S)e Ccid6e(2oti/&Mit
Vertraging, geen impasse
te Batavia
De Vier zijn het toch nog
eens geworden
Nieuwe zuivering in
rode gelederen
de
Verkiezings
propaganda
MAANDAG 20 JUNI 1949
40ste JAARGANG No. 11723
Directeur: C. M. VAN HAMEBSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Mgr. Beran in 't
voetspoor van
Kard. Mindszenty
Bur. Papengracht^32j^TeUI.^20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.5
Hatta's verklaring betreurd
QP de eind vorige week door Hatta en Sukarno afgelegde verklaring
over een volledige impasse, waarin de besprekingen te Batavia zou
den zijn geraakt, heeft de voorzitter der Nederlandse delegatie, dr. van
Royen, gereageerd. „Aan de Nederlaifdse delegatie", zo zeide hij, „is de
vertraging van het herstel van de Indonesische Republiek niet te wijten".
Dr.van Royen zei, dat" de Nederlandse delegatie de wijze, waarop de Re
publikeinse leiders zich hebben uitgedrukt, ten zeerste betreurt, omdat de
onderhandelingen nog steeds wordei" gevoerd in een vriendschappelijke
geest als resultaat van wederzijds begrip.
Dr. van Royen ging voort: „Wij
verwachten zeker, dat de partijen
binnenkort tot een oplossing zullen
komen. Indien deze wordt vertraagd,
zal dit niet liggen aan de Nederland
se delegatie. Wij betreuren dat het
bezoek van dr. Hatta aan Atjeh niet
heeft geleid tot deelneming van mi
litaire deskundigen van de Repu
bliek aan de onderhandelingen over
het staken van het vuren".
Dr. van Royen verklaarde gisteren
te verwachten, dat de republikeinse
regering tegen eind Juni naar Djok-
ja zou terugkeren. Hij zeide, dat de
bijzonderheden voor de evacuatie van
de Nederlandse troepen uit Djokja
nu werden uitgewerkt en dat deze
zou aanvangen zodra deze kwestie
geregeld was.
Hij zeide voorts te verwachten, dat
de Ronde-tafelconferentie op 1 Aug.
zou aanvangen en zes tot acht weken
zou duren.
Overeenkomst te
Batavia
De republikeinse delegatie is ou
der leiding van Moh. Rum -heden
morgen voor een eendaags bezoek
naar Bangka vertrokken, nadat ge
durende het weekeinde informele
besprekingen waren gehouden met
de Nederlandse delegatie. Naar ver
luidt, zou voor de punten, welke nog
in bespreking waren, thans een in
formele overeenkomst zijn bereikt.
Deze punten omvatten het staken
van het vuren en tijd en voorwaar
den voor de Rondetafelconferentie.
MINISTER VAN MAARSEVEEN
OP JAVA AANGEKOMEN.
Mr. J. H. van Maarseveen, de Ne
derlandse minister van Overzeese
Gebiedsdelen, is Maandagmorgen op
het vliegveld Kemajoran geland.
Het laatste traject werd de Constel
lation geëscorteerd door vier jagers.
In een kort vraaggesprek met de
pers verklaarde de minister dat het
doel zijner reis is een oriëntatie over
de situatie in Indonesië, waar hij on
geveer 10 dagen denkt te blijven. De
minister zal waarschijnlijk geen an
dere plaatsen dan Batavia bezoeken.
Met betrekking tot de restauratie
van het republikeinse bestuur te
Djogja acht minister van Maarseveen
het noodzakelijk dat, alvorens deze
plaats heeft, de overeenkomst be
treffende het staken van het vuren
tot stand komt. Deze overeenkomst
dient te zijn uitgevoerd alvorens te
's Gravenhage de Rondetafel-confe
rentie aanvangt. „We kunnen niet
schieten en praten tegelijkertijd", al
dus de minister.
OVERSTROMINGEN IN DE V.S.
