S)e £cldóe@ou/ta/rit
De Ronde Tafel zal moeten
worden uitgesteld
Interim-regeling voor de West
Russische spionnage te
New York
Mutaties aan de kop in Moskou
Gromyko volgt Wisjinski op
Kominform
verklaart oorlog
aan het H. Jaar
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
MAANDAG 7 MAART 1949
40ste JAARGANG No. 11636
Wat betekent
Molotofs
heengaan?
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Sukarno wil eerst naar Djokja
RONDE TAFEL-CONFERENTIE ZAL MOETEN WORDEN UITGESTELD.
THE BATAVIA heeft men geen hoop meer, dat de Ronde Tafel-conferen-
tie Zaterdag kan beginnen. De B.F.O, beeft namelijk haar standpunt
nog niet definitief bepaald en komt pas Donderdag weer bijeen. Daarna
zal vermoedelijk een delegatie, bestaande uit hoofden en premiers
van deelstaten onder voorzittersc'. ap van sultan Hamid II naar Ban-
ka vertrekken. Het is dus uitgesloten, dat vertegenwoordigers van de B.F.
O. op 12 Maart in Den Haag kunnen zijn.
SUKARNO'S VOORWAARDE.
Een andere moeilijkheid is, dat Su
karno heeft geweigerd de Nederland-
te uitnodiging tot deelneming aan de
Ronde Tafel-conferentie te accepte
ren, zolang de Republikeinse regering
in Djokja niet is hersteld. Hij heeft
verder verklaard, dat l.lj de uitnodi
ging in principe aanvaardt, maar dat
hij met zijn antwoord niet vooruit
wenst te lopen op een beslissing van
de Commissie van de Uno.
De Federalisten hebben nadat de
contactcommissie van Banka was te
ruggekomen een resolutie aangeno
men, waarin zij erop hebben aange
drongen de Republikeinse eisen tot
herstel van de Republikeinse rege
ring in Djokja en om de Commissie
van de Uno de bevoegdheid te geven
toezicht uit te oefenen bij de bespre
kingen in Den Haag te aanvaarden.
De resolutie zou er voorts bij beide
regeringen op aandringen een order
tot staken van het vuren uit te vaar
digen en gezamenlijk te pogen rust
en orde te herstellen.
Officieel is over die resolutie nog
niets gepubliceerd. Volgens betrouw
bare personen in Batavia zouden de
Nederlandse autoriteiten de resolutie
onaanvaardbaar hebben verklaard.
Daarna zou de geldigheid van de re
solutie in de B.F.O. zijn betwist.
OVERLEG MET LONDEN.
Volgens de Agence France Presse
zou er tussen Den Haag en Londen
diplomatiek overleg over de Indone
sische kwestie worden gepleegd. De
Engelse gezant zou er op verzoek van
Bevin op hebben gewezen, dat de
Nederlandse regering op korte of lan
ge termijn uit een „ruimere" politiek
in Indonesië voordelen zou trekken.
SJERTOK NOEMT ZICH SJARET.
Mosje Sjertok, de Israëlische mi
nister van Buitenlandse Zaken,
heeft besloten zich voortaan Mosje
Sjaret te noemen. (Sjaret betekent
„dienaar".)
ENGELAND MAAKT PLUTONIUM
Engeland heeft voor het eerst plu
tonium het splitsbare element
dat kan worden gebruikt voor het
vrijmaken van atoom-energie ge
produceerd, aldus heeft het Britse
departement van bevoorrading be
kend gemaakt. Dit is een belang
rijke stap voorwaarts in het Britse
program voor wetenschappelijk
werk op het gebied van atoom
energie.
Plutonium, dat voor het eerst in
1942 in de Verenigde Staten ir
hoeveelheid gemaakt is, konrt ner
gens ter wereld in natuurlijke staat
voor, doch kan in hoeveelheid
slechts in een atóomsplijtoven
produceerd worden.
