Cease-fi re-bevel afgekondigd De opbouw der V.S. van Indonesië HE „STAAKT HET VUREN"- BEVEL AFGEKONDIGD PERSSPIEGEL Goed nieuws WOENSDAG 3 AUGUSTUS 1949 40ste JAARGANG No. 11761 Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WELMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Bur. Papengracht 32, Tele!. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.32 p. w., 1.40 p. mnd., f 4.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50 *J|.* „Het militair gezag" FNAT de in de oorlogstijd te Londen U zetelende Nederlandse regering de na-oorlogse tijd heeft voorbereid en georganiseerd op een wijze, waar voor wij die regering erkentelijk moeten zijn beweert niemand. Integendeel; er is overvloedige re den voor critiek. Reden voor critiek levert nu weer de geschiedenis van het Militair Ge zag, die gememoreerd wordt in de memorie van toelichting op het wets ontwerp tot vaststelling van de niet ten laste van de Rijksbegroting ge brachte uitgaven en ontvangsten van het (onmiddellijk na de oorlog fun gerende) Militair Gezag. Dat Militair Gezag, dat reeds op 4 Maart 1946 is opgeheven, heeft 64 millioen gekost. Er hebben in totaal 66 Commissa riaten van het Militair Gezag bestaan. Met betrekking tot een dertigtal Commissariaten maken de controle rende accountants geen speciale op merkingen, zodat het financieel en materieel beheer in het algemeen^ de omstandigheden in aanmerking genomen! geacht kan worden aan redelijke eisen te hebben voldaan, zij het ook met uitzondering van het be heer der voorraden auto-onderdelen gereedschappen en kantoorbehoeften, daar controle op het verbruik niet mogelijk bleek en de aanwending van de eindvoorraden niet kon wor den vastgesteld. Met betrekking tot de overige 36 Commissariaten wordt ten aan zien van het financieel en materieel beheer in de door de controlerende accountants uitgebrachte rapporten op verscheidene punten ernstige cri tiek uitgeoefend. Als we hierbij denken aan de wijze waarop niet zelden dragers van het Militair Gezag in de dagen na de be vrijding optraden, dan komt die, van zelfgenoegzaamheid getuigende, hou ding in een schrijnende tegenstelling te staan met hun slecht beheer van eigen zaken. Er zijn donkere bladzijden in de geschiedenis van ons vaderland on middellijk na de bevrijding! Het juiste middel DE regering wil het ambt van le raar bij middelbaar en voorbe reidend hoger onderwijs voor meer deren aantrekkelijk maken door een niet onbeduidende toelage te verstrekken aan toekomstige lera ren tijdens hun studie. De regering zou hier natuurlijk nooit toe zijn overgegaan, als er niet was een tekort aan bevoegde leer krachten bij de bedoelde takken van onderwijs. Het schijnt ons toe, dat het nu ge- introduceerde midde, om méér leer krachten te trekken, niet zonder re sultaat zal blijven. Maar wij betwijfelen toch ernstig, of de regering met dit middel mag volstaan en of hier niet de plicht dringt, om te trachten in de vervul ling van het leraarschap zélf meer aantrekkingskracht voor candidaten te leggen! Overeenstemming onder de Indonesiërs bereikt 'ET TWEEDE GEDEELTE van de Inter-Indonesische conferentie in Batavia is na twee dagen beëindigd. Op de slotbijeenkomst, die door Hatta en sultan Hamid gezamenlijk werd voorgezeten, constateerde de sultan, dat de conferentie een volledig succes is géworden. Over een zeer groot aantal punten werd overeenstemming bereikt. Wat nog niet be handeld werd, zal op de Ronde-Tafelconferentie in Den Haag tér spra ke komen. De voornaamste punten waarover thans overeenstemming is bereikt zijn de volgende: Beide delegaties zullen een gemeenschappelijke