrijwillige samenwerking. Natuurlijk vraagt men zich in Nederland af, of de In donesiërs in staat zullen blijken om de goede trouw en betrouwbaarheid op te brengen, welke vereist worden voor iedere vorm van nauwe samen werking. De naleving van de cease fire-overeenkomst kan hierbij een goede toetssteen zijn. Het bevel is thans gegeven en wij hopen, dat het van den beginne af loyaal zal wor den nageleefd. Inmiddels kunnen wij moeilijk vergeten, dat deze wapen stilstand reeds de derde is. De eerste dateert van October 1946, de tweede van Januari 1948. Inmiddels zijn twee politionele actie gevoerd en deze hebben onvermijdelijk de stem ming niet beter gemaakt. Het is de vraag of de verantwoordelijke lei ders hun volgelingen in de hand zul len kunnen houden. Men weet, hoe ook de Amerikaanse journalisten hun twijfel daaromtrent hebben uit gesproken. Maar twijfelend of niet. wij zullen het moeten proberen. De Nederlandse regering heeft te kennen gegeven, dat zij zich de vrij heid voorbehoudt om de Ronde Tafel conferentie niet eerder te beginnen, voordat de wapenstilstand „in be langrijke mate zal zijn verwezen lijkt". NA HONDERD DAGEN door de Het Britse oorlogsschip werd door Chinese communisten gevangen te de bemanning van de „Jamaica" met zijn gehouden, gelukte het de „Ame thyst" over de Jangtse te ontsnappen gejuich begroet. Tegemoetkoming aan critiek rvE CRITIEK, zowel van republi keinen als van democraten op Tru- mans programma voor gewapende hulp aan de landen van het At lantische pact, heeft de president ertoe gebracht een nieuw programma in te dienen. Het bedrag van 1.450.000.000 dollar, dat in het oude pro gramma werd genoemd als noodzakelijk minimum, heeft hij echter ge handhaafd, hoewel juist daartegen de grootste bezwaren waren gerezen. Het nieuwe ontwerp bepaalt, dat er wapens gegeven zullen kunnen worden aan landen, die het Atlan tische pact hebben getekend en ook aan Griekenland, Turkije, Iran, Ko rea en de Philippijnen. De bepaling, die president Truman bevoegdheid geeft om ook wapens te geven aan die landen die dit volgens hem no dig hebben, komt in het nieuwe ont werp niet meer voor. Senator Tom Conally diende het euwe ontwerp bij de Senaat in en zei dat het was opgesteld door Dean Acheson, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, en de goed keuring heeft van de minister van defensie. Senator Conally zei, dat hij er vertrouwen in had, dat het nieuwe ontwerp in deze vorm kan worden aangenomen. Hij zei, dat het groot ste bezwaar van de critiek tegen het oude ontwerp thans is weggenomen. Afgevaardigde John B. Vorys, de woordvoerder voor de republikeinen in de commissie voor de betrekkin gen met het buitenland van het Huis, achtte het bedrag nog steeds te hoog. „De hele zaak moet verminderd worden," zei hij, daarmee blijkbaar bedoelende, dat het bedrag gehal veerd dient te worden. Amerikaanse staf-chefs te Parijs COMMUNISTISCHE DEMONSTRATIE VERHINDERD. Een vliegtuig van de Parijse poli tie hield gisteren een waakzaam oog boven Place de la Concorde, voor de Amerikaanse ambassade, waar de communisten een demonstratie „voor de vrede" tegen de bezoeken de Amerikaanse stafchefs hadden aangekondigd. Zes duizend man pol- tie en soldaten benamen de 5000 be togers echter alle lust op demonstra ties en het bleef bij een poging om de stafchefs per delegatie van vier een petitie aan te bieden. De Ameri kaanse ambassadeur Davik K. Bru ce, zal, naar Ass. Press meldt, de pe titie heden in ontvangst nemen. De Amerikaanse generaals zijn gisteren op het militaire hoofdkwar tier van de Westeuropese Unie te Fontainebleau geweest, waar zij bij na twee uur confereerden met veld maarschalk Montgomery, opperbe velhebber van de strijdkrachten der Westeuropese Unie, generaal de Lattre de Tassigny (leger), maar schalk sir James Robb (luchtmacht) en vice-admiraal Robert Jaujard (vloot). De besprekingen werden bijge woond door slechts twaalf personen in totaal. Volgens een na afloop uit gegeven communiqué verliep het onderhoud naar wens. 