IN HET BENARDE SJANGHAI
AKKERTJE
ZATERDAG 21 MEI 1949
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
3iet JConinMijJi.
J{ap£te(i fiuiueit^höfeeöi
Het Koninklijk paar op de dag van zijn huwelijk,
7 Januari 1937
Het uitvoerend comité ter voorbe
reiding van de koperen bruilofsvie
ring van de Koningin en de Prins
der Nederlanden deelt o.m. het na
volgende mede:
Op 7 Juli a.s. zal het 12% jaar ge
leden zijn, dat Neerlands Koninginne
met haar gemaal in de echt werd ver
bonden.
In het wonder dat bij velen van het
grote Nederlandse gezin de vraag
rees, op welke wijze dat heugelijke
feit door Oranje en volk gezamen
lijk zou kunnen worden herdacht?
Herdacht naar goed Nederlandse
aard, zodat iedere Nederlander van
hoog tot laag, arm of rijk, in staat
zou worden gesteld daarin, zonder
bezwaar, aandeel te hebben.
Voor de uitvoering dezer gedachte
werd" een plan ontworpen, omvatten
de zowel de feestviering op de herin
neringsdag als de aanbieding van een
passend bescheiden geschenk van alle
Nederlanders. Het gevormde uitvoe
rend comité besloot ten aanzien van
dit laatste punt aansluiting te zoeken
aan een door de regering gekoesterd
voornemen, om het totaal verouderde
Huis ten Bosch, geliefde verblijfplaats
van de koninklijke familie, te restau
reren en zoveel mogelijk in de oude
glorie te herstellen.
Ook de omgeving, waarin het ge
bouw ligt, verkeert echter in zoda
nig deplorabele staat, dat een nieuwe
parkaanleg noodzakelijk zal zijn.
Deze parkaanleg nu zou een waar
dig geschenk van het Nederlandse
volk aan zijn vorstin kunnen vormen,
passend in de nationale gedachte.
Teneinde tegemoet te komen aan
de wens van velen het tevens» moge
lijk te maken ook in de meer huise
lijke kring van het vorstenpaar een
bescheiden aandenken van de natie
te brengen, werd besloten tot aan
koop van een gebruiksservies. Zoals
gezegd dient als voorwaarde voor de
uitvoering van dit plan uitdrukkelijk
te worden gesteld, dat iedere Neder
lander instaat moet zijn deel aan het
geheel te hebben.
Het comité is er zich immers vol
komen van bewust, dat deze tijden
voor brede lagen van ons volk uiter
mate drukkend zijn. Daarom wordt
er bepaaldelijk prijs op gesteld, dat
enerzijds geen offers worden ge
vraagd of gebracht, doch slechts een
geringe bijdrage worden geschonken,
v/elke niemand zal kunnen bezwaren,
terwijl anderzijds iedere Nederlan
der bij de uitvoering van het geheel
zal zijn betrokken.
Hier worden dus metterdaad
slechts de „vele kleintjes" gevraagd
en die vraag vormt de grote aantrek
kelijkheid van het plan.
De te vormen provinciale comité's
zullen verder, naar de aard van iede
re provincie, het plan mede tot uit
voering helpen brengen.
Onder, auspiciën van het uitvoe
rend comité zijn provinciale comité's
ter voorbereiding van de koperen
bruiloftsviering gevormd. Voorzitter
van het comité in Zuid Holland is,:
mr. A. Blom, advocaat en procureur,
Prinses Julianalaan 31, Rotterdam,
tel. 25418.
Dr. BOON OPVOLGER VAN
DE HEER LOVINK.
Naar wij vernemen is dr H. N.
Boon, chef van de directie Politieke
Zaken aan het ministerie van Bui
tenlandse Zaken, belast met de
waarneming van de functie van se
cretaris generaal aan dit ministerie,
welke functie vacant is ten gevolge
van de benoeming van de heer A.
H. J. Lovink tot hoge vertegenwoor
diger van de Kroon in Indonesië.
De raad van ministers zal binnen
kort een beslissing nemen over de
definitieve vervulling van de vaca-
ture-Lovink. Zeer waarschijnlijk zal
de heer Boon als-zijn opvolger wor
den aangewezen.
LID VAN DE RAAD VAN STATE.
Luitenant-generaal H. F. M. Baron
van Voorst tot Voorst.
Naar wij ver
nemen, is het
lid der Eerste
Kamer luite
nant-generaal
H. F. M. baron
van Voorst tot
Voorst met in
gang van 1 Ju
ni a.s. benoemd
tot lid van de
Raad v. State.
Luit.-gen. H.
