S)e &2icbe6otvfca/nt
Nederlandse regering zegt het Bestand
met de Republiek op
De
door
hoofdstad Djokja reeds
Ned. militairen bezet
De teerling is
geworpen
Soekarno, Hatta, Sjahrir, Soedirman e.a.
geïnterneerd
Zuivering wordt vastberaden
en grondig uitgevoerd
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
MAANDAG 20 DECEMBER 1948
40ste JAARGANG V No. 11572
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., f 1.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50
Nadat de Nederlandse regering: Zaterdagavond haar besluit, om de Bestandsovereenkomst met de Republiek
op te zeggen, had bekend gemaakt, zijn de Nederlandse troepen in Indonesiëë begonnen met een zuiverings
actie binnen de grenzen der Republiek. Parachutisten bezetten het vliegveld van Djokjakarta en ongeveer 8
uren later hadden zij ook de republikeinse hoofdstad zelf in handen. Verscheidene republikeinse leiders, o.a.
Soekarno zelf, Moh. Hatta en Sjahrirr, werden geïnterneerd. Ook een aantal leden van het K.N.I.L. (voorlopig
republikeins parlement) werd geïnterneerd. Voorts wordt de gevangenneming gemeld van generaal Soederman,
de opperbevelhebber van het republikeinse leger.
Op verschillende plaatsen zijn de Ned. troepen over de demarcatielijn getrokken. Volgens het legercommu
niqué zijn in de eerste 36 uren van de actie aan Nederlandse zijde zes doden gevallen. Acht man werden ge
wond.
GENERAAL SPOOR LEIDDE
VANUIT EEN VLIEGTUIG
Omtrent de bezetting van het vlieg
veld Magoewo, op 8 km van Djokja,
wordt gemeld, dat generaal Spoor
het eerste gedeelte van öe operatie
uit zijn eigen vliegtuig heeft gade
geslagen. Nadat het zeker was, dat
de actie der parachutisten volgens
het plan was verlopen, hetgeen van
de grond af werd geseind met de
woorden „All clear", vloog de gene
raal terug naar Semarang, om daar
de embarkatie der luchtlandingstroe
pen gade te slaan. Hij keerde later
naar Batavia terug.
Het vliegveld viel de Ned. troepen
onbeschadigd in handen.
Daarna kon worden aangevangen
met het inbrengen van luchtlan
dingstroepen.
Dakota's van de Nederlandse lucht
macht wierpen zwaar uitgeruste pa
rachute-troepen bij Djokja uit en na
wat straatgevechten bereikten de
vooruitgeschoven troepen spoedig het
gebied van de benedenstad. Kort
daarop viel de gehele stad. Het Ne
derlandse hoofdkwartier zeide, dat
slechts één brand werd geconstateerd,
hetgeen er op wijst, dat de straatge
vechten niet ernstig zijn geweest.
Radio Djokja is sinds de bezetting
van het vliegveld uit de lucht. Het
bleef midden in een bericht steken.
Voorts hebben Nederlandse troe-
Dr. BEEL, DE HOGE VERTEGEN
WOORDIGER DER KROON.
pen in Midden-Java op vele plaatsen
de voormalige bestandslijn over
schreden. Kort na middernacht zijn
Nederlandse mariniers, gesteund door
eenheden van de Kon. Ned. Marine,
geland op de Noordkust van Oost-
Java, welke landing volgens het plan
verliep. Op Sumatra zijn Nederland
se troepen van het gebied der Ne
gara Soematera Timoer uit Asahan
binnen getrokken. Op Midden-Suma-
tra hebben de Nederlandse troepen
op versöhillende plaatsen de voor
malige bestandslijn overschreden.
HET EERSTE NEDERLANDSE
LEGERCOMMUNIQUé
Volgens een heden te Batavia uit
gegeven legercommuniqué zijn in de
eerste 36 uur van de actie tegen de
Republiek Indonesië aan de zijde der
Nederlandse strijdkrachten zes do
den gevallen en acht man gewond.
In het communiqué werd geen ge
wag gemaakt van verliezen aan re
publikeinse zijde.
Het communiqué bevestigde de ge
vangenneming te Djokjakarta van
generaal Soedirman, de opperbevel
hebber van het republikeinse leger,
en maakte melding van de inneming
van Poeworedjo, een kleine plaats op
ongeveer zestig kilometer ten Wes
ten van Djokja. Deze plaats was „on
der weinig tegenstand" ingenomen.
Er werd geen gewag gemaakt van
actie op andere fronten en er werd
niet toegegeven, dat de Nederlanders
gebruik maakten van zware wape
nen of luchtbombardementen, zoals
van sommige zijden was gemeld.
