S)e CeicbeSoii^cmt
De juiste weg in Indonesië
Militair bestuur verlaat
Berlijn
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. YV1LMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DINSDAG 2 AUGUSTUS 1949
40ste JAARGANG No. 11760
De politieke
toestand in Berlijn
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advejt.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Ondernemers
en arbeiders
OP de door de K.A.B. in het Aarts
bisdom gehouden studiedagen
hield o.m. de werkgever mr. dr. L. F.
H. Regout een rede over het samen
gaan van werknemers en werkgevers,
waarin hij zeide:
„Ondernemers en arbeiders zijn met
elkaar verantwoordelijk en gelijk
waardig in het productieproces. Een
gelijkwaardigheid intussen, die niet
synoniem is aan gelijkgerechtigheid.
Elk hebben zij hun eigen rechten, die
niet dezelfde zijn, maar die worden
bepaald door functies van kapitaal
en arbeid, van gezag en uitvoering.
De ondernemer is de drager van het
in elke gemeenschap onmisbare' gezag
en hier zal hij terecht aan vast blij
ven houden. De arbeiders zijn mede
verantwoordelijk voor het welzijn van
onderneming en gemeenschap. Daar
toe moet het oordeel van de arbeiders
gevraagd worden, waartoe deze zich
tevens kennis moeten bijbrengen. De
ze medezeggenschap in ruime (advi
serende) zin wordt het best uitge
oefend in de ondernemingsraad. De
medezeggenschap in engere zin
medebeslissend in sociale en economi
sche aangelegenheden moet wor
den verwezenlijkt in algemene bin
dende regelen bedrijfsgewijze, zoals
de P.B.O. deze wil."
Wij zijn het volkomen eens met
wat hier beweerd en begeerd wordt.
Waar sprake is van „gezag" zou
den wij liever willen spreken van
„leiding", maar dat verandert niets
aan de strekking van het geciteerde.
Het is hetzelfde, wat wij meerma
len in onze pleidooien voor medezeg
genschap hebben betoogd, n.l. dat de
medezeggenschap in een onderne
ming van adviserende aard moet zijn
en niet van beslissende betekenis. De
ze laatste medezeggenschap kan al
léén worden ingevoerd in het lande
lijke bedrijf door de P.B.O.
Toch wil de heer Regout „bij ver
dere ontwikkeling" ook aan de arbei
ders in een onderneming, welke een
N.V. is, een zeker beslissingsrecht
toekennen
„Het beslissen in de ondernémin-
geen ook in economische aangele
genheden, mag bij verdere ontwik
keling niet het monopolie blijven
van de aandeelhouders, maar de
arbeiders zullen moeten mee kun
nen beslissen."
Zou nu in de bedrijven en onder
nemingen alle ontevredenheid zijn
uitgebannen, als de hier bedoelde
sociale hervormingen radicaal zal zijn
ingevoerd?
Deze vraag beantwoorden wij
beslist ontkennend; waarschijnlijk tot
veler verbazing.
Al die ingevoerde sociale hervor
mingen zijn nodig, als eisen van deze
tijd, maar zullen ten slotte nog niets
bereiken, als zij niet zijn gewild door
de werkgevers; als zij niet worden
gedragen en gevuld door de echte
overtuiging van de werkgevers, dat
zij zijn de vrucht van een sociale ont
wikkeling van individu en van maat
schappij in sociale rechtvaardigheid;
een ontwikkeling uit het liberalisme
naar het solidarisme. Zeer terecht
besloot dan ook de heer Regout:
„Niet van wettelijke regelingen
(die trouwens nooit fijn genoeg zul
len kunnen werken) moet men heil
verwachten, maar van een gefun
deerde overtuiging, die zich buiten
wettelijke of feitelijke dwang open
stelt voor de sociale ontwikkeling
onzer dagen."
