Ned. ministers op Schiphol
aangekomen
De nieuwe raad van Berlijn
De Nederlandse Delegatie naar
Vijflanden-studie-commissie
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
WOENSDAG 8 DECEMBER 1948
40ste JAARGANG No. 11562
Wat doen we nu
met Djogja?
Bur. Papengracht 32, Telefc 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., i 1.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Communistische
nederlaag
LIET is een feit, dat de Berlijnse
gemeenteraadsverkiezingen voor
de communisten een nederlaag zijn
en een zware nederlaag.
Dit feit kan niemand in twijfel
trekken. Het is zonneklaar.
Maar nu wachte men er zich voor
om uit dit feit een totaal-onjuiste
conclusie te trekken! Zulk een abso
luut verkeerde conclusie zou déze
zijn: de dreiging van het communis
me is dus niet zo ernstig; een com
munistische overheersing is dus niet
zo nabij.
Zeker, wat in Berlijn is geschied
zal de communistische actie en agita
tie niet ten voordele strekken. Maar
die nederlaag te Berlijn is niet beslis
send voor de verdere voortgang van
het communisme.
Het „Vrije Volk" van gisteravond
fchreef:
„Berlijn wil de communisten
niet en wil de Russen niet.
Duidelijker kon het niet gezegd
worden.
Maar daarmee is dan ook
voorlopig alles gezegd. Want
dat de Russen zich voor de wil
des volks zullen buigen, ver
wacht natuurlijk niemand. Het
is een westers-democratische
vergissing, dat de volkswil het
laatsten beslissende woord
spreekt. De volksdemocratie
heeft lak aan de volkswil. De
strend om Berlijn wordt niet aan
de stembus beslist. Die strijd
wordt voortgezet, wie weet hoe
veel harder en scherper."
Wat hier geconstateerd wordt
moet ook door iedereen worden er
kend .als een zonneklaar feit!
V Geen voorlichting
volk is arm. De Staat der Ne-
derlanden is arm, armer dan
arm. zit dik onder de schuld.
En dit is een reden, een plicht om
zuinig te zijn met uitgaven, met ver
bruik van goederen.
Maar het kan ook een voorwend
sel zijn, om juist dit uitgaven na te
laten, vfelke men niet graag uitgeeft,
terwijl men onder een ander opzicht
tegelijkertijd met geld smijt.
De Staat is arm. Maar zij geeft toch
millioenen uit voor een Voorlichtings
dienst, waarvan niemand bemerkt,
dat deze instelling die grote uitgave
waard is.
Hoe gaat het nu betreffende de In
dische voorlichting.
Het schijnt daar mis t.p lopen. Uit
de berichten mag men de veronder
stelling trekken, dat de oorzaken zijn:
de onmogelijkheid voor Nederland,
om de republikeinse strijdorganisatie
als een afzonderlijk leger te erken
nen, en om aan de Hoge vertegen
woordiger der Kroon te onthouden
die wezenlijke bevoegdheden, welke
de Republiek hem wil ontnemen.
Wij trekken deze veronderstelling
uit berichten, maar niet.... uit be
richten van de Voorlichtingsdienst.
Met instemming lazen wij gisteren
in de „Tijd":
„Men geeft in dit land millioenen
uit voor de voorlichting en uit dit
kostbare apparaat komen allerlei din
gen, die, hoe waardevol op zichzelf
misschien ook, toch aan niemand de
overtuiging schenken, dat zij het nu
juist zijn, die de kosten rechtvaardi
gen. Doch wanneer men eenmaal op
belangrijke punten van een politiek
is aangekomen, wanneer het erom
gaat aan de publieke opinie te laten
weten wat er zich afspeelt, wanneer
het er om gaat, goad of slecht geïi-
fermeerd te zijn, dan beleeft de rege
ring telkenmale de naïeve vreugde
de kraan finaal dicht te draaien.