De Potomac-rivier in de V.S. is
buiten zijn oevers getreden, als ge
volg waarvan vier personen om het
leven zijn gekomen, terwijl meer
dan twintig anderen als vermist zijn
opgegeven. Duizenden werden dak
loos.
De politie van de staat Virginia
beschreef de situatie als „slecht".
Accoord wordt vandaag uitgewerkt
D
iRIE UREN BERAAD van'de vier ministers na het tweedaagse reces
van de conferentie te Parijs heeft Zondagavond een goed deel van
de nog bestaande tegenstellingen uit de weg geruimd. In Britse en Ame
rikaanse delegatiekringen werd Zondagavond na afloop der zitting te
verstaan gegeven, dat het bestand in de koude oorlog in Duitsland
thans in kannen en kruiken is, terwijl wat Oostenrijk betreft slechts
enkele punten van technische aard een voortzetting der discussie eisen.
De besprekingen zijn zover gevorderd, dat de vier plaatsvervangers
der ministers zich Maandagochtend hebben kunnen zetten aan het ont
werpen van het slotcommuniqué der besprekingen. De ministers zullen
dit vanmiddag eerst in een nieuwe geheime zitting behandelen en daar
bij trachten ook de nog resterende geschillen op te lossen. Wanneer dit
gelukt en daaraan wordt thans nauwelijks meer getwijfeld dan
zal Maandagnamiddag de openbare slotzitting der conferentie kunnen
plaats vinden, waarin de ministers de stukken op tafel zullen leggen, die
zij in de afgelopen week zo zorgvuldig hebben trachten geheim te hou
den.
WISJINSKI GAF ZIJN VERZET OP
Eerst Zondagavond hebben woord
voerders der Westelijke delegaties
de Russen zwegen als sfinxen
de sluiers, die over de besprekingen
hebben gehangen, een stukje opge
licht.
Daaruit is gebleken, dat uit de
stugge en taaie handel, die door de
vier gedreven is met hun wedex'zijd-
se wensen tot maatregelen, die tiet
leven naast elkaar in twee geschei
den Duitslanden meer dragelijk moe
ten maken, een overeenkomst is
voortgevloeid, die de zeer laag ge
stelde verwachtingen overtreft. De
Westelijke ministers hebben, zo werd
te Parijs verklaard, geen van hun
belangrijke principiële stellingen in
deze behoeven prijs te geven. In het
bijzonder hebben zij de voldoening
gehad, dat Wisjinski zijn aanvanke
lijke liardnekkige weigering tot uit
drukkelijke erkenning van de rech
ten van het Westen op toegang tot
Berlijn heeft herzien.
Deze garantie zal thans worden
neergelegd in een schema, dat de
wederzijdse rechten van toegang tot
en doorgang door de zones stipuleert.
Dit betekent, dat de Rusissohe minis
ter de verzekering heeft gegeven,
dat van een nieuwe blokkade van
Bei-lijn geen sprake meer zal zijn.
Hoewel dit laatste door het Westen
niet beschouwd wordt als een Rus
sische concessie, doch als een ex-ken-
ning van een recht, dat niet heeft
cpgehouden te bestaan. Ook al werd
het een tijdlang door de Russen niet
erkend, wordt de thans verkregen
uitdrukkelijke garantie toch be
schouwd als een aanzienlijk succes
der Westelijke onderhandelaars.
Inzake de handel tussen Oost- en
West-Duitsland .is thans definitief
besloten te streven naar een even
wichtige uitwisseling van goederen
tussen beide gebieden. Het zal aan
de Duitsers zelf worden overgelaten
daartoe plannen uit te werken. Men
heeft thans ook een formule gevon
den om de taaie contx-overse, die ter
conferentie bestond over de aard en
samenstelling der daartoe te vox-men
Duitse instantie, te overwinnen.
Hoe deze instantie zal worden sa
mengesteld en welke bevoegdheden
zij zal verkrijgen is inmiddels nog
niet bekend.
