SteCöidóeGou/fcottt Waar het om gaat Inval in republikeins bureau te Djokja Verscheidene verdachte personen gearresteerd De Parijse besprekingen >en vast lop< Jongen door een granaat gedood Afscheid van dr. Beel Mgr. Beran neemt stelling tegen Praagse regering Onderhandelingen hopeloos ven tevergeefs De Duitse Spoorwegstaking Ballenjongens gevraagd £en koM&ttji... Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. N KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" WOENSDAG 1 JUNI 1949 40ste JAARGANG No. 11708 Katholieken-vervolging in T sjecho-Slowakije Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w-, 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. f4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.5 WIJ ontvingen dezer dagen twee prop aganda-geschriften voor de a.s. gemeenteraadsverkiezingen één van de communisten en één van de P. v. d. A. Een merkwaardig, een opvallend verschil tussen deze twee. Het eerste tracht, speculerend op domheid bij de lezers,* te suggereren, dat het in Nederland een volmaakt paradijs kon zijn, als die regering maar wilde en geen dwaze dingen deed, zoals b.v. troepen naar Indo nesië zenden. (Met kon het land be ter aan de zorg van de communisten toevertrouwen! Het tweede vlugschrift, dat van de F. v. d. A., is waar en waardig ge steld. Op de vraag: „Waar het om gaat?" luidt het antwoord: „Om een meerderheid te krij gen voor een actieve, radicale meentepolitiek, vooral op sociaal en cultureel gebied. Om een gemeenteraad te kiezen, die de gemeente wil maken tot het centrale orgaan, om te voorzien in allerlei noden en behoeften van de iwoners, waarin zij zelij niet kun nen voorzien. Om een gemeentebestuur te vor men, dat vastberaden nieuwe gen wil gaan en ons land wil be dekken met een net van nuttige, sociale en culturele instellingen. Er wordt zo vaak gesproken over „sociale rechtvaardigheid". Wij moeten de mensen kiezen> die op sociaal en cultüreel gebied iets po sitiefs willen doen; vaak in samen werking tussen gemeentebesturen en particulieren, soms door de ge meente zelf. Al naar gelang de om standigheden dit vergen". Wij hebben in dit citaat zelf één woord vet gedrukt: het werk op so ciaal en cultureel gebied moet „soms" let wel: „soms" door de ge meente zelf worden gedaan. Als re gel, zo lezen we verder, moet het gemeentebestuur niet verder gaan, dan „de helpende hand reiken" aan de „zelfwerkzaamheid" van enkelin gen en organisaties. iPat is precies het door de K.V.P. aangehangen en gevolgde subsidiari- teits-beginsel. Of daarmede alle leden van de P. v. d. A. het van harte eens zijn niet zonder reden betwij felen wij het! Maar: het staat er, en, zocfls het er staat, is het goed. Trouwens, het hier geciteerde had ook helemaal geciteerd kunnen zijn uit een vlugschrift van de K.V.P. met dit verschil, dat de K.V.P. er wat aan toegevoegd zou hebben! Het gaat óók b.v. om erkenning van de rechten op alle terreinen van de voorstanders van bijzonder onder wijs. Het gaat óók b.v. om de bescher ming van de openbare zeden ten ba te van héél het volk. Het gaat óók b.v. om de jeugd te beschermen tegen het verderf van lectuur uit leesbibliotheken en van films. Het gaat ook om vele andere zaken, die voor een op de christelijke begin selen geënte activiteit en voor een op de christelijke beginselen gefundeer de cultuur van groot belang zijn. Ook om dat alles gaat het de K.V.P.! ^ZATERDAGMIDDAG te half éénhebben Nederlandse militairen het gebouwencomplex Kapotihan te Djokja, dat gebruikt wordt voor de