's Morgens werden „nuttige" besprekingen ge voerd met Franse militaire leiders, die bijna drie uur in beslag namen. De Verenigde Staten. Canada, En geland en Frankrijk zijn, naar Ass. Press gisteren van diplomatieke zij de vernam, genoemd om de opperste verdedigingsraad van het Atlantisch Pact te vormen. De taak van deze raad zou in het algemeen neerko men op de leiding van het militaire en strategische program der twaalf deelnemende landen. De twaalf mi nisters, die hun goedkeuring aan dit orgaan moeten hechten, zullen naar men verwacht binnen een of twee maanden in Washington bijeenko men. Op een persconferentie onthulden de Amerikanen dat: le. de defensie organisatie van het Atlantisch Pact waarschijnlijk vóór het eind van het jaar voltooid zal zijn; 2e. de atoom bom en de kwestie van een opper bevelhebber voor het Atlantisch Pact niet aan de orde kwamen; 3e militaire hulp voor Europa niet bij de besprekingen overwogen werd. De toestand op Java en Sumatra OFFICIEEL WEEKOVERZICHT. In het officiële weekoverzicht over de toestand op Java en Sumatra wordt gemeld, dat deze aldaar niet veel verandering heeft ondergaan en nog geen invloed ondervindt van het bevel tot het staken der vijandelijk heden. In Midden-Java bleef in het ge bied van Solo de verbetering aan houden. Een compagnie troepen uit Mangkunegoro is gedeserteerd. In deze stad werden beschietingen en brandstichtingen voorkomen. In het gebied van Malang bleef de activiteit der strijdtroepen groot, terwijl in het regentschap Pekalon- gan en in het Oostelijk deel van het regentschap Pamelang verhoogde activiteit der strijdgroepen werd op gemerkt. In de residentie Banjumas werd krachtig opgetreden tegen benden. De verbetering om Purwokerto en Purbolinggo houdt aan, terwijl het aantal ontvoeringen en rampokge- vallen afneemt. Ook in Oost-Java houdt de verbetering aan, hetgeen echter niet betekent, dat er thans een einde gekomen zou zijn aan sa botage, aanhoudingen, rietbranden etc. Uit Kraksaan wordt verminde ring der onveiligheid gemeld. Ne derlandse patrouilles zijn actief in de buurt van Djombang, Bodjone- goro en in de residentie Madium. Onder meer werden 20.000 handgra naten in beslag genomen. In West-Java is de algemene toe stand ongewijzigd. In het gebied van Gar ut en Tasikmalaja moest nog worden opgetreden tegen strijdgroe pen van Darul Islam. Op Sumatra is do toestand niet onbevredigend, aldus het weekover zicht, afgezien van een aantal geïso leerde incidenten. Ofschoon té Tapanuli de bestuurs voering en ook de economische werkzaamheid nog aanzienlijk be lemmerd wordt door activiteit van de Lasjkars, bleek het mogelijk de avondklok van 19 uur op 21 uur te stellen. De economische toestand te Djam- bi en Benkulen ontwikkelt zich gun stig door verbetering in de verbin dingen. In de TBA-gebieden (waar een tijdelijk bestuursadviseur optreedt) van Palembang heerst vermeerder de bende-activiteit, doch de alge mene situatie is gunstig. In verschei dene gevallen trad de bevolking zelf op tegen de rampokkers. Ook