KARDINAAL LEIDT HET MA
KEN VAN GRAVEN. De Ameri
kaanse Kardinaal Francis Spellmann
(links achter) in gesprek met de as
sistent directeur van de Calvery-
begraafplaats, Henry Cauley, terwijl
studenten graven maken op de door
een staking van de gravers getrof
fen begraafplaats. De Kardinaal
heeft verklaard, dat hij zich niet zal
laten dwingen door de door commu
nisten beinvloede vakvereniging van
doodgravers, die achter de nu reeds
zeven weken durende staking staat.
Hij heeft de geestelijken en studen
ten van de seminaria verzocht gra
ven te maken voor de 1020 lijken, die
nu reeds op ter aardebestelling
wachten.
Het afsnijden der
E.C.A. hulp voor
Indonesië
GEVOLGEN DOEN ZICH REEDS
VOELEN.
Het afsnijden van de Marshall-hulp
voor Indonesië heeft tot dusver zeer
ernstige invloed gehad op de voedsel
voorziening van de Indonesische be
volking, aldus heeft de resident-com
missaris voor Indonesië in de Ver
enigde Staten, de heer E. C. Zim
merman, Zaterdag verklaard. Hij
deelde aan Aneta mede, dat Indone
sië als gevolg van de onderbreking
der E.C.A.-hulp niet in staat is in de
Verenigde Staten de 12.000 ton rijst
te kopen, die door de commissie van
de Internationale Noodvoedselraad
waren toegewezen, waardoor de
voedselpositie in Indonesië nog ver
der zal word. a bemoeilijkt.
Voorts heeft de actie van de E.C.A.
nog tot gevolg gehad, dat Indonesië
fondsen, die oorspronkelijk bestemd
waren voor andere belangrijke con
sumptiegoederen, zoals textiel, heeft
moeten gebruiken voor voedsslaan-
kopen. Daar de schaarste aan zulke
consumptiegoederen een aanmerke
lijke invloed heeft op de productivi
teit van de bevolking, zal deze toe
stand ongetwijfeld binnen korte tijd
nadelige resultaten hebben op de uit
voer van strategische materialen. De
12.000 ton rijst, die Indonesië thans
niet kan kopen, vertegenwoordigen
ruim een derde van de rijsttoewijzing
voor Indonesië in de dollargebieden.
De overige 23.000 ton waren reeds
eerder in de Verenigde Staten en
Mexico gekocht. De heer Zimmerman
wees er op, dat de totale toewijzing
voor Indonesia, namelijk 145.000 ton,
het rijstrantsoen van Indonesië reeds
had gereduceerd tot 141 gram per dag
per hoofd of een derde van liet nor
male verbru'k. Zoals de heer Zimmer
man onderstreepte is dit nog slechts
het eerste en snelst voelbare gevolg
van het besluit der E.C.A., dat lang
zamerhand ook zijn invloed zal doen
gevoelen op de productie en uitvoer
van de voortbrengselen, waaraan de
wereld zulk een grote behoefte heeft.
GEWELDIGE BRAND TE AM-
SERDAM In vier grote oud-
Amsterdamse pakhuizen van de N.V.
Het Nederlandse Veem, staande op
de hoek van het Prinseneiland en de
Galgenstraat te Amsterdam, waar
in een meubelfabriek was gevestigd
heeft Zaterdagochtend een grote
brand gewoed. Een kijkje op het
toneel van de brand tijdens het
blussingswerk.
DE „MEDEPLICHTIGEN" VAN
KARD. MINDSZENTY.
De dertien medebeschuldigden
van kardinaal Mindszenty, die
Boedapest terecht hebben gestaan
op beschuldiging van speculatie in
vreemde valuta, zijn veroordeeld tot
gevangenisstraffen van één tot acht
jaar.
Een golf van
commentaar
De jongste mutaties hebben aanlei
ding gegeven tot een golf van com
mentaar. Betekent die een strakkere
of een soepeler buitenlandse politiek
van de Sowjet-Unie? De meningen
lopen sterk uiteen.