commissie instellen, die' een voorlopige grondwet zal ontwerpen. Zodra de president en de ministers zullen zijn benoemd, is de Republiek Indonesia Serikat klaar om de souvereiniteit te ontvangen, die niet alleen door Nederland, maar ook door de huidige republiek moet worden overgedra gen. Binnen een jaar na de overdracht zal de grondwetgevende ver gadering bijeenkomen, welke zal zijn samengesteld op grond van vrije en geheime verkiezingen. Sovjet-nota afgewezen De Verenigde Staten, Engeland en Frankrijk, hebben gisteren de Sow- jetbeschuldiging, dat de aansluiting van Italië bij het Noordatlantisch pact een schending betekent van het Italiaanse vredesverdrag als „onge grond'' verworpen. De desbetreffen de nota's zijn in de hoofdsteden aan de Sowjet-vertegenwoordigers ter hand gesteld. Volgens de Amerikaanse nota tracht de Italiaanse regering geen wijziging te verkrijgen in de beper kende militaire bepalingen in het vredesverdrag. Met nadruk wordt gezegd, dat het Atlantisch pact zui ver op verdediging is ingesteld en aldus in overeenstemming is met de letter en de geest van het Handvest der Verenigde Naties. MECHANISATIE is het voornaam ste aspect van de moderne landbouw. Geen wonder, dat de agrarische af deling van de najaarsbeurs, waar van 615 Septembertalloze tractoren, landbouwmachines en werktuigen zullen worden gedemonstreerd dit aspect op suggestieve wijze in haar affische naar voren brengt. De president van de Verenigde Sta ten van Indonesië wordt gekozen door de republiek en de leden der BFO. Hij zal drie kabinetsformateurs be noemen. Vijf van de ministeries zul len een bijzonder karakter hebben, namelijk die van defensie, buitenland se zaken, binnenlandse zaken, finan ciën en economische zaken. ministers zullen bevoegd zijn om in spoedeisende noodgevallen een beslissing te nemen. Het huis van af gevaardigden zal uit ongeveer 150 le den bestaan, van wie een derde deel republikeinen zullen zijn, zoals al eer der met de Nederlanders was over eengekomen. In de senaat zal iedere staat door twee leden worden verte genwoordigd. In de voorlopige volksvertegen woordiging zal de vertegenwoordi ging van gebieden ,die na de over dracht der souvereiniteit rechtstreeks onder de voorlopige federale rege ring staan, deel uitmaken van de ver- tegenwoordigng der gebieden van de B.F.O. en zij zal worden geregeld door de B.F.O. De senaat krijgt algemene advise rende bevoegdhed en wetgevende be voegdheid in zake onderwerpen, die de verhouding tussen de centrale re gering en de deelstaten alsmede tus sen de deelstaten onderling betref' fen. Wanneer de senaat een door het huis van afgevaardigden aangenomen ontwerp verwerpt, zal het ontwerp toch wet kunnen worden als het huis het nogmaals aanneemt met een twee derde meerderheid. T.N.I. BASIS LEGER. Het republikeinse leger zal de ba sis zijn van het leger der Verenigde Staten. De deelstaten mogen geen eigen strijdmacht hebben. Buitenlan ders en Nederlanders zullen in het leger kunnen worden opgenomen, als zij Indonesisch staatsburger worden. Als zij hun eigen nationaliteit wensen te behouden, zullen zij slechts als in structeurs en adviseurs kunnen optre den. De Nederlandse strijdkrachten zullen Indonesië verlaten. Over tijd en wijze daarvan zal worden beslist op de Ronde-Tafelconferentie. De Nederlands-Indonesische Unie moet volgens de beide delegaties het karakter dragen van een internatio naai verdrag. Er zal samenwerking bestaan tussen Nederland en Indone sië op het gebied van buitenlandse zaken en defensie en, indien nodig fi nanciën, economische zaken en cul turele aangelegenheden. Deze samen