uit districten van Lempong komen gun stige berichten. De werkgelegenheid aldaar is toegenomen door opening van een aantal ondernemingen. FRANCO OVER BOORD. Volgens de „Daily Express" zou generaal Franco bij een vispartij in de buurt van San Sebastian door een aan de haak geslagen vis van ruim twee meter lengte over boord zijn getrokken. „Hij werd een eindweegs in het water meegesleept", aldus het blad, doch kon zwemmend weer zijn boot bereiken". Volksraadpleging kan niet beslissend zijn IRONING LEOPOLD III van België heeft gisteravond aan de drie grote Belgische partijen meegedeeld, dat alleen het Parlement kan be slissen of hij al dan niet zal terugkeren. Hij weigerde om door middel van een volksraadpleging over zijn terugkomst te laten beslissen en ver klaarde dat indien een volksraadpleging zal worden gehouden hij alleen kan oordelen over de betekenis van de resultaten. De;boodschap van de Koning was gericht aan de drie grote partijen de CVP, de Socialisten en de Libera len. Zij was gedateerd 4 Augustus er* afkomstig uit Pregny. De boodschap werd gisteravond laat door het se cretariaat van de Koning te Brussel gepubliceerd en tezelfdertijd voorge legd aan de delegaties van de drio partijen, die in spoedzitting bijeen waren op het bureau van de kabi netsformateur, Gaston Eyskes. „Miin standpunt is niet veranderd, schrijft de Koning. Het ligt besloten in deze weinige woorden: Ik aanvaard elke grondwettige oplossing. Als het parlement van mening is, dat ko ning en parlement tevoren moeten worden voorgelicht door een volks raadpleging, sluit ik mij bij het denk beeld van zulk een raadpleging aan Ik wil mij niet laten binden door cijfers. Toen ik in mijn brief van 2.1 Juni 1948 verklaarde, dat ik zou af treden, als uit de volksraadpleginr niet een onweerlegbare meerderheid ten gunste van mijn restauratie zoi blijken, heb ik willen zeggen, dat ito mij bij de beoordeling der resultater slechts wilde schikken naar wat mij zonder enige twijfel de wil van hel volk zou lijken te zijn, waarbij i] niet alleen rekening zou houden me| het aantal stemmen, maar ook mei de omstandigheden die de raadple ging zouden begeleiden en met* de leer, die ik er uit zou kunnen trek ken. Ik vraag allen, vertrouwen in mij te stellen, Als ik van mening zou zijn dat ik mijn land geen dienst kon be wijzen, door de hervatting van mijn grondwettelijke prerogatieven, zou ik in elk geval aftreden ten gunste var mijn zoon, de kroonprins. In elk geval zal het voor de her vatting van mijn prerogatieven no dig zijn, dat het parlement zich in die zin uitspreekt. Mijn restauratie zal dus rechtstreeks door de verte genwoordigers van het volk bekrach tigd moeten worden." DE ONTMANTELINGSKWESTIE. De Amerikaanse Senaat heeft gis teren een voorstel gesteund om de ontmanteling van 365 industriële in stallaties in Duitsland stop te zetten door de wet op de hulpverlening aan het buitenland zodanig te amende ren, dat regeringsfunctionarissen ge machtigd worden de kwestie van de ontmanteling van Duitse fabrieken ten tweede male aan de orde te stel len. Colin Gibson, de Canadese minister van mijnen en nationale hulpbron nen, heeft bekend gemaakt, dat plan nen gemaakt zijn voor de voortzet ting van de emigratie van Neder landse boeren en hun gezinnen naar Canada in 1950. Meer dan 14.000 le den van Nederlandse boerengezinnen waren in Canada aangekomen sinds de emigratie in 1947 begon, nadat een overeenkomst gesloten was tus sen de Nederlandse en Canadese re gering. In 1947 bedroeg het aantal