S)e Ceid6c(Sou^<Mit Kerstdagen zonder vrede BERAAD IN DEN HAAG Alle centra op Java bezet Ook Madioen en Kediri in Nederlandse handen O Het besluit van de Veiligheidsraad Kerstgroet van Koningin Juliana Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN MAANDAG 27 DECEMBER 1948 40ste JAARGANG No. 11577 WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. i 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50 IIET IS GÉÉN VREDE op aarde geweest gedurende de Kerstda gen. Noch in Palestina, het land, waarboven eens de Engelen zongen en waar thans het klokgebeier van de Kerstnacht overstemd werd door luchtalarm en het gedTeun van ont ploffende bommen. Noch in Indone sië, waar onze jongens htm harde plicht doen. Wij hadden het gaarne anders gewild. Een geruststelling is het voor ons, dat de aard van de militaire actie geheel verschilt van hetgeen men zich gewoonlijk van een moderne oorlog voorstelt. Het doel van onze troepen is niet het maken van ge vangenen of het omsingelen en ver nietigen van legergroepen, maar eenvoudig het bezetten van de cen tra, welke, naar gemeld wordt, thans alle in Nederlandse handen zijn. Daardoor draagt deze „oorlog" al lerminst het karakter van 'n slach ting en wordt verklaard, waarom de verliezen zo gering zijn. Tot en met Vrijdagmiddag bedroeg het aantal gesneuvelden aan Nederlandse zijde 23, terwijl het aantal doden aan re publikeinse zijde eveneens uiterst gering moet zijn. Wanneer wij dit karakter van onze militaire actie in Indonesië voor ogen houden, ver wondert het ons des te meer, dat Amerika gemeend heeft, met zulk zwaar geschut tegenover ons te keer te moeten gaan in de Veiligheids raad. De Raad heeft, zoals men weet, beide partijen bevolen onmiddellijk het vuren te staken, maar "is nief meegegaan met dat gedeelte van de Amerikaanse resolutie, waarin ge- eist werd, dat de Nederlandse troe pen zich zouden terugtrekken achter de oorspronkelijke demarcatie-lijn. Dit resultaat werd verkregen, door dat de Sovjet-Unie en de Oekraïne zich tegen het Amerikaanse voorstel hadden verklaard, niet zozeer omdat zij van mening waren, dat de Ne derlanders maar in Djokja moesten blijven, maar alleen omdat zij nu eenmaal niet met Amerika mee wil den gaan. Zij hadden zelf een veel scherpere resolutie ontworpen, maar deze kon weer geen genade vinden in de ogen der andere mogendheden. Zo ontstond een heel eigenaardig besluit. De Nederlanders moesten wel op houden met vechten, maar mochten de bezette plaatsen bezet houden. Wanneer men weet, dat alle belang rijke centra inmiddels reeds bezet zijn, is het doel van de militaire ac tie dus bereikt en geeft de Veilig heidsraad dus feitelijk zijn sanctie aan hetgeen door de Nederlandse regering is ondernomen. Een derge lijk resultaat had Amerika niet kun nen dromen en in Washington staat men nu wel een beetje beduusd van het eigen optreden, dat een zo ave rechtse uitwerking had. Niettemin moeten wij er ons op voorbereiden, dat Amerika nog heel wat andere middelen tot zijn be schikking heeft dan het instrument van de Veiligheidsraad om ons zijn ontevredenheid te doen gevoelen. De Nederlandse regering heeft dat ongetwijfeld overwogen alvorens zij besloot tot de militaire actie over te gaan. Zij heeft het zich niet ver heeld, dat dit optreden tegen de Re publiek de instemming van een groot deel van het buitenland niet zou hebben en heeft dat in haar be sluit verdisconteerd. Tot