werking zal geen algemeen karakter dragen, maar zich alleen uitstrekken over die bepaalde onderwerpen, die in het Unieverdrag genoemd worden, Het hoofd van de Unie zal symbolisch zijn. De overeenkomsten tussen Ne derland en Indonesië zullen onder worpen worden aan een definitieve beslissing van de parlementen. In ge val van geschil zal de kwestie worden voorgelegd aan een hof van arbitra ge en zo nodig aan het'internationale hof van justitie. DE INDONESISCHE ONDERNEMINGEN. De verplichtingen der ondernemin gen zullen binnen redelijke grenzen worden geregeld. Het vernieuwen en het verlengen van rechten en conces sies dient te worden bezien uit een oogpunt van algemene economische planning, met inachtneming van de belangen van de oude investeringen. Het wordt noodzakelijk geacht, dat de domicilies van ondernemingen, welker hoofdwerkzaamheden in de Republiek Indonesia Serikat liggen in Indonesië zullen zijn gevestigd. On dernemingen, die alleen een deel ha rer werKzaam heden in Ir^onesië hebben, dienen er minstens een ge volmachtigde directie te bezitten. De ondernemingen dienen haar me dewerking te verlenen bij het oplei den van deskundigen en leidingsge- vende krachten op economisch, finan cieel, sociaal en bankgebied. Er zullen faciliteiten tvorden gege ven in de regelingen van de geldza ken van Indonesië naar Nederland en omgekeerd. Bij de overdracht van de activa en passiva van Nederlandsch-Indië dient zoveel mogelijk de weg van een over eenkomst te worden gevolgd. Indien dit niet mogelijk mocht zijn, moet als laatste middel onteigening ten alge mene nutte bij de wet worden toege past, met vergoeding van geleden verliezen. Het afiossen der buiten landse schulden of het nakomen van de verplichtingen van Indonesië aan Nederland zal zodanig .worden gere geld, dat daardoor de financiën en de economie van Indonesië niet te zeer zullen worden gedrukt. De vlag der Republiek Indonesia Serikat zal rood-wit zijn, de taal de bahasa Indonesia en het volkslied de hymne van de huidige republiek, het Indonesia Raya. NAAR DE RONDE TAFEL. Nu de Inter-Indonesische conferen tie ten einde is, treffen de Indonesi sche leiders voorbereidingen om naar Den Haag te vertrekken voor de Ron de-Tafelconferentie. Sultan Hamid zal Donderdag vertrekken. Hatta gaat eerst nog naar Djokja. Aangezien de tijd zulks niet meer toelaat, zal Rum niet vooruit reizen naar Nederland om daar de nodige regelingen te tref fen, zoals aanvankelijk in het voor nemen lag. Rum zal nu aanstaande Zaterdag naar Den Haag vertrekken als vice- voorzitter van de Republikeinse de legatie. Mr. Pringgodigdo, de secreta ris-generaal der Republikeinse delega tie, vertrekt Donderdag voor het tref fen van voorbereidingen. Dr Van Royen hield Dinsdag een afscheidsreceptie in Batavia. Hij gaat ook Donderdag naar Nederland, ver gezeld van de heren Blom, Gieben en Van Schelle. Dr. Van Royen zal op zijn reis naar Nederland een bezoek brengen aan Pandit Nehru, het staatshoofd van India. IN HET LABORATORIUM voor Wetenschappelijk Onderzoek der N.V. Philips Goeilampenfabrieken te Eindhoven is een bacteriedoden- de lamp geconstrueerd, die van groot nut zal rl n in de strijd tegen het be derf van levensmiddelen en andere voor bacteriën en schimmels gevoe lige producten. Foto links: de bacteriedodende lamp ziet er uit als een T.L. buis lamp, doch dan zonder fluorescerend poeder op de binnenwand der buis. Foto rechts boven: Hoe een boter ham er uitziet, als zij enige weken oud is en bij hoge temperatuur en vochtigheid aan de inwerking van de van de overal aanwezige micro-or ganismen heeft blootgestaan. Foto links onder: Een boterham, die gedurende dezelfde tijd door een bacteriedodende lamp werd bestraald zodat hier geen bederf optrad. Guerilla-strijd en sabotage moeten ophouden T TEDENM1DDAG is te Batavia en te Djogja de order tot het staken van de vijandelijkheden afgekondigd. Tevens zijn de documenten, die in gezamenlijk overleg tussen partijen zijn opgesteld voor publicatie vrij gegeven. Het eerste document is getiteld: „Orders staakt de vijandelijkheden". Hierin wordt gezegd, dat, door de Nederlandse regering en de regering van de Republiek Indonesië gelijktijdig de navolgende bevelen worden afge kondigd: „Met ingang van middernacht 1011 Augustus a.s. voor wat be treft Java en 1415 Augustus voor wat betreft Sumatra worden de vijan delijkheden tussen beide partijen gestaakt. Alle maatregelen moeten wor den genomen om het vuren te staken en een einde te maken aan alle da den, die er op gericht zijn de wederpartij schade toe te brengen". De Nederlandse regering beveelt daarom aan de Nederlandse troepen ten vervolge op de door de legercommandant op 1 en 5 Januari j.l. uitgegeven bevelen met ingang van genoemde data resp. voor Java en Sumatra alle militaire operaties te beëindigen. De republikeinse regering beveelt met ingang van dezelfde data aan net gehele personeel van de T.N.I. en alle andere gewapende aanhangers der Republiek de guerillastrijd te staken. De order van beide regeringen be sluit: „Een ieder zij hierbij gewaarschuwd, dat elke handeling in strijd met dit bevel, na bovengenoemd tijdstip begaan, zal worden gestraft overeen komstig de geldende militaire voorschriften". NED. VERLIEZEN IN INDONESIË De regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen de vol gende verliezen in Indonesië zijn gerapporteerd: Koninklijke Marine: Tijd. korp. mar. H. Bosma, af komstig uit A'dam. Ie lt. der mar. K. M. R. L. M. Teeken, afkomstig uit Zwolle. Korp. der mar. H. Roepers, af komstig uit 's Gravenhage. Koninklijke Landmacht: Gesneuveld 6 Juli: Huzaar J. M. Lobato, afkom stig uit Amsterdam. Gesneuveld 20 Juli: le luit. J. Blaauw, afkomstig uit 's Gravenhage. Soldaat A. v. d. Boogaard, af komstig uit Bandoeng (Indo nesië). Korporaal J. J. Buys, afkom- stg uit Hilversum. Gesneuveld 23 Juli: Sold. L. J. Strijbosch, afkom stig uit Geldrop. Gesneuveld 25 Juli: Sold. J. J. Grootveld, afkomstig uit Gouda. Gesneuveld 26 Juli: Sold, le klas P. J. van Nijnat- ten, afkomstig uit Oud-Gastel. Korporaal J. H. J. Sieben, af komstig uit Vaals. Koninklijk Ind. Leger: Gesneuveld 10 Juli: Sold. 2e kl. infie Bisri in Ojo, afkomstig uit Indonesië. Gesneuveld op 14 Juli: Jav. sold, infie Sarman, af komstig ut Indonesië. Sold. 2e kl. Amir Moechsin, af komstig uit Indonesië. Mal. sold, le kl. infie Soekardi, afkomstig uit Indonesië. Mal. sold. 2e kl. infie Amsir, afkomstig uit Indonesië. Mal. sold. 2e kl. infie Doeloh, afkomstig uit Indonesië. Jav. sold. 2e kl. Pardi, afkom stig uit Indonesië, aan zijn op 1 Juli t. v. bekomen verwonding overleden. Gezamenlijke proclamatie Door de Nederlandse regering en de regering van de Republiek Indo nesië is hedenmiddag de volgende volgende proclamatie uitgegeven: „Heden zijn door de regering van het Koninkrijk der Nederlanden en door de regering van de Republiek Indonesië orders afgekondigd tot het staken van de vijandelijkheden. Dit betekent, dat aan de toestand van conflict tussen de Republiek Indo nesië en Nederland een einde is ge komen. Van nu af aan zal mitsdien het streven van een ieder erop ge richt moeten zijn om iedere gedach te aan vijandschap of wraak over en weer te bannen en om een einde te maken aan vrees en