3)e&2idó£(Bou/£a/n!'
'een militaire
veiligheids
commissie
Regering doet mededeling
inzake Indonesië
Bevin over de Britse politiek
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. W1LMEB.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
VRIJDJAG 10 DECEMBER 1948
40ste JAARGANG No. 11564
Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
V De minister van
Onderwijs
DE Memorie van Antwoord op de
Onderwijsbegroting moet bij
ieder de indruk wekken, dat de hui
dige bewindsman aan „Onderwijs" de
zaken aanpakt met evenveel voort
varendheid als voorzichtigheid.
Een waardige opvolger van minis
ter Gielen!
We praten veel over vernieuwing.
Maar ten slotte zal de vernieuwing
moeten worden gevormd door ver
nieuwde mensen en de vernieuwde
mensen door de opvoeding, waarin
het onderwijs een belangrijk element
is.
De huidige bewindsman vangt zijn
„Memorie" aan met een principiële
verklaring over het recht der ouders
inzake het onderwijs hunner kinde
ren Dat recht nog 'ns te benadrux-
k-en, te beklemtonen, in het volle licht
te plaatsen is heel nuttig. Wij
zijn in Nederland toch wat betreft
de practische erkenning van dat reent
door de overheid een héél eind op de
goede weg, verder dan in we k land
ter wereld ook. Daarom moeten wij
dankbaar zijn; dankbaar met een
rechtmatige vaderlandse trots! Maar
wij moeten ook er naar streven, om
wat wij bezitten te behouden en te
vervolledigen aan te vullen; om
verder te komen op die weg van
iechtserkerming en van onder wij s-
vrede.
Uit het hart van velen is gegre
pen: dat het voor de minister „een
ernstig punt van zorg" is, de „overla
den leerprograms" te beknotten.
Vooral wanneer die „overladen leer
programs" zich demonstreren in
bovenmate veel huiswerk, zijn ze
een groot nadeel voor de opvoeding
der kinderen, voor wie brood-nodig.is
behoorlijke vrije tijd om te spelen en
te verkeren in de ongedwongen-ge-
zeTige huiselijke sfeer.
Zeer sympathiek was ons even
eens deze zinsnede uit de .Memorie
„De minister is niet voorne
mens op korte termijn voorstel
len te doen tot hervorming van
ons schoolstelsel. Hij wil aller
eerst de vernieuwing van ons
onderwijs, die onderweg is, bin
nen de bestaande organisatie van
ons schcoolwezen bevorderen."
Hier paart zich de voorzichtigheid
aan de voortvarendheid. Eerst als hei
binnen het bestaande stelsel niet mo
gelijk is een gewenste reorganisatie
te bewerken, eerst dan moet dat
stelsel zelf worden hervormd, wor
den afgebroken om het te vervangen
door een ander.
Dat de minister een wettelijke re
geling in het kleuter-„onderwijs''
voorbereidt moet worden toegejuicht.
De minister schrijft „onderwijs" tus
sen aanhalingstekens. Wij hebben te
gen die aanhalingstekens geen be
zwaar, als men er niet in leest een
onderschatting van het opvoedkun
dig element, dat ook in dat „onder
wijs" is gelegen.
De indruk, die de nieuwe minister
van onderwijs maakt, is zeker hoop
gevend!
MINISTER LIEFTINCK OVER DE
MILITAIRE UITGAVEN.
Van de zijde van het departement
van Financiën vestigt men er de aan
dacht op, dat de woorden, welke mi
nister Lieftinck bij het wetsontwerp
tot afwikkeling der geldzuivering in
de Tweede Kamer heeft gesproken
over de militaire uitgaven, veelal
verkeerd begrepen zijn. Hij zeide,
dat de militaire uitgaven geraamd
zijn, er van uitgaande, dat ons geen
nieuwe taken zouden wachten. Het
woord „Indonesië" heeft hij niet in
de mond genomen. De minister voeg
de er aan toe, dat de horizon in dit
opzicht donker is. Hiermede had mi
nister Lieftinck het oog op de finan
ciële horizon, met betrekking tot de
consequenties, welke het Atlantisch
pact voor Nederland zal meebrengen.
Van officiële zijde wordt het vol
gende medegedeeld:
„De ministers Sassen en Stikker
en de gedelegeerde van het opperbe
stuur, de heer Neher, die j.l. Dinsdag
in pns land zijn teruggekeerd, heb
ben in de ministerraad verslag uit
gebracht over de informele bespre
kingen welke zij in Indonesië hebben
gevoerd. Daarbij is gebleken, dat hun
contact met de vertegenwoordigers
van de republiek op enige belangrijke
punten teleurstellend is geweest.