nu toe weten wij niet, wat het antwoord uit Den Haag zal zijn- De Kerstdagen zijn voorbij gegaan en de actie is doorgegaan. Gezien de verzekering van de regering, dat niets haar van haar taak zou kun nen afhouden, kunnen wij aanne men, dat de Nederlandse regering mocht zij beskuiten om aan het be roep van de Veiligheidsraad' gehoor te geven en het bevel te geven tot staking der vijandelijkheden daar toe niet zal overgaan alvorens het voor haar vaststaat, dat het doel van de actie daardoor niet wordt belem merd. Dit is ongetwijfeld de inhoud van het beraad, dat de ministers tijdiens de Kerstdagen hebben gehouden. In Nederland is vee1 goede wil om de besluiten van de Veiligheidsraad te eerbiedigen, maar hier gaat het om de overtuiging onzerzijds, dat wij beter dan de Veiligheidsraad de si tuatie in Indonesië kunnen beoorde len en dat het eindresultaat van ons optredien aldaar onze zienswijze in het gelijk zal steden. Tenslotte is ons doel hetzelfde als het doel van de mogendheden in de Veiligheidsraad, nl. de verzekering van orde, rust en veiligheid in dat deel van Azië, onafhankelijkheid van de volken van Indonesië en rechts zekerheid voor allen. Slechts de methode is verschillend. |P JAVA zijn thans aL'e grote steden en belangrijke verbindings wegen in handen van de Nederlandse troepen. De eenheden, die op Midden- en Oost-Java van verschillende zijden het republikeinse gebied binnenrukten, hebben op verscheidene punten contact met elkaar. Ma dioen en Kediri werden bezet. Op West-Java begonnen de Nederlanders op 23 December de opmars. De hoofdstad van Bantam, Serang, werd be zet, evenals verscheidene p'aatsen aan de West- en Zuidkust. Gemeld wordt nog dat in West-Java Nederlandse troepen Laboehan en Menes (10 km ten Oosten van Laboehan) bezetten. In Midden-Java zijn de zui veringsacties rond Solo en Magelang voortgezet. Bezet werden Plosso (ten Westen van Modjokerto) in Oost Java en Fort van der Capellen (ten Zuidoosten van Fort de Koek). Tijdens een v'ucht boven Midden- Java zijn twee jagers tengevolge van een ongeval neergestort. DE BEVOLKING WAS ER ELLENDIG AAN TOE Uit militaire bronnen wordt ver nomen, dat, naarmate de zuiverings actie vordert, steeds duidelijker is, in welke ellende de bevolking sinds ge ruime tijd verkeerde. Vooral de Ja vaanse bevolkingsgroep, waarvan een groot deel vroeger op de ondernemin gen werkte, heeft bittere armoede gekend. OPMARS IN HET BANTAMSE In het Bantamse rukten de Neder landers in drie colonnes op. De eer ste, die opereerde van Tangerang uit, bereikte over de grote verkeers weg via Serang Anjes aan de West kust. De tweede colonne startte in Buitenzorg en trok op evenwijdig aan de eerste. Zij bezette achtereen volgens Djasinga, Rangkasbitoeng en in een ruige bergstreek Pandeglang. De derde groep had haar operatiege bied in het Zuiden aan de Wijnkoops-. baai. waar Baja in Nederlandse han den viel. Op Midden-Java bereikten de Ne derlanders in een snelle opmars van Soerakarta (Solo) uit het centrum van de communistische opstand Ma dioen. Zij lieten hierbij het moei'ijk toegangkelijk Lawoe-gebergte rechts liggen en volgden de grote weg en de spoorweg door het da1 van de Benge- wan-rivier. Het feit, dat ook Tawa- mangoe ten Oosten van Soerakarta Nederlandse als de republikeinse de en Ma?etan ten Westen van Madioen legatie officieel in kennis gesteld van onder Nederlandse controle zijn, doet de