Ontrtiming van Djokja
geschiedde ordelijk
De Tsjechische luchtmacht
in liquidatie
Ex-N.S.B.-er heeft eer en
naam te verliezen
goede
Directeur: C. M. VAN EVMERSVKLD.
Hoofdredacteur: TH. VPLMEE.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN .DE BURCHT"
VRIJDAG 1 JULI 1949
40ste JAARGANG
No. 11733
Gottwald houdt
geen vliegers
meer over
Bur. Papengracht 2, Telei. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50
De sutan was danig opgelucht
DE TERUGTOfHT van de Nederlandse troepen uit Djokja en de be
zetting door le republikeinen is, zo meldt Associated Press, het
enige persbuxeai dat is toegestaan een verslaggever naar de republi
keinse hoofdstaf te zenden, ordelijk en rustig verlopen. Precies op het
vastgestelde ogdblik trokken de republikeinse troepen de stad van het
Zuiden en het Noordoosten binnen. Zij hadden opdracht minstens 250 m
afstand te bewren tussen hen en de terugtrekkende Nederlandse troe
pen. De twee roepenafdelingen konden elkaar zien, maar het contact
werd onderhollen door militaire waarnemers der Verenigde Naties, die
in wit-geschilörde jeeps met blauwe vlaggen tussen haar heen en weer
reden.
Stafofficiere van de Nederlandse
troepen hebbn aan de waarnemers
der Verenigd- Naties gemeld, dat op
één punt eeheden van de T.N.I.
slechts een estand van negen meter
bewaarden ret de Nederlandse ach
terhoede. Ovrigens is volgens mili
taire waarnfifers de overdracht pre
cies volgenshet plan verlopen. Toen
de verslagever van Associated
Press met e sultan een tocht door
de stad makte, trokken de republi
keinse tropen nog steeds de stad
binnen. Demeesten hunner droegen
geen unifrmen en schoenen, maar
zij waren ;oed bewapend met aller
lei soorter geweren. De sultan toon
de zich ogelucht, aldus de verslag
gever, dal de evacuatie zo goed ver
lopen wa-
In verbad met het verbod tot toe
lating va Nederlandse journalisten
te Djokj. heeft de Verenigde Dag
bladpers. omvattend de Indonesi
sche, Ch'iese en Europese pers, aan
de sulta van Djokja een telegram
gezand® waarin verzocht wordt
om oniiddellijke intrekking van
het verod. „Het verbod brengt een
juiste jeuwsvoorziening in gevaar;
de jouaalisten aanvaarden even
tueel H risico", zo wordt gezegd.
De Nieuwsgier" schrijft in dit
verbad: „Een slecht begin". Het
blad loemt twee bezwaren: „Een
nieuwUidperk wordt ingeluid met
uitgebroken discriminatie tegen de
Nedejanders, ook al wordt deze uit-
geoeqid voor hun bestwil, en
voorti het algemeen en principieel
bezwnr tegen elke belemmering
van rijheid van informatie van de
pers,:olang zich daartegen niet zeer
belar rijke landsbelangen verzet-
ten."Het blad hoopt, dat de sultan
alsno zijn beslissing herziet, mede
ter /ille van het republikeinse
preitje.
In ;en radiorede heeft de sultan
gistem een beroep gedaan op het
Indorsische volk om zijn strijd
voor de vrijheid in samenwerking
m'et e vorige delen van Indonesië
voortte zetten. Deze samenwerking
moet worden gezocht met de Indo
nesië; op Java, Oost-ïndonesië, op
Borm en Sumatra. Hij drong aan
op giter eenheid dan te voren. De-
genei die wanordelijkheden zouden
plege bedreigde hij met strenge
straffn. De sultan legde er de na
druk >p, dat uitsluitend het natio
nale ïger wapens mag bezitten.
RDIOREDE SULTAN VAN
DJOGJA.