Beide andere overeenkomsten,
waartoe de ministers voor wat Duits
land betreft gekomen zijn, betreffen
de voortzetting van het nu hervatte
contact tussen de vier bezettende
mogendheden. Hun vertegenwoordi
gers zullen bij de V.N. vergadering
van het najaar in New York beraad
slagen over de wenselijkheid van
het bijeenroepen van een nieuwe
DE EVACUATIE VAN DJOKJA
De evacuatie van Djokja loopt ten
einde. Na e enpaar dagen inwerken
vertrokken convooien van 3000 per
sonen per dag uit de stad in de rich
ting Semarang, waar zij in een eva-
cuatiecenrum werden ondergebracht
en verzorgd. In Magelang werd efren
gerust en een maaltijd genuttigd
zitting van de raad van ministers
van buitenlandse zaken. Het opper
ste oi'gaan van het geallieerde be
stuur heeft daax-mee dus weer een
zekere continuïteit gekregen. De sa
menwerking zal voorts ook in de la
gere regionen, de bezettmgsautorilei-
ten in Duitsland, worden hersteld.
Ook omtrent dit punt kennen wij
momenteel nog geen bizonderheden,
doch de ministers hebben besloten
tot een voox-tdurend consult tussen
do bezettingsautoriteiten met het
doel wrijvingen te voorkomen, die zo
gemakkelijk kunnen voortvloeien uit
de toestand van de splitsing van
Duitsland, waarbij de partijen zich
voor het ogenblik hebben moeten
neex-leggen.
OOK INZAKE OOSTENRIJK
Wat Oostenrijk betreft zijn de mi
nisters het over de grote lijn eens
geworden, doch zij hebben nog niet
definitief beslist over een aantal
technische bijzonderheden met be
trekking tot de economische burcht,
die de Sovjet-Unie in dit land wil
bezet houden nadat zij haar militai
re bezetting zal hebben teruggetrok
ken.
De laatste besprekingen zijn ken
nelijk in hoofdzaak gewijd geweest
aan het Oostenrijkse verdrag, waar
toe de weg geopend is door de Rus
sische toezegging, de Joegoslavische
grenseisen niet langer te zullen on
dersteunen.
Ook Anna Pauker?
Na de jongste zuiveringen in Hon
garije en Albanië, waar de commu
nisten Rajk en Xoce van het toneel
verdwenen, schijnt Roemenië aan de
beurt te zijn om door de bezem van
Moskou geveegd te worden. De di
plomatieke correspondent van de
„Daly Telegaph" verneemt, dat 3
vooraanstaande Roemeense commu
nisten, Ana Pauker, minister van
buitenlandse zaken en Georgiescoe,
minister van biixnenlandse zaken, op
de zwarte lijst geplaatst zijn.
Alle maatregelen, die in de laatste
dagen in de kleinere landen achter
het ijzeren gordijn zijn genomen te
gen Tito en tegen andere nationalis
tische elementen in de communisti
sche gelederen, volgen opvallend
snel op de Kominformvergadering,
welke op 10 Juni in Breslau werd
gehouden. Zonder twijfel is één van
de voornaamste bedoelingen van de
ze bijeenkomst geweest, eventuele na
volgers van Tito angst aan te jagen.
TERUG UIT INDONE-
Slë Z.K.H. Prins
Bernhard en zijn oudste
dochter, prinses Bea
trix, waren Zondagoch
tend aanwezig bij de
onscheping van de „Wa
terman", die 1460 mili
tairen, afkomstig uit al
le delen van het land,
uit Indonesië naar het
vaderland teruggebracht
Tezamen met de minis
ter van Oorlog en Mari
ne, mr F. W. Schokking
begaven zij zich aan
boord ter verwelkoming
van de manschappen.
Foto: De prins, de
prinses en de minister
van Oorlog en Marine
verlaten de „Waterman"
aan de Lloydkade
Rotterdam.
Opvallend is ook, dat de navolgers
van Tito gevonden worden in de
hoogste kringen van de communisti
sche partijen.
