S)e CcicbeSou^a/iit
O
O
ulï
Na de ramp van de Constellation
„Franeker"
Onderzoek in Tropische regens
en stormen
Een zwarte dag voor de
luchtvaart
Waarom de Franeker te
Bombay kwam
WOENSDAG 13 JULI 1949
40ste JAARGANG
No. 11743
OirMteir: O. M. TAN HAMERS VELD.
Hoofdredmetenr: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Zwarte dag voor
de luchtvaart
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd 14.15 p kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p/m.m. Telefoontjes f 1.50
Vreesde mevr. Brandon voor sabotage
QNDER EEN TROPISCHE regen en stormvlagen, die bij tijd an wijle het
uitzicht onmogelijk maakten, stonden gisteren tientallen luchtvaart
functionarissen .dokters .consulaire vertegenwoordigers, ziekendragers en
Indiase journalisten op de plaats, w aar de grootste vliegtuigramp in de
geschiedenis van India 45 personen het leven heeft gekost. Zij zochten in
de dichte plantengroei op de heuvel van Ghatkobar naar de verkoolde
resten van de mannen, wier namen begrippen zijn geworden in de Ame
rikaanse journalistiek, van de beman ning en van allen, die bij de ramp
waren omgekomen.
ZWART VERKOOLDE RESTEN.
De plaats van de ramp bood een
droevige aanblik. Ia de zware moes
son, di* niet meer dan 50 meter zicht
liec, ontwaard men onder de zwarte
laaghangende wolken de zwartver-
Koolde resten van vliegtuig en inzit
tenden en de geblakerde bomen ver
;n het rond. Zes uur na de ramp
zccht men i»"»g naar de stoffelijke
resten, waadde men door de rijst
velden en baggerde men door de
modder, tot op de huid doorweekt. De
vier machtige motor in vond men
meer can een halve mijl van elkaar
en de lucht was vervuld van de geur
van benzine.
De romp van de „Franeker" lag
doormidden gebroken aan beide zij
den van de heuvel. Het staartstuk lag
t temidden van open koffers, stukgesla
gen schrijfmachines en tafelgerei.
De leden van de eerste reddings-
p'ofg vonden hier nog een overle
vende, een vrouw, die met een lan
ding gordel in haar stoel was vastge
snoerd. Toen zijn de redders zag,
vi i fde zij me* de hand en trachtte
haar stem te verheffen, doch voor
zit «en woord had kunneuitbrengen
"er.'oor zij vcorgoed het bewustzijn.
Teer de schemering inviel, waren 33
lijken gevonden en nair het vlieg
veld van Santa Cruz overgebracht.
DE NAMEN DER PASSAGIERS.
Behalve de reeds gisteren go-
melde namen van de 13 omgekomen
Amerikaanse journalisten en van de
10 leden van de bemanning, kunnen
thans ook de namen van de 22 overi
ge passagiers worden medegedeeld.
Het waren: de heer J. E. Bloeteveld,
Aalsmeer; de heer H. van Ginkel,
Haarlem; de heer A. Harteveld, Den
Haag; de heer M. Kinsbergen, Am
sterdam; mejuffrouw N. J. S. Kooy-
man, Valkenburg; de heer H. R.
Landsman, mevr. G M.. van Leeuwen
Ten Doeschate; de heer H. van
Merle; mevr. S. D. J. van Merle
Seldermeek; de heer H. C. Milius,
Utrecht; mevr. A. van Ophuyzen
Muller, Rotterdam; de heer G. A.
Rincker, Voorburg; de heer F. L. J.
M. Scheepens, dir. Ind. Handel Mij.;
de heer C .S. Stelling; de heer Jan
Stuart, general-manager Java-motors:
de heer H. H. van der Vegt mevr. W.
F. van der Vegtvan Unen de heer
Roman Chow uit Kanton (China);
mevr. Roman Chow uit Kanton (Chi
na); de heer A. E. Pilgrams, K.L.M.-
vertegenwoordiger te Singapore; de
heer A. I. Richardson, chef operations
K.L.M.; Lan Mahan ,van de afdeling
Voorlichting van Buitenlandse Za
ken.
ONDER DE NEDERLANDSE
SLACHTOFFERS.