In en radiorede voor radio-Djog-
ja he t de sultan van Djogja ver
klaart dat van 30 Juni af de ge
hele ïsidentie Djogjakarta terug is
in haüen van de republikeinse re
gering
„De:erugkeer van de republikei
nen inDjogja is een phase in de gi
gantism strijd van het gehele In-
donesirhe volk, zeide hij. De repu
bliek, ie thans slechts een deel van
haar gbied terugwon, zal de strijd
voortwten, zij aan zij met de volken
van P;undan, Oost-Indonesië, Bor
neo, Sinatra en de andere deelgebie
den, zdat onze gemeenschappelijke
doelsteingen kunnen worden gerea-
liseerd.Wij dienen de eenheid on
der on te bevorderen en te hand
haven. In het verleden was onze
strijd Ar deel d en verzwakt doordat
somman van ons de essentiële be
langen an de staat vergaten te stel
len bom de bijzondere belangen
van ee groep of partij. Daarom
dient toe republikeinse regering
verandel te worden. Bovendien zul
len ter\lle van de staatsveiligheid
alle gewoende eenheden onder com
mando in de T.N.I. geplaatst wor
den. Iardoor voorkomen wij
krachtsvispilling en verkleinen wij
de mogelkheid tot provocaties, wel
ke ons Vjrtdurend bedreigt."
De sulta, die de rede aanving met
de aanhe „wapenbroeders", eindig
de met ,Zet de strijd voort. Eens
vrij altijwrij".
Grotnten-uitvoer
sopgezet
De uitv^r van groenten naar
Duitsland i gisteren door het be
drijfschap v»r groenten en fruit tot
nader ordei stopgezet. Zoals men
weet was d uitvoer Woensdag her
vat voor ee hoeveelheid ter waar
de van 250ilo dollar per week. Dit
contingent "as echter Sn één dag
uitgeput.
De regelih zoals die nu is biedt
dus geen vmrborg voor een goed
verloop varij.e uitvoer van onze
tmnboüwprodcten naar Duitsland.
Er worden n pogingen gedaan om
een gunstigerpegeling te krijgen.
REPUBLIKEINS
GEZAG OVER DJOKJAKARTA
Trein rijdt weer
in Berlijn
Na een onderbreking van 41 da
gen tengevolge van de spoorwegsta
king in West-Berlijn is Vrijdagmor
gen vroeg de volledige dienst op de
Berlijnse bovengrondse spoorweg
hervat.
In de afgelopen periode reed de
S-baan slechts in een klein gedéel-
te van de Sowjet-sector.
ZIJ VLOGEN UIT DE RODE KOOI
EEN aantal cadetten van de academie voor de Tsjechische Lucht
macht in Hradec Krlove, zijn uit Tsjecho-slowakije gevlucht. Zij zijn
gisteren in Wenen aangekomen. De cadetten vertelden, dat velen van
hun kameraden, die er niet in slaagden te ontsnappen, hun sterke anti
communistische gevoelens delen. Slechts dertig van de tachtig leerlin
gen, die in 1947 op de luohtvaartacademie kwamen, zijn geslaagd. De
meesten zakten voor hun examen omdat zij „politiek onbetrouwbaar"
waren, ondanks het feit dat tijdens de opleiding grote zorg is besteed
aan hun politieke scholing. Lessen over het Marxisme namen evenveel
tijd in beslag als de studie van navigatie en andere technische vakken.
Alle studenten, die in Wenen zijn vertrouwde piloten, krijgen slechts
- voor een kwartier benzine. Deze
aangekomen, hebben gevraagd
opgenomen te worden in de R.A.F.
Velen van hen zijn tot nu toe in
Tsjechoslowakije gebleven omdat zij
wilden wachten tot zij voldoende
ervaren zouden zijn om voor opne
ming in de Britse luchtmacht in
aanmerking te komen.
Hun vlucht betekent een ernstig
verlies voor de Tsjechische strijd
krachten. omdat de piloten die zijn
achtergebleven, meestal te oud zijn
voor actieve dienst. Nog slechts 50
van de 400 piloten, die tijdens de
staatsgreep van Februari 1948 in
dienst waren, verblijven nog in
Tsjechoslowakije.
e Tsjechische regering heeft
strenge maatregelen getroffen on?
de uittocht over de grenzen te voor
komen. De gehele grensbewaking is
gereorganiseerd; alle officieren en
onderofficieren, die verdacht wer
den van hulp aan vluchtelingen, zijn
vervangen. Vluchten per vliegtuig is
vrijwel onmogelijk gemaakt. Ver
schillende eskaders zijn overge
bracht naar Slowakije, van waaruit
de Tsjechische jagers geen vliegveld
in vrij Europa kunnen bereiken. De
hangars en de vliegvelden worden
streng bewaakt en de grenzen wor
den gecontroleerd met vliegtuigen.