De executie van de Albaanse ge
neraal Xoce staat in verband met de
vrees van Moskou, dat ook Albanië
haar zal ontvallen. Albanië is van
Russisch standpunt bekeken een net
van onveiligheid, ondanks het feit,
dat er 3000 man van de Russische mi
litaire missie gelegerd zijn. Het wordt
niet uitgesloten geacht, dat het land
zich aan de zijde van Tito zal scha-
rên. Albanië is zeer belangrijk voor
Rusland met het oog op de ligging
aan de Middellandse Zee. Een mis
lukking van de Griekse burgeroorlog
heeft de belangrijkheid van Albanië
nog vergroot. De Sovjets hoopten,
dat de rebellen Saloniki zouden be
zetten en daarmee Oost-Europa een
weg naar de Middellandse Zee zou
den openen. De Russische politiek
zelf heeft echter aan deze illusie een
einde gemaakt. Nadat de rebellenlei
der Markos was vervangen door een
man, die zich meer onderwierp aan
de bevelen van Moskou, hebben de
opstandelingen opvallend slapper ge
vochten. Het aantal deserties nam
toe.
Toespraak van
Z.H. de Paus
In een radiotoespraak tot de slot
zitting van het Eucharistische Con
gres te Quito (Ecuador) heeft Z.H.
de Paus opgeroepen tot betrachting
van „een grotere mate van religieus
besef in het openbare leven". Hij
verzocht alle deelnemers zowel in
het openbare als in het privéleven
vroom te zijn en zich intens aan hun
gezinnen te wijden.
De sociale rechtvaardigheid, aldus
Z.H., moet ook consequent worden
betracht.
PROCES VAN HEILIGVERKLA
RING ZALIGE MARIA WILHEL-
MINA EMILIE DE RODAT.
Deze week heeft de H. Congrega
tie voor de Riten de voorbereidende
zitting gehouden voor het onderzoek
van twee wonderen, voorgedragen
voor het proces van de heiligverkla
ring van de Zalige Maria Wilhel-
mina Emilie de Rodat, stichteres van
de Congregatie van dje Zusters van
de H. Familie.
De verschillende politieke partijen
in Leiden houden propaganda verga
deringen naar aanleiding van de ge
meenteraadsverkiezing van a.s. Woen-
VANAVOND de K.V.P.
Dan spreekt prof. mr. Romme.
Wij vragen aan de Katholieken van
Leiden dit bewijs van belangstelling
voor de politiek en voor de spreker te
geven, dat zij in groten getale deze
bijeenkomst bezoeken; katholieken,
mannen en vrouwen, van alle leef
tijd en van alle rang en stand!
Andere politieke partijen hebben
reeds hun propaganda-vergaderingen
gehouden.*
Op die der V.V.D. (Voor Vrijheid en
Democratie) sprak o-m. het. Raads
lid Frohwein, die bij zijn gehoor suc
ces oogstte met aan de K.V.P. te ver
wijten, dat deze partij zijn voorstel
niet heeft gesteund om gemeentelijke
gebouwen niet aan communisten ter
beschikking te stellen. En dat, terwijl
men van die zijde, aldus spr., onop
houdelijk schreeuwt, om het commu
nisme met kracht te bestrijden. Is
men zo vroeg deze spr. hatelijk
bij de K.V.P. misschien bang voor de
communisten?
Een feit is het, dat bij het jongste
begrotingsdebat de heer Fhohwein in
zake het verhux-en van gemeentelijke
gebouwen aan de C.P.N. wat tot de
competentie van het College van B.
en W. behoort geen voorstel of mo
tie heeft ingediend!... Hij heeft er
toen alleen over gepraat!
De heer van Schaik lid van het
college van B. en W- heeft op een
propaganda-vergadering van de P. v.
d. A. het woord gevoerd en daar o.m.
gesproken over de woningbouw. Hij
verweet de Prot. Christ., dat zij durf
den spx-eken over de „trage woning
bouw" in Leiden. En hij vroeg, of men
nu nog niet weet. dat „onze wethou
der talloze dagen en nachten heeft
gegeven om voor Leiden een ruimere
toewijzing van bouwvolume te ver
krijgen?"
