S)e &2idóe(Bou/ïa/nt
„Vrede in Djokja' meldt
de »Times«
Amerikaans beroep op
Nederland
VRIJDAG 7 JANUARI 1949
40ste JAARGANG No. 11586
Directeur: O. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
De Veiligheidsraad
weer bijeen
Bur. Pspengracht 32. Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50
V Er wordt te
weinig gepraat
WIJ kunnen het ons voorstellen,
als menige lezer schrikt van dit
opschrift
Te weinig gepraat?! En misschien
denken velen aan het lasteren,
kwaadspreken en roddelen, dat als
een kanker is ingevreten in de men
taliteit, in de gewoonten van een zo
groot deel van het volk. De zekere
en grote verdienste van de zeereerw.
heer rL de Greeve is, dat hij heeft
wakker geschud de gewetens van ve
le lieden, die, hoewel niet positief
slecht, zich in ergerlijke oppervlakkig
heid schuldig maken aan dit kwaad,
dat in lijnrechte tegenspraak is met
het elementaire beginsel van een
christe'ijke levenspractijk: de naas
tenliefde.
Te weinig gepraat?! En misschien
denken velen aan het euvel, dat wij
nog onlang? opnieuw hebben gesig
naleerd het euvel van de veelpra-
terij in volksvertegenwoordigende
lichamen; waar men óók praat om
het genot van het praten zelf, om het
genot in dat praten zichzelf te vin
den.
Te weinig gepraat?! Wij bedoelen,
hier, dei mensen, die tenslotte het
zelfde in en door het leven willen
bereiken, vaak te weinig met elkaar
praten, om in eensgezindheid naar
het gemeenschappelijk beoogde doel
te streven. Bij verschilen over de wij
ze waarop, over vragen van tactiek
en opportuniteit gaat men van el
kaar uiteen, om bij latere ontmoe
tingen telkens tegen elkaar aan te
botsen.
Er wordt te weinig gepraat om
verschillen en geschillen te overbrug
gen, terwijl deze betrekkelijk ge
makkelijk overbrugd zouden kunnen
worden.
Dit tekort aan beraad kan men op
héél het terrein van het menselijk
leven en werken constateren.
Ook op politiek terrein ook in
het politieke leven en streven der
katholieken; ook onder hen, die lid
zijn van de K.V.P.
En daarom moet zeer worden toe
gejuicht, dat in de K.V.P. wordt in
gesteld een: College van Beraad. (Zie
elders in dit blad). Over vraagstuk
ken, waarover verschil van mening
bestaat, zal men in dat college zich
kunnen beraden; een open, vertrou
wensvol beraad. Komt men dan nog
niet tot eenzelfde mening welnu,
dan is toch ongetwijfeld dat grote
goed gewonnen, dat men elkaar ver
staat, begrijpt en waarschijnlijk óók
waardeert.
Deze nieuwe instelling van de K.
V.P. is, naar onze overtuiging, de
belangrijkste en de noodzakelijkste
van de na de oorlog in het leven ge
roepen instellingen.
Pacificatie is niet moeilijk
Verbetering in
sociale bijstand
DE REGERING heeft wijzigingen
gebracht in de soc. overbrug-
gin?s- en sociale bijstandregeling.
Wijzigingen, die verbeteringen
zijn, vooral wat betreft de sociale
bijstandregeling.
Wij moeten dit besluit toejuichen.
Omdat wij er van doordrongen moe
ten zijn, dat in een samenleving,
welke christelijk beschaafd wil he
ten, ook de onvrijwillig werklozen
en ook allen, die werkelijk sociale
bijstand behoeven, aanspraak mogen
maken op een menswaardig levens-
bestaan.
Wél moet natuurlijk even inten
sief als waardig zijn de controle, die
wordt uitgeoefend, om te constate
ren, of de werkloosheid inderdaad
onvrijwillig is en of de sociale bij
stand werkelijk nodig moet worden
geacht. Het algemeen belang eist
zulk een scherpe controle.
GEEN TEKEN VAN GUERILLA.