In het communiqué werd ver
klaard, dat een Catalina-vliegtuig,
dat gisteren op het vliegveld bij
Djokjakarta is buitgemaakt, had moe
ten dienen voor evacuëring van de
republikeinse regering, van welke de
meeste leden gisteren werden gevan
gen genomen.
Het communiqué bevestigde, dat de
Catalina door een Amerikaanse piloot
werd bestuurd, en verklaarde, dat de
andere zeven personen, die zich aan
boord bevonden, zes republikeinse
officieren waren en een Indonesische
tweede-piloot.
Inzake de arrestatie en internering
van Soekarno wordt gemeld, dat de
Nederlandse regering meende, dat
Soekarno Djokja reeds had verlaten.
Hij was voornemens zich met enige
ministers en adviseurs naar India te
begeven, waar zijn komst op 20 Dec.
reeds was aangekondigd. Hij zou
Vrijdag reeds vertrekken. Aangezien
geen tegengesteld bericht meer werd
ontvangen, werd verwacht, dat de
reis conform het opgestelde program
ma zou worden uitgevoerd, zodat de
regering in haar communiqué dit
vertrek als een vaststaand feit naar
voren heeft menen te kunnen bren
gen. Blijkens ontvangen persberich
ten is echter het toestel, dat Soe
karno zou komen halen, in Singapo
re opgehouden. Hieraan is het toe te
schrijven dat Soekarno niet uit
Djokja heeft kunnen vetrekken.
ARRESTATIES TE BATAVIA.
De politie te Batavia heeft tegen
over Aneta verklaard, dat in de nacht
van Zaterdag op Zondag een 45-tal
arrestaties zijn verricht en dat aan
een gering aantal republikeinen
huisarrest is opgelgd. Hierbij deden
zich geen incidenten voor.
„De arrestanten zijn verdachte
elementen, omtrent wie de politie
aanwijzingen heeft, dat zij zouden
kunnen deelnemen aan revolution-
naire acties", zo zeide de politiezegs-
man. Zij zijn naar de gevanenis
Tjipinang overgebracht. „Het huis
arrest, dat is opgelegd aan republi
keinen, die in contact staan met de
republikense regering is een veilig
heidsmaatregel van beperkte duur."
Naar Reuter meldt, hebben de Ne
derlandse autoriteiten te kennen ge
geven, dat zij in het republikeinse ge
bied geen personen zullen arresteren
enkel en alleen op grond van hun re
publikeinse gezindheid.
Dr. Beel heeft meegedeeld, dat spe
ciale maatregelen zijn getroffen voor
de veiligheid van de leden der V.N.-
commissie te Kalioerang.
SOEKARNO MISTE DE BUS.
Een vliegtuig uit India, dat was
uitgezonden om Soekarno en ande
re leiders van de Republiek Indo
nesia, die thans in Nederlandse han
den zijn, op te halen, is heden uit
Batavia te Singapore teruggekeerd.
Patnaik, een lid van de wetge
vende vergadering van Arissa, ver
klaarde aan de pers, dat de Neder
landers het vliegtuig te Batavia wel
overwogen hadden opgehouden.
Het Indische vliegtuig, een Dako
ta, kwam Donderdag jl. te Singa
pore aan, doch kon geen uitklarings-
bewijs en visa krijgen van het Ne
derlands consulaat te Singapore.
Het consulaat verklaarde, dat de
visa pas Zaterdagavond arriveerden.
Het vliegtuig, dat toebehoorde aan
de Indische Kalinga-maatschappij,
vertrok Zondagmorgen naar Batavia,
bestuurd door een 25-jarige Austra
liër. De Nederlanders waren toen
reeds hun actie begonnen en de Ne
derlandse autoriteiten te Batavia
zonden het vliegtuig terug.
In eerdere berichten uit Batavia
werd de veronderstelling geuit, dat
Soekarno en andere republikeinse
leiders misschien met dit vliegtuig
uit Djokja zouden vertrekken om in
'het buitenland een regering-in-bal-
lingschap te vorm'en, misschien in
India.
DR. BEEL KONDIGDE ZUIVERINGSACTIE AAN
Dr. Beel heeft Zondag voor radio-Batavia mededeling gedaan van het
besluit van zijn regering, het Bestand met de Republiek op te zeggen en
een zuivering te beginnen tegen de terroristen op republikeins gebied. Dr.
Beel verklaarde: „Deze zuivering zal vastberaden en grondig worden uit
gevoerd. Wij zullen met alle ter beschikking staande politionele en mili
taire middelen onverpoosd de terroristenbenden achtervolgen en wij zul
len hen niet langer hun practijken laten voorzetten, hetzij in de gebie
den, welke reeds onder controlestaan, hetzij in gebieden, welke wij
thans op het punt staan te gaan bevrijden. Deze stap is gedaan omdat
de Nederlandse regering, zich tenvolle bewust van haar plicht, lot de
conclusie is gekomen, dat geen vreedzameregeling meer mogelijk was".