F. M. baron
van Voorst tot Voorst is 2 Augustus
1886 te 's-Graver.hage geboren.
Na de verschillende militaire ran
gen te hebben doorlopen was hij ach
tereen in verschillende bevelvoerende
militaire functies werkzaam. In 1940
werd hij als generaal-majoor chef
van de staf der kon. landmacht. Se
dert 1945 is hij militair raadsheer in
het bizonders gerechtshof te 's-Gra-
venhage. Sedert 1946 is hij lid der
Eerste Kamer. In 1948 verkreeg hij
de titel van luitenant-generaal.
neem een
Nieuwe Mis van Jaap Vranken.
In aansluiting op eerdere berich
ten aangaande de Sint Gregoriusdag,
welke op Zondag 26 Juni in de stad
Haarlem wordt gehouden, kunnen
wij nog nadere bijzonderheden me
dedelen.
Tijdens de plechtige Hoogmis zal
worden gezongen de Missa „Mise
rere nostri, Domine", door de be
kende Nederlandse kerkcomponist
Jaap Vranken in opdracht van het
Diocesaan Bestuur der Sint Grego-
riusvereniging speciaal voor deze
gelegenheid geschreven. Vooruit
strevend musicus als hij is, doet de
componist nergens concessies aan
een „zoete harmonie", maar voor
moderne klanken niet terugschrik
kend voert hij de stemmen in mees
terlijk contrapunktiek langs duide
lijke lijnen vaak naar een machtig
hoogtepunt. De eerste uitvoering
van dit werk zal worden verzorgd
door het koor van de kathedrale
basiliek onder leiding van Dr. A. I.
M. Kat.
Ook het programma van de mid
dagbijeenkomst in het Gemeentelijk
Concertgebouw is nu bekend en
vermeldt o.a. Oratio pro Episcopo
van Olivier Knoop, 2 Maria-anti-
phonen van Herman Strategier en
voorts Magnificat en Te Deum van
Hendrik Andriessen.
FEDERATIE VAN KATHOLIEKE
STUDENTENVERENIGINGEN IN
INDONESIë
De Katholieke Studentenvereni
gingen „Sanctus Belarminus" te Ba
tavia, „Sanctus Thomas Aquinas" te
Bandoeng en „Santus Lucas" te Su
rabaya hebben tijdens een te Bata
via gehouden congres een Federatie
van Katholieke Studentenverenigin
gen van Indonesië opgericht
Het voorlopig Dagelijks Bestuur
bestaat uit de heren U. C. C. Pijman,
praeses, en Sie Ing Djiang, ab-actis.
Het eerste congres van de Federa
tie zal in November a.s. te Batavia
worden gehouden.
HYPOTHEKEN
en voor alle andere zaken
op het gebied ran on
roerende goederen
8ouw-en Makelaarsbedrijt
v.d. Drift
Oude Vest 29 - Leiden
Telef. 20513
ONDERHANDELINGEN IN
BIOSCOOP- EN THEATERBEDRIJF
Reeds sedert 1946 voeren de ver
schillende personeelsorganisaties on
derhandelingen met het hoofdbe
stuur van de Nederlandse Bioscoop
bond, om een regeling te krijgen
van de lonen en andere arbeids
voorwaarden voor het bioscoopper
soneel. Langzamerhand komt er nu
zicht in deze onderhandelingen. De
Bond van Personeel van Theater en
Film en de Katholieke Bond St. An-
tonius hebben zich onder leiding
van het bestuur van de Stichting
van de Arbeid verstaan over deze
onderwerpen, die verder zullen
worden getoetst door de werkgevers
en de werknemers, om dan tenslotte
in een slotvergadering van de Stich
ting van de Arbeid te worden be
ëindigd. Het is van groot belang,
dat een definitieve regeling zo spoe
dig mogelijk wordt afgesloten, om
dat er in het bioscoop- en theater
bedrijf nog geen wettelijke of an
dere regelingen van kracht zijn.
Er zijn op het ogenblik drie per
soneelsorganisaties, n.l. de A.N.B.T.
de Bond van Personeel van Film en
Theater en de R.K. Bond St. Anto-
nius. De A.N.B.T. is aangesloten bij
de E.V.C., de Bond van Film en
Theater bij het N.V.V., zodat beide
organisaties voor Katholieken zijn
verboden.
PELGRIMS NAAR KEVELAER
Er bestaat nu weer, zoals gemeld
is, gelegenheid zij het op beperkte
schaal het bekende en door Ne
derlanders altijd druk bezochte ge
nade oord Kevelaer in Duitsland te
bezoeken.