voorbereiding van de terugkeer der republikeinse ministeries, onderzocht zonder voorafgaande kennisgeving aan de sultan, aldus een officiële bekendmaking van de sultan als minister van staat, tevens coördinator van binnenlandse veiligheid. Van de afdeling Defensie werden documen ten en naamlijsten van ambtenaren in beslag genomen en personen dooi de I.V.G. (Inlichtingen Veiligheids-groep) gearresteerd. Ook werden in schrijvingsformulieren van de afdeling Politie in beslag genomen. In de bekendmaking wordt verder verklaard, dat de voorzitter van de republikeinse delegatie van het' inci dent op de hoogte is gesteld ter ken nisgeving van een en ander aan de UNCI, met het verzoek een krachtig protest tegen dit Nederlandse mili taire optreden bij de betrokken in stanties in te dienen en garanties te vragen, dat zulk optreden niet her haald wordt. Van Nederlandse zijde te Djokja vernam Aneta, dat de Nederlandse autoriteiten het ten zeerste betreur den, dat zij tot dit optreden moesten overgaan. Tot het tijdstip van de vol tooiing van het herstel der republi keinse regering in de residentie Djok ja zijn de Nederlandse autoriteiten verantwoordelijk voor het handhaven van orde en veiligheid. Het is gebleken, dat zich bij de af deling Defensie in Kepatihan perso nen bevonden, die zich schuldig maakten aan subversieve activiteit en dat leden van guerillastrijdkrach- ten zich kwamen aanmelden, van wie de aanwezigheid in de stad gevaar lijk geacht werd voor de handhaving van orde en veiligheid. De republikeinse delegatie te Ba tavia bevestigde, dat het gebeurde was doorgegeven aan de UNCI. Ass. Press meldt nog, dat de Ne derlanders vijftig Indonesiërs hebben gearresteerd, voor het merendeel per- NED. VERLIEZEN IN INDONESIË De regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen de volgende verliezen in Indonesië zijn gerap porteerd: KON. LANDMACHT: Gesneuveld 3 Mei: Wachtmeester K. Prins, af komstig uit Bedum. Gesneuveld 12 Mei: Sold. D. B. Doppen, afkom stig uit Lichtenvoorde. Sold. Ie kl. J. M. Schenken - berge afkomstig uit Amster dam. Gesneuveld 14 Mei: Sold. S. Bos. afkomstig uit Musselkanaal, gem. Ontwedde. Sold. W. van Hest, afkomstig uit Heumen. Gesneuveld 15 Mei: Huzaar J. W. Vendrig, afkom stig uit Montfoort. Gsneuveld 16 Mei: Sold. G. Bennik, afkomstig uit Zuidwolde. HET WESTEN ZEI OOK EENS NEEN j^ADAT WISJINSKI zijn„neen" had uitgesproken over de voorstellen van de Westelijke drie te Parijs, hebben gisteren de drie Westerse mi nisters van buitenlandse zaken hun neen laten horen op Wisjinski's plan om een delegatie van het Oost-Duitse Volkscongres tot de conferentie toe te laten. In een rede, welke langer dan drie en een half uur duurde, deed Wis jinsky zijn voorstel uit de doeken. De plannen van de Westelijke mo gendheden, die zijn gebaseerd op de constitutie van Bonn, verwierp hij opnieuw. Daarop verwierpen de drie Weste lijke ministers Wisjinski's voorstel. Dean Acheson zei: Ik geloof niet, dat deze mensen andere ideeën te berde zouden kunnen''of zouden wil len brengen dan die van de heer Wisjinsky. En Bevin zei: Gekozen vertegen woordigers van het Duitse volk zul len hun woordje kunnen spreken, wanneer het vredesvedrag wordt be> sproken. Ook dit plan gaat dus weer niet door. Reuter seinde vannacht nog uit Parijs, dat dé drie Westelijke minis ters de bespreking over het vraag stuk van de Duitse eenheid als geëin digd en als zonder resultaat beschouwen. Zij hebben dit wel niet met zoveel woorden op de conferen tie van gisteren gezegd, maar