Vlieetuigen. die voor oefenvluchten
opstijgen krijgen slechts benzine
voor tien minuten. Zelfs de vliegtui
gen, die patrouilleren boven de
grenzen en die bemand zijn met
DE FRIESE KANAALWERKEN
Er zit de laatste tijd behoorlijk
schot in de Friese kanaalwerken
(het grootscheepswater Groningen
IJselmeer met een aftakking naar
Harlingen). Vooral de bouw van de
grote bruggen over de kanalen schiet
flink op. Een overzicht van de werk
zaamheden bij de aanleg der kade
muren en van de brug te Franeker.
MINISTER STIKKER IN PARIJS
Dé minister van buitenlandse za
ken, mr D. U. Stikker, heeft heden
middag te Parijr besprekingen ge
voerd met vertegenwoordigers der
Marshall landen over de moeilijkhe
den met het betalingsverkeer met
Engeland Sir E. Hall Patch, Brits
adviseur (1); minister D. U. Stikker,
Sir Stafford Cripps en de vertegen
woordiger der Ver. Staten Averell
Harriman, na de conferentie.
Boete geëist wegens
belediging
maatregelen hebben tot gevolg ge
had, dat in de afgelopen weken geen
Tsjechische -vluchtelingen het Wes
ten per vliegtuig hebben bereikt.
DE ONTMANTELING DER STAAL
FABRIEKEN IN HET RUHR-
GEBIED.
Een voorstel om de staalfabrieken
in het Ruhrgebied voor ontmante
ling te sparen door de eigendom in
handen der geallieerden te leggen,
is reeds twee maal door de Britse
regering verworpen, zo heeft een
woordvoerder van het ministerie
van Buitenlandse Zaken te Londen
verklaard. Hij leverde commentaar
op berichten uit Dusseldorf, dat een
groep industriëlen uit het Ruhrge
bied voorgesteld heeft, acht grote
staalfabrieken en 214 kleinere be
drijven, die alle op het ontmante
lingsprogram staan, onder controle
van de geallieerden te plaatsen.
Amerika en Frankrijk hebben
reeds een later plan, dat steun vond
bi.i verschillende leden van de com-
missie-Humprey, om de Thyssen-
fabrieken te Hamborn in werking te
houden, waarbij de eigendom in ge
allieerde handen over zou gaan,
verworpen en men acht het te Lon
den zeker, dat. Engeland zulks ins
gelijks zal doen. Lord Henderson zal
naar men verwacht spoedig een
verklaring hieromtrent in het Brit
se Hogerhuis afleggen.
FRANSE PARACHUTISTEN IN
ENGELAND OMGEKOMEN.
Vijf Franse parachutisten zijn om
het leven gekomen bij een ontplof
fing, welke zich Donderdag voor
deed op het oefenterrein van een
vlootluchtmacht-basis in Engeland.
A.F.P, meldt, dat nog zes andere
Franse parachutisten ernstig gewond
werden.
VLIEGTUIGBOTSING BOVEN DE
ARDENNEN.
Twee Spitfires van de Belgische
basis te Florennes (Aarlen) zijn
gisteren boven de Ardennen in de
nabijheid van Grune (Nassogne) in
de mist met elkaar in botsing ge
komen en neergestort. De beide pi
loten werden op slag gedood.
DE DROOGTE IN DE VERENIGDE
STATEN.
Door landbouwautoriteiten van de
Amerikaanse staat Massachusetts is
verklaard, dat de schade, welke na
een maand van droogte aan de te
velde staande gewassen en aan de
fruitteelt in de Zuidelijke staten van
Nieuw-Engeland is toegebracht,
thans een „catastrophaal" stadium
heeft bereikt. In dit gebied is 20
van de hooioogst door het aanhou
dende droge weer verloren gegaan.