Het laatste schot is nog niet gevallen
„De Nieuwsgier" te Batavia schrijft: dat de aankondiging van het feit, dat
er overeenstemming is bereikt ten aanzien van het bevel tot het staken
van het vuren, een gelukwens waard „Niets staat nu meer aan de uitvoe
ring van het uitgestippeld program in de weg." Het blad wil zich niet
overgeven aan de illusie, dat er nu op Java binnen een paar weken geen
schot meer zal vallen. De toestand is grondig bedorven.
Het blad wijst er op, dat de dui
zenden lieden, wier vrijheids-ideaal
bestaat in de vrijheid tot stelen, ro
ven en afpersen, zolang zij in het be
zit zijn van wapens, een bedreiging
blijven vornjen voor iedere rechts
orde. „Zij zullen een bedreiging blij
ven, lang nadat de laatste Nederland
se soldaat uit dit land is vertrokken.
Hun „rehabilitatie" is na jaren vtn
verwildering een vraagstuk van lan
ge adem". Mocht het mogelijk zijn,
een situatie te scheppen, waarin de
republikeinse troepen de veiligheid
een deel van het gebied van Indo
nesië zouden kunnen handhaven in
samenwerking met de Nederlandse
strijdkrachten, dan zou de toestand
inderdaad vrij snel kunnen verbete
ren. Het blad verwijst echter naar
de verwachting van velen in het Ne
derlandse kamp, die de schouders op
halen en zich op de ervaring beroe
pen. „De Nieuwsgier" vestigt er ech
ter de aandacht op, dat de eerste er
varingen in de nieuwe fase een re
sultaat hebben opgeleverd, dat in
strijd is met alle verwachtingen der
ongelovige Thomassen. Het blad
herinnert aan de voorspellingen om
trent een „geweldige bende" te
Djokja na het vertrek der Nederland
se troepen. „En ziet, nauwelijks enige
weken daarna blijkt het mogelijk,
dat een Nederlands stafofficier in
uniform zich zonder geleide in Djokja
vertoont, zonder dat iemand nota
van hem neemt. Niemand komt uit
Djokja die niet onder de indruk is
van de rust, die er in de republi
keinse hoofdstad heerst." Het blad
bespreekt vervolgens een aantal fac
toren, welke ongelijksoortig zijn aan
die van na de Renville-overeen-
komst. „Thans dringt ook in de repu
blikeinse sfeer het besef door, dat de
strijd voor de vrijheid als zodanig
gestreden is en dat de politieke on
af ahnkelijkheid voor de deur staat."
Het blad brengt tenslotte warme
hulde aan het werk van dr. van
Royen en zegt, dat het persoonlijke
prestige van de heer van Royen „een
welhaast ongelooflijk groot gewicht
in de schaal heeft gelegd. Hij staat
naar wij hopen, voor de vol
tooiing van het v/erk, waaraan zijn
naam tot in lengte van dagen ver
bonden zal blijven". Aldus „de
Nieuwsgier".
OVERVALLERS VAN CONVOOI
AFGESTRAFT.
Op de Karo-hoogvlakte (Sumatra)
werd in de nabijheid van Kaban
Djahe een convooi overvallen door
terroristen, die uit een langs de weg
opgeworpen stelling met automati
sche wapenen vuurden. Door een on
middellijk uitgevoerde omtrekkende
beweging kon de stelling in de rug
worden aangevallen en opgeruimd,
waarbij een groot aantal terroristen
werd gedood en veel wapens werden
buit gemaakt. Aan Nederlandse zijde
waren vijf lichtgewonden.