Onder de Nederlandse slachtoffers
bevinden zich de violist Herman
van der Vegt en zijn vrouw
Minny van der Vegtvan Uden.
Herman van der Vegt was verleden
jaar naar Indonesië gegaan, als eerste
soloviolist van het Radio Philharmo-
nisch orkest te Batavia, onder leiding
van Ivon Baarspul. Zijn vrouw was
later gekomen en tezamen met haar
heeft, hij van 1 December tot 1 Maart
een tournee voor de Niwin gemaakt.
Hij was nu op de terugreis en had
het voornemen, zijn werkzaamhe
den als leraar aan het Koninklijke
Conservatorium te Den Haag te her
vatten.
Verder de heer dr. H. C. Millius,
broer van de directeur van fle
Utrechtse Jaarbeurs, die naar Neder
land terugkeerde om de functie
weer op te nemen van conservator
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht.
Hij werd geboren in 1888, studeerde
en promoveerde te Utrecht en ver
trok in' 1916 als apotheker naar In
donesië. Van 1933 tot 1947 was hij
conservator aan het pharmaceutische
laboratorium te Utrecht. Onmiddel
lijk na de bevrijding van Nederland
stelde hij zich beschikbaar om zijn
krachten te geven aan het vele werk,
.dat in Indonesië moest worden ge
daan. De heer Millius was gehuwd
en had drie kinderen waarvan er
twee op het ogenblik in Indonesië
verblijven.
De Stewardess Janny Bruce werd
geboren in Katwijk aan Zee op 14
Jan. 1927. Zij volgde het gymnasium
afdeling B en was enige tijd als se
cretaresse werkzaam. Op 15 Maart
1948 trad zij in dienst van de K.L.M.
als stewardess. Mej. Bruce was eni
ge tijd in Batavia gedetacheerd en
keerde nu naar Nederland terug.
ZIJ, DIE DE DOOD ONTSPRONGEN
William R. Mattews van de „Arizo
na Star", een van de twee Ameri
kaanse journalisten, die niet bij de
ramp betrokken waren, heeft de reis
meegemaakt tot Singapore en was
daar overgestapt op het toestel naar
Manilla. Volgens het blad van mevr.
Brandon, de „N. York Herald Tri
bune" had deze Amerikaanse jour
naliste opdracht een reis naar de
Philippijnen te maken, en dan zou
dit dé reden zijn van het feit, dat
mevr. Brandon niet aan boord van
de „Franeker" was.
Een andere lezing van het geval is,
dat mevr. Brandon niet mee had wil
len gaan omdat zij bevreesd was
voor sabotage.
In Manilla stelde men, aldus meldt
Ass. Press, aan Matthews de vraag,
waarom mevr. Brandon zo sterk ge
loofde in de mogelijkheid van sabo
tage. Hij antwoordde: om hetgeen
wij gezien hadden. Wij waren het er
allen over eens, dat de Indonesiërs
niet gereed zijn voor zelfbestuur en
dat een chaos zou volgen. Over de
ramp met de „Roermond" zei Mat
thews: „Wij beschouwden dit toen al
len als sabotage". Volgens Metthews
zou mevr. Brandon op het ogenblik
in Bangkok of Hongkong zijn. Mat
thews zelf verliet het gezelschap
Vrijdag in Singapore,, maar niet
vanwege de waarschuwing van mevr.
Brandon.
Naar wij vernemen waren ook
twee. employ"s van de Nederlandse
informatiedienst te New York, de
Amerikaan S Lancaster en de Neder
lander mr. A. J. M. de Leeuw, aan
vankelijk van plan geweest gelijk
met de Amerikaanse journalisten
naar Nederland door te vliegen. Zij
zijn echter op het laatste ogenblik in
Batavia achtergebleven voor het voe
ren van besprekingen. Over 10 dagen
worden zij in Nederland verwacht.
DE REIS VAN DE JOURNALISTEN
De Amerikaanse journalisten wa
ren op 14 Juni in Nederland aange
komen. De andere dag werden zij in
Den Haag ontvangen door de minis
ters Stikker en Götzen en enkele
hoge ambtenaren, die hen van voor
lichting hebben gediend over de be
langrijkste aspecten van het Indone
sische probleem. Op 16 Juni vertrok
het gezelschap naar Indonesië, waar
zij contact hebben opgenomen met
Nederlandse en republikeinse auto
riteiten. Na afloop daarvan hebben
enigen der journalisten verklaringen
afgelegd, waarin zij op de meest
duidelijke manier stelling namen
voor ons standpunt en toonden ter
dege de moeilijkheden van de Ne
derlanders te begrijpen.