tekst der Vrijdagmiddag in de vermoeden, dat ook een eenheid Veiligheidsraad aangenomen resolu- dwars over het Lawoe-gebergte ge-1 tie. Deze resolutie luidt, zoals wij trokken is. Een andere groen rukte Vrijdagmiddag nog in een deel van van Soerakarta uit op langs dè grote deze oplaag konden melden, als volgt: verkeerswe? n*ar het Zuidoosten en „De Veiligheidsraad neemt met be- be^ette Wonogiri. zorgdheid kennis van de hervatting De Nederlanders, die van de an- der vijandelijkheden in Indonesië en Dit is begrijpelijk, als men weet, dat de bevolking het leger zowel als de rondzwervende benden moest on derhouden. Vooral de rijstoogst moest steeds worden afgestaan en aangezien rijst het voornaamste ruilmiddel was, lyerd 'het leven der bevolking vrijwel onmogelijk gemaakt. Met geld kon weinig gedaan worden, Rijst, het volksvoedsel, was practisch niet met geld te koop. De rijstprijs bedroeg ongeveer zeventig roepians per kilo, terwijl de werklieden 150 roepians per maand verdienen. Het is niet verwonderlijk, dat er vele ziekten voorkomen. De producten werden door de bendeleiders overal heen ge smokkeld. De laatste tijd was zelfs het leger ontwricht, aangezien geen rijst meer buitgemaakt kon worden voor bevoorrading. SAMENWERKING INDONESISCHE RODE KRUIS MET NEDERLANDSE RODE KRUIS. Het Indonesische Rode Kruis heeft aangeboden om samen te werken met het Nederlandse Rode Kruis, afde ling Indonesië, aldus verklaarde het hoofd van het centrale informatiebu reau van het Rode Kruis de heer van Schie in een interview met Aneta. Hij zeide: „Het Nederlandse Rode Kruis is het Indonesische Rode Kruis zeer erkentelijk voor dit aanbod. Het dagelijks bestuur van Batavia zoekt thans naar een modus voor die sa menwerking, waarin uiteraard de Nederlandse regeringsautoriteiten ge kend moeten worden". Comm. v. G. D. brengt tekst over Zaterdagochtend heeft de Com missie voor Goede Diensten zowel de dere kant het republikeinse gebied binnentrokken, zijn langs de grote weg van Blitar uit naar het Noorden getrokken en bezetten Kediri en ver scheidene plaatsen in de omgeving van deze stad. In het Noorden van Midden Java bezetten de Nederlanders B'ora, mid den tussen Rembang, dat door de troepen uit Semarang, en Tjepoe, dat door mariniers werd bezet. De mari niers zakten inmiddels naar het o Zuiden af en bereikten in het dal Raad uit te brengen over de ge- van de Benvawanrivier het opmars beurtenissen, welke sedert 12 Decern- nota genomen hebbende van de rap porten der Commissie voor Goede Diénsten beveelt zij de partijen: le. De vijandelijkheden onmiddel lijk te staken. 2e De president der Indonesische republiek en de overige politieke ge vangenen. gearresteerd sedert 18 De cember j.l., vrij te laten. 3e De Raad draagt de Commissie voor Goede Diensten op, dringend te legrafisch een volledig rapport aan gebied van de troepen uit Soerakar ta, Ngawi, niet ver van Madioen. Op Noord-Sumatra zijn de Neder landers in een opmars lan°s de Zuid- ber lp48 in Indonesië zijn voorgeko- 4e De Raad geeft de Commissie voor Goede Diensten opdracht ter kust van het Toba-meer door zwaar piaatse te observeren en rapport uit bergland na Taroetoeng dwars het brengen aan de Raad over de uit- eiland overgestoken en hebben de voering van het onder de paragrafen haven Siboga aan de Westkust be- i j en 2 geëiste". ze*- De oorspronkelijk in de resolutie TenNoorden van het Toba-meer begon een