Gisteren kwamen voor het eerst
na de bevrijding 127 personen, le
den van de Maria-congregatie voor
vrouwen uit de Nijmeegse Antonius-
parochie, op bedevaart in Kevelaer.
De enige opengestelde weg gaat via
de grenspost Weselse barrière bij
Venlo. Vooral van Duitse zijde was
er wl belangstelling.
In Kevelaer bereidde men de eer
ste groep pelgrims een enthousiaste
ontvangst. De genadekapel is geheel
intact gebleven.
GUNSTIGE RESULTATEN VAN
SPROEIEN MET HELICOPTèRE.
„De resultaten van het besproeien
met de helicoptère zijn tot dusverre
uitstekend geweest," zo zeide dr. W.
J. Maan, wetenschappelijk mede
werker van de afdeling tuinbouw en
tuinbouwonderwijs van de directie
van de Landbouw, toen de helicop
tère gistermiddag boven een stukje
gras op Ypenburg een nevelstreep
trok.
„De besproeiing is intensiever,
dan wanneer die* van de grond af
gebeurt." „Dit komt," zo zeide de
lt. vlieger 2e klasse der M.L.D.
Senger, de piloot van de helicoptère
even later, „doordat wij een burbu-
lente nevel vormen door middel van
de schroefwind van de hefschroef.
Bovendien sproeien wij onder een
druk van zeven k acht atmosfeer."
„Hoe snel werkt u ongeveer?"
„We doen ongeveer 40 ha per
vlieguur, wat ongeveer hierop neer
komt, dat we in een halve tot hele
minuut een H.A. afwerken. Per mi
nuut kunnen we er zo ongeveer 100
liter uitgooien."
Een Amerikaans technicus, die er
bij stond, wist nog te vertellen, dat
ze de helicoptère tegenwoordig in
Amerika gebruiken, om' nachtvorst
tegen te gaan. En dit is dan weer
een van die vele aspecten die het
gebruik der helicoptère biedt.
Zoals bekend werken het departe
ment van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening en de P.T.T. bij
vele van hun experimenten ten
type samen en het ziet er niet naar
nauwste met dit nieuwe vliegtuig-
uit, dat het hiermede reeds aan het
einde van zijn Latijn is.
'H&cjaatt
IN INDIE:
P. VAN KLINK,
Noordeinde 156,
Roelofarendsveen,
viert zijn 22ste verjaardag, de 2e
maal in Indië, op 22 Mei te Tiga
Binanga (Sumatra).
LEO CASTELEIN,
Oostdwarsgracht 19,
Leiden,
2e luitenant der genie, viert op 23
Mei zijn 21ste verjaardag als para
chutist te Bandoeng.
BEURS: ZONDER ANIMO.
Gedurende de gehele week is de
stemming op de Amsterdamse ef
fectenbeurs apathisch geweest en
Vrijdag kwam als een onbelangrijk
sluitstuk. In de tabakshoek ver
mochten noch de fraaie prijzen, die
in vele gevallen, het dubbele van de
taxatieprijs waren, noch de zeer
vaste stemming en de grote belang
stelling, zowel uit binnen- als bui
tenland voor de veiling, iets uit te
richten. De hoek lag verlaten en de
prijzen waren nauwelijks veranderd.
Voor Indische Spoor- en Tram
wegwaarden, met uitzondering van
de Deli spoor, bestond er van de
zijde van de beroepshandel vandaag
al enige belangstelling naar aanlei
ding van berichten omtrent een te
verwachten grove vervoersmaat
schappij. Alle aandelen en obligaties
zouden dan afgelost worden en
nieuwe 3y, of 4 procents obligatiën
worden uitgegeven. Er was lichte
vraag naar deze papieren, hetgeen
gepaard ging met koersverbeterin-
gen van 1 en 2 punten. De handel
in Olies was van bescheiden om
vang. Bij de industriëlen werden
een paar stukjes Philips gevraagd.
De scheepvaartmarkt lag wederom
totaal verwaarloosd. De beleggings-
markt was in overeenstemming met
de overige hoeken zonder enige
animo, met kleine nadelige koers
verschillen.
L. C. SNOEYS.
Torenstraat 14,
Alphen a d. Rijn,
korporaal, viert op 23 Mei zijn 3e
Indonesische verjaardag te Sema-
rang.
J. A. HEEMSKERK,
Zeeweg 50,
Noord wij kerhout,
viert 23 Mei zijn 2e Indonesische
verjaardag te Surabaja.
A. M. VAN DER HOORN,
Kerkpad A 205,
Langeraar,
viert 23 Mei zijn 3e verjaardag in de
tropen te Dramaga bij Buitenzorg
KEES ZWAAN.