De reis werd dan ook als een
groot succes voor ons land be-
DE RAMP MET DE K.L.M.-CONSTELLATION „FRANEKER" De bemanning van de „Franeker" die
om het leven is gekomen. Bovenste rij v.l.n.r. A. M. v. d. Vaart (gezagvoerder) C. L. van Kooy (2de be
stuurder) P. Zeeman (3de bestuurder); J. W. Hoogland (1ste telegrafist) P. den Daas (2de telegrafist)
Onderste rij v.l.n.r. H. H. R. J. Fronczek (1ste boordwerktuigkundige) J. van Dalman (2de boordwerktuig
kundige) Verhagen (steward) mej Graf (stewardes) en mej Bruce (stewardes)
De gezagvoerder v. d. Vaart is afkomstig uit Hyiegom, waar hij op 4 Mei 1916 werd geboren. Hij is ge
huwd, heeft geen kinderen en woont te Haarlem.
De steiyardes mej Janny Bruce werd op 14 Jan. 1927 te Katwijk aan Zee geboren. Mej. Bruce was enige
tijd bij de KLM in Batavia gedetacheerd en keerde nu naar Nederland terug
schouwd, omdat aangenomen mocht
worden, dat het Amerikaanse pu
bliek op de juiste manier ingelicht
zou worden over de ware gang van
zaken. Vanzelfsprekend waren de
republikeinen minder ingenomen
met de Amerikaanse journalisten,
die door hun openhartige .en scherp
zinnige vragen Soekarno meermalen
in een moeilijk parket brachten.
JUBILEUMJAAR
RAMPJAAR.
Ook in het KLM-gebouw aan de
Raamweg is de verslagenheid groot.
„Dit jubileumjaar van de KLM zal
wel bekend blijven als een ramp
jaar", zeide het hoofd van de pers
dienst somber.
UiUK
HET GEZELSCHAP VERONGELUKTE AMERIKAANSE JOURNALISTEN TIJDENS HUN VERBLIJF
OP SCHIPHOL
In Californië verongelukten
34 personen
J£ORT NADAT de vroege New Yorkse avondbladen met grote koppen
meer bijzonderheden over de ramp met de „Franeker" brachten,
kwam hel bericht, dat in Californië ook een passagiersvliegtuig was ver
ongelukt, waarbij 34 mensen om het leven kwamen. Dit maakte de dag
wel tot een der zwartste in de geschiedenis van de luchtvaart.
RUZIE AAN BOORD.
Het was een vliegtuig van de Stan
dard Airlines, dat nabij de top van
de bergpas Santa Susanna brandend
was neergestort. Even vóór het on
geluk had de gezagvoerder per ra
dio verzocht om de aanwezigheid van
de politie op een vliegveld in de buurt
in verband met ruzie aan boord van
j het vliegtuig, waarbij een passagier
werd geslagen.
Overlevenden van deze ramp 14
inzittenden zijn er n.l. levend van af
gekomen hebben verhalen gedaan
over opgewonden scènes en een
vechtpartij in het verongelukte vlieg
tuig.
De achttienjarige Judy Frost van
Long Beach, die hoofd, armen en
benen in verband droeg, verklaarde,
dat twee mannen, die voor haar ge
zeten waren, begonnen te vechten,
terwijl iedereen zich min of meer
angstig voelde vanwege de bokke-
sprongen, die het vliegtuig maakte
tengevolge van de ruwe weersgesteld
heid.
4 Een der mannen zat onophoudelijk
té roken, aldus vertelde zij, een an
dere man wendde zich tot hem en
vroeg: „Hoe voelt u zich vanmor-
Normale route bleef
verboden
Reuter meldt nog over de ramp:
De „Franeker" trachtte op het vlieg
veld Santa Cruz te landen, omdat
Pakistan, dat, evenals India, na de
tweede politionele actie in Indonesië
een landingsverbod voor Nederland
se vliegtuigen heeft afgekondigd, dit
verbod ook voor deze reis niet heeft
willen intrekken. Indien Pakistan, in
navolging van India, het door de
journalisten gecharterde toestel had
toegestaan te landen, zou de „Frane
ker", zoals op de normale route op
Indië het geval was, te Karatsji zijn
geland.
