CEASE-FIRE
Werkcomité K.N.I.P. steunt
Sukarno
ZONDAG 10 JULI
De West-Europese
economische crisis
ZATERDAG 9 JULI 1949
40ste JAARGANG No. 11740
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Het koperen feest
van de week
Bur. Papengracht 32, Telel. 70015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mud., 14.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
O UK ARNO is, vergezeld van zijn
eerste minister Moh. Hatta, deze
week in zijn residentie terugge
keerd. Hetgeen gepaard is gegaan met
veel gejuich, gezwaai van vlaggetjes
en van „Merdeka"-roepen. Dat is al
les heel normaal. Zelfs zouden wij
het houden van redevoeringen, waar
in gesproken wordt van voorzetting
van de strijd om de onafhankelijk
heid, niet al te zwaar willen opne
men. Er moet op zulke ogenblikken
wel eens stoom worden afgeblazen en
bij zo'n geweldige „overwinning" als
het herstel van het republikeinse be
wind in de republikeinse hoofdstad
is het natuurlijk heel erg moeilijk
om geen overwinningskreten te sla
ken en daarbij niet over te slaan tot
strijdkreten. Maar sommige rede
voeringen gaan toch wel heel ver
Als bijv. de vice-voorzitter van het
werkcomité van het K.N.I.P. in zijn
begroetingsrede uitroept: „Wij zijn
niet vrij geworden om maatregelen
te nemen, die de positie van ons le
ger zouden kunnen verzwakken door
in te stemmen met een kunstmatige
overeenkomst tot staken van het vu
ren en wapenstilstand" als, herha
len wij, zo'n vice-voorzitter zulk een
taal uitslaat, dan houden we ons hart
vast. Want hier heeft hij nu juist het
tere punt van de beginnende samen
werking te pakken. De Nederlanders
hebben het eerst de hand uitgesto
ken en Sukarno c.s. laten terugke
ren in volle vrijheid, de volgende stap
moet van de zijde van de Republiek
komen en moet een bevel zijn, om
het vuren te staken. Hoe dat precies
zal moeten gaan, daarover is nog
geen definitief accoord bereikt, maar
de leiders hebben hun woord gege
ven, dat zij in die richting zouden
streven. Zullen zij, gezien zulke re
devoeringen als van bovengenoemde
vice-voorzitter, hun belofte kunnen
houden? Of zullen zij weer zwichten
voor een fanatieke oppositie, zoals zij
vroeger al meer gedaan hebben? In
dit opzicht is het teleurstelend, zoals
dr. v. Royen Donderdag in een vraag
gesprek voor de radio te Batavia op
merkte, dat geen van de hoge lei
ders, zelfs de sultan van Djokja
karta niet ook maar met één woord
repte van de noodzakelijkheid om nu
met vechten uit te scheiden. Het
heeft er veel van weg, dat het „cease
fire" (uitscheiden met vuren) een
„please-fire" (vuren alsjeblieft!)
gaat worden zoals een Bataviaas
blad zich snedig uitdrukte. Wij wil
len de houding van de republikeinse
leiders nu nog niet afmeten naar de
eerste in een vrijheidsroes uitgespro
ken redevoeringen; het kan van wijs
beleid getuigen om de stoom maar
even te laten afblazen. Maar tot een
optimisme, als minister van Maar-
seveen aan de dag legde na zijn te
rugkeer uit Indonesië, kunnen wij
ons nog niet opwerken.
r\E AMERIKAANSE journalisten,
die naar Indonesië zijn gereisd en
daar vrijelijk hun neus hebben kun
nen steken in de vraagstukken van
onze Archipel, hebben blijkbaar toch
v/el iets geleerd. Oe Aerikanen heb
ben de Indonesische kwestie altijd
vrij simplistisch bekeken. Voor de
„man in the street" was Holland de
grote kwajongen, die zijn kleiner
broertje, dat ook wat vrijheid wilde
hebben, een pak slaag gaf. Voor de
Amerikaanse staatslieden was het
primair een kwestie van tegenhou
den van het Aziatisch communisme,
dat zij het beste meenden te kunnen
tegenhouden door het de nationalisti
sche wind uit de zeilen te nemen en
de volken van Indonesië te steunen
in hun vrijheidsstrijd. Voor de Ame
rikaanse kooplui was het een kwestie
van geld-verdienen en zij meenden
aan de Indonesiërs meer te kunnen
verdienen dan aan de Nederlanders.