De ministerraad heeft hierbij op
nieuw de toeneming van de be
standsschendingen onder ogen ge
zien. Nadat er een lichte daling in de
bestandsschendingen was ingetre
den tijdens het eerste verblijf van
minister Stikker in Indonesië, is
sindsdien een sterke stijging van het
aantal incidenten geconstateerd, zo
dat in de week van 1 tot en met 7
December in federaal gebied het
droevige record van 307 incidenten
werd gemeld, het hoogste week-to-
taal sedert de ondertekening van de
Renville-overeenkomst en van het
bestand. Ernstig is, dat het aantal
moordaanslagen en ontvoeringen,
waarvan Indonesische bestuursambte
naren het slachtoffer zijn, de laatste
weken toeneemt.
Naar aanleiding van de in de mi
nisterraad gevoerde bespreking werd
een instructie opgesteld bestemd
voor de delegatie van het Koninkrijk
te Batavia (de delegatie, welke se-
De solitsing van
Berlijn
SOVJET-SECTOR AFGESLOTEN
De Sowjet-autoriteiten in Berlijn
hebben gisteravond de toegarg tot
de So wj et-sector, zonder voorafge
gane machtiging afgesloten. De
„Oostelijke" magistratuur van de
Sowjet-sector maakte bekend dat
„na een nauwkeurig onderzoek"
vergunningen zullen worden uitge
reikt voor voertuigen uit West-Ber-
lijn, die een maand ge1 die zijn.
Viachtautö's, die door de Sowiets
verbóden goederen vervoeren zullen
in beslat wórden genomen.
De Berlijnse gemeentereiniging
is thans ook e -li'.st in een afzon
derlike Westelijke en een Oostelijke
dienst De di<-nsc n de Sowjel.ee* u
zal staan ci,der hiding van Otto
T'hiel. in dp Westelijke sectoren on
der Gustav Frömann, die ook hc fd
van de dienst was onder het onver
deelde gemeentebestuur.
GRAAF VON EINSIEDEL HAD ER
GENOEG VAN
Graaf Heinrich von Einsledel, re
dacteur van het officiële Russische
orgaan in Duitsland, de Taegliche
Rundschau, is vier dagen geleden
naarde Amerikaanse sector van
Berlijn gevlucht.
Heinrich von Einsiede1 is 26 jaar
oud, Hij is een achterkleinzoon van
de „ijzeren kanselier", Otto von Bis
marck.
Graaf von Einsiedei was in de
jongste oorlog officier van de lucht
macht en tijdens ziin krijgsgevangen
schap in Rusland lid van het comi
té „Vrij Duitsland". Hij zou een der
naaste medewerkers van veldmaar
schalk von Paulus zijn geweest.
Wgens Dena, aldus meldt Ass.
Press heeft von Einsiedei in een
brief aan Wilhelm Pieck, de voorzit
ter van de communistische eenheids
partij, de S.E.D., medegedeeld, dat
hij de onmenselijke politiek van de
partij niet langer kon steunen". Hij
zou naar de Westelijke zones gaan
om daar zijn werk als communist
voort te zetten, maar de'politiek van
de S.E.D. kon hij niet meer onder
schrijven.
EEN RAMP VOORKOMEN.
Zutfen is aan een groot gevaar ont
snapt. In de onmiddellijke nabijheid
van St. Walburgziekenhuis, op een
plek waar dagelijks vele woon
schuitbewoners passeerden, hadden
de Duitsers 4 vernielingsbommen
van 250 kg begraven. Zij wilden
deze laten springen om hun terug
tocht te dekken en de Canadezen te
beletten een bruggehoofd over de
IJsel te vormen. Bij toeval werden
de gevaarlijke projectielen door ge
meentewerklieden ontdekt. De Mij-
nenopruimdienst werd te hulp ge
roepen om de mijsen te verwijderen.
De patiënten van het ziekenhuis
werden als in de oorlogsjaren in de
kelders in veiligheid gebracht.
De opruimdienst aan het werk.
Eén der bommen is reeds blootge
legd (zie pijl).
dert het optreden van de Commissie
van Goede Diensten aangewezen is
om via deze commissie de formele
besprekingen met de republiek te
voeren.