Vele waarnemers herinneren aan
1939, toen de vervanging van Litwi-
nof door Molotof het einde betekende
van een pro-Westerse politiek. Aan
gezien de houding van Molotof anti-
Westers was, zou men kunnen con
cluderen, dtt deze nieuwe wijziging
weer een verzoenende politiek in
luidt. Ongelukkigerwijs staat Wisjins-
Een ontdekking en een arrestatie
IN NEW YORK zijn onder verdenking van spionnage gearresteerd de
Rus Valenin Goebiesjew, die als ingenieur werkzaam was voor het
hoofdkwartier van de V.N. en miss Judith Coplon, employé van het
Amerikaanse ministerie van Justitie. Zij werden beiden in hechtenis ge
nomen op het moment, dat miss Cóplon met Goebiesjew een samenkomst
had. In de tas van miss Coplon werden gegevens over regeringsdocu
menten en geheime mededelingen aangetroffen. De Russische ambassa
deur in Amerika, Panjoesjkin, heeft Zaterdag om de vrijlaing van Goe
biesjew verzocht. De Amerikaanse parlementscommissie voor onderzoek
in zake anti-Amerikaanse gedragingen is heden bijeengeroepen om een
aanvang te maken met het onderzoek in verband met deze arrestaties.
GESCHADUWD
MiSS Coplon, die sinds 1943 een
ondergeschikte betrekking vervulde
bij het ministerie van Justitie, werd,
toen zij zich op de dag van haar ar
restatie naar New York begaf, ge
schaduwd door agenten van het
F.B.I., de commissie voor onderzoek
/"»ROMYKO, de Sowjet-gedelegeerde bij de Veiligheidsraad, is benoemd
tot opvolger van Wisjinski, als eerste plaatsvervangend minister van
Buitenlandse Zaken der Sowjet-Unie, aldus heeft het Sowjet-nieuwsbureau
„Tass" Zaterdagavond bekend gemaakt. Gromyko volgde Lrtwinof in 1943
op als Sowj et-ambassadeur te Washington. Éijna 3 jaar geleden werd hij
Ruissisch afgevaardigde bij de Veiligheidsraad. Gromyko verwierf,
venals Winsjinski, zijn bekendheid vooral door de redevoeringen, die hij
in de Veiligheidsraad hield. Verscheidene malen trad hij op als hoofd van
de Sowje't-delegatie bij de Verenigde Naties. Gromyko is thans van onder
minister van Buitenlandse Zaken bevorderd tot chef van de onder-minis
ters van het ministerie.
ki echter bekend als een uitermate
felle en onbuigzame figuur. Daar
komt bij, da*t Molotof vice-premier
blijft, zodat het vermoeden bestaat,
dat hij meer functis zal overnemen
van Stalin. Hij is wel als diens op
volger genoemd.
Het is best mogelijk, dat mutaties
in Moskou slechts ten doel hebben,
een promotie van Molotof mogelijk
te maken en dat de troonsopvolgings-
strijd, die bij het klimmen van Sta-
lins dagen ongetwijfeld gestreden is,
te zijnen gunste beslist is. In dat ge
val valt een politieke koerswijziging
niet te verwachten.
De meest verbaasde delegatie te
Lake Success was de Russische. Toen
het nieuws aan een Russisch gedele
geerde werd verteld, kon men zien,
hoe hij met de ogen knipperde. Op de
vraag, of hij commentaar had, zeide
hij: „Ik weet er niets van. Ik ben een
econoom". Een gx-oep Sowjet-gedele-
geerden luisterde zwijgend naar een
journalist, die de bulletins voorlas.
Daarna begonnen zij met elkaar in
het Russisch te converseren.
Het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken, in welks kringen
een hevige beroering merkbaar was,
heeft commentaar geweigerd. Nie
mand echter, die zijn persoonlijke
mening gaf, toonde zich enthousiast.