De jounalisten hebben nu gezien,
dat het vraagstuk toch wel iets meer
gecompliceerd is en dat met name de
macht en de invloed van de Indone
sische leiders niet zo groot is als de
ze zelf het doen voorkomen
De republikeinse leiders voelen
zich nu wel heel behagelijk in 't zon
netje van de internationale belang
stelling en de inmenging van de Vei
ligheidsraad heeft hun geen wind
eieren gelegd, maar nu komt het er
op aan, om te tonen wat zij waard
zijn. En de Amerikaanse journalisten
hebben daaromtrent enige ervaringen
opgedaan. Zo schreef bijv. Newton:
„Naar hetgeen ik er persoonlijk
van gezien heb, zou ik niet zeggen,
dat Sukarno op meer dan tien pro
cent van de bevolking zal kunnen
rekenen .welke dan nog door Japan
gedrilde elementen zouden zijn."
Een ander zeer gezaghebbend jour
nalist, de bekende Amerikaan Kni
ckerbocker zei zelfs ronduit: „Neder
land is om voor mij onbegrijpelijke
redenen door de UNO zowel als door
de Verenigde Staten steeds opge
jaagd en achter de broek gezeten. Dit
heeft enorme risico's meegebracht
want is het niet zo, dat ieder, die ge
confronteerd wordt met de gecompli
ceerde wereldproblemen, moet uit
vinden wat de bedoeling van Moskou
is. om zijn houding te bepalen? In
dit geval was Moskou's parool:
„Krijg de Nederlanders er uit". Het
onze had daar lijnrecht tegenover
moeten staan."
Wanneer deze journalisten hun
landgenoten in dezelfde zin voorlich
ten, is er kans. dat de Amerikanen
iets anders gaan denken over hun
c ~n aandeel in deze hele affaire.
'"'tussen is er evenwel heel wat
'knoeid en het inzicht komt te
laat.
Eerste bijeenkomst republikeins
kabinet
JLJET WERKCOMITé van het K. N. I. P. (voorlopige republikeinse par
lement) kwam Woensdag in infor mele zitting bijeen. Enige leden ver
klaarden, dat het werkcomité hoogstwaarschijnlijk een motie van ver
trouwen in het regeringsbeleid zal in dienen, aldus seint een correspon
dent van Aneta. Deze meldt voorts, dat eind deze week of begin volgen
de week het republikeinse kabinet v oor het eerst sedert de terugkeer van
de republikeinse regering bijeenkomt. Ofschoon over het vraagstuk van
de Ronde Tafel-conferentie pas na de kabinetszitting zal worden beslist,
wordt thans reeds verwacht, dat MohHatta als voorzitter van de repu
blikeinse delegatie zal optreden. De delegatie zal uit ongeveer twintig
personen bestaan.
Buurman v. Vreeden
legercommandant
in Indonesië
NOODREGERING NAAR DJOKJA.
De republikeinse noodregering op
Sumatra zal haar belangrijkste lei
der naar Djokja sturen, teneinde
daar te confereren met Sukarno en
Hatta over maatregelen, die geno
men moeten worden in verband met
de overdracht van het centrale gezag
aan de nieuwe regering. Te Singapo
re zijn mededelingen ontvangen,
waaruit blijkt, dat dr. Sjafruddin,
leider van de noodregering, en Luk-
man Hakïm, minister van Financiën,
op 10 Juli van Padang zullen ver
trekken.
GAAT DR. v. ROYEN NOG NAAR
DJOKJA?