VEERTIG JAAR LUCHTVAART
Veertig jaar geleden, op 1 Augustus
1909, maakte Glenn L. Martin zijn
eerste vlucht met een door hemzelf
gebouwde tweedekker bij Santa Ana
in Californië. Sindsdien heeft hij aan
het hoofd gestaan van zijn vliegtui-
genfabriek, die thans te Baltimore
is gevestigd en een der grootste be
drijven van deze soort ter wereld is
en als zodanig heeft hij de gehele
ontwikkeling van de thans 46 jaar
oude vliegerij meegemaakt. De vijf
tiende Juli trad hij af als president
directeur van de Glenn L. Martin
Company om de functie van voor
zitter van de Raad van Bestuur te
aanvaarden. Hij wordt opgevolgd door
C. C. Pearson.
Glenn Martin tijdens zijn aftreden
met het model van de XB-46, een
bommenwerper met zes straalmoto
ren, in de hand. Op de voorgrond het
model van zijn eerste vliegtuig.
Roemenië geeft
het voorbeeld
KATHOLIEKE ORDEN VERBODEN.
Vijftien katholieke orden en con
gregaties in Romenië zijn gisteren
door een besluit van de communisti
sche regering ontbonden. Verschil
lende bekende orden, zoals die van de
zusters van Nótre Dame, vallen on
der dit decreet. De orden die in de
hospitalen werken, moeten hun werk
neerleggen. De leden van de ontbon
den orden hebben twintig dagen ge
kregen om de regering mee te delen
of zij willen gaan wonen in de vier
overgebleven katholieke kloosters in
Boekarest en in Zevenburgen of dat
zij hun congregaties willen verlaten
en burgerlijk werk zoeken. De bui
tenlandse leden moeten binnen tien
dagen vergunning vragen om in het
land te blijven.
Dit decreet is het hoogtepunt van
de Roemeense aanval op de Katholie
ke Kerk. Deze is begonnen in Augus
tus 1948 toen de scholen werden ge
sloten en het eigendom van de Kerk
verbeurd werd verklaard. Daarna zijn
alle katholieke bisschoppen en vier
honderd priesters gearresteerd. Roe
menië wordt beschouwd als het model
van een Kominformstaat. Deze laatste
stappen kan men beschouwen als de
voortekenen van de dingen die zullen
gebeuren in Hongarije en in Tsjecho-
Slowakije.
VERDERE BESPREKINGEN
TE PREGNY.
Volgens de „Dernière Heure" heeft
Koning Leopold de wens uitgespro
ken ook een Katholieke en een li
berale delegatie te Pregny te ontvan
gen.
Het blad voegt er aan toe, dat de
delegaties hedenmiddag van het
vliegveld Meisbroek (nabij Brussel)
naar Zwitserland zullen vertrekken.
Geheime militaire
besprekingen
AMERIKAANSE BEVELHEBBERS
STELLEN ZICH OP DE HOOGTE.
Gisteren zijn te Heidelberg door
generaal Omar Bradley, generaal
Hoyt Vandenberg en admiraal Louis
Denfeld besprekingen gehouden,
waarvan het verloop strikt geheim
wordt gehouden. De besprekingen
werden mede bijgewoond door luite
nant-generaal Clarence Huebner, op
perbevelhebbed der Amerikaanse
troepen en luitenant-generaal John
K. Cannon, opperbevelhebber der
Amerikaanse luchtstrijdkrachten in
Europa. Voorts waren aanwezig de
chef van de generale staf der Ame
rikaanse troepen in Europa, gene-
raal-majoor Maxwell Taylor en de
commandant van de Amerikaanse
marine-,eenheden in Europese wa
teren schout-bij-nacht John W. Wil
kes.
Men meent, dat ter vergadering ver
slag is uitgebracht over opleiding,
lichameliike en geestelijke gesteld
heid en uitrusting der Amerikaanse
troepen in Duitsland en dat rappor
ten van de Amerikaanse geheime
dienst zijn besproken.
Ook meent men, dat de chefs der
Amerikaanse generale staven moge
lijk uit de eerste hand van de Ame
rikaanse commandanten ter plaatse
wensten te vernemen, hoe deze zich
de inrichting van een verdediging
voor West-Europa hadden gedacht,
waarbij speciaal aandacht zou zijn
geschonken aan de vraag, op welke
afstand in Oostelijke richting een
linie, die in de practijk te verdedi
gen zou zijn, zou kunnen worden in
gericht.-
Nieuw offensief
in China
IN CHINA'S „RIJSTSCHUUR".