dergelijke emigranten, dat in Canada arriveerde, 3.000, in 1948 7.000 en dit jaar tot dusver 4.000. Men verwacht echter voor het einde van het jaar nog 2.500 emigranten. De Nederland se immigranten vestigden zich op boerderijen in alle streken van Cana da, ofschoon het merendeel naar On tario is gegaan, terwijl velen zich ook in Alberta, Quebec, Manitoba en Brits Columbia hebben gevestigd. Naar verluidt, is een behoorlijk aantal van deze Nederlandse gezinnen thans permanent geinstalleerd in boerderijen, die zij bezitten, gehuurd hebben of waarvan zij de opbrengst met anderen delen. Dr. van Royen te Calcutta OVER DE TOEKOMST HOOPVOL GESTEMD. Dr. van Royen verklaarde gisteren bij aankomst te Calcutta tegenover een vertegenwoordiger van Reuter, zeer hoopvol gestemd te zijn over de toekomst, nu de staakt-het-vu- ren-order is afgekondigd. „Indien het bestand goed uitwerkt zullen tij dens de komende Nederlands-Indo nesische Ronde Tafel-conferentie de meest gunstige resultaten kunnen worden bereikt" verkaarde hij, waaraan hij toevoegde dat de fede rale grondwet voor de toekomstige Verenigde Staten van Indonesië waarschijnlijk nog in de loop van dit jaar zou worden opgesteld. Omtrent de communisten in In donesië verklaarde dr. van Royen: „Ik denk dat de communisten voor het ogenblik onder controle zijn. Wat betreft de staakt-het-vuren- order ben ik persoonlijk van me ning, dat de communisten deze niet zullen opvolgen. Wij zullen echter moeten afwachten wat de toekomst zal brengen". Dr. van Royen en drie leden van zijn delegatie zullen heden een ont moeting hebben met de Indiase mi nister-president Pandit Nehroe. Sultan Ilamid II verklaarde: „Wij hebben onze wensen tegenover de Nederlanders duidelijk uiteen gezet en wij hopen, dat de Indonesiërs over uiterlijk twee maanden volle dige souvereiniteitsrechten zullen bezitten". Hij verklaarde verder, dat het gevaar van de communistische invloed in Indonesië niet zo groot was als men over het algemeen denkt, waaraan hij toevoegde: „In- dia is de enige mogendheid, die een positie tussen het communisme en I de democratie inneemt. Het is nu aan India de zwakkere staten te hel pen". Dr. Pringodigdo, lid van de repu blikeinse delegatie, verklaarde er niet aan te twijfelen, dat aan Indo nesië onvoorwaardelijk de souve- reniteit zou worden verleend. Op de Ronde Tafel-conferentie zal worden besloten op welke wijze de Neder landers de door hen uitgeoefende souvereiniteit aan de Indonesiërs zullen overdragen. Hij voegde hieraan toe, dat de uitgevaardigde staakt-het-vuren- order voorziet in een handhaving van de bestaande militaire, politieke en bestuurssituatie in Indonesië. „Wij laten de dingen nu zoals ze zijn, doch op de conferentie te Den Haag zullen wij erop staan, dat de volledige souvereiniteit over Indo nesië aan ons, zonder enige beper kende bepaling, zal worden overge dragen" aldus dr. Pringodigdo. Het lid der republikeinse delega tie besloot met te zeggen, dat Indo nesië eerst vrij moet zxjn en dat het daarna zal toetreden tot de Neder lands-Indonesische Unie „die een orgaan zal worden, waarin beide versechillend van aard zijnde deel genoten op gelijke voet zullen sa men werken". NED. VERLIEZEN IN INDONESIË De regering maakt bekend, dat tot maar leedwezen de volgende verliezen in Indonesië zijn gerap porteerd: Koninklijke Marine: Gesneuveld 31 Juli: Tijd. korp. der mar. F. Wester huis, afkomstig uit Soerabaia. Koninklijke Landmacht: Gesneuveld 21 Juli: Korp. J. I. Winthagen, afkom stig uit Maastricht. Gesneuveld 