wantrouwen. Vele problemen moeten nog worden opgelost. Dit kan slechts gedaan wor den door constructieve samenwerking in een sfeer van vertrouwen en vei ligheid. Pogingen hiertoe dienen de oprechte steun van alle gezagdragen- den te hebben. Gecoördineerde maatregelen moe ten worden genomen tegen al dege nen die mochten voortgaan orde en rust te verstoren met verontacht- zaming van de gedragslijnen, welke door beide regeringen zijn aangeno men. Hiertoe zullen beide partijen gebruik maken van radio-uitzendin gen en andere middelen, teneinde al le militairen en burgers zo duidelijk mogelijk in kennis te stellen van de inhoud van het bevel „staakt de vijandelijkheden" en van deze procla matie, en om hen tevens bewust te maken van de noodzaak, om bevel en proclamatie en mogelijk andere nodige aanwijzingen nauwgezet te ge hoorzamen. In het gezamenlijk be lang van de volkeren van Nederland en Indonesië, en om een gestadige voortgang naar een spoedige verwer kelijking van gelukkige overeen stemming en de overdracht van we zenlijke en volledige souvereiniteit te verwezenlijken, hebben beide rege ringen in onderlinge overeenstem ming besloten: 1. Dat geen strafrechtelijke ver volging zal plaats hebben noch eni ge administratieve maatregel zal wor den genomen op grond van het en kele feit dat hij, door zijn diensten iaan te bieden, door bescherming te zoeken, of door enige andere daad, partij heeft gekozen in het geschil dat de Republiek Indonesië en Ne derland verdeeld hield. 2. Dat zij die van hun vrijheid zijn beroofd, tengevolge van politie ke overtuiging of politieke werkzaam heden of ambten, of omdat zij wape nen hebben gedragen in de strijd krachten van een van beide partijen, zo spoedig mogelijk weer in vrijheid zullen worden gesteld. 3. Dat zij, die worden vervolgd of die reeds zijn veroordeeld voor mis daden, die duidelijk een uitvloeisel zijn van het politieke conflict tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Republiek van verdere vervolging zullen worden ontslagen of ontheven van hun straf, overeenkomstig zo spoedig mogelijk uit te vaardigen wettelijke of andere regelingen. De ze maatregelen zullen aan de weder partij en aan de U.N.C.I. worden me degedeeld. Maatregelen betreffende de sociale rehabilitatie der betrokke nen zullen in samenwerking tussen partijen worden uitgewerkt. 4. Dat iedere betrokkene wordt gelast: Onder deze titel geeft Het Vrije Volk een optimistische beschouwing over de gang van de zaken in In donesië: „Wanneer dr Van Royen aan stonds, na een verblijf van langer dan drie maanden in Indonesië, in het vliegtuig naar Nederland stapt, heeft hij wel enige reden om tevre den te zijn. En de volken van Indo nesië en Nederland kunnen dat ge voel met hem delen. Het is goed nieuws, die overeen stemming over het staken van het vuren, die nu toch eindelijk tot stand gekomen is. Eindelijk: want op 7 Mei werd zij reeds vastgelegd in het Van RoyenRum-accoord, dat op 22 Juni in de nieuwe overeen komsten nader werd uitgewerkt. De uitwerking was ten dele een wissel op de toekomst. De Republi keinse regering zou naar Djokja te rugkeren vóór het staken van het vuren en vóór zij een besluit had ge nomen over de deelneming aan de Ronde-Tafelconferentie. De uitwer king kwam tot stand in het vertrou wen, dat het met deze beide punten ook voor elkaar zou komen. De Ne derlandse regering had de volgorde aanvankelijk liever anders gezien, maar zij heeft getoond voldoende vertrouwen te bezitten om een stuk risico te nemen. En die verwachting te langen leste niet beschaamd. Natuurlijk wij zijn er nog niet. De order moet nog worden afgekon