Ingevolge deze instructie zal die
delegatie een nota aan de Commis
sie van Goede Diensten overhandi
gen, waarin het regeringsstandpunt
vervat is.
Zodra de nota ter kennis van de
Commissie van Goede Diensten ge
bracht is, kunnen betreffende de in
houd mededelingen verwacht wor
den".
ZOON VAN PRINSES ELISABETH
WORDT WOENSDAG GEDOOPT
Officieel wordt vernomen, dat de
zoon van prinses Elisabeth van En
geland Woensdag a.s. zal worden
gedoopt.
Peiping in de knel
SJANGHAI KRIJGT WAT LUCHT
Peiping bereidt zich op het ergste
Voor, 20 wordt van het Noordelijke
strijdtoneel in China meegedeeM. De
regeringstroepen hebben zich terug
getrokken binnen de verdedigings
gordel van Peiping, die met een
straal van ongeveer 65 km om de
stad ligt. De troepen van de com
munistische generaal Lin Pao zou
den deze plaats in het Oosten al tot
op 25 km genaderd zijn. Van het
Noord-westen en het Zuiden uit
rukken de rode troepen eveneens
in de richting van de stad op.
Voor Nanking schijnt het front
zich te hebben gestabiliseerd. Hier
door heeft ook Sjanghai weer wat
lucht gekregen: het leven herneemt
er zijn gewonen gang.
De Britse legeNeiding meldde gis
teren, dat het Engelse garnizoen in
Hongkong zal worden versterkt, in
verband met de slechter wordende
toestand in China. Een bataljon troe
pen wordt voor het einde van het
jaar in Hongkong verwacht.
Militaire controle-commissie
aangekondigd
DE BRITSE minister van Buitenlandse Zaken, Ernest Bevin, heeft
gistermiddag voor een dichtbezet Lagerhuis een uiteenzetting gege
ven van de buitenlandse politiek van Engeland. Hij kondigde aan, dat bin
nenkort een militaire commissie zal worden gevormd, welke er zorg voor
zal moeten dragen dat Duitsland zich niet herbewapent. Voorbereidingen
tussen de Amerikaanse, Engelse en Franse regeringen zijn voltooid om
honderden wetenschappelijke, industriële, economische en militaire des
kundigen aan de commissie te verbinden.
VOOR DE VEILIGHEID VAN
WEST-EUROPA.
De voorgestelde Westerse militaire
veiligheidscommissie, waarvan mi
nister Bevin gisteren sprak, - zal een
lichaam zijn, waarin Engeland, Frank
rijk en de V.S. zitting hebben en dat
vóór het einde van de controle-pe
riode in West-Duitsland met zijn
werk zal beginnen en mogelijk na
het vredesverdrag in functie zal blij
ven.
De commissie zal bestaan uit mi
litaire, technische en industriële ,des-
kundigen. De zesmogendhedenconfe-
rëntie te Londen werd het in Juni j.l.
in principe eens over de instelling
van de commissie.
De militaire gouverneurs der drie
Westelijke mogendheden in Duits
land hebben de afgelopen weken te
Berlijn besprekingen gevoerd over
samenstelling, functie en bevoegdhe
den van de commissie. Zoals Bevin
gisteren mededeelde, heeft men bij
na een definitieve overeenkomst be
reikt.
Naar verluidt zal het doel van de
commissie zijn: de voortzetting van
de ontwapening en demilitarisatie in
West-Duitsland, in het belang van.de
veiligheid der geallieerden.
De commissie moet verhinderen,
dat Duitsland zich opnieuw militair
organiseert.
HET ATLANTISCH PACT.
Overigens verklaarde Bevin in zijn
Lagerhuisrede, dat Engeland zijn
standpunt handhaaft inzake de Ber
lijnse kwestie. Engeland is bereid
te onderhandelen over één enkele
geldsoort, maar eerst moet de blok
kade zijn opgeheven.
Ten aanzien van de politieke as
pecten van de West-Europese Unie
was volgens Bevin betrouwbare
voortgang gemaakt.
„Wanneer wij komen tot een suc
cesvol besluit van onze besprekingen
over een Noord-Atlantisch Pact, al
dus Bevin, en ik heb er alle vertrou-
GENOCIDE IS MISDAAD
De Assemblee van de Uno heeft
gisteren met a1 gemene stemmen be
sloten om genocide buiten de wet te
stellen. Genocide, zoals men weet,
is een nieuw woord en betekent zo
veel als massale vernietiging van een
bepaalde groep mensen zoals
Hitier de Joden heeft behandeld.