Bodegraven,
verjaart op 24 Mei, voor de eerste
maal in Indonesië, te Batavia.
(Van een speciale correspondent Graham Nicholson).
SJANGHAI, 15 Mei 1949.
Ik zal ooggetuige zijn van de val van
Sjanghai! Gisteren hoorden we, dat de
voorhoeden van de communistische legers
in Shaitung zijn binnengedrongen. Dat is
hier 40 km vandaan. Vanmorgen wordt het
bericht bevestigd, dat ze in Liuko zijn, 35
km. noodwestelijk van de stad. Dit is het
einde, verzekert men mij, want Liuko is de
laatste versterkte stelling voor de vesting
Wusung aan de Wangpu-rivier. de enige
weg waardoor Sjanghai nog verbinding met
de buitenwereld kon onderhouden.
Het kanongebulder is nu reeds in de stad
hoorbaar. Wat ik hier zie: tonelen van
vluchtende mensen, van honger en chaos,
van menselijke wanhoop en van bovenmen
selijke kalmte en berusting, is zo buiten al
le proporties, dat ik het niet kan beschrij
ven. Ook besef ik volkomen, dat ik maar
een armzalig klein deel van dit gigantisch
geheel overzie. Ik ben als een soldaat in een
veldslag, ik ben onkundig van de byzon-
derheden. Een historisch drama wordt door
mij meegemaakt, maar ik sta er te dicht
bij. Ik sla het gade, maar ik zie het als het
ware in het kikvors-perspectief.
Niettemin staat het voor mij nu wel vast:
tegen deze elementaire vloedgolf zaï Sjang
hai zich niet kunnen handhaven. De opge
schroefde proclamatie-taal der nationalis
tische leger-aanvoerders klinkt als het ge
luid van een carillon gebarsten klokken. En
toch: als men mij twee, drie jaar geleden
zou hebben voorspeld wat zich nu hier voor
mijn ogen voltrekt, ik zou de mogelijkheid
niet hebben kunnen aannemen. Terwijl ik
toch meende van China en zijn problemen
wel het een en ander te begrijpen. Zo leert
rien bescheidenheid.
Dit is de grootste stad van China. Van
de vier grootste steden van China
'janghai, Hankou, Nanking en Kanton
is nu alleen nog Kanton onbedreigd. Nie
mand weet hoelang nog. Niemand weet ook
hoeveel inwoners Sjanghai nog telt op dit
ogenblik. Het inwonertal is met vluchte
lingen verminderd, maar tegelijkertijd ver
meerderd. Er trokken er naar mijn mening
meer binnen dan er uit gingen en de schat
tingen, dat er op het ogenblik 4 a 5 mil-
lioen mensen in Sjanghai huizen, lijkt mij
waarschijnlijk, al staan mij zo min als
iemand anders hierover gegevens ter be
schikking. De stad heeft niets van de grim
mige aanblik van de spreekwoordelijk be
legerde vesting, ik zie slechts de bedrijvi
ge wanorde van een mierenhoop. Is dit
Sjanghai, de grote handels- en havenstad,
gelegen aan de Hoangpo of Woasoeng, op
27 km afstands van de monding van de
Jangtsekiang? Hier beginnen, zo werd ver
meld, de weinige spoorwegen van China.
Maar de rails zijn verroest. Ordelijke be
drijvigheid schijnt mij alleen op de vlieg
velden te heersen, waar nu de Europeanen
en de Amerikanen met opmerkelijke kalm
te wachten, heen en weer lopen en uitkij
ken tot het hun beurt zal zijn in het ver
trekkende vliegtuig te gaan. Men moet wel
weinig fantasie hebben om niet te begrijpen,
dat hier ontzaglijk veel wordt prijsgegeven.
Want er bestaat (misschien moet ik zeg
gen: bestond) naast de Chinese millioenen-
stad Sjanghai nog een ander Sjanghai, dat
enkele tientallen jaren geleden door het
westen als het eigenlijke Sjanghai werd
beschouwd. Dat was het uitgebreide gebied
der internationale nederzettingen, die de
grootste Europese stad in het Verre Oosten
vormde. Brede asfaltstraten, bankgebou
wen, kantoren, hotels, warenhuizen, thea
ters, villa's, tuinen en uitgestrekte parken.
Nog niet zo hëel lang geleden waren hier
de buitenlanders volkomen heer en mees
ter. Nu zijn er weinigen meer, die zich de
borden nog willen herinneren bij de ingan
gen der parken, die waarschuwden: Chine
zen en honden worden niet toegelaten!