het ge sprek over die kwestie schijnt wel in Een zware explosie deed zich gisteravond te ongeveer 18.00 uur ivoor in de woning van de familie Rijken in de Keldermanstraat te Til burg. Twee zoons waren op zolder bezig met het demonteren van een granaat met het noodlottige gevolg, dat het oorlogstuig ontplofte. De oudste zoon Walther, oud 17 jaar, die vreselijk verminkt werd, óverleed vrij spoedig, zijn jongere broer Piet, oud- 13 jaar, werd dadelijk in het een impasse te zijn geraakt. Tenzij I ziekenhuis geopereerd hij verkeert wacht men dat de Westelijke mogend heden zullen voorstellen om over te gaan tof punt twee van de Berlijn en de munt-kwestie. ZIJN BROER GEWOND sonen die zich kunnen laten inschrij ven voor het verdedigings- en poli tiekorps, dat in functie zal treden zodra de republikeinse regering her steld zal zijn. Volgens Ass-. Press ratelen ir Djokja bijna elke nacht de machine geweren bij gevechten tussen scherp schutters en Nederlandse militaire posten. Dit geschiedt niettegenstaan de het uitgaansverbod, dat om zeven uur ingaat en niettegenstaande dé veelvuldige patrouillès met Neder landse gevechtswagens. VERSNELDE EVACUATIE VAN VAN DJOKJA. De militaire commandant van Djokjakarta heeft gisteren bekend gemaakt, dat de gelegenheid tot op gave voor de evacuatie op 4 Juni zal worden gesloten. Uiteraard blijft ook na deze datum evacueren mogelijk, maar de Nederlandse instanties kun nen dan geen faciliteiten meer garan deren. Terwijl tot op heden de eva cuatie geschiedde met een tempo van duizend mensen per dag, zullen er van vandaag af .convooien worden samengesteld van 3000 mensen. Het totale aantal van de mensen, die ge- evacueerd willen worden blijft zich bewegen om de reeds vermelde 45.000. Dr Beel heeft Dinsdagavond in het paleis Koningsplein een afscheidsre ceptie gehouden. Onder de talloze be zoekers bevonden zich o.a. de spe ciaal voor deze gelegenheid overge komen president van Oost-Indonesië, vooraanstaande federale leiders le den der voorlopige federale regering, de voorzitter der BFO, sultan Hamid, leden van corps consulair, de apos tolische 'delegaat mgr. De Jonghe d'Ardoye, leden van de commissie der Verenigde Naties en tal van hooggeplaatste civiele, militaire en ketkelijke autoriteiten. STAKING HOTELPERSONEEL TE ROME De 30.000 touristen, die op dit mo ment in de 130 hotels en pensions van de Eeuwige Stad verblijven, moeten thans hun eigen bed opma ken, daar de hotelhouders in conflict zijn geraakt met hun personeel, dat tengevolge daarvan in staking is ge gaan. Er worden van de zijde van het Ministerie van Arbeid pogingen ondernomen om het conflict bij te leggen, doch de stakers hebben la ten weten, dat zij „tot het einde" zullen staken, d.w.z., totdat hun eisen betreffende lonen en werk uren volledig zijn ingewilligd. Wisjinsky om uitstel verzoekt, ver- jin ernstige toestand. De Tweede Kamer van Italië heeft bij wet vastgesteld, dat alle door het kerkelijk wetboek voorgeschreven feestdagen ook als nationale feestda gen zullen gelden. Daarenboven voorziet de nieuwe wet nog in drie nationale feestdagen, n.l. 2 Juni, feestdag van de Republiek; 25 April, feestdag van de bevrijding en 4 No vember, feestdag van de Nationale Unie. Bij de besprekingen over het wets ontwerp werd een amendement van een communistisch kamerlid afge stemd om ook 20 September als na tionale feestdag te behouden. 