De Hongaarse minister-president,
Lajo Dinnyes heeft zijn onts7ag aan
geboden. Dit houdt verband met een
„zuivering" in de partij van de boe
ren.
Dinnyes word door de linkervleu
gel van de partij beschouwd als
vertegenwoordiger van de rijke boe
ren, hetgeen in een volksdemocra-
tische staat op zichzelf reeds mis
dadig is.
DE WERKLOOSHEID IN BELGIë
In de week van 28 November tot
4 December bedroeg het daggemid
delde der zgn volledig werklozen in
België 122.985, hetgeen 10.132 meer
is dan in de voorafgaande, week.
In een electrische centrale in de
buurt van Topeka (Kansas) hebben
zich twee hevige ontploffingen voor
gedaan gevolgd door minder hevige
explosies, 45 minuten nadat de eer
ste grote ontploffing ontstond. Vol
gens de laatste berichten zijn 7 per
sonen om het 1even gekomen en 17
personen gewond.
EERSTE PORTRET VAN H.M. DE KONINGIN. De bekende
kunstenaar Willy Sluyters, oud-voorzitter van Pulchri Studio te
's-Gravenhage. schilderde dit portret van H.M. Koningin Juliana,
dat zo juist werd voltooid.
MINISTER BEVIN
wen in, dat zulks het geval zal zijn,
zaJ een dergelijk pact betekenen, dat
een belangrijk gedeelte van de we
reld de gelegenheid zal krijgen toe
te treden tot een systeem van collec
tieve veiligheid. Doch wat belangrij
ker is, het zal vertrouwen geven, in
het bijzonder aan de West-Europese
mogendheden. Ik ken niets, dat ons
een betere kans zou geven de
eeuwenlange strijd tussen Duitsland
en Frankrijk te beëindigen en het ver
trouwen van Frankrijk voor de toe
komst te waarborgen als dit Atlan
tisch Pact."
HOOGSTE SIGARENPRIJS 30 CENT
Lagere prijsklassen blijven.
In kringen van de sigarenindustrie
verwacht men. aldus het „Vrije Volk"
dat de sigsrenprijs binnenkort om
hoog zal gaan. De reeds bij geruchte
genoemde prijs van veertig cent
schijnt echter niet juist te zijn, doch
het publiek dient er wel rekening
mede te houden, dat de duurste si
gaar dertig cent wordt.
Daarnaast zal aan de sigarenin
dustrie een verhoging van de z.g.n.
middenprijs worden toegestaan. De
huidige gemiddelde prijs van de si
gaar is 17,4 cent. Deze zou bij het
ingaan van de nieuwe prijsregeling,
die per 1 Januari wordt verwacht,
ruim 29 cent worden.
Tegelijkertijd met de nieuwe be
schikking zal waarschijnlijk ook de
nieuwe accijns, die in verband met
de Benelux wordt verhoogd, worden
ingevoerd. De opcenten op de accijn
zen zullen dan vervallen en daar
voor in de plaats komt de uniforme
accijnsbelastmg van 27 procent voor
sigaren en 33 procent voor senorita's
en sprietjes De op de verschillende
prijsklassen gebaseerde productie-re
geling zal wel van kracht blijven, zij
het ook met enkele wijzigingen. Het
publiek zal zeker sigaren in de prijs
klasse van 10, 12, 15, 18, en 20 cent
kunnen blijven kopen.
DE „TABINTA" MET TROEPEN
AANGEKOMEN
Gistermiddag om vier uur meerde
het m.s. „Tabinta" met troepen uit
Indonesië aan de Sumatrakade te
Amsterdam. Daarmee repatrieerde
Koninklijke Marine, 8 militairen van
het KNIL en eén 20 tal meisjes van
het VHK. Bij deze zijn de gezins
leden inbegrepen. Namens de mi
nister van Oorlog werden de troe
pen welkom geheten door kol. J.
R. H. Lagas. Het trompettercorps
van het depot pantserwagens uit
Amersfoort musiceerde tijdens de
ontscheping, die ca. anderhalf uur
in bes'ag nam.
Medische studenten zijn
bezorgd
In een adres aan de Tweede Kamer
vraagt 't Verbond van medische stu-
aentenfacultsiten in Nederland een
aantal verbeteringen ten aanzien van
de medische opleiding. Heden is dit
adres door de heren H. C. Zanen
(Amsterdam) G. Goethart (Gronin
gen), J. H. C. Koek van Leeuwen
(Utrecht) nader bij de secretaris
generaal van het departement van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen toegelicht.