Hier woonden 60.000 vreemdelingen. De
stad der blanken me. haar grote gebouwen
j Met een particulier vliegtuig, een
2 Amerikaanse Beechcraft arriveer- 2
den op het vliegveld van Bangkok I
Z enkele Engelse vluchtelingen uit
Sjanghai, die een artikel van hun j
2 landgenoot, de journalist Graham 2
2 Nicholson meebrachten. Zij gaven
deze beschouwing met de normale t
luchtpost mee naar Amsterdam, ter-
wijl Nicholson zelf in de bedreigde
j dad is achtergebleven, in de hoop j
<iog eens gelegenheid te hebben om
t zijn reportage over de belegering
le vervolgen.
en behuizingen, met haar talrijke Chinese
dienstpersoneel, was bijna even uitgebreid
als de Chinese stad. Dit alles wordt opge
geven, de westerse wereld neemt, koel als
na een mislukte speculatie, haar verlies.
Het is de enige mogelijkheid. Het is nuch
tere werkelijkheidspolitiek en het is de
enige manier om met de „vierhonderd mil-
lioen klanten" van het onmetelijke China
in de naaste toekomst op behoorlijke han
delsvoet te komen.
Generaal Marshall zag het aankomen.
Voor millioenen in Europa en Amerika
komen de gebeurtenissen in China, en bo
venal die in Sjanghai, als een verrassing.
Maar het zal voor velen een nóg grotere
verrassing zijn te vernemen, dat reeds in
Jenuari 1946 de thans gevolgde politiek
vaststond. Toen keerde namelijk generaal
Marshall uit China terug om rapport over
zijn bevindingen uit te brengen aan presi
dent Truman. Sindsdien werd Marshali's
naam bekend door zijn befaamde Marshall
plan, maar zijn rapport over China gaf niet
minder blijk van zijn buitengewoon brede
blik. Het Marshall-rapport was een mees
terstuk van denkmoed en onbevangen en
nuchtere interpretatie van de feiten. Pre
sident Truman en zijn medewerkers waren
verstandig genoeg er de juistheid van in te
zien. De gebeurtenissen in China hebben
intussen de loop genomen, die generaal
Marshall heeft voorzien en Truman prijst
zich thans gelukkig, dat hij. overeenkom
stig het advies van generaal Marshall, be
sloot af te zien van een verdere interven
tie-politiek in China. Niet zonder reden acht
men dit besluit van president Truman het
belangrijkste, die na de beëindiging van de
tweede wereldoorlog werd genomen. Dit
besluit was een misrekening voor de man
nen in het Kremlin, die over te weinig le
nigheid van geest beschikten om te kunnen
veronderstellen, dat men in Amerika en
Engeland tot een wijze realiteitspolitiek in
staat zou zijn! China is een héél andere
wereld dan die van de Sowjet-Unie. De
nieuwe Chinese staat, die, naar men ver
wacht, geboren wordt uit de overwinningen
van de „communistische" legers van Mao-
Tse-Toeng, zal met de Sowj et-Unie zelfs
niet kunnen worden vergeleken. Het nieu
we Chinese bewind steunt op de millioenen
der Chinese boeren, d.w.z. op de honderd
duizenden boerengroeperingen in familie
verband, die een steviger en breder basis
voor een stabiel gouvernement zullen blij
ken, dan ooit enige regering in China heeft
bezeten.
Er is wfeinig overgebleven van de vroe
gere behagelijkheid in de restauratie op het
vliegveld. Op de lakonieke manier, Ameri
kanen eigen, hoor ik iemand zeggen:
„Er moet heel wat afgeschreven worden!"
Een der anderen uit het gezelschap, dat
overigens nauwelijks onder de indruk
scheen, antwoordde schouderophalend:
„Dat is altijd nog goedkoper dan een
oorlog
Ik geloof dat deze man gelijk heeft. Een
nieuwe oorlog te ontketenen in de onme
telijke ruimten van Oost-Azië, waar nu
reeds zoveel eindeloze jaren de oorlogen
woedden, zou in het eind voor de westerse
wereld schadelijker blijken, dan zelfs de
complete verovering van China door de
troepen van Mao-Tse-Toeng. De staats
vorm, die straks in China tot ontwikkeling
zal komen, zal waarschijnlijk zeer weinig
gemeen hebben, met wat men zich gewoon
lijk onder „communismevoorstelt.
„Het nieuwe China zal niet alleen sta
biel, maar zelfs credietwaardig blijken
Ziehier het oordeel van een ervaren Ame
rikaan. Ik help het hem wensen.
(Copyright Pers Associatie
Leidse Courant.