De grootste schade is aan weilanden
aangericht. In vele plaatsen moet
het vee op stal blijven staan, daar
het niet in de weiden kan worden
gezonden.
Er bestaat nog geen onmiddellijk
vooruitzicht op regenval in de door
de droogte geteisterde gebieden.
New York City heeft thans 35
achtereenvolgende dagen zonder re
genval gehad, hetgeen bijna een
record is. In de staat New Jersey
heeft het gedurende 39 dagen niet
noemenswaard geregend.
Verzet in Katholiek
Slowakije
POLITIEMACHT IN BRATISLAWA
VERSTERKT
De maatregelen van de commu
nistische regering te Praag tegen de
Katholieke bisschoppen en geeste
lijken hebben tot verzet geleid, spe
ciaal in het overwegend Katholieke
Slowakije. Zoals reeds gisteren ge
meld hebben in verscheidene plaat
sen de Katholieke bewoners gewa
pende patrouilles gevormd om hun
geestelijken te beschermen en de
pastorieën te bewaken. In de Slo
waakse hoofdstad Bratislawa is het
rustig, maar de politiemacht is ver
sterkt.
Naar verluidt zou aan elke Sloj
waakse politieman een Tsjechisch
politiebeambte zijn toegevoegd,
vastberaden houding van 3.000 ge
lovigen, die 19 Juni aan de bedevaart
naar Marianka (welke in Mei w
verboden) hebben deelgenomen en
die dag een optocht hebben gehou
den in de straten van de hoofdstad
zou diepe indruk hebben gemaakt.
Verder wordt verklaard dat de
elementen, die tot de pseudo-„Ka-
tholieke Actie" zijn toegetreden een
onbetekenende minderheid vormen
en dat de gehele Katholieke bevol
king, vooral in de dorpen, bereid is
haar priesters te verdedigen.
Twaalfhonderd mensen wachtten
Zaterdag in een kerk, dicht bij Praag
op mgr Beran, die daar de priester
wijding zou toedienen aan enige stu
denten van het groot-seminarie. Een
uur te laat arriveerde de wagen van
de' aartsbisschop, doch deze bracht
niet mgr Beran. doch de wijbisschop
van Praag, mgr. A. Eltschkner. die
in zijn plaats de priesterwijding ver
richtte.
Wordt een ex-N.S.B.-er in zijn eer
en goede naam aangetast, als men
hem op die wijze aanspreekt en hem
in het bijzijn van anderen dus aan
zijn verleden herinnert? Deze vraag
had de Haarlemse politierechter, mr.
Peeters, te beantwoorden, toen een
vroegere illegale werker terechtstond
wegens belediging. Een ex-N.S.B.-er
had hem aangeklaagd en bovendien
nog een eis tot schadevergoeding in
gediend. De politierechter achtte de
belediging bewezen en legde verdach
te een boete op van f25 of vijftién
dagen hechtenis. Schadevergoeding
werd alleen toegestaan voor het aan
tasten van de eer en goede naam van
de voormalige politieke delinquent,
tot een bedrag van 10.
De vroegere illegale werker ont
moette de ex-NSB-er in een garage
te Haarlem, waar deze zaken wilde
doen Hij begroette hem met de woor
den: „Zo ex-NSB-er. nou sta je niet
meer in uniform met een geweer in
de hand op het Museumplein om
auto's te vorderen!" Het was een
flinke woordenwisseling geworden,
waarvan ook een parketwachter ge
tuige was, die proces-verbaal had op
gemaakt. Bovendien had 'de beledig
de een eis tot schadevergoeding laten
indienen, omdat hij daardoor geen
zaken met de garagehouder meer kon
doen.