Volgens te Kanton ontvangen be
richten hebben zes communistische
legers in Noord-China een nieuw of
fensief ingezet, dat begonnen is in
de provincie Shensi en dat zich ont
wikkelt in de richting van het berg
achtige Kansoe. Het doel van dit of
fensief schijnt te zijn het breken van
de kracht der strijdmacht van de Mo
hammedaanse generaal Ma Poe-Feng,
wiens nationalistische troepen in de
afgelopen twee maanden de Commu
nistische strijdkrachten in het gebied
van Sian de oude nationalistische
hoofdstad van de provincie Shensi
krachtige slagen hebben toegebracht,
waarbij vooral de verbindingswegen
der communistische troepen werden
bestookt.
In Zuid-China blijven de commu
nistische troepen oprukken door de
provincies, die bekend staan onder
de gezamenlijke naam van „rijst
schuur van China".
Meer naar het Noorden handhaven
de communistische troepen zich in
hun stellingen ten Oosten van
Tsjngtsja, de hoofdstad van de pro
vincie Hoenan; de val van Tsjangtsja
wordt elk ogenblik verwacht. Te Kan
ton is heden een telegram uit de be
dreigde stad ontvangen, waarin wordt
verklaard: „Wij staan op het punt om
te worden afgesneden".
NIEUWE JOODSE NEDERZET
TING In aanwezigheid van leiders
van jeugdorganisaties, legerautoritei-
ten en belangstellenden, werd een
nieuwe nederzetting van de Keren
Hayesod-groep ingewijd. De uit 90
mensen van 18 tot 20 jaar, bestaan
de nederzetting ligt bij Bar-Am ten
Noord-Westen van Safad. De poort,
die toegang tot het kamp geeft, met
de inscriptie „Van de slagvelden
naar de arbeidsvelden."
Bezetting blijft echter gehandhaafd
r^E BRITSE en Amerikaanse bezettingsmogendheden hebben besloten
het grootste deel van haar departementen ongeveer 60 percent
uit Berlijn terug te trekken en over te brengen naar de hoofdstad van
West-Duitsland, Bonn, en een aantal andere Westduitse steden. Deze ver
huizing zal ongeveer twee maanden in beslag nemen. In Berlijn blijven
alleen achter de Britse en Amerikaanse departementen, die direct verant
woordelijk zijn voor het bestuur van de Westelijke sectoren van de vroe
gere Duitse hoofdstad. De Britse en Amerikaanse militaire bezetting blijft
echter ongewijzigd.
Dit besluit van de Britse en Ame
rikaanse bezettingsautoriteiten heeft,
volgens de leider van de christende
mocraten, Jakob Kaiser, een nadelige
invloed op de Duitsers, die hierin het
begin zien van een algehele ontrui
ming van Berlijn door de Westerse
geallieerden. Hij verwacht bovendien,
dat de communisten en de antination-
listen er het verkiezingsthema uit
zullen slaan, dat de Engelsen en de
Amerikanen op een splitsing van
Duitsland aansturen. De Westerse be-
zettingsmogendheden hebben de Duit
sers echter de verzekering gegeven,
dat zij er niet aan denken Berlijn
prijs te geven. Zij achten het daaren
tegen raadzaam enkele departemen
ten van de Westduitse regering in
Berlijn te vestigen om met nadruk te
laten zien, dat de eenheid van Duits
land en het herstel van Berlijn als
hoofdstad het uiteindelijke doel blij
ven. De burgemeester van West-Ber-
lijn, prof Reuter, heeft dit standpunt
aanvaard en zal de Westberlijnse ge
meenteraad voorstellen de nog te
kiezen Westduitse regering te ver
zoeken enkele departementen in Ber
lijn te vestigen voornamelijk voor het
bevorderen van de handelsbetrekkin
gen tussen de Russische zone en West-
HATTEM 650 JAAR STAD Ter
gelegenheid van het 650 jarig be
staan van de stad Hattem zijn Maan
dag de feestelijkheden ter viering
van dit -jubileum begonnen. In de
voor deze gelegenheid opgerichte
stadstaveerne rookt de burgemeeser
van Hattem, de heer K. Toornstra,
een pijpje met zijn collega van 650
jaar geleden, „schout Suermondt"
Duitsland. Een besluit hierover zal
pas kunnen worden genomen na 14
Augustus, wanneer de Westduitse
bondsraad zal worden gekozen.