20 September is dë dag, waarop in 1870 de tegen de Pauselijke staten strij dende troepen door de bres bij de Porta Pia Rome binnentrokken eft die sedert 1895 nationale feestdag was. De fascistische regering- van Mussolini had echter deze datum reeds in 1929 geschrapt, toen het Pact van Lateranen tot stand kwam. UNIFORMVERBOD IN ITALIë De minister van Binnenlandse Za ken heeft bij decreet van 25 Mei j.l. vanaf de dag van publicatie tot 31 December 1949 het in het openbaar dragen van uniformen verboden voor de leden van organisaties en ver enigingen van welke aard ook, met uitzondering van de sportverenigin gen en voor instituten van opvoe ding. Hierbij moet worden opgemerkt, dat door dit besluit ook vele katho lieke verenigingen worden getrof- I fen: zo b.v. de Katholieke Actie, I waarvan de leden in Italië geduren- j de de demonstraties een groene al- I pinomuts dragen. VIADUCT VOOR DE SPOORLIJN LEEUWARDEN—HOOGEVEEN Door 'het graven van kanalen en het aanleggen van nieuwe spoorlij nen tracht men in Friesland de bete kenis der steden op industrie- en scheepvaartverkeersgebied in be langrijkheid te doen toenemen. Niet ver van Leeuwarden wordt een via duct gebouwd voor de spoorlijn LeeuwardenHeerenveen. De Franse Raad van de Republiek heeft hedenmorgen door stemming besloten de verkoop van benzine in Frankrijk met irtgang van 1 Octo ber vrij te geven tegen de thans geldende prijs van 43 frs 20 centi mes per liter Mgr. Josef Beran, aartsbisschop j onderhandeling met de communis- van Praag en primaat van Tsjecho- I ten hopeloos en te vergeefs omdat de Slowakije, heeft in een brief aan de lelijkheid, die gisteren te Praag bekend is gemaakt, verklaard, dat verdere pogingen om met de com munisten te onderhandelen „hope loos en te vergeefs" zijn. Mgr. Beran breidde zijn onlangs geuite bedreiging van excommunica tie uit tot alle Katholieken, die an ti-kerkelijke maatregelen aanmoedi gen. Te voren was slechts medewer king aan de „beperking van de rech ten en vrijheden der Kerk" een re den voor excommunicatie. De aartsbisschop ontzegde de Ka tholieke Volkspartij het recht' zich Katholiek te noemen en verbood de verkoop van onder communistisch toezicht uitgegeven bladen in of )or de kerken. De brief, die op Zondag jongstle den gedateerd was, was gedeeltelijk een antwoord op de Zaterdag onder nomen aanval van de minister van voorlichting Kopecky op de katho lieke Hieradhie. Zo als bekend, ont zegde Kopecky het Vaticaan juris dictie, zelfs in kerkelijke zaken in Tsjecho-Slowakije en dreigde hij, dat „verraders" zouden worden ge straft, zelfs indien zij priesterkleren droegen. Mgr. Beran concludeerde in zijn brief, dat de op het communistische partijcongres afgelegde verklaringen het duidelijk hadden,gemaakt, dat de jeugd zou worden gedwongen de staatsscholen te bezoeken, waar slechts een marxistische ideologie zou worden onderwezen. Thans achtte hij iedere poging tot ALGEMENE MOBILISATIE IN BOLIVIA In Bolivia is gisteravond een de creet uitgevaardigd, waarbij algeme ne mobilisatie wordt afgekondigd. Het decreet geldt voor alle burgers tussen negentien en vijftig jaar. Gisteren werd door de regering de staat van beleg voor het gehele land afgekondigd na hernieuwde strijd in de tinmijnen, de voornaamste bron van inkomsten voor Bolivia. De directie van de spoorwegen te Berlijn heeft gisteren een recht streeks beroep gedaan op de stakers cm het werk te hervatten. Tevoren had zij een voorstel van de burge meester van West-Berlijn om de sta king door middel van onderhande lingen te doen eindigen, van de hand gewezen. „U heeft onze vorige voorstellen meer dan eens verwor pen, zei zij, en daarom zul^n wij deze