De Amerikaanse gouverneur
Duitsland, Clay, zeide: „Dit is belang
rijk nieuws. Het bewijst, dat onze po
litiek de goede is". Senatoi Vanden-
berg (V. S.) merkte op, dat Molotof
en Winsjinski de grootste obstructie
voerders ten aanzien van het vredes
werk gebleken waren, die hij ooit ge
zien had. Truman en Attlei hebben
geweigerd commentaar te leveren.
Bevoegde diplomatieke waarnemers
te Moskou voorzien geen wijziging in
de Sowjet-politek. Te Washington
zijn diplomatieke kringen van me
ning. dat een administratieve reorga
nisatie aan de gang is, om een
machtig kernkabinet te vormen, dat
snel belangrijke politieke beslissin
gen kan nemen. Molotof zou als
plaatsvervanger van Stalin in staat
zijn alle Sowj et-activiteit in het bui
tenland (diplomatie, Kominform en
partijwezen )in handen te nemen,
zonder de last van zijn ministeriële
functie.
Onder de diplomaten in Lake Suc
cess bestaat een neiging, om de wijzi
ging toe te schrijven aan de successen
van het Westen in de koude oorlog.
Molotof, zo stelt men vast, is er in
elk geval niet in geslaagd tc voorko
men, dat het Westen zich politiek en
economisch heeft weten te organise
ren.
naar anti-Amerikaanse gedragingen.
Zij en Goebiesjew ontmoetten el
kaar op Broadway en in een bus op
de Third Avenue werden zij gearres
teerd. In de tas van miss Coplon wer
den uitreksels uit geheime medede
lingen en regerings-gegevens aange
troffen. Beiden zijn zij onder verden
king van spionnage in arrest gesteld
Goebiesjew kwam in 1946 met een
groep architecten naar de V.S. voor
de bouw van het hoofdkwartier der
•S V.N. Hij was als ingenieur werkzaam
in het tekenbureau, waar de ontwer-
pen voor het nieuwe hoofdkwartier
worden gemaakt te Manhattan.
De secretaris-generaal van de V.N.,
Trygve Lie, heeft medegedeeld, dat
Goebiesjew, hangende het onderzoek,
geschorst is.
Volgens een woordvoerder van het
F.B.I., aldus verneemt het persbu
reau A.F.P., zou een algemeen onder
zoek naar de gedragingen van bui
tenlandse afgevaardigingen bij de
V.N. worden overwogen, ten einde
vast te stellen, of sommige delegaties
zich niet van de V.N. bedienden om
ongestoord te kunnen spionneren.
ALS PRESIDENT TRUMAN
VACANTIE NEEMT.
President Truman is gisteren met
OPPERSTE SOWJET BIJEEN.
De zitting van de Opperste Sowjet
van de Sowjet-Unie zal Donderdag
a.s. in het Kremlin worden geopend.
Meer dan duizend afgevaardigden uit
de hele Sowjet-Unie zullen de plech
tigheid bijwonen Men vewacht de
aanwezigheid van Stalin, Molotof,
Mikojan en Wisjinski, welke laatste
voor de eerste maal voor de Opper-
w. «.«-v.ste Sowjet zal verschijnen als eerste
vacantie naar Key West in Floridavice-minister van Buitenlandse Za-
vertrokken. Hij zeide echter te ver- ken. Het college is voor de laatste
wachten, dat hij hard zal moeten
werken. Zijn adviseurs voor leger,
luchtmacht en vloot vergezellen
j hem.
maal bijeen geweest in Febuari van
het vorige jaar. toen de jaarlijkse be
groting van de Sowjet-Unie werd
goedgekeurd.