Een rechtstreekse bevestiging van
het gerucht, dat dr. Van Royen bin
nenkort naar Djokja zal reizen om
daar o.m. Sukarno te ontmoeten, kon
in kringen van de Nederlandse dele
gatie aan de politieke correspondent
van Aneta niet worden gegeven. Men
zeide, dat nog geen officiële uitnodi
ging daartoe door dr. Van Royen was
ontvangen.
In verantwoordelijke Nederlandse
kringen te Batavia wees men in dit
verband op de redevoeringen, welke
verschillende republikeinse leiders in
de afgelopen dagen te Djokja heb
ben gehouden. Men achtte de toon
van deze redevoeringen wel zeer
verschillend van de geest, waarin
de vergaderingen van de delegaties
gehouden werden.
Men zeide zich te kunnen voorstel
len, dat dr. Van Royen, indien deze
redevoeringen de stemming zouden
weergeven, die thans te Djokja
'heerst, een eventueel bezoek zou uit
stellen tot uit de republikeinse hoofd
stad klanken zouden worden gehoord,
die meer in overeenstemming zijn
met de geest van de overeenkomst
van dr. van Royen en Moh. Rum.
Praag begeert de
kerkschatten
EEN ACTIE TOT ONTEIGENING.
De steeds slechter wordende eco
nomische toestand is voor de Tsje-
choslowaakse regering aanleiding
zich aan de eigendomsrechten van
de Katholieke Kerk te vergrijpen.
Reeds twee jaar geleden werden in.
alle kerken kostbare tapijten en
wandbekledingen in beslag genomen.
Deze maatregel leverde de Staat
echter weinig winst op, daar een
groot gedeelte van de geroofde goe
deren op geheimzinnige wijze in de
particuliere handel terecht kwam.
De thans gevoerde actie heeft de
onteigening van alle kerkelijke
kunstschatten ten doel, zoals b.v.
schilderijen, beeldhouwwerken,
smeedijzeren werkstukken, wandbe-
kleding, gouden monstransen en va
ten uit kostbaar metaal. Bij de actie
van 2 jaar geleden ging 90 pet. van
de geroofde kunstschatten door be
drog en diefstal verloren. Thans
len getroffen-om dit te verhinderen.
Welingelichte kringen zijn van
mening, dat deze gestolen kerkeigen
dommen voor dollars en sterlings
zullen worden uitgevoerd. Men zou
er dan mee kunnen rekenen, dat men
met een paar maanden in de Ame
rikaanse antiquariaten voorwerpen
kan aantreffen, die voor kort nog de
Katholieke kerken in Tsjechoslowa-
kijë versierden.
Bij K.B. van 8 Juli is benoemd bij
het K.N.I.L. tot lt. generaal, comman
dant van het leger en hoofd van lie
departement van oorlog in Indonesië
de met de waarneming van het leger-
commando in Indonesië belaste ge
neraal majoor van de generale staf
van het K.N.I.-leger D. C. Buurman
van Vreeden.
Lt. generaal D. C. Buurman van
Vreeden werd op 16 Juni 1902 te Su-
rakarta geboren. Hij werd in 1921
cadet aan de K.M.A. te %eda. In 1925
werd hij tweede luitenant der artil
lerie van het K.N.I.L.1928 eerste lui
tenant. In 1939 volgde zijn benoeming
tot kapitein.
Op last van de gouverneur gene
raal vertrok hij in de eerste week
van Maart 1942 naar Australië, waar
hij werkzaam was bij de herschikking
van onze troepen. In 1942 werd hij
majoor en in '43 overgeplaatst naar
de generale staf en tijdelijk benoemd
tot kolonel en aangewezen als mili
taire attaché te Tsjungking. In '44
werd hij effectief benoemd tot lt.
kolonel en '46 tot kolonel. In '46
volgde zijn benoeming tot generaal
majoor en zijn aanstelling tot chef
van het K.N.I.L.
SPELDJESDAG
Katholiek Thuisfront
LANDING OP EEN MUNITIE
OPSLAGPLAATS.