Waarom zij dit doet? Nog nooit
heeft zij daarvoor een overtuigend
argument bijgebracht. „Laat het
maar lekken waar het wil, als het
bij ons maar niet lekt". In dezer voe
ge hoort men de Nederlandse voor-
lichtings-onwijsheid in regeringskrin
gen wel uitdrukken. De regering ver
heelt zich dus niet, dat het elders
v/el lekt, en dat het publiek het toch
te weten komt. Zij kan zich dus niet
verbeelden dat het nieuws uit de
wereld blijft, omdat zij het niet we
reldkundig maakt. Waarom voert zij
dan geen ander voorlichtingsbeleid?"
ja waarom niet?
Nadat wij het bovenstaande had
den geschreven, hebben de terugge
keerde Nederlandse ministers enkele
mededelingen gedaan. De Voor
lichtingsdienst zwijgt echter nog.
Eensgezind in hun conclusie
„Wij zijn met z'n drieën naar Indonesië gegaan en het is begrijpelijk,
dat wij alle drie verschillend reageren op feiten, personen en verschijnse
len, maar ik kan u wel verzekeren, dat de conclusie, waarmede wij voor
de regering zullen komen, eensgezind is", zei minister Stikker gisteravond
op Schiphol, nadat hij met minister Sassen en de gedelegeerde van het
opperbestuur, de heer Neher, met de „Franeker" was gearriveerd.
HATTA MOEST WIJKEN VOOR
DRUK.
„Wij geloven, dat het bijzonder be
langrijk is'', zo ging hij verder, „dat
tijdig in ieder geval voor 1 Januari
1949 de wet „Bewind Indonesië in
Overgangstijd" tot stand komt." Op
de vraag, welke de voornaamste moei
lijkheden waren, waarover geen over
eenstemming met de Republikeinen
kon worden bereikt, antwoordde de
minister van Overzeese Gebiedsdelen
kort maar krachtig: „Geschillen over
de gezagsverhoudingen tijdens de in
terim-periode." Waarop minister Stik
ker aanvulde: „Dit is bepaaldelijk in
afwijking van wat wij hadden mogen
verwachten. De laatste maal, dat ik
volgens de berichten op niets zijn
uitgelopen. Sommige der gedelegeer
den op de vergadering te Parijs vre
zen, dat de laatste hoop op een spoe
dige overeenstemming en de moge
lijkheid, dat een militaire actie kan
worden vermeden, thans verdwenen
is. De Indonesische delegatie, die zich
sedert September te Parijs bevindt,
zal daar tot het nieuwe jaar blijven,
omdat zij gelooft, dat de Veiligheids
raad in een spoedzitting zal worden
bijeengeroepen om de situtatie in In
donesië in beschouwing te nemen.
in Indonesië was, werd mij even voor
mijn terugkeer naar Nederland een
aide-memoire overhandigd door Mo
hammed Hatta. Wij hebben c-chter'de
indruk, dat door allerlei tegenwer
kende krachten ift de Republiek het
voor de heer Hatta niet meer moge
lijk is om het meest essentiële te
handhaven. Dit betreft de gezagsver
houdingen. Hetgeen een zeer grote te
leurstelling is."
BEZORGDHEID IN VN-KRINGEN.
A. M. Rosenthal schrijft uit Parijs
in de „New York Times" van 7 De
cember:
„In kringen van de Verenigde Na
ties verwacht men, dat het antwoord
op de vraag: „Oorlog of vrede in In
donesië" binnen enkele weken zal
worden gegeven, nu de besprekingen
tussen Nederland en de Republiek
Republiek toege
laten tot de Ecafe
De Nederlandse afgevaardigde in
de economische commissie voor Azië
en het Verre Oosten (Ecafe) hebben
de conferentie van de Ecafe verlaten,
nadat de Republiek Indonesië met 3
tegen twee stemmen bij drie ont
houdingen als mede-lid werd toege
laten.
De leider van de Nederlandse de
legatie, dr. H C. H. Gelissen, had
ieeds verklaard, dat indien de Repu
bliek zou worden toegelaten, de Ne
derlandse delegatie de huidige zitting
van de commissie zou verlaten. „De
toelating van de Republiek", zo zei-
de hij gisteren, „zou betekenen, dat
de commissie erkent, dat de Repu
bliek verantwoordelijk is voor de in
ternationale betrekkingen van Indo
nesië".
KERSTBOODSCHAP VAN
Z.H. DE PAUS.