nieuwe oomars, eveneens door zwaar bergland, die de Neder landse troeoen in Sidika^ng, even eens ten Westen van het meer bfacht. In Midden-Sumatra bezetten de Nederlanders Pajokoemboek, 50 km ten Oosten van de vroegere re publikeinse hoofdstad Boekittinggi (Fort de Koek) 30 INDONESIëRS DOOD IN GEVANGENIS VAN MAGELANG AANGETROFFEN Nederlandse troepen, die de stad Magelang in Midden-Java hebben be zet, hebben de lichamen van 30 In donesiërs gevonden, die in de plaat selijke gevangenis waren doodge schoten of doodgestoken, aldus een onofficieel Nederlands legerbericht. De gevangenen waren ervan ver dacht medewerkers van Sjarifoeddin, de leider van de communistische op stand te Madioen, te zijn. gestelde eis aan de Nederlandse troe pen om zich te rug te trekken was verworpen met 5 tegen 6 stemmen. De gewijzigde resolutie werd aan vaard met 7 tegen 4 stemmen. DE RESOLUTIE EEN MISGREEP. De meeste buitenlandse waarne mers te Batavia twijfelen intussen aan de doeltreffendheid van de reso lutie van de Veiligheidsraad, zo meldt Ass. Press, omdat de Nederlandse troepen op het moment, waarop de reso:lutie in werking zal treden, op Java hun belangrijkste doelen de grote steden hebben bereikt, en de belangrijkste cultuurgebieden op Su matra in handen zullen hebben. Met deze zelfde gedachte hield men zich gisteren, blijkens een bericht van de diplomatieken correspondent van Ass. Press in Washington, ook in de DE OPMARS NAAR DJOKJA KARTA EN BOEKIT-TINGGI Een overzicht van de opmars rich tingen van de Nederlandse militairen naar deze beide hoofdsteden van de voormalige republikeinse gebieden op Java en Sumatra. Tevens een overzicht van geheel Indonesië. Amerikaanse hoofdstad bezig. Als de Nederlanders er in zouden slagen, zo schrijft hij, alle republikeinse gebie den onder hun controle te brengen, dan zouden de Verenigde Staten het pijnlijke gevoel krijgen, een krachtige politiek ten bate van de Indoneisische republikeinen te hebben voorgestaan, die hun echter in feite geen goed ge daan heeft. FRANSE COMMENTAREN. Onder de titel „Een schandalige be slissing" schrijft A. Mousset in „Le Peuple" „De waarheid is niet zeer eervol. Zo de Veiligheidsraad zich streng betoont tegenover Nederland, dan is zulks doodeenvoudig, 'omdat het een klein land betreft, dat niet over de verdedigingsmiddelen noch over de „klandizie" der groten be schikt. Waarlijk, zo besluit hij, de UNO heeft dit jaar niet willen laten verstrijken zonder de volle maat te geven van haar gebrek aan conse quentie. In ,,L'Aurore-France Libre" maakt Henri Benazet een vergelijking tus sen de strijd der Nederlanders in In donesië en der Fransen in Indochina. „Gaat de strijd tegen de nationalis ten? Allerminst", zo antwoordt hij. „De voormalige koloniale mogendhe den hebben tot plicht, hun bescher melingen geleidelijk tot de onafhan kelijkheid te voeren. De strijd gaat echter tegen het bolsjewisme, dat, in Indonesië zowel als in Indochina, de al te lichtgelovige bevolking aanhitst tot opstand en vernieling Nog geen beslissing der regering Zoals wij Vrijdag nog in een ge deelte van onze oplaag konden me dedelen heeft de Veiligheidsraad Vrijdagmiddag een gewijzigde Ame rikaanse resolutie aangenomen, waarin een beroep wordt gedaan op beide partijen in Indonesië om het vuren onmiddellijk te staken. De Nederlandse regering heeft tot nu toe nog geen beslissing genomen ten aanzien van haar houding tegen over