Uit het verhoor bleek, dat de ex-
NSB-er zestien maanden straf had
ondergaan, een flinke boefe had be
taald en bovendien goederen was
kwijtgeraakt. De officier van Justitie,
mr. v d. Valk Bouman, achtte de be
lediging bewezen, hoewel hij het een
verheugend verschijnsel vond. dat de
aanklager de kwalificatie ex-NSB-er
als een belediging voelt. In dat op
zicht vond de officier van Justie,
dat wij er wel op vooruit zijn ge
gaan
Hij achtte echter geen aanleiding
RUEVI HONDERD GETUIGEN IN
ZAAK-LAGES
Op Dinsdag 5 Juli a.s. zal het Am
sterdams Bijz. Gerechtshof, een be
gin maken met de zaak tegen de be
ruchte chef van de Sicherheitsdienst
te Amsterdam, de 48-jarige Duitser
Willy Lages. Er zijn 102 getuigen op
geroepen. De dagvaarding heeft een
lengte van ca 1.25 meter.
De bussen in de
Bollenstreek
Voor Haarlemmers wordt
de stad te druk
Het bussenprobleem is nog niet uit
de doeken gedaan en in Haarlem
heeft thans een kwestie de aandacht
van het gemeentebestuur, waarbij
ook de Bollenstreek ten zeerste is be
trokken.
Vooraanstaande Haarlemmers, uit
verschillende kringen, hebben de ge
meenteraadsleden een uitvoerig rap
port gezonden over het verkeer in
de binnenstad.
Bij het verdwijnen van de tram en
de komst van de autobussen is het
verkeer in Haarlem veel drukker ge
worden en is het aantal ongelukken
belangrijk gestegen. De oorzaak zit
niet in de bus-chauffeurs, want de
meesten zijn prima berekend voor
hun taak. De rapporteurs vragen zich
af: zijn de straten te smal, is het ver
keer te druk of.is het verkeer
soms nodeloos te druk? Smalle stra
ten verbreden vraagt een werk van
tientallen jaren. Er moet dus een op
lossing gevonden worden om het no
deloos verkeer uit de stad te we
ren. De rapporteurs menen een op
lossing gevonden te hebben in bet
verplaatsen van de eindhaltes der
buitenlijnbussen. De lijnen, die ver
binding hebben met plaatsen ten
Zuiden van de stad moeten ook hun
standplaats ten Zuiden van de stad
hebben. Daaronder vallen de buslij
nen Hoofddorp, Aalsmeer. Schiphol,
Hillegom en Leiden. Met stelt voor
die bussen te parkeren op de Herten
kamplaan. Wanneer daar de tramrails
verwijderd wordt, komt er een ter
rein vrij van 80 bij 65 meter. Dat is
op de plaats, waar vroeger de Leidse
tram stopte.
Het gaat hier voor liefst niet min
der dan 322 bussen, die zich door de
stad wringen.
Vroeger had de stoomtram Haarlem
Leiden haar standplaats in Den
Hout. De passagiers stapten over
de electrische voor de stad
De bedoeling is dus tenslotte, dat
de bussen uit Leiden tot in de Haar
lemmerhout rijden en dat de passa
giers dan op een stadsbus overstap
pen.
De vraag is nu alleen maar. of de
woners van de bollenstreek dit plan
zullen toejuichen!
BOOBYTRAP VERNIELDE
POSTZAK
De ontploffing op het perron in
Amersfoort, waardoor enige tijd ge
leden een postzak verbrandde is
door dr. Froentjes in samenwerking
met de Amsterdamse recherche, tot
klaarheid gebracht. Een Amster
damse firma zou, in strijd met de
voorschriften, zg. boobytraps per post
naar Groningen hebben verzonden.
Doordat de postzak bij het vervoer
van het eerste naar het tweede per
ron te Amersfoort van de lorrie viel,
ontstond ten gevolge van de schck
zelfontbranding. In het postkantoor
in Hilversum schijnt zich eenzelfde
ontploffing te hebben voorgedaan,
waarbij vele ruiten werden vernield
voor het toewijzen der civiele vorde
ring. Mr. Kalbfleisch had die vorde
ring toegelicht, omdat zijn cliënt voor
de eerste anderhalf jaar een schade
van 150 zou hebben geleden, omdat
hij met de garagehouder geen zaken
had kunnen doen. Voorts vorderde
hij een vergoeding van 50 voor het
voeren van dit proces.