Onder de titel „vrede in Djokjakar
ta" schrijft de correspondent van het
Engelse dagblad „Times" uit Djokja:
„Het was te begrijpen, dat Djokja,
tot voor kort hoofdstad van de Repu
bliek, die 20 millioen onderdanen zou
hebben, in zeven uur tijd geheel kon
worden bezet door de Nederlanders.
Indonesiërs hadden blijkbaar
nooit de mogelijkheid van een actie
met parachutisten en luchtlandings
troepen overwogen. Het is moeilij
ker zich een begrip te vormen van de
verbazingwekkende vreedzame toe
standen, die thans heersen in de stad,
waar gedurende drie jaren de bevol
king onderworpen was aan hevige,
opzwepende, nationalistische propa
ganda.
De brigade, die Djokja bezette, ver
loor nog niet een dode per dag. Ge
durende de nacht komt nog wel enig
schieten van sluipschutters voor en
verscheidene nachten geleden drong
een gewapende bende door tot het
stadscentrum. Op alle hoofdwegen
rijden zonder onderbreking con-
vooien. De Indonesiërs hebben volop
de tijd gehad om hun krachten te
hergroeperen, Joch tot op heden zijn
er absoluut geen tekenen van een
aanval van guerilla's, waarmede zij
in hun propaganda gedreigd hebben.
Officieren gaven zich over.
De kwaliteit en de gesteldheid van
het Republikeinse leger het legjr
was het voornaamste struikelblok bij
de onderhandelingen tussen de Ne
derlanders en de regering-Hatta
kwamen tot uiting in het feit, dat ge
durende de laatste paar dagen 304 of
ficieren zich overgaven. Iedere mor
gen zonden de Nederlanders een wa
gen met een luidspreker uit, die een
tocht door de stad en de buitenwij
ken maakte en omriep, dat men zich
kon overgeven. Velen van degenen,
die zich overgaven, waren stafofficie
ren. Een groot aantal meldde zich aan
met wapens. Onder hen bevonden
zich twee generaals-majoor en een
kolonel, die voor de oorlog bediende
was. Een andere kolonel, die belast
was met de Indonesische technische
dienst op het vliegveld, was vroeger
arbeider op hetzelfde vliegveld en
dankte zijn benoeming eerder aan
geografische dan aan enige techni
sche hoedanigheden. Enigen van deze
officieren worden vastgèhouden. Het
overige deel is in vrijheid gesteld en
moet zich tweemaal per week bij de
politie melden. Het schijnt, dat zij
volkomen genoeg hadden gekregen
van de toestanden in het republikein
se leger.
Soekarno's Lijfwacht.
Frappant was ook het gedrag van
de persoonlijke lijfwacht van Soekar-
no, een élitekorps, dat bestaat uit 50
enthousiaste jongelieden uit het leger
en de politie. Blijkbaar op bevel van
Soekarno boden zij 'geen weerstand
aan de Nederlandse troepen, die hem
en de andere republikeinse leiders ar
resteerden. De leden van de lijfwacht
werden gearresteerd en werden aan
het werk gezet bij een Nederlands
bataljon. Na enige dagen werden zij
in vrijheid gesteld. Een Nederlands
kapitein gaf hun een adres van de
Welfare en zeide hun zich behoorlijk
te gedragen. Zij gingen direct terug
naar hetzelfde bataljon om te ver
zoeken, of zij daar weer tewerkge
steld konden worden. Incidenten als
deze geven de bezoeker het gevoel,
dat, ofschoon vele Indonesiërs de vrij
heid wensen weinigen het waard vin
den daarvoor te sterven.
Nederlandse commandanten ver
trouwen, dat de pacificatie van de
nieuwe gebieden niet moeilijk, noch
V Een mooie
Nieuwjaarswens
ÏN „Het Katholieke Schoolblad"
schrijft F. S. over „Onze school,
een school van gebed". Hij wijst er
op, van hoe grote waarde de school
is, als ze de kinderen leert bidden
waarachtig bidden. En zijn beschou
wing besluit hij aldus:
„Zo zal onze school alleen een
school van gebed kunnen zijn
als er mannen en vrouwen van
gebed voor de klas staan.