LANDSREGENT IN DE
PLAATS VAN
GOUVERNEUR
Naar het A.N.P. verneemt, is heden
het wetsontwerp interim-regeling
voor Suriname en de Nederlandse
Antillen voor advies aan de Staten
aangebode Over de inhoud van de
ze interim-regeling vernamen wij de
volgende bijzonderheden:
Tot nu toe werd overeenkomstig
art. 62 der Grondwet het algemeen
bestuur door de Gouverneur uitge
oefend. Volgens de nieuwe regeling
zal de Landsregering van Suriname
en de Nederlandse Antillen bestaan
uit de Landsregent en de aan de Sta
ten verantwoordelijke Regeringsraad.
In de nieuwe Landsregeling (welke
in de plaats zal treden van de Staats
regeling) is duidelijk aangegeven, dat
ten aanzien van de verzorging van de
inwendige aanlegenheden de Lands
regent optreedt als hoofd der Lands
regering.
Het ontwerp gaat uit van de ge
dachte, dat een gelijksoortige verhou
ding als in Nederland bestaat tussen
de Koning en de ministers, in Suri
name en de Nederlandse Antillen zal
bestaan tussen de vertegenwoordiger
des Konings en de leden van de Re
geringsraad. Alleen ten aanzien van
de belangen van het Koninkrijk wor
den aan de Landsregent in een afzon
derlijke afdeling bevoegdheden toe
gekend als orgaan van het Konink
rijk. Slechts voor die werkzaamheden
zal hij 's Konings aanwijzingen in
acht hebben te nemen.
Deze werkzaamheden zijn: de af
kondiging, de uitvoering en de zorg
voor de naleving van wetten, alge
mene maatregelen van bestuur en
verdragen, zomede schorsing van
Landsverordeningen wegens strijd
met een hogere regeling of met het
algemeen belang van het Koninkrijk.
Voor de Nederlandse Antillen zal de
wijziging i de positie van de Lands
regent nog belangrijker kunnen zijn,
omdat krachtens de interim-regeling
bij algemene maatregel van bestuur
zelfstandigheid zal worden verleend
aan de eilanden Aruba en Curagao.
hetgeen met zich mee zal brengen
besnoeiing van de bevoegdheid van
de landsregering (dus van Landsre
gent en Regeringsraad) met betrek
king tot de verzorging van de eigen
belangen van die eilanden. Bij de be
spreking, di minister van Schaik op
Curagao en Aruba voerde, is geble
ken, hoezeer het op prijs gesteld zou
worden als bij de behandeling van
het ontwerp interim-regeling kennis
genomen zou kunnen worden van
het ontwerp-algemene maatregel van
bestuur betreffende toekenning van
zekere zelfstandigheid aan Aruba en
Curasao.
Het ligt in de bedoeling van de re
gering aan deze wens te voldoen.
Ten aanzien van de verordenende
autonome bevoegdheid valt het vol
gende op te merken:
Volgens art. 63 der Grondwet werd
tot nu toe de regeling van de inwen
dige aangelegenheden aan eigen or
ganen overgelaten, tenzij bij de wet
een bepaalde regeling aan de Koning
is voorbehouden. De bevoegdheid tot
ingrijpen va de wetgever zelf was
onbeperkt. In de nieuwe Landsrege
ling is echter de onbeperkte bevoegd
heid tot ingrijpen aan de wet ontno
men. Alleen de volgende punten zijn
ter regeling aan de wet voorbehou
den:
1. de interim-regeling zelf;
2. het Nederlanderschap;
3. vernietiging van een Landsver
ordening;
4. strafrechtelijke verantwoorde
lijkheid van de Landsregent;
5. goedkeuring van verdragen;
6. overeenkomsten en geldleningen
buitenlands en
7. verschillende bepalingen betref-
treffende de defensie.
Ook de bemoeiiennis van Suriname
en de Nederlandse Antillen bij de tot
standkoming van de wetten is door
de interim-regeling geïntensiveerd.