OM RECHTVAARDIGHEID EN VEILIGHEI TE BRENGEN.
Zich wendend tot de Nederlandse gewapende machten verklaarde dr.
Beel: „Gij marcheert niet op teneinde vijandelijk gebied te bezetten doch
om rechtvaardigheid en veiligheid te brengen, waar tevoren wetteloosheid
regeerde. Toont door uw daden dat niemand, wie ook, iets van u te' vre
zen heeft, wanneer hij vreedzaam zijn taak vervult".
Dr. Beel deed tenslotte een beroep op de luisteraars, zowel in het
federaal als in het republikeinse gebied, om behulpzaam te zijn, tenein
de „de zuiveringsactie, welke helaas noodzakelijk is gebleken, zo snel mo
gelijk te laten verlopen, zodat onvermijdelijk leed tot een minimum be
perkt zal blijven en de vrede snel in geheel Indonesië zal worden hersteld".
Amerika brengt de actie
voor de Veiligheidsraad
De Veiligheidsraad is tegen he
denmorgen half elf in bijzondere zit
ting bijeengeroepen ter bespreking
van de Indonesische kwestie.
Het verzoek tot het houden van
deze zitting is geschied door dc
Amerikaanse afgevaardigde, dr Jcs-
sup. De Australische gedelegeerde
verenigde zich met dit verzoek.
Dr. van Royen, de voorzitter van
de Nrderlandse delegatie bij de Vei
ligheidsraad, heeft op een perscon
ferentie te Parijs medegedeeld, dat
de Nederlandse regering de Veilig
heidsraad niet bevoegd acht om deze
interne aangelegenheid te behande
len.
JHR. DE RANITZ NAAR DJOGJA
OM C.V.G.D. AF TE HALEN.
Hedenmorgen vertrok jhr. de Ra-
nitz per vliegtuig naar Djogja om
de Commissie voor Goede Diensten
af te halen. De secretaris van de
Commissie voor Goede Diensten, de
heer Narayanan, verklaarde tegen
over Aneta, dat dit niet geschiedde
op verzoek van de Commissie. Het
is nog niet beslist of de Commissie
naar Batavia zal terugkeren.
REACTIE IN INDONESIë.
Uit Bandoeng wordt vernomen, dat
de premier van Pasoendan, Raden
Adil Poeradiredja, is afgetreden.
Ook de premier van Oost Indonesië,
Anak Agoeng Gde Agoeng, is met
zijn kabinet afgetreden.
In een commentaar tegenover een
Anetacorrespondent te Medan ver
klaarde Walinegara Mansoer van
Oost Sumatra: „De rampzalige wer
kelijkheid omtrent de toestanden in
de Republiek stempelen het thans
door de Ned. regering genomen be
sluit niet slechts tot een daad van
politieke betekenis, die het vertrou
wen in de deelstaten versterkt, maar
vooral en in de eerste plaats tot een
daad van menselijkheid en van ge
rechtigheid. Hier wordt een humane
plicht vervuld."
MINISTER STIKKER RICHT ZICH
TOT AMERIKA
De minister van buitenlandse za
ken, mr D. U. Stikker heeft zich van
morgen om 4 uur Nederlandse tijd
met een rede via de P.C.J. tot Ame
rika gericht, waarin het besluit van
de Nederlandse zuiveringsactie
wordt gemotiveerd.
MILITAIRE ACTIE IN INDO
NESIë. t en kaartje van het
Republikeinse gebied op Java,
aangegeven door de demarcatie
lijnen. Volgens de tot nu toe
ontvangen berichten hebben Ne
derlandse parachutisten eerst
het vliegveld Magoewo ten Oos
ten van Djokja, de hoofdstad van
het Republikeinse gebied, bezet.
Nadat daarna landingstroepen
op dit vliegveld waren aange
voerd, hebben deze Djokje bezet.
Voorts rukken Nederlandse troe
pen van verschillende zijden het
Republikeinse gebied binnen, zo
als uit de richting Gombong en
uit de richting van Semarang.
Nabij Toeban, 85 k.m. ten Wes
ten van Soerabaja, hebben ma
rine-strijdkrachten een geslaag
de landingsoperatie uitgevoerd.
Nederlands zware
taak
II7AT AL DAGEN in de lucht hing
is thans werke^kheid geworden.
De Nederlandse regering heeft, na de
uiterste ^nkmoedigheid te hebben
getoond, eindelijk unaniem besloten,
het Bestand met de Republiek op te
zeggen.
De schendingen van het bestand
door de republikeinse benden had
den de laatste tijd zulke vormen
aangenomen, dat een voortduring
van deze toestand niet langer ge
duld kon worden. Daar de leiders
der Republiek onwiPig of onmach
tig waren om er een eind aan te
maken en het bovendien bleek, dat
er op overeenstemming langs de
weg van onderhandeling niet meer
te hopen viel, moest de Ned." rege
ring wel tot het besluit komen, haar
taak tot herstel van orde en recht in
eigen hand te nemen.