God geve ze bij duizenden en
duizenden aan de kinderen op
onze katholieke scholen, opdat
1949 voor ons katholieke volks
deel worde ten volle „Een Zalig
Nieuwjaar!"
Een mooie Nieuwjaarswens!
Een school, waar de kinderen le
ren bidden wat iets anders is dan
louter gebeden leren geeft die
kinderen mee een waarde voor 'het
leven, die onschatbaar is.
Er is geen groter waarde in het
leven.
kostbaar of langdurig zal zijn. Zodra
zij hun basis veilig gesteld hebben,
verspreiden de troepen zich over het
land om rovende benden van ex-sol
daten en bandieten op te vangen. De
grootste van deze benden wordt ge
schat op een aantal van ongeveer 400
man, hetgeen naar de mening van
mijn Nederlandse militaire zegsman
„werk voor een peleton" is.
Geen zware taak.
Deze benden zijn geconcentreerd
in het berggebied langs de Zuidkust
en op de hellingen van vulkanen,
doch Java is een zo dicht bevolkt
land, dat, zoals in de afgelopen oor
log bleek, het niet geschikt is voor
een voortgezete guerilla. De waar
heid is, dat de Engelsen een veel har
dere taak hebben om 400 communis
tische bandieten in Malakka op te
ruimen dan de Nederlanders bij hun
optreden tegen 400.000 bewapende
Indonesiërs.
Er zal wellicht enige reactie op mi
litair gebied door de Indonesiërs ge
voerd worden, maar alles wijst in te
genovergestelde richting en ervaren
Nederlandse officieren verwachten
dit zeker niet. De plaatselijke bevol
king schijnt geen bijzondere angst
voor de Nederlandse troepen te heb
ben, maar zijn absoluut bevreesd voor
de Ambonnezen en andere Indonesi
sche soldaten. Het is vreemd aldus
besluit de correspondent van de Ti
mes zijn relaas, om deze jonge Neder
landers, met twee of drie tegelijk,
soms onbewapend te zien kuieren in
de drukke straten, waar nog de oude
anti-Nederlandse léuzen op de muren
te lezen zijn, en om te middernacht
in een jeep te zien rijden door de
straten van de stad; waar zovele re
devoeringen, waarin onversaagde te
genstand werd beloofd, zijn gehou
den".
De
ondernemingen
op Java
Een woordvoerder van het depar
tement van Economische Zaken deel
de aan een vertegenwoordiger van
Aneta over de toestand der onderne
mingen in de nieuwe bezette gebie
den o.a. het volgende mede:
Over het algemeen hebben vooral
de tabaks-, koffie- en thee-onderne
mingen zwaar geleden. De rubber
staat er gunstiger voor. Over onge
veer drie weken denkt men aan'de
ondernemingen in de omgeving van
Djokja, Klaten en Solo weer stroom
te kunnen leveren voor de fabrieken.
De suikerfabrieken Konang en Wi-
nangoeng zijn intact. In laatstge
noemde fabriek werden 120.000 zak
ken suiker aangetroffen. De suiker
fabriek Tjepe bij Djokja is zwaar be
schadigd. Het herstel zal waar
schijnlijk een jaar duren en flH
mi noen kosten
In Solo zijn de meeste rijstpelierijen
en tabaksdragerijen niet beschadigd.
De rubberondernemingen Soekaboe-
mi en Barostampir hebben vrij veel
schade en een deel harer aanplant is
vernield. De suikerfabrieken Trankit
en Pakis nabij Koedoes zijn niet
beschadigd.
In Tjepoe, waar de geheel Euro
pese woor.wiik werd vernie d, werd
300.000 kubieke meter hout aange
troffen, waarvan de waarde in de
millioenen loopt. Met dit hout zal
heel wat opbouwwerk kunnen wor
den verricht.
DE SULTAN VAN DJOKJAKARTA,
HAMENGKOE BOEWONO IX.