kwestie nu zelf wel regelen". De directie stelde opnieuw voor om de lonen voor zestig procent in Westelijke marken uit te betalen. Re presailles zullen er niet genomen worden, voegde zij aan het hernieuw de aanbod toe. Maar de stakers zul len wel niet toegeven. „Er is niets veranderd, zeiden ze. We gaan niet aan het werk, voordat onze eisen zijn ingewilligd. Met ingang van heden moeten de spoorkaartjes, wel ke in West-Berlijn worden gekocht, met Westelijke marken worden be taald. Die maatregel wordt door de spoorwegen als lokaas voor de sta kers gebruikt. Als de ontvangsten groot genoeg zouden zijn, staat er het communiqué, zou het mis schien mogelijk zijn om meer dan zestig procent van het loon in Wes telijke marken uit te betalen. I Katholieke Kerk geen afstand kan doen van haar rechct om haar jeugd op te voeden. De onderhandelingen tussen Kerk en Staat in Tsjecho-Slowakije be gonnen in Januari in detail, doch zij werden in Februari reeds „onder broken". EEN NAVOLGER VAN PROF. PICCARD. Een navolger van professor Pic- card, de Oostenrijker dr. Hans Hass, heeft plannen voor een nieuwe „Bathyscaaf" ontworpen, die tot een diepte van 10.000 meter zal kunnen duiken. Deze diepzeekogel zal niet bemand zijn, maar er zullen tele visie- en fotoapparaten in geplaatst worden, die op grote afstand te be dienen zijn. Het toestel zal nog voor het najaar klaar komen. OVERPRODUCTIE NAAR HONGERENDE LANDEN Nederland steunt Canadees plan Op de conferentie van de interna tionale federatie van producenten van landbouwproducten (I.F.A.P.), die thans in Guelph (Canada) is be gonnen, zal een Canadees plan ter sprake komen tot het verschaffen van levensmiddelen aan landen, waar honger wordt geleden, door landen met overproductie, (geleide economie dus). Tijdens een oponthoud te Ottawa op zijn reis naar Guelph verklaarde de heer ir H. D. Louwes, die ons land vertegenwoordigt, dat Neder- Op 8 verschillende banen van het tennispark te Noordwijk wa ren vanmorgen wedstrijden aan de gang van het internationale tournooi, waaraan topspelers uit de gehele wereld deelnemen, toen plotseling een politieagent de banen opliep en alle daar in actieve functie zijnde ballenjon gens bij zich riep. Tot verbazing van de toeschouwers en niet minder van de gedupeerde bui tenlandse en Nederlandse spe lers, zond hij ze allen het ten nispark af met het bevel on middellijk naar school te gaan. De Leerplichtwet had ingegre pen. Zelfs een internationaal tennistournooi mag niet als ex cuus voor spijbelen gelden. Noodgedwongen verzamelden de spelers daarom maar zelf de ballen. Op enkele banen stel den zich oudere vrijwilligers op. De organisatoren trachtten tele fonisch tot een vergelijk te ko men met de burgemeester van Noordwijk. Na afloop van haar succesvol le wedstrijd tegen mej. v. Dalsum liet de jeugdige Amerikaanse tennisster, mis S. A. Mc Guire, zich op de hoogte stellen van de raadselachtige verdwijning van haar ballenjongens. „Oh", zei ze vervolgens opgelucht, „ik vroeg me al af, wat ik fcoóh misdaan kon hebben." DODELIJK ONGEVAL OP DE WITTE SINGEL Gisteravond om 8.45 uur is een Buick, bestuurd door de eigenaar, de heer H. uit Den Haag, in de bocht van de Witte Singel, nabij het Dia- conessenhuis, vermoedelijk omdat de snelheid te groot was, enige malen over de kop geslagen. Onder de zes inzittende studenten bevond zich de 30-jarige G. G. D. Goudriaan, die hierbij zo ernstig werd gewond, dat hij hedenmorgen aan de verwondin gen in het Acad. Ziekenhuis is over leden. De 25-jarige student