Indien van Prot. Christ, zijde zou
zijn beweerd, dat de feitelijke achter
stand bij de woningbouw, dat de tra
ge gang is te wijten aan traagheid
van de daarbij direct betrokken wet
houder, dan zou dit een aantijging
zijn, waartegen wij stelling zouden
nemen. Maar dat is, voor zover wij
weten, niet gebeurd. Geconstateerd
is alléén het onweerlegbare feit, dat
Leiden wat betreft de woningbouw
achterstaat bij veel andere gemeen
ten.
Wij hadden gehoopt, dat dit feit
ook door de Partij van de Arbeid zou
zijn erkend met toevoeging, als
men wilde, dat het zó is gelopen on
danks de activiteit van wethouder
Jongeleen en van de P. v. d. A.!
De heer van Schaik sprak in zijn
rede ook veel over de culturele ont
wikkeling van het volk. Maar daar
toe behoort ook, dat men het volk,
als men over een allerbelangrijkste
zaak als de woningbouw spreekt,
de volle waarheid zegt en zijn ge
hoor niet met halve waarheden naar
huis stuurt; ook niet op een propa-
ganda-bij eenkomst.
Struisvogel-politiek in een zo ur
gent belang als de woningbouw is,
zoals we verleden week schreven,
naar onze stellige overtuiging onder
alle omstandigheden uit den boze!
De Communistische Partij ver
spreidt een circulaire, waarin wordt
„betoogd," dat bij de gemeenteraads
verkiezing van verleden Woensdag,
toen de Communistische Partij 33 ze
tels verloor, de aanval op het com
munisme is mislukt.
Wie zal dat „betoog" kunnen snap
pen?
Het woningvraagstuk
(Gaarne geven we plaats aan on
derstaand artikel van de heer Ten
Broek, no. 8 op de candidatenlijst der
K.V.P. voor de gemeenteraad van
Leiden).
De strijd voor recht en vrijheid is
in ons land zeer sterk tot uiting ge
komen tijdens de Duitse bezetting.
Voor het behoud van de vrijheid
brachten onze generatie evenals on
ze voorvaderen grote offers.
Die drang naar onafhankelijkheid
is na de bevrijding in ons levend ge
bleven en uit zich vooral wanneer
men ons wil dwingen een richting te
kiezen die in strijd is met ons gods
dienstig, politiek of sociaal-econo
misch inzicht.
Wij willen vrij zijn. Vooral in onze
woning, de troon van het gezin. Hoe
wel het niet te vergoelijken en zeker
in strijd is met het gebod van de
naastenliefde, is het toch te begrijpen,
dat wij allerlei uitvluchten zoeken
om te voorkomen afstand te moeten
doen van een gedeelte van onze wo
ning, indien dit ten behoeve van
een of meerdere onzer medemensen
door de Overheid wordt gevor
derd.
Het grote woning tekort, dat in
ons land, maar niet het minst in on
ze gemeente, heerst, vreet als een
kanker aan onze samenleving.
Vele krotwoningen, dieal lang
hadden moeten worden opgeruimd,
zijn weer in gebruik genomen.
Meerdere gezinnen zijn in een te
kleine ruimte ondergebracht. Ge
zinnen met tien en meer kinderen
leven in twee kamers met een tota
le oppervlakte van pl.m. 30 M.2, en
een zolder van eenzelfde afmeting
dient als gemeenschappelijke slaap
plaats voor de ouders en de kinde
ren. Dat zulks tot ongewenste toe
standen aanleiding geeft behoeft ze
ker geen betoog.
In het algemeen geeft het samen
wonen tot allerlei consequenties
aanleiding en is het voor vele moei
lijk te verdragen. Het schept niet
zelden toestanden, die een aanflui
ting zijn van de christelijke moraal.
Voorts is er nog een groep van
onze bevolking waarvan de toe
komst van ons volk afhankelijk is.