Bovendien zal de koning een staats
raad in buitengewone dienst voor
Suriname en een voor de Nederland
se Antillen benoemen na gepleegd
overleg met de betrokken landsrege
ring. In de Raad van State kan hier
door de zienswijze van die gebieds
delen tot haar recht komen. Vervol
gens wordt ten aanzien van ontwer
pen van wetten, algemene maatre
gelen van bestuur, verdragen of an
dere overeenkomsten met een vreem
de mogendheid of een international
organisatie de betrokken landsrege
ring in de gelegenheid gesteld van
ïaad te dienen.
De landsregering raadpleegt des
gewenst de staten omtrent ontwerpen
van wetten en algemene maatrege
len van bestuur.
De hierboven aangegeven afwij
kingen van de Grondwet brengen met
zich mede, dat de interim-regeling
alleen kan tot standkomen krachtens
het nieuwe artikel 210 van de Grond
wet. Het ontv/erp interim-regeling
moet dus met een twee-derde meer
derheid in de Staten-Generaal wor
den aangenomen.
Op 17 Maart a.s. zullen, zoals be
kend op de Nederlandse Antillen
verkiezingen worden gehouden. Het
ligt dus voor de hand. dat hier de
nieuwgekozen staten over het om
werp advies zullen uitbrengen. Aan
gezien echter in Suriname de verkie
zingen waarschijnlijk eerst eind Mei
zullen worden gehouden, zullen de
1 Mei a.s. hun adviezen hebben uit
brengen. De regering acht het ge
wenst, dat beide statencolleges voor
1 Mei a.s. hun adviezen hbben uit
gebracht.
MICHAEL KARD. VON
FAULHABER.
Gisteren is de aartsbisschop van
München-Freising, Z. Em. Michael
Kardinaal von Faulhaber 80 jaar ge
worden.
Kardinaal von Faulhaber is in de
achter ons liggende jaren een krach
tig bestrijder geweest van de totali
taire eisen van het Nationaal-Socia-
lisme. Zijn preken en zijn brieven
zyn over heel de wereld bekend.
SABOTAGEPLANNEN.
Naar Radio Vaticana mededeelt,
vermelden berichten uit Zwitser
land, dat de Kominform de oorlog
heeft verklaard aan de plannen dei-
Kerk voor het H. Jaar.
Deze wereldorganisatie der com
munisten heeft een sabotage-plan
uitgewerkt en aan de satelliet-sta-
ten van Moskou bevel gegeven aan
de katholieken in deze landen elke
deelneming te verbieden. Slechts
aan enkele kerkelijke personen zal
het uitreis-visum worden verschaft.
De communistische partijen in de
Westelijke landen hebben het bevel
ontvangen een grootsch i-pse propa-
ganda-actie tegen het H. Jaar te
voeren.
Nederlandse
zender
voor de Paus
AFGEVAARDIGDEN UIT ROME
BEZOEKEN FABRIEKEN
De inzameling van gelden onder
katholieken over dc hele wereld om
de zender Radio Vaticana te doen
versterken heeft goede resultaten
opgeleverd. Het in Nederland in te
zamelen bedrag zal worden ge
bruikt om een complete kortegolf-
zender van 100 kw. bij een Neder
landse firma te laten bouwen. Deze
niet nader aangeduide firma heeft
reeds contact opgenomen met ver
tegenwoordigers van Radio Vatica
na om technische problemen te be
spreken.
Afgevaardigden van het Centrale
Comité voor het Heilig Jaar hebben
Nederland bezocht om een bespre
king te voeren met Johannes Kar
dinaal de Jong en teneinde in Ne
derland contact op te nerr.cn met
radiofabrieken. om zenders te be
studeren van het type, zoals er een
aan de H. Vader, zal aangeboden
worden.
£en kcPiAe-^.tje...
De goederen moeten zijn in pri
vaat bezit, maar worden gebruikt als
waren zij in het bezit van dc ge
meenschap.
St. Thomas van Aquine,
wiens feest de Kerk
vandaag viert.