H. VADER FELICITEERT
ITALIAANS TEAM VAN DE
TOUR DE FRANCE.
De H. Vader heeft door bemidde
ling van mgr. Mentini, substituut van
het Staats-Secretariaat van het Vati-
caan, Zijn gelukwensen gezonden aan
het Centro Sportivo Italiano. Dit
Centro is de sportafdeling van de
Italiaanse Katholieke Actie, waarvan
zowel Fausto Coppi als Gino Bartali
actieve en overtuigde medeleden zijn
De beide kampioenen hadden ter ge
legenheid van de overwinning van
het Italiaanse team in de Tour de
France een blijk van hulde aan de H.
Vader doen toekomen.
In het telegram van mgr. Montini
wordt gezegd, dat de hulde van de
Italiaanse wielrenners de H. Vader
aangenaam heeft getroffen. De tekst
van dit telegram luidt dan verder:
„De Paus schept behagen in gezonde,
sportieve inspanningen, die gematigd
worden door openlijke gevoelens van
godsdienstige overtuiging en ware
Mariale vroomheid en zendt aan de
renners van ganser harte de gevraag
de Apostolische Zegen als steun en
aansporing voor nieuwe inspannin
gen".
„De Standaard" verneemt dat de
dagpassen, die de laatste jaren aan
de Nederlandse grenskantoren aan
Belgische touristen werden verstrekt
om een uitstapje in het Nederlandse
grensgebied te kunnen maken, thans
op bevel van de Belgische regering
afgeschaft zijn. Duizenden badgasten
van de Belgische kust, die anders de
gelegenheid hadden om met tram of
autobus een tochtje naar Sluis of
Walcheren te maken, zien zich dit ge
noegen nu ontzegd, aldus „de Stan
daard".
Gezagvoeder
Plesman geborgen
Gisteren is uit het wrak van de bij
Bari verongelukte Constellation
„Roermond", het stoffelijk overschot
van gezagvoerder Hans Plesman ge
borgen. Een tweede lichaam, dat in
het wrak werd aangetroffen, is nog
niet geïdentificeerd. Drie van de 33
verongelukten worden thans nog ver
mist.
Jongen viel van vlot en
verdronk
In het afgelopen weekend zijn er in
Noord Limburg aan de Maas twee
ongelukken gebeurd. Drie jongens
kropen samen op een vlotje, samen
gesteld uit enkele benzineblikken en
wat planken en gingen spelevaren op
de Maas te Venlo. Een jongetje van
tien jaar viel van het wankele geval
letje af en verdronk. De beide andere
lieten zich huilende op de stroom
meevoeren, tot zij door een militair
met een roeibootje uit hun benarde
positie werd enverlost.
Het ander ongeluk overkwam
een 47-jarige hengelaar uit Tegelen,
die aan toevallen leed en waarschijn
lijk tijdens een van deze toevallen
voorover in het water gevallen en
verdronken is.
SIGARETTENDIEFSTAL OP DE
„LEERDAM".
Zes arrestaties verricht.