De verdediger van verdachte, mr.
Glastra, zeide, dat de garagehouder,
die geen concurrent is van de aankla
ger, het de verdachte kwalijk zou
hebben genomen, indien deze hem
niet had gezegd, dat hij met een ex-
NSB-er te doen had. Voorts vroeg de
verdediger zich af, of iemand, die
zich als politiek delinquent misdragen
heeft, een goede naam verspeelt, als
dit feit geconstateerd wordt. Pleiter
concludeerde tot vrijspraak, subsi
diair een geringe straf en afwijzing
der civiele vordering.
Na in de raadkamer te zijn geweest,
deed mr. Peeters zijn uitspraak.
„Vrije Volk",
Auto botste en
vloog in brand
EEN DODE,
5 GEWONDEN
Op de weg van Bergen op Zoom
naar Antwerpen is even over de Ne
derlandse grens in de nacht van
Woensdag op Donderdag een ernstig
ongeluk gebeurd. Een Nederlandse
reder, de heer A. Bolhuizen uit Ant
werpen, was de grenspost te Putte
gepasseerd en op weg naar huis. Hij
liet vijf Deense meisjes en jongens
in de wagen meerijden. Even voor
bij Putte sprong er een band, waar
door de heer Bolhuizen de macht
over zijn stuur verloor.
De wagen reed tegen een boom,
waarna tegen een gevel van een
huis en kantelde om.
De auto vloog in brand; met veel
moeite konden de meisjes en de jon
gens uit de wagen worden getrok-
ken.Zij waren echter ernstig gewond
en werden naar een Belgisch zieken
huis gebracht. De heer Bolhuizen
kon niet meer worden bevrijd. Zijn
lijk kon pas worden geborgen nadat -
de wagen was uitgebrand. De heer
Bolhuizen was 44 jaar oud.
In verband met de viering van het
koperen huwelijksfeest van de Ko
ningin en de Prins zal op Zaterdag
9 Juli voor het paleis Soestdijk een
défilé voor het koninklijk paar wor
den gehouden, waaraan door depu
taties uit alle delen der bevolking
zal worden deelgenomen. Dit défilé
zal gedeeltelijk 's morgens en ge
deeltelijk in de middaguren plaats
hebben.
Het défilé, dat des morgens te
10.30 uur begint, zal worden ge
opend door detachementen van de
Kon. Marine, de Kon. Landmacht en
de Luchtstrijdkrachten, voorafge-
door de Marinierskapel. De Mari
nierskapel zal zich na voor de Ko
ningin en de Prins gedefileerd te
hebben tegenover het paleis opstel
len en marsmuziek ten gehore bren
gen.
Halverwege het défilé, dat ander
half uur zal duren, zal de Kon. Mil.
Kapel meemarcheren, die na gede
fileerd te hebben de taak van de Ma
rinierskapel zal overnemen.
Het ochtend-défilé zal worden be
sloten met een vaandelgroet en met
het ten gehore brengen van het
volkslied
PROF. POSTHUMA ZWIJGT
LIEVER.
In verband met monetaire
moeilijkheden.
Prof. S. Posthuma, een der di
recteuren van de Nederlandse Bt.nk,
gevraagd naar de reden waarom hij
er van heeft afgezien op de jaarver
gadering van Nederlandse Maat
schappij 'oor Nijverheid en Handel
te Middelburg zijn aangekond-gde
rede over .De monetaire aspecten
van de Benelux" uit te spreken, gr.f
aan liet A.N.P. hiervoor de vol
gende ïi ct.'vering:
„De hiidige internationale sit u-
tie koine mij voor van dien aard te
zijn, dat ik het niet opj ortuun acht
op dit mement in het cpenbaa: ie
spreken ever de Penciux en de
daarmee samenhangende vraagstuk
ken".
£en (coM&ttjt...
OP DE ZOMER.
't Juicht alles in 't bestaan,
en heeft den plicht
Van vroolijk-zijn nog nooit zoo
blij betracht....
En 't ontevreden stadskind droomt
van glorie?
(Jacques Perk).