digd en nagekomen. Dat zal nog heel wat haken en ogen geven, want de zaak is verre van eenvoudig. Dat is uit de lange duur van de bespre kingen al wel voldoende duidelijk gebleken. Maar wij hebben in de laatste maanden goed willende Indonesiërs en goed willende Nederlanders tot resultaten zien komen, die de be staande ernstige crisis in het ver trouwen stevig hebben aangepakt. Die bereidheid om het kwaad te ke ren moge ook aan de dag treden, wanneer het er over enkele dagen om zal gaan, aan de wapenen met terdaad het zwijgen op te leggen. Dat vergt o.m. dat de wil tot we derzijds begrip ook leeft buiten de kringen der onderhandelaars, die elkaar op het hoogste niveau heb ben leren verstaan. Laat ons hopen dat de Nederlanders, de Republikei nen en de Federalisten, die samen met de vertegenwoordigers van de Commissie der Verenigde Naties het staken der vijandelijkheden nader moeten regelen en controleren, het werk van Van Royen en Rum op de juiste wijze zullen kunnen vol tooien. En dat er aldus definitief een einde komt aan de droeve verliezen aan Nederlandse zowel als aan Re publikeinse kant, die voor velen het begrip vertrouwen tot dusverre tot zo iets onwezenlijks hebben ge maakt." Wij willen natuurlijk ho pen dat de komende feiten dit opti misme niét zullen beschamen. Optimisme is gezond. Als het redelijk is. Een redelijk optimisme moet, he laas, gezien de ervaring uit het ver leden, in dit geval terdege rekening houden met tegenvallers en zich er van bewust zijn, dat wij er inder daad nog niet zijn. Maar in onze gevoelens mogen overheersen „hoop en vertrouwen," zoals de „Tijd" constateert. De Tijd schrijft: zich te onthouden van radio uitzendingen, persberichten, of van enige andere vorm van pro paganda, gericht op het uitda gen of verontrusten van de strijdkrachten of de burgers van de wederpartij; „Opnieuw is een wapenstilstand in Indonesië bereikt, opnieuw zal er officiéél althans vrede heersen in het zwaar beproefde land, dat door zulke diepe weeën tot zijn vrijheid geboren moet worden, opnieuw klinken er vreedzame woorden in Batavia, die met hoop en vertrou wen van een betere toekomst gewa gen. Het is nog maar een heel prille vrede en dan eigenlijk ook enkel maar een vrede, die pas geleidelijk tot daadwerkelijke rust zal evolu eren, want er zijn in Indonesië nog vele groepen, die in hun verblinde exaltatie of in hun misdadigheid geen vrede willen en dus met ge weld tot onderwerping gebracht zul len moeten worden. Doch bij allen, die van verstandige en goede wil zijn, heerst thans de bedoeling en de b. zich te onthouden van sabotage overeenstemming in gezindheid om uitoefening van terreur, en van alle openlijke of bedekte bedreigingen, van vernielingen en andere soortgelijke daden ge richt tegen personen of groepen van personen, of tegen bezittin gen, waar dat ook moge zijn en wie het ook moge betreffen; c. zich te onthouden van alle han delingen, welke schadelijk moch ten zijn voor de wederzijdse samenwerking; d. zich te onthouden van iedere daad van vergelding of weer wraak; e. provocaties en incidenten, van welke aard ook, te vermijden en te voorkomen. Een ieder wordt bij deze gewaarschuwd, dat iedere daad of handeling van schending van deze proclamatie streng zal worden gestraft," een einde te maken aan de vijande lijkheid teneinde in gezamenlijk overleg aan de opbouw van Indone sië te beginnen." Een Geniet van de zomer van de zon en van de wind. Geniet van de zomer maar steeds als Gods kind. Geniet heler harte, maar laat het zó zijn, dat niemand zich ergert aan jouw buiten-zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1