deze resolutie. Gedurende de eerste Kerstdag hebben de ministers Drees, Sassen, Stikker, Götzen en Schokking hier over vergaderd. Zij zijn vrijwel ge durende de gehele dag in contact geweest met de adviseurs Blom en De Beus, die de zitting van de Vei ligheidsraad hebben bijgewoond. Voorts is er voortdurend contact met de autoriteiten te Batavia. Over het definitieve standpunt van de re dering kan nog niets worden mede gedeeld. HIJ WEET 'T WEL! Volgens Sjarifoeddin, de minister van Economische Zaken der Repu bliek, zou de republikeinse regering bereid het zijn, het bevel „staakt het vuren" te geven en de onder handelingen met de Nederlanders te hervatten op volgende voorwaarden: 1) Onmiddellijk vrijlating van de door de Nederlanders gevangen ge houden republikeinse ministers. 2) Terugtrekking van de Neder landse strijdkrachten op haar stel lingen van 18 December 1948. 3) Erkenning „de jure" en „de facto" van de souvereiniteit der re publiek over Java, Sumatra en Ma- doera. 4) Vorming op democratische grondslag van een onafhankelijke en souvereine Indonesische rege ring „zonder Nederlandse inmen ging". 5) Terugtrekking uit Indonesië van het ganse Nederlandse leger zo spoedig mogelijk na de totstandko ming van het Indonesische kabinet. De Nederlandse economische be langen zullen in overweging wor den genomen. KONINGIN JULIANA. HEEFT OP EERSTE KERSTDAG OM EEN UUR VOOR DE NEDERLANDSE RADIO DE VOLGENDE KERSTGROET UITGESPROKEN: HET IS MIJ EEN BEHOEFTE EEN GROET TE BRENGEN AAN ALLEN, DIE VANDAAG OP KERSTMIS IN ZORG ZIJN OM IEMAND, DIE ZIJ LIEF HEBBEN EN OM SAMEN AAN HEN TE DENKEN, DIE IN DAT VERRE GOEDE LAND AAN HET STRIJDEN ZIJN. HET KAN NIET ANDERS, OF ONZE GEDACHTEN GAAN OOK UIT NAAR DEGENEN. DIE ZIJ DAARBIJ TEGENOVER ZICH VINDEN. ONZE ZUIVERSTE WENSEN GAAN NAAR HEN ALLEN UIT. HET IS HET TRAGISCHE, DAT ONZE MENSENMAATSCHAPPIJ ZO IS. DAT GEWELD ZO VAAK WEER EEN KRACHTDADIG OPTREDEN DAARTEGEN NODIG MAAKT. WE WETEN HET UIT DE JONGSTE GE SCHIEDENIS, DIE VAN HET VERZET IN ONS VADERLAND TEGEN ONZE OVERWELDIGERS. ONZE JONGENS HEBBEN HIER DE OPDRACHT ONZE BELOFTEN IN TE HELPEN LOSSEN, DIE WE AAN ALLE INWONERS VAN INDONESIË DEDEN BIJ MONDE VAN MIJN MOEDER OP 6 DECEMBER 1943 EN OP 3 FEBRUARI VAN DIT JAAR. ZIJ WILLEN DE VRIJHEID BRENGEN IN DE VIERLEDIGE VORM VAN DE VRIJHEID VAN HET GELOOF EN VAN HET WOORD, DE VRIJHEID VAN VREES EN VAN GEBREK. ZIJ ZIJN ALLEN IN GODS HAND EN GEEN HAAR ZAL HUN GE KRENKT WORDEN ZONDER ZIJN WETEN. IK WENS U EN HEN TOCH EEN WERKELIJK KERSTFEEST. HET IS NIET IN DE VERTROUWDE ZIN, DAT DIT GEVIERD KAN WORDEN, MAAR MISSCHIEN IN DIEPERE ZIN. DE KERSTNACHT IS SCHONER DAN DE DAGEN EN UW NACHT VAN ZORG MAAKT DE TEGENSTELLING TOT HET KOMENDE LICHT VAN KERSTMIS DES TE SCHELLER, KERSTMIS IS ZOVEEL RUIMER, LICHTER, GROTER, DAN DAT, WAARAAN HET DAGELIJKS LEVEN MET ZIJN BESLOMMERINGEN ONS ZO VAAK MAAR EVEN LAAT TIPPEN. MAAR NIETS DRINGT ZO DIEP EN VER DOOR IN ONZE LEVENS MET HUN MOEILIJKHEDEN. EN ZO MOGEN HET DAN DE EEUWENOUDE WOORDEN IN ONZE OREN LATEN KLINKEN „ERE ZIJ GOD IN DE HOOGSTE HEMELEN, VREDE OP AARDE, IN DE MEN SEN EEN WELBEHAGEN". DANK U. Ned. verliezen in Indonesië INDONESIA 19—17 DECEMBER De Regering maakt bekend dat tot haar leedwezen in de week van 1017 December 1948 de navolgende verliezen zijn gerap porteerd: KONINKLIJKE LANDMACHT: Res. 2e It. P. W. Bastianen uit Eindhoven, gesneuveld 17 De cember 1948. KON. NED.