Een particulier vliegtuig moest we
gens slecht weer bij Savanna (Illi
nois) landen op een terrein, dat er
als een gewoon grasland uitzag. De
bestuurder-eigenaar klom ongedeerd
uit zijn toestel en werd ontvangen
door een groep Amerikaanse leger-
functionarissen, die hem zeiden, dat
hij was geland op een terrein, waar
vlak onder de grond tonnen munitie
lagen opgeslagen. Het gewicht van
het vliegtuig had deze munitie tot
ontploffing kunnen brengen. Het toe
stel werd voorzichtig op de weg ge
trokken, vanwaar het weer kon star
ten.
DE VLOOTMANOEUVRES DER
WESTERSE UNIE Een sea fury
van de luchtmacht onderneemt een
aanval op het Nederlandse escorte-
rings vaartuig „Johan Maurits'"
DE LAATSTE DAG VAN DE GE-1 Nederlandse escorteringsvaartuig
COMBINEERDE VLOOTMANOEU- „Johan Maurits" bedient een Oerli-
VRES DER W. UNIE. Een der kon tijdens een aanval van „vijande-
manschappenen aan boord van het I lijke" vliegtuigen.
De zaak wordt ernstig aangepakt
Volgens te Washington circulerende berichten zullen over 6 of 8 we
ken nieuwe besprekingen worden gehouden tussen Britse en Ameri
kaanse autoriteiten voor het uitwerken van een oplossing op lange ter
mijn voor de Britse economische crisis. Door enkele diplomatieke auto
riteiten werd verklaard, dat het probleem thans zo ernstig wordt geacht,
dat het onwaarschijnlijk leek, dat een oplossing kon worden uitge
werkt, zonder een bijeenkomst van hoge autoriteiten. Dit zou wat de
Amerikaanse zijde betreft, vermoedelijk betekenen, dat Dean Acheson,
aan de besprekingen zou deelnemen.
NA MARSHALL-PACT EEN
SNYDER-PACT?
De Engels-Amerikaans-Canadese
financiële besprekingen die te Lon
den worden gehouden, zouden, naar
verluidt, wel eens kunnen leiden tot
het sluiten van een economisch pact
voor tien jaar, waartoe alleen de
landen van het Atlantische pact zou
den kunnen toetreden, zo schrijft de
diplomatieke redacteur van de Eve
ning Standard. Dit pact zou bijge
volg beperkt blijven tot de volgen
de landen:
De Verenigde Staten, Engeland,
Frankrijk, Canada, België, Neder
land, Luxemburg, Denemarken,
Noorwegen, Italië Portugal en IJs
land.
Het zou tevens een herziening van
het plan van Marshall noodzakelijk
maken.
ZWITSERLAND PROTESTEERT
BIJ ROEMENIë.
Zwitserland heeft besloten scherp
bij de Roemeense regering te protes
teren tegen de veroordeling van
Zwitserse onderdanen in Roemenië.
Verschillende Zwitsers werden n.l.
veroordeeld tot vonnissen variërend
van zes maanden tot enige jaren ge
vangenisstraf, beschuldigd van fisca
le misdrijven.
De aanleiding tot deze vonnissen is.
dat de Roemeen Vitianu de vorige
maand door een Zwitsers gerechtshof
•tot 18 maanden dwangarbeid werd
veroordeeld onder beschuldiging van
economische spionnage.
De Roemeense autoriteiten arres
teerden daarop 30 Zwitserse onder
danen.
AMERIKAANSE MARINE-
VLIEGTUIG VERONGELUKT.
Uit Balbao (Midden-Amerika)
wordt gemeld, dat een patrouille
vliegtuig van de Amerikaanse mari
ne met negen man aan boord giste
ren in de lucht in brand is geslogen
en bij Coco Colovcz in zee gestort.