DE TOESTAND DER MISSIE
POSTEN IN HET BEZETTE GEBIED
Van de belangrijkste missieposten
in de thans onder Nederlandse con
trole gebrachte gebieden komen goe
de berichte binnen. Drie Nederland
se priesters, die vrijwillig in het re
publikeinse gebied waren achterge
bleven, nJ. de pastoors van Goethem
en Smets te Madoen en pastoor Koek
te Blitar, zijn in goede welstand,
evenals de Zusters van het Heilige
Ha i te BJlar. Zoa'.s bc end, zijn ook
de Zusters van het missiehospitaal
„Onder de Bogen" te Djokja in goe
de welstand.
De gebouwen en de missiehuizen
hebben weinig of niet geleden; Zo is
te Tjepoe aan de Deterdingboulevard
vrijwei aiies verwoest, oehalve de
kerk en de pastorie. Te Madioen wa
ren, in tegenstelling tot vrijwel alle
andere grote gebouwen, geen vernie-
lingsmiddelen aangebracht in de
oude en de nieuwe kerk en in de
pastorie of de verenigingsgebouwen.
Uit het missiecentrum Pchasarang
zijn geen berichten binnengekomen.
REPUBLIKEINSE VLIEGBOOT
VERONGELUKT.
Naar uit militaire bron wordt ver-
nomên, is de republikeinse Catalina
No. 5 bij een poging tot starten op
29 December 's avonds nabij Djambi
gezonken. Volgens de enige overle
vende van het ongeluk zijn vier der
inzittenden verdronken, w.o. de
Australische piloot Cobley.
TERRORISTENACTIE
TE BANDOENG
Dezer dagen heeft een afdeling
der Bandoengse politie in een kam
pong in het Zuidelijke stadsdeel een
vuurgevecht geleverd met een uit
15 man bestaande bende, die bewa
pend was met stenguns'en minstens
drie karabijnen. Het bendelid, dat
de stengun hanteerde, werd gewond
en gearresteerd, terwijl later nog een
ander lid der bende in hechtenis
werd genomen. De anderen ontkwa
men in de duisternis. De politie leed
geen verliezen.
AUSTRALISCHE ZEELIEDEN
BOYCOTTEN ONS WEER
Het Australische Verbond van zee
lieden heeft gisteren onverwachts de
boycott van alle Nederlandse sche
pen weer ingevoerd. Het verbond
weigerde om sleepboten ter beschik
king te stellen van de Nederlandse
vrachtboot Nieuw-Holland. Het schip
moest zonder hulp van sleepboten
uitvaren. Het is geladen met stuk
goederen voor Java en Singapore.
De Abbekerk, een ander Neder
lands schip, dat door de boycott eni
ge moeilijkheden heeft ondervonden,
heeft Woensdag bij het uitvaren nog
assistentie van sleepboten gekregen.
K.L.M. VLIEGT OP PANAMA
Panama City is met ingang van
3 Januari jl. opgenomen in het West-
Indische net der K.L.M. Tweemaal
per week zullen de Vliegende Hol
landers op de dienst CuragaoAru
baBarranquillaSan José ook op
het vliegveld Tocumen, 15 minuten
van Panama City gelegen, landen.
Tocumen is een der grootste en mo
dernst geoutilleerde luchthavens
van Centraal Amerika en is door
een prachtige verkeersweg met Pa
nama City -verbonden.
DE LUCHTVERBINDING MET INDONESIË
Voornemens thans in practijk brengen
^"GISTERAVOND IS BIJ SCHRIJVEN van de Amerikaanse plaatsvervan
gende minister van buitenlandse zaken Robert Lovett, een beroep ge
daan op de Nederlandse regering, om nu op concrete wijze blijk te
geven van het voornemen om de wettige aspiraties van de Indonesiërs
naar zelfbestuur té bevredigen. Lovett schreef dit in een brief aan de
voorzitter van het Amerikaanse vakverbond C.I.O., waarin hij een over
zicht gaf van de Amerikaanse pogingen om een einde te maken aan de
gevechten in Indonesië.
BOEREN ..OVERTREK'
MIDDELBEERS.