Het zijn de vele jonge mensen, die
verlangen een gezin te stichten. Zij
smeken om een woning, doch aan
reeds gestichte gezinnen moet de
voorkeur worden gegeven, indien zij,
in verband met de groei van het ge
zin, van een ruimere woning moe
ten worden voorzien.
Is het te verwonderen, dat in
sommige gevallen de moedeloos
heid zich van de jonge mensen
meester maakt en zij een weg kie
zen, die, in normale omstandighe
den, niet door hen zou worden be
wandeld?
Het Gemeentelijk Bureau voor
Huisvesting staiat voor een zware,
ondankbare taak. Het is voor dit
Bureau evenals voor de Commissie
van Advies inzake huisvesting
aangelegenheden, in verband met
het nijpend woning gebrek, niet mo
gelijk het iemand geheel naar de zin
te maken. Toch is het toezicht van
de Overheid op de verdeling van
de woonruimte noodzakelijk om te
voorkomen, dat a-sociale elementen
uit de woningnood geldelijk voor
deel zouden trekken.
Daarom is het een dringende
noodzaak, dat het woningvraagstuk
in onze gemeente met kracht wordt
ter hand genomen. Dat een groter
bouwvolume van de Reering wordt
afgedwongen. Dat de verdeling
van dat volume over meerdere
bouwondernemers gelijktijdig ge
schiedt, teneinde in de kortst moge
lijke tijd een groot aantal woningen
gereed te doen komen.
Volgens Hesseling is de woning
een der gewichtigste cultuurgoede
ren en zeker in onze klimaatzone
noodzakelijk voor een gezond fa
milieleven. Onze principiële opvat
tingen over huwelijk en huisgezin
en hun beteken^ voor het gods
dienstig en maatschappelijk leven
leggen ons niet alleen op bepaalde
eisen te stellen aan de indeling van
de woning en de woonwijken, maar
maken de huisvesting van vitaal
belang.
Een der belangrijke programma
punten van de Katholieke Volks
partij is het oplossen van het wo
ningvraagstuk.
Indien u wilt medewerken dit
programmapunt uit voeren, brengt
dan bij de verkiezing voor de Ge-
menteraad, op 22 Juni a.s. uw stem
uit op No. 1 van lijst 3.
P. C. A. TEN BROEK.
Een thermometer
Er mag bij de gemeenteraadsver
kiezingen geen stem van een katho
liek verloren gaan.
Waarom niet?
Meermalen is reeds uiteengezet,
waarom ook de gemeenteraadsver
kiezingen belangrijk zijn.
Wij willen nog even met een en
kel woord één zijde van die belang
rijkheid in het licht zetten.
En die éne zijde is deze:
In iedere gemeente zal de beteke
nis van de katholieken voor het
openbare leven, d.w.z. hun quantita-
tieve sterkte en de daaruit voort
vloeiende consequenties, worden af
gemeten naar de stemmen, die bij de
verkiezing voor de gemeenteraad
worden uitgebracht op de katholieke
lijst en naar het aantal door hen be
haalde Raadszetels.
Dat wordt gedaan hetzij bewust,
hetzij onbewust.
OOK IN LEIDEN.
En alleen reeds daarom zelfs
nog afgezien van andere belangrijke
en nog belangrijker motieven! zal
iedere katholieke kiezer zich ver
plicht gevoelen, te stemmen op de
katholieke lijst, en ook, mee te wer
ken aan de propaganda, opdat geen
enkele katholieke stem, door onkun
de of verkeerde voorlichting, verlo
ren ga.
Iedere katholieke kiezer in Leiden
stemt op Woensdag 22 Juni op lijst 3.
£m (oMeftje,,,
„Laat ons vooral niet de fout, die
zo herhaaldelijk in de geschiedenis
began is. herhalen, n.l. te vergeten,
dat veel waarachtig geloof in Chris
tus ook onder theologisch onjuiste
formulering verborgen kan zijn".
Prof. dr. H. Kraemer.