Een Boeing „Stratocruiser" van de
Pan American Airways, die met 57
passagiers op weg was van New York
naar Londen, is een half uur na het
vertrek op het vliegveld van New
York teruggekeerd. De gezagvoerder
verklaarde, dat boven zee een der
motoren kuren begon te vertonen en
dat hij het daarorn raadzaam achtte
terug te keren. Onmiddellijk nadat
de storing ontdekt was, liet de be
manning vijf duizend liter benzine
weglopen. Het vliegtuig had onder
delen aan boord voor de PAAA-Stra-
tocruiser, die Donderdag wegens mo
torstoring boven de Atlantische
Oceaan naar het Ierse vliegveld
Shannon was teruggevlogen.
Is het weer mis
STOPZETTING GOEDEREN
VERVOER VIA LUEBECK
Alle Duits goederenvervoer naar
Berlijn via de interzonale controle
post bij Luebeck is op order van de
Sowjetrussische autoriteiten opge
schort.
Volgens de Sowjetrussische grens-
functionaris, die zijn Britse collega
te Luebeck hiervan verwittigde en
verklaarde op hoger gezag te hande
len, geldt dit verbod tot nader or
der". Lege vrachtauto's, personen
auto's en bussen mogen passeren.
Volgens een Britse woordvoerder
te Berlijn is dit een schending van
de overeenkomst te Parijs der vier
ministers en zal de zaak worden on
derzocht.
INTERZONAAL VRIJGEBIED TE
BONN.
Op de intergeallieerde conferentie,
die Vrijdag te Bonn is gehouden, is
besloten tot de oprichting van een
geallieerd en interzonaal vrijgebied
op een gedeelte van het grondgebied
van de stad Eonn, die als de zetel
van de voorlopige bondsregering van
West-Duitsland is aangewezen, aldus
is in een na afloop der conferentie
uitgegeven communiqué verklaard.
Het geallieerd en interzonaal vrij
gebied zal een oppervlakte beslaan
van ongeveer 12 km. lengte en 12
km. breedte. Onmiddellijk zal een
voorlopig intergeallieerd bureau wor
den opgericht.
De Belgische troepen zullen Bonn
verlaten. Er is evenwel een uitzonde
ring gemaakt voor de residentie van
generaal Piron en de zes huizen, die
door zijn legerstaf worden bezet.
MAXIMUM SNELHEID WEG DOOR
VLIEGKAMP VALKENBURG.
De K.N.A.C. wijst er op, dat auto
mobilisten zich de laatste tijd niet
meer houden aan de maximum snel
heid van 40 km. per uur op de
openbare weg door het Marinevlieg
kamp Valkenburg. Deze weg is de
verbinding tussen Wassenaar en Kat
wijk en Noordwijk. De waarnemend
commandant van het vliegveld heeft
aan de Marechaussee verzocht op de
toepassing van de voorgeschreven
maximum snelheid toezicht te hou
den en proces-verbaal op te maken,
zodra de veiligheid van het verkeer
in gevaar wordt gebracht. Mocht
blijken, dat automobilisten zich des
ondanks toch niet aan de snelheid van
40 km. per uur houden, dan zou hij
zich genoodzaakt zien de weg weer
voor het verkeer af te sluiten.
De Belgische
kabinetscrisis
VAN CAUWELAERT ZIET GEEN
ONOVERKOMELIJKE MOEILIJK
HEDEN.
Informateur Frans van Cauwelaert
heeft de journalisten gisteravond me
degedeeld, dat hij de indruk heeft,
in de loop van de volgende week aan
de hand der ingewonnen inlichtingen
de basis te kunnen leggen voor de
vorming van een nieuw kabinet. „Ik
zie op het ogenblik geen onoverwin
nelijke moeilijkheden meer", zo zei
de hij. Naar hij verder verklaarde,
heeft de koningskwestie tijdens de
besprekingen op de voorgrond ge
staan. Ook aan he* werkloosheids
vraagstuk en aan de economische pro
blemen is echter veel aandacht ge
wijd.