In het adres zegt het Verbond van
mening te zijn, dat de omstandighe
den, waaronder gestudeerd en gedo
ceerd moet worden, zeer onbevredi
gend zijn. Het bestuur vreest, dat
deze omstandigheden oorzaak zullen
worden van een stellig inferieure
kwaliteit der toekomstige artsen, met
alle gevolgen van dien op medisch
terrein. Hierdoor zou blijvende scha
de aan de volkskracht kunnen wor
den toegebracht.
Het Verbond beklaagt zich over
overvolle collegezalen, die geen ge
legenheid bieden tot rustige en nauw
gezette studie, tot waarneming en tot
voldoende contact tussen student en
docent. Bij sommige colleges moet
men een uur tevoren aanwezig zijn,
om plaats te kunnen krijgen, waar
door het voorgaand college niet be
zocht kan worden. Volgens het adres
moeten de studenten vaak „vechtend
en dringend" een plaats zien te vin
den.
Naast vele andere bezwaren wijst
het Verbond op een onevenredige
verhouding tussen studenten en do
centen, waardoor voldoende contro
le op de kennis der studenten niet
mogelijk is. Door overbelasting der
aanwezige docenten wordt weten
schappelijk werk ernstig bedreigd, zo
niet onmogelijk. (Utrecht: in 1935 29
docenten op 800 studenten en in 1947
29 docenten op 1700 studenten).
Het Verbond wijst op een aantal
oorzaken van deze moeilijkheden.
Zijns inziens is in en na 1945 bij do-
centenbenoemin^n niet voldoende
rekening gehouden met de aanwas
van de medische faculteit. Het hoger
onderwijs kan zijn assistenten pas be
noemen, nadat voor militiare diensten
reeds keuze is gemaakt. Bovendien
is de positie van de assistent finan
cieel niet aantrekkelijk, naast verbe
tering van de reeds genoemde oor
zaken vraagt het verbond, om buiten
de klinieken medische assistenten,
belast met de opleiding, aan te stel
len. Controle op de opleiding door
deze assistenten zou bij hoogleraren
moeten berusten.
IN JANUARI TWEEDE UITVER
KOOP PUNTEN VRIJE TEXTIEL-
GOEDEREN?
Naar Parool verneemt, wordt er
op het ogenblik overwogen in Janua
ri, evenals in de maand Augustus
van dit jaar, een puntenvrije uitvet-
koop van textielgoederen te doen
houden.
Mgr. Stam, die momenteel in het
missiehuis te Hoorn verblijft, zal
Woensdag 29 December de dag her
denken, waarop hij voor 1214 jaar tot
Bisschop werd gewijd. Abusievelijk
vermeldden wij Maandag 27 Decem
ber als datum van dit jubileum.
GEEN AUDIëNTIE BISSCHOP VAN
HAARLEM.
Zijn Hoogw. Exc. de Bisschop van
Haarlem zal Dinsdag 14 December
geen audiëntie verlenen.
MINISTER STIKKER NAAR PARIJS
Naar wij vernemen is de minister
van buitenlandse zaken, mr. D. U.
Stikker, hedenmorgen voor een kort
bezoek naar Parijs vertrokken om
contact op te nemen met de voorzit
ter der Nederlandse delegatie op de
Alg. Vergadering der V. N. en te
spreken over de jongste situatie naar
aanleiding van het bezoek der kabi
netsdelegatie aan Indonesië. Minister
Stikker wordt hedenavond of mor
gen vroeg weer in Nederland terug
verwacht.
MONUMENT VOOR 'S-HEEREN-
BERG. Ter nagedachtenis van
pastoor Galama en kapelaan van
Rooyen uit 's-Heerenberg. die in het
concentratiekamp Dachau omkwa
men, alsmede van 40 andere slacht
offers van de oorlog in die gemeen
te, zal Zondag a.s. in tegenwoordig
heid van Z. Em. Johan kardinaal de
Jong er-f monument worden ont
huld. Het monuir/ent is ontworpen
door de Haagse beeldhouwer Her
man van Remmen en werd in brons
gegoten bij de Kunstgieterij Wit-
metaal te Leiden. De laatste hand
wordt gelegd aan het fragment „De
goede Herder".
£en
Als liefde moet wonden, lijdt zij
zelf mee.