Twee jaren geleden brandde de wo
ning van de burgemeesteresse van
Oost-, West- en Middelbeers, mevr.
G. C. Th. M. Smulders-Beliën, af en
deze enige vrouwelijke burgemeester
in ons land was gedwongen haar in
trek te nemen in de pastorie van Mid
delbeers. Thans is haar woning her
bouwd en konden de bezittingen van
mevr. Smulders weer worden ver
huisd. Dit geschiedde volgens een
eeuwenoud folkloristisch gebruik,
waarbij de boeren van het dorp de
inboedel op hun wagens naar het
nieuwe adres rijden. In de prachtig
versierde eerste huifkar, de ..schoon-
wagen", nam de burgemeesteres
plaats, terwijl in lange rij de wagens
met het meubilair volgden. Vóór in
de „schoonwagen" was een kroon op
gehangen, vervaardigd door de nieu
we buurvrouw, ten teken dat de
kroon op het werk was gezet. Het ge
bruik wil nog, dat men tracht deze
kroon te stelen om haar tegen beta
ling van een fles jenever weer vrij
te geven. De stoet onderweg naar de
nieuwe woning, met mevr. Smulders
in de „schoonwagen" met de kroon.
Lovett schreef daarin dat de Ame
rikaanse regering zal weigeren om
de zogenaamde politionele actie van
de Nederlanders als beslissend te be
schouwen. Hij hoopte, dat er een In
donesische regering zou worden sa
mengesteld, in welke alle partijen
zouden mogen zijn vertegenwoordigd
in overeenstemming met haar aan
hang en volgens vrije democratische
methoden.
Lovett verklaarde bereid te zijn om
op iedere geschikte wijze bij te dra
gen tot de totstandkoming van sa.
menwerking tussen Den Haag en de
Indonesische republiek.
„Door verzekeringen van Neder
landse zijde inzake zelfbestuur zou
de nu heersende grote bezorgdheid
onder de Republikeinse leiders en de
met hen sympathiserenden kunnen
worden verminderd. Het schrikbeeld
van een guerilla-actie en sabotage
zou dientengevolge geen werkelijk
heid behoeven te worden en de Ne
derlanders en Indonesiërs zouden sa
men naar een gemeenschappelijk doel
kunnen streven".
Lovett prees tenslotte de Republi
keinse regering vanwege haar reso
lute actie bij de bestrijding van de
Wijziging in de
mening
van Engeland
DAILY TELEGRAPH OVER REDE
VAN KONINGIN JULIANA.
Aan de radiorede van koningin
Juliana van gisteren, wijdt de Daily
Telegraph een hoofdaritkel.
Het is niet de fout, aldus het blad,
geweest van de successieve Neder
landse regeringen of van het Neder
landse volk, dat de Japanse bezetting,
gevolgd door anarchie waaraan
herhaaldelijk door buitenlandse in
menging steun is verleend deze
ontwikkeling langzaam heeft doen
gaan.
„Nu heden de Veiligheidsraad bij
eenkomt moge de betrokken regerin
gen zich wel afvragen, niet of zij een
wettig recht tot interventie hebben
dit wordt betwist doch wat
haar doel is. Is het de vorming van
vrije Oosterse staten aan te moe
digen, die in staat zijn, de wereld
wederom te voorzien van onschat
bare voorraden voedsel, rubber en
olie? Of is het, integendeel, om de
Nederlanders te straffen voor het in
gevoerd hebben van beschaving en
democratische ideeen in een groot
achterlijk gebie^ en deze weldaden
te vervangen door een terugglijden
naar primitieve anarchie, waarin het
banditisme zal tieren onder de naam
van nationalisme en millioenen ter
plaatse zullen vei'hongeren, terwijl de
rest van de wereld te kort heeft?"
Betreffende het bezoek aan Bata
via van de Nederlandse minister-pre
sident voor overleg 'met dr. Beel zegt
de Daily Telegraph: „Wanneer een
regeling met Soekarno en Hatta, de
republikeinse „president" en „minis
ter-president", bereikt kan worden,
zullen dr. Drees en dr. Beel wel ge
neigd zijn, die gelegenheid te baat te
nemen".