In politieke kringen is men voor
oordeel, dat waarschijnlijk een drie
ledige regering gevormd zal worden
en dat men ernaar zal streven de ko
ningskwestie op te lossen door een
volksstemming. Van Cauwelaert zou
evenwel niet van tevoren een be
paald percentage willen vaststellen
(de socialisten zouden er namelijk
op hebben aangedrongen, dat de ko
ning 2/3 van het aantal stemmen op
zich moet verenigen alvorens te kun
nen terugkeren) en van oordeel zijn,
dat de vorst uit het resultaat van de
volksstemming zelf de conclusie
moet trekken of hij zal terugkeren
dan wel aftreden.
OOK AL DEVALUEREN ANDERE
LANDEN
Ook al zouden andere Europese
landen overgaan tot devaluatie, Bel
gië zal zijn franc op de tegenwoordi
ge waarde handhaven.
In de Belgische regerings- en fi
nanciële kringen werden gisteren
hiervoor de volgende redenen ge
noemd:
1. De positie van de Belgische
goudvoorraad is uitmuntend. De Bel
gische nationale bank heeft haar
voorraden in het laatste halve
jaar verhoogd met drie milliard tot
30,859 milliard francs.
2. De laatste sporen van inflatie
z(jn met succes verdreven en zelfs
de nieuwe credieten, welke België
volgens het nieuwe inter-Europese
handels- en .betalingsstelsel zal moe
ten verstrekken aan Engeland Frank
rijk en Nederland zullen vermoede
lijk geen nieuwe inflatie teweeg
brengen.
3. De Belgische export, die de
laatste zes maanden tot ongeëven
aarde omvang is gestegen, handhaaft
de stijgende lijn. In de eerste zes
maanden van 1949 heeft België voor
een bedrag van 42 milliard Belgische
francs aan goederen uitgevoerd te
gen 35.8 milliard in het eerste half
jaar van 1948.
In geval van een herziening van
de koers van het pond sterling en
andere Europese valuta's en hand
having van de koers v. d. Belgische
franc op het tegenwoordige niveau,
zou de export van Belgische goede
ren, waarvan sommige voor menig
Europees land onbetaalbaar zouden
worden, natuurlijk afnemen. De Bel
gische autoriteiten zijn op een derge
lijke toestand voorbereid. Zij zijn
van mening, dat de crisis, die dan
de Belgische industrie zou treffen,
„een harde, maar gezonde schok" zou
zijn. Fabrieken die nu een „kunst
matig'' bestaan leiden, zouden daa
verdwijnen, evenals industrieën die
niet van belang zijn. Er liggen te
Brussel al plannen gereed om de
werkloosheid, die er het gevolg van
zou zijn, te bestrijden.
De staking in de
Londense haven
MAANDAG AFKONDIGING
NOODTOESTAND?
James Chuter Ede, de Engelse
minister van binnenlandse zaken,
heeft Vrijdagavond in het Lagerhuis
meegedeeld, dat de regering heeft
besloten, de koning te adviseren,
wanneer het werk in de Londense
haven Maandagmorgen niet op alle
schepen hervat wordt, op grond van
de hem in 1920 wettelijk toegekende
speciale bevoegdheid de noodtoestand
uit te roepen. De wet van 1920 maakt
het treffen van maatregelen moge
lijk om degemeenschap de belang
rijkste levensbehoeften te verzeke
ren.
Volgens Ede is het geschil dat ver
leden week begon, toen de havenar
beiders twee Canadese schepen wei
gerden te lossen, die betrokken zijn
bij de staking van de Canadese zee-
hedenverbond geen „wettig indus
trieel geschil, doch een uitdaging
van het gehele staatsgezag."
Enkele uren na de bekendmaking
van Ede besloten 400 leden van de
bond van waterdragers, lichterman-
nen, slepers en schippers zich aan
te sluiten bij de 10.213 stakende ha
venarbeiders. Men verwacht dat het
werk in de havens practisch geheel
zou komen stil te liggen, indien deze
arbeiders, die belangrijke functies in
het havenverkeer verrichten, hun
staking uitvoeren.
£en (koAAeltj.£...
De tijd gaat niet voorbij, maar wij
gaan heen