Dit besluit moet haar niet licht
geva'len zijn. Evenals wij moet ook
de Nederlandse regering op de eer
ste plaats gedacht hebben aan de
gevolgen, welke dit besluit voor het
Nederlandse volk, dat zijn zonen in
Indonesië heeft, meebrengt. In vele
huisgezinnen zal thans met angsti
ge spanning worden uitgezien naar
de berichten uit het verre Indonesië,
waar Nederlandse jongens hun plicht
doen en wij kunnen niet anders dan
God bidden, dat de offers we'ke on
vermijdelijk gebracht moeten wor
den. niet te groot mogen zijn.
Met het oog op de zwaarte van
deze verantwoordelijkheid is de lan
ge periode van vergeefse onderhan
delingen niet te vergeefs geweest.
Menigeen zal de gedachte koeste
ren, dat de Nederlandse regering ja
ren geleden reeds het besluit had
moeten nemen, om door te stoten tot
het hart van het verzet, Djokja. Dan
zouden wij heel wat verder zijn ge
weest met de opbouw van de nieuwe
Unie in Indonesië en zou het Neder
landse volk vele zware en langdurige
offers zijn bespaard gebleven.
Inderdaad heeft het verloop van
zaken degenen in het gelijk gesteld,
die indertijd voorspelden, dat er met
de bewindhebbers van de Republiek
niets viel aan te vangen.
Maar in het oog van het Neder
landse volk en in het oog van de we
reld heeft de Nederlandse regering
thans een rechtvaardiging voor haar
actie: alles is geprobeerd, niets heeft
mogen gelukken. Wie thans nog niet
overtuigd is van het goede recht, ja
van de plicht van Nederland om her
stel van recht en orde af te dwingen,
zal nooit overtuigd worden. Bij som
migen gaat het trouwens in 't geheel
niet om een innerlijke overtuiging;
voor hen beslist de aanwijzing van
Moskou.
Wij zijn geen voorstanders van ge
weld en aanvaarden nog liever het
verwijt van een al te grote lankmoe
digheid. Maar er kan een moment
aanbreken, waarop lankmoedigheid
ophoudt een deugd te zijn. En dat
moment is aangebroken, zodra een.
tegenpartij misbruik maakt van die
lankmoedigheid: dan wordt lankmoe
digheid zwakheid of lafheid.
|F DE WERELD het standpunt
van Nederland zal begrijpen,
zullen we weldra ervaren. De Veilig
heidsraad is reeds bijeengekomen en
daar zal de Nederlandse delegatie
waarschijnlijk haar woordje zeggen.
Juridisch is het onweerlegbaar, dat
Nederland de souvereiniteit heeft
over het hele gebied van Indonesië
en daarom de plicht heeft, de orde en
het gezag te handhaven. De Neder
landse delegatie staat dan ook sterk,
wanneer zij de Veiligheidsraad er op
zal wijzen, dat Nederland alleen ver
antwoordelijk is en zich door geen
vreemde inmenging zal laten afhou
den van de weg, die het zich door de
plicht ziet afgebakend.
En die plicht is, zoals de Waline
gara van Oost-Sumatra verklaarde:
Vrede en recht te brengen aan de
millioenen, waarvoor thans in de Re
publiek geen vrede en recht bestaan.
„Ik weet zeker, zo zeide hij, dat
millioenen Indonesiërs, ook in de re
publiek, deze door de Nederlandse
legering gekozen oplossing met een
gevoel van opluchting en dankbaar
heid aanvaarden, want wij zien deze
actie als een nieuwe stap naar de
bevrijding van gebrek, honger, el
lende en terreur".
Zo moge het zijn.
Moge de actie van onze jongens in
Indonesië tot resultaat hebben, dat
spoedig, zeer spoedig „gebrek, hon
ger, ellende en terreur" uitgebannen
zijn en in vrede en eensgezindheid
kan worden gebouwd aan het nieuwe
Bestel van Indonesië.
O
WAARSCHUWING TEGEN
VERSCHROEIDE-AARDE-TACTIEK.
Generaal Spoor heeft via radio-
Indonesië een waarschuwing gericht
tot allen, die „zich mochten schuldig
maken aan toepassing van de tactiek
der verschroeide aarde". Hij zeide,
dat het hem bekend was, da* hierom
trent plannen bestonden in het repu
blikeins gebied. Ieder, die aan derge
lijke plannen uitvoering geeft, stelt
zich bloot aan de strengste strafmaat
regelen, aldus generaal Spoor.
Een
De roem van het sportve'
gaat snel.