-IND. LEGER: Man. sold. 2e kl. inf. S. Da- mongilala, afkomstig uit Indone- sieë. Gesneuveld 6 December 1948. KONINKLIJKE MARINE: Heeft in de afgelopen week geen verliezen gerapporteerd. Kardinaal Mindszenty gearresteerd Hedenmiddag vergadering van de Veiligheidsraad Over de volgorde van de onder werpen op do hedenmiddag om 3 uur door de Veiligheidsraad te behande len agenda was vanmorgen nog niets met zekerheid te zeggen. De Veilig heidsraad stelt deze volgorde vóór de aanvang der zitting vast. Men hield te Parijs echter rekening met de mogelijkheid, dat de Indone sische kwestie vóór de Palestijnse kwestie zou behandeld worden, daar men vanmorgen nog niet in het bezit was van een rapport van dr. Biinche. In de kringen van de Verenigde Naties te Parys verwachtte men, dat dr. van Royen vanmiddag een ver klaring zou afleggen. Naar officieel te Boedapest wordt meegedeeld, is kardinaal Mindszenty, de Primaat van Hongarije, onder be schuldiging van hoogverraad gear resteerd. In een kort communiqué van het Hongaarse departement van binnen landse zaken wordt verklaard, dat de kardinaal in bewaring is genomen wegens „spionnage, misdaden tegen de veiligheid van de republiek en het smokkelen van valuta". Wanneer de kardinaal is gearresteerd werd niet vermeld. De controverse tussen de Kerk en de Hongaarse regering bereikte haar hoogtepunt in September, toen de bij zondere scholen werden genationali seerd. Tien dagen geleden echter heeft het gezamenlijke Hongaarse episcopaat, in een vergadering onder de 56-jari- ge kardinaal zijn bereidheid te ken nen gegeven om met de regering over een accoord te onderhandelen. DR. BEEL BRACHT KERSTAVOND BIJ DE TROEPEN DOOR. Vrijdagavond heetf dr. Beel, de hoge commissaris der Kroon, een be zoek gebracht aan de omgeving van Krawang (60 k.m. Oost van Bata via), uiwaar hij de Kerstavond heeft doorgebracht temidden van de Ne derlandse militairen, die daar op vele posten zijn gelegerd. In Kedoeng Ge- deh heeft dr. Beel op de voorgalerij van een oud Chinees huis de wij dingsavond en de H. Mis bijgewoond, welke werden geleid door de aal moezenier Helmer. GENERAAL SPOOR BIJ GEWONDE MILITAIREN. Gfneraal Spoor en mevrouw Spoor brachtne de avond van de eer ste Kerstdag door bij de gewonde en zieke militairen in de hospitalen van Batavia. De herleefde strijd in Palestina GEVECHTEN IN DE NEGEB. Een Israëlische militair woordvoer der heeft gisteren medegedeeld, dat er „enige strijd" gaande is in de Ne- geb. De strijd was voornamelijk be perkt tot het gebied nabij Nirim, on geveer tien km. ten Zuidoosten van Rafah, maar ook „veder Zuidwaarts". Dit tweede gebied zou dan gelegen zijn langs de Egyptische grens. In het gebied van Faloedja, waar een Egyptische brigade is ingesloten, was alles rustig. JOODSE NEDERZETTING BIJ NAZARETH GEBOMBARDEERD. Te Haifa is medegedeeld, dat 3 kin deren gedopd en vijf gewond werden, toen niet-geïndentificeerde vliegtui gen op Kerstavond een Joodse ne derzetting bij Nazareth bombardeer den. Voordat zij de nederzetting bom bardeerden zouden de vliegtuigen over Noord-Israël gevlogen hebben. CANADA ERKENT ISRAEL DE FACTO. De Canadese regering heeft Vrijdag medegedeeld de staat Israel in Pale stina en zijn voorlopige regering „de facto" te erkennen. Een (uuiAzitje... Waar de innerlijke houvast ont breekt, wordt de behoefte aan ver strooiing steeds groter.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1