De windsnelheid was 25 mijl, toen
de „Franeker" neerstortte Een Vi-
cking, die een blinde landing maak
te, gleed van de startbaan en kwam
in de modder te zitten. Dit vliegtuig
werd echter niet beschadigd.
Een commissie van deskundigen
vertrok hedenochtend per K.L.M.-
lijnvliegtuig naar Cairo. Vandaar zal
deze commissie met een DC4 toestel,
dat zich thans in Cairo bevindt, naar
Bombay vertrekken.
De commissie bestaat o.m. uit de
heren Malouifi, algemeen chef vlieg-
dienst K.L.M., dr. Slotboom, hoofd
medische dienst K.L.M., ir. Lugten,
technische dienst K.L.M., mr. Kore-
man, secretaris general operations K.
LM., ir. Groothoff, chef telegrafist
Indiëroute K.L.M., ir. Falkenhagen.
rijksluchtvaartdienst, mej. Fransz,
secretaresse K.L.M. vliegbedrijf, als
mede een vertegenwoordiger van de
rijksrecherche en van de K.L.M.-re-
cherche.
VERSLAGENHEID IN DE VER.
STATEN.
Het eerste nieuws over de ramp
met de „Franeker" kwam te Iaat om
in de New Yorkse ochtendbladen te
worden opgenomen, maar de nieuws
uitzending van des morgens 8 uur
bracht het verpletterende bericht aan
de ontbijttafels van millioenen Ame-
rikaansche gezinnen, die de beroem
de verslaggevers van naam hadden
leren kennen en waarderen. Het
nieuws van het verongelukken van
deze prominente journalisten, die een
zo representatieve groep vormden als
maar mogelijk was, heeft in brede
kringen en in alle lagen van de Ame
rikaanse bevolking verslagenheid ge
wekt.
Door het gebruik in de V.S. om de
naam van de journalist te vermelden
bij zijn artikel, zijn de groten onder
hen veel beter bij het publiek bekend
dan elders het geval is. Op plaatsen
waar journalisten vaak bijeenkomen,,
zoals de perskamer van het departe
ment van buitenlandse zaken te
Washington, heerste gisterochtend
een neerslachtige stemming over het
verlies van zovele geëerde collega's.
BERGING DER SLACHTOFFERS.
Heden zijn nog acht lichamen van
slachtoffers geborgen. Dit maakt te-
zamesn met de drie en dertig, welke
gisteren reeds naar Bombay zijn
overgebracht, in totaal een en veer
tig. Naar de overblijselen van vier
der omgekomenen wordt nog ge
zocht.
Loy Henderson ,de Amerikaanse
ambassadeur te New Delhi, heeft van
de 33 naar Bombap gebrachte licha
men er tien geïdentificeerd onder
welke acht van Amerikaanse jour
nalisten.
VLIEGTUIG NEERGESTORT OP DE
TOURMALET
Een vliegtuig, dat de Ronde van
Frankrijk volgde is neergestort op de
pas van de Tourmalet. De bestuur
der werd hierbij levensgevaarlijk
gewond, de enige inzittende passa
gier was op slag dood.
ITALIAANS MILITAIR VLIEGTUIG
NEERGESTORT.
Een Spitfire van de Italiaanse
luchtmacht is brandend neergestort
op een militair vliegveld nabij Brey-
cia. De piloot kwam om het leven.
HET WRAK VAN DE „FRANEKER"
gen?" Plotseling sloeg hij de man, die
zat te roken, op een oog. Daarna be
gon een vechtpartij, waaraan tenslot
te door de stewardess een einde werd
gemaakt.
Volgens een andere passagiere was
de man, die de eerste klap had ge
geven, uit een droom ontwaakt.
Sen fcoMeitje...
Het genieten van de natuur is een
gave Gods, die men zichzelf niet ge
ven, maar ook niet ontnemen kan.