27 Juli: Sold. F. Wagner, afkomstig uit 's-Gravenhage. Gesneuveld 29 Juli: le It. J. C. Bakker, afkomstig uit Amsterdam. Sold. G. M. Derickx, afkomstig uit Rotterdam. Huzaar le kl. A. C. Jacobs, af komstig uit Mill en St. Hubert (H. B.). Wachtmeester J. C. Kettenis, afkomstig uit Leiden. Sold. A. Kroeze, afkomstig uit Enschede. Sold. C. Steenhoek, afkomstig uit Zwijndrecht. Sold, le kl. T. Vonk, afkomstg uit Westdongeradeel (Fr.). Sold. A. Wijnbelt, afkomstig uit Rotterdam. Gesneuveld 1 Augustus: Huzaar M. Jansen, afkomstig uit Stavoren. Huzaar G. A. Kroon, afkomstig uit Oldenzaal. Sold. A. Paauwe, afkomstig uit Rotterdam. Sold. J. M. Schoorl, afkomstig uit Assendelft (gem. Beverwijk) Koninklijk Ned. Ind. Leger: Gesneuveld 17 Juli: Jav. sold, le kl. inf. Rangsa- wikrama, afkomstig uit Indone sië. Gesneuveld 19 Juli: Jav. sold, le kl. inf. Gimin, af komstig uit Indonesië. Gesneuveld 22 Juli: Jav. sold. 2e kl. Palemoen, af komstig uit Indonesië. Jav. sold. 2e kl. Ramelan, af komstig uit Indonesië. OP DE ALGEMENE BEGRAAF PLAATS te Den Haag is het stoffe lijk overschot van de bij de ramp met de KLM-Constellation „Roermond" bij Bari om het leven gekomen ge zagvoerder Hans Plesman ter aarde besteld. Gezagvoerders bij de KLM funge ren als slippendragers. Achter dc baar de president-directeur der KLM dr A. Plesman en zijn echtgenote. KERKELIJKE RECHTBANK TE ROME DIENT AANKLACHT IN. De Hoogste Kerkelijke Rechtbank voor huwelijks-aangelegenheden, de Sacra Rota, heeft een aanklacht we gens belediging en aantasting van goede naam ingediend tegen het Ro meinse, crypto-communistische dag blad „II Paese", dat in een artikel over de Rota schreef, dat deze Rechtbank „partijdig" is in het be handelen van de haar voorgelegde zaken en dat (het oude fabeltje...) slechts „rijke mensen iets gedaan kunnen krijgen":... DE LICHTBAKENS VAN IIENRI DE GREEVE. In sommige kringen, aldus het K.N.P., heerst blijkbaar een totaal verkeerde opvatting over de strek king der Lichtbakens van Henri de Greeve over de geloofsvervolging in Oost-Europa. De bekende radio-spreker vraagt op de eerste plaats gebed eh op de tweede plaats protest op de juiste plaats en op ue juiste tijd. Over het protest heerst weinig misverstand, des te meer echter over het gebed In de tot nog toe ge houden Lichtbakens heeft de spre ker bij wijze van voorbeeld en om suggesties te geven, bepaalde en concrete aanwijzingen gedaan, zo als vasten op Zaterdag en een extra gebed van 10 minuten per dag. Velen nu hebben deze suggesties als voorschriften opgevat. Dit is niet juist! Iedereen kan begrijpen dat dit ook nooit de bedoeling van de spre ker is geweest. Eén ieder is en blijft uiteraard vrij in de wijze van gebed en boete. Wat het gebed betreft is de actie van pater de Greeve niets nieuws. Zij herhaalt slechts de voortdurende aansporingen van de laatste Pausen en het Nederlands Episcopaat. De radio-priester wil alleen maar her inneren aan wat door velen wordt vergeten. Hij vraagt daden. In het Lichtbaken van heden avond zal het program van actie nog eens uitvoerig worden toegelicht. £e.n (cMM-ttje... „Met het betalen van een recht vaardig loon is de werkgever (ech ter) niet van alle verplichtingen af. Hij moet de werknemers tegemoet treden als gelijkwaardige mensen en medebroeders in Jezus Christus; hij moet redelijke voorzorgen nemen, dat de arbeiders geen schade lijden naar lichaam en ziel." De Nederlandse Bisschoppen in hun mandement van 14 Febr. 1949.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1