jhr. G. O. J. v. T„ eveneens uit Leiden, liep ernstige inwendige kneuzingen op en werd door de E.H.D. naar het Acad. Ziekenhuis vervoerd. De 4 overige inzittenden hadden lichte verwondingen. ZR. ANDREA t In het St. Elisabeth Ziekenhuis al- bier is overleden de eerw. zuster Andrea. Zr. Andrea (Maria Spruyt) werd 4 Maart 1882 te Hazerswoude gebo ren. Zij trad in het klooster te Bre da op 7 Juni 1905 en deed haar H. Professie op 19 Mei 1907. De eerste jaren was zij in de verpleging werk zaam te Doesburg, daarna kwam zij naar Leiden, waar zij het grootste deel van haar leven in dienst stelde der lijdende mensheid. Lange jaren was zij werkzaam in de kliniek van dr. Pieck, de laatste jaren was zij als telefoniste de vraagbaak voor velen. De congregatie en het St. Elisa beth Ziekenhuis verliest in haar een goede kracht, die heel haar kloos tertijd hard gewerkt heeft. Vrijdagmorgen te 9 uur zal de plechtige uitvaart plaats hebben, waarna de begrafenis. land bereid is het Canadese plan op de conferentie te steunen. Een moei lijkheid noemde hij dat de uitvoering van het plan het prijspeil in behoef tige landen, zoals China of India, kan ontwrichten. „Een andere moeilijkheid is de he aling," zeide hij. „Hoe zal een be hoeftig land voldoende geldmidde len vinden om de producten te be talen? Dit zijn de problemen, die ter con ferentie besproken zullen moeten worden. De heer Louwes verklaarde nog, dat Nederland gtarne grotere hoe veelheden haring, kaas en cacaopro- ducten zou willen verkopen tegen grotere hoeveelheden Canadese tar we, maar dat het vooral gaarne meer emigranten in het bijzonder land arbeiders naar Canada zou zen den. NIBERCO WINT DE HOOFDPRIJS TE BARCELONA. De Nederlandse goochelaar Niber- co heeft op het internationaal goochelcongres, dat van 26—29 Mei te Barcelona werd gehouden, de hoofdprijs, de zogènaamde „Gran premio extraordinario" gewonnen. WEL SCHOOLRADIO, MAAR GEEN RADIOTOESTEL! In Augustus van het vorig jaar weigerde de Haagse gemeenteraad de medewerking ingevolge artikel 72 der lager onderwijswet voor de aanschaf fing van een schoolradio voor een bijzondere lagere school, uitgaande van de vereniging „Zusters van het Allerheiligst Hart van Jezus". Het bestuur van deze vereniging stelde tegen dit raadsbesluit beroep in bij Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol land, daarbij als argument o.a. aan voerend, dat het er in dit geval om gaat, de mogelijkheid te scheppen van deelneming aan een nieuw'e vorm van onderwijs, welke haar deugde lijkheid reeds heeft bewezen, en dat de school bij de voortschrijdende ont wikkeling der maatschappij achter zou blijven als haar die mogelijkheid niet werd geboden. Requestrant is van oordeel, dat de uitgaven voor aanschaffing van een radiotoestel teneinde de schoolradio-uitzending te kunnen volgens de normale eisen, aan het geven van lager dhderwijs te stellen, niet overschrijden. Gedeputeerde' Staten hebben dit beroep ongegrond verklaard, o.a. op grond van de overweging dat de aanschaffing van een radiotoestel thans en gelet op de financieel-eco- nomische omstandigheden in het on derhavige geval de normale" eisen aan het geven van lager onderwijs stellen overschrijdt en dat daarenbo ven neit vaststaat, dat onderwijskun dig de radio als hulpmiddel bij het onderwijs gewenst mag heten. Probeer uw dag zo in te richten dat gij u nooit behoeft te haasten. Haast is een nauwe bloedverwant van zorg; zij verwekt vrees en op winding.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1949 | | pagina 1