Aan boord van het s.s. Leerdam
werd, tijdens het verblijf te Philadel
phia een partij van 30.000 Camel-si
garetten gestolen, aldus het „Vrije
Volk". Nadat de kapitein deze roof
aan zijn maatschappij gerapporteerd
had, waarschuwde deze de rivierpo
litie te Rotterdam. Rechercheurs gin
gen te Antwerpen aan boord om ge
durende de vaart naar Rotterdam de
zaak te onderzoeken.
Toen de „Leerdam" Vrijdagmorgen
om drie uur in Rotterdam arriveer
de was alles in kannen en kruiken.
Vier zeelui, de 30-jarige kabelgast
J. H., de 19-jarige matroos J. B. K..
de 18-jarige matroos Chr. V. L., allen
Rotterdammers, werden op het bu
reau verhoord, waarbij zij de diefstal
bekenden, 's Avonds volgde nog de
arrestatie van de 17-jai.ge lichtma
troos S. B., eveneens afkomstig uit
Rotterdam.
De rivierpolitie vond aan boord
10.000 sigaretten verstopt. De reste
rende 20.000 stuks waren overboord
gezet, toen het de dic-ven duidelijk
werd, dat de zaak fout liep. Het was
de bedoeling de partij in België of
Nederland te verkopen.
RAAD VAN BEROEP VOOR DE
PERSZUIVERING
De raad van beroep voor de pers
zuivering vernietigde de uitspraak
van de commissie voor de perszuive
ring van 20 Juli 1948 voorzover daar
bij is bepaald, dat gedurende 20 jaar
geen persorgaan mag worden uitge
geven onder de naam Dagblad van
Noord-Brabant en Zeeland. Eenzelf
de verbod voor de Limburger Koe
rier bleef echter gehandhaafd.
De raad van beroep voor de pers
zuivering onthield verder zijn goed
keuring aan het advies van de com
missie voor de perszuivering, waar
bij deze commissie de minister van
onderwijs, kunsten en wetenschap
pen adviseert, over te gaan tot de
vordering in eigendom tegen schade
loosstelling van een aantal goederen,
toebehorende aan de N.V. Uitgevers
maatschappij „Neerlandia", welke
gedurende de vijandelijke bezetting
de .Limburger Koerier" heeft .uitge
geven en aan de N.V. de Residentie
bode, welke N.V. gedurende de be
zetting de Residentiebode uitgaf.
BEPERKING LUCHTPOST
OPGEHEVEN.
Viermaal per week vliegt de post
weer naar Indonesië en over de oude
snelle route. Elke Maandag, Woens
dag, Donderdag en Zaterdag vertrekt
een machine van Schiphol. De beper
kingen konden worden opgeheven.
Dit wil dus zeggen, dat thans weer
postpakketten per luchtpost kunnen
worden verzonden en dat voor port
vrije zending c.q. verzending tegen
binnenlands tarief, de brieven weer
10 gram mogen wegen i.p.v. 5 gram.
BehalVe de bestaande tarieven van
postpakketten tot 500 gram en 1000
gram, is nog een tussentarief inge
voerd voor een pakket tot 750 gram.
Te Enkhuizen heeft een korte
maar felle brand gewoed in een der
opslagplaatsen van asfaltpapier, va
ten teer, gereedschappen en verpak
kingsmateriaal van de Enkhuizer
Ijzerhandel. Tengevolge van de
brand kreeg de vrouw van de eige
naar een hartaanval, waardoor zij
korte tijd later overleed.
Naar de oorzaak van de brand
wordt een onderzoek ingesteld.
£en HoAAe£tf£....
Zelfs mensen, die in hun huiselijk
leven of in hun beroepsmilieu zich
houden aan een vast regiem, waar
door dit leven althans behoorlijk ver
loopt, denken er maar weinig aan om
hetgeen vereist is voor het geestelijk
karakter van hun leven ook enigs
zins te binden aan een plan, een op
zet of kader".
Franciscus van Sales.