Het Atlantisch Pact
BINNEN TWEE MAANDEN EEN
FEIT?
Een gezaghebbende Belgische
woordvoerder heeft Donderdagavond
onthuld, dat Denemarken, Noorwe
gen, Portugal, Eire en IJsland zijn
gepolst over een eventueel toetreden
tot het voorgestelde pact voor een
Atlantisch Unie, wanneer dit tot stand
is gekomen.
De woordvoerder zeide voorts, dat
het Atlantisch Verdedigingspact bin
nen de volgende twee maanden een
feit zou kunnen worden. Indien het
pact beperkt zou blijven tot de zeven
oorspronkelijke landen de vijf lan
den van de West-Europese Unie, de
V.S. en Canada zou het eerder kun
nen worden ondertekend. Het polsen
langs diplomatieke weg van dc vijf
andere landen zou waarschijnlijk de
eerste tijd nog geen succes opleve
ren, aldus dé woordvoerder. Hij ver
klaarde verder, dat aan het opstellen
va nhet Atlantisch Verdrag in Wash
ington door de ambassadeurs van de
vijf landen van het Pact van Brussel
en Amerikaanse en Canadese verte
genwoordigers thans de laatste hand
gelegd werd.
SCANDINAVISCHE MINISTERS
BERAADSLAGEN.
In het grootste geheim zijn sinds
Woensdag de "minister-presidenten,
de ministers van buitenlandse zaken
en van defensie van Zweden, Noor
wegen en Denemarken in de kleine
Zweedse stad Karlstad bijeen om
over het vraagstuk van een Noorde
lijk militair verdrag te onderhande
len, pn om een standpunt te bepalen
tenopzichte van het verzoek om toe
te treden tot het Atlantische pact.
INDONESIë HEDEN TOCH IN
VEILIGHEISRAAD?
De zitting van de Veiligheidsraad
over Indonesië kan heden toch door
gaan, omdat alle leden dan vertegen
woordigd kunnen zijn, aldus meldt
Reuter uit Lake Success. De Raad is
tegen 3 uur plaatselijke tijd (9 uur
vanavond Ned. t.jd) bijeengeroepen.
De Britse afgevaardigde
Alexander Cadogan, die pas Maandag
met de „Queen Mary" te New York
verwacht wordt, zal vervangen wor-
den door Harold Beeley. De Russi
sche afgevaardigde Malik, die niet
maar in een vliegtuig overstapte, zal
zelf de zitting van de Veiligheidsraad
kunnen bijwonen.
In diplomatieke kringen te Lake
Success wordt niet verwacht dat de
nieuwe samenstelling van de Veilig
heidsraad een verandering van bete
kenis zal brengen in 's raads houding
ten aanzien van de Indonesische
kwestie, zo meldt Aneta.
DE STRIJD IN CHINA.
Het Chinese departement van de
fensie, heeft hedenochtend verplich
te militaire opleiding afgekondigd
communistische opstand tegen haar voor alle mannen van 20 tot 25 jaar
Weer wapenstilstand
in Palesti na
INGAANDE HEDENMIDDAG
Een functionaris van de V. N. te
Lake Succes heeft verklaard, dat het
vuren in Palestina vanmiddag om
12 uur G.M.T. zou worden geslaakt.
Zowel Egypte als Israël hebben
zich daartoe bereid verklaard en
hebben de waarnemende bemidde
laar, dr. Bunche, hiervan in kennis
gesteld.
Het bestand zal worden gevolgd
door onmiddellijke onderhandelin
gen tussen vertegenwoordigers der
beide regeringen, onder voorzitter
schap van de V. N., over de uitvoe
ring van de Wapenstilstandsresolu
ties van de Veiligheidsraad van 4 en
16 November.
Een. kcPiAz-Uje...
Echte beschaving schept een sfeer,
waarin men zich behagelijk voelt
gezag, welke door een in Moskou op- en hun inlijving in het leger naar een sfeer, die men zo vaak in gezel-
geleide agent was op touw gezet. gelang der behoeften. schappen mist.