Op het Vaticaan is bekend ge
maakt, dat Z.H. de Paus op 24 De
cember om 1 uur 's morgens tot de
wereld zal richten. Deze boodschap
zal worden uitgezonden via de korte-
golfzender van Radio Vaticaan op de
golflengten 19.84 M., 31 M. en 22 M.
HOGER VETRANTSOEN?
Naar wij vernemen bestaan er
plannen om het vetrantsoen in Ja
nuari met 250 gram per vier weken
te verhogen voor de A-, B- en C-
kaarten en met 125 gram per vier we
ken voor de D- en E-kaarten al
dus „Parool".
De Christen Democraten gaan in
de oppositie
Het eenheidsfront, dat de Sociaal-Democratische Partij, de Christelijk-
Democratische Unie en de Liberaal-Democratische Partij in West-Berlijn
tegen het communisme vormden, vertoont na de gemeenteraadsverkiezin
gen van Zondag de eerste scheur, Weliswaar heeft de Sociaal-Democra
tische Partijleiding in een oproep aan haar kiezers verklaard, dat zij in het
belang van de Berlijnse bevolking gemeenschappelijk met de C.D.U. en de
L.D.P. het werk in de nieuwe gemeenteraad wil voortzetten, maar in
kringen der» Christen-Democraten is een stroming merkbaar, die tegen
een handhaving van de coalitie in de oude vorm gekant is. Deze stroming,
waarvan de sterkte nog niet kan worden beoordeeld, stuurt het erop aan
de C.D.U. tot „een loyale oppositiepartij" te maken. Klaarblijkelijk heeft
men het voorbeeld van Engeland en Amerika voor de geest en streeft
men naar een toestand, waarin de S.P.D. het actieve deel uitmaakt en de
beide andere partijen het waakzame deel van het openbare leven ver
tegenwoordigen, hetgeen niet zou behoeven te verhinderen, dat een ge
meenschappelijke buitenlandse politiek wordt gevoerd.
De tegenstelling tussen de beide
voormalige bondgenoten trad gister
middag tijdens de eerste gemeente
raadsvergadering van de oude raad
na de verkiezingen duidelijk aan de
dag. De gemeenteraad, die tot de in
stallatie van de nieuwe magistraat,
medio Januari, in functie zal blijven,
benoemde bij acclamatie prof. Reuter
tot eerste burgemeester. Ook de frac
ties van de C. D.U. en L.D.P. stem
den voor. Volkomen onverwacht ver
klaarde hierop dr. Friedens'ourg (C.
D.U.), die tijdens de ziekte van Loui
se Schroedcr als dienstdoende burge
meester de leiding van het stadsbe
stuur waarnam, dat hij in opdracht
van de fractie zijner partij zijn ambt
als waarnemend burgemeester aan
de S.P.D. als de sterkste parfj van
de raad ter beschikking moest stel
len. Na het aftreden van dr. Frie-
densburg en de uitsluiting van de
communistische burgemeester dr.
Acker, berust nu de opperste leiding
van het stadsbestuur geheel bij de So
ciaal-Democraten.
AMERIKAANSE WAARNEMER
OM HET LEVEN GEKOMEN
Dinsdagavond is een jeep met
waarnemers van de V. N. op weg van
het vliegveld Kalandia (ten Noorden
van Jeruzalem) naar Jeruzalem over
de kop geslagen. Een Amerikaanse
waarnemer kwam om het leven en
twee anderen werden ernstig ge
wond. Een vierde Amerikaanse waar
nemer bleef ongedeerd.
BRAND IN HET PALAIS
DE CHAILLOT.
In een der conferentiezalen van de
benedenverdieping van het Palais de
Chaillot te Parijs is gisterenavond
brand uitgebroken. Door de brand
zijn twee kamers beschadigd. Men
gelooft, dat kortsluiting de oorzaak
is geweest. De brand was in tien mi
nuten onder controle; 150 brand
weerlieden kwamen in actie.
Herziening
Oostenrijks vre
desverdrag
WESTELIJKE MOGENDHEDEN
ZIJN ERTOE BEREID
De Oostenrijkse regering heeft de
Grote Vier verzocht om de onderhan
delingen over het Oostenrijkse vre
desverdrag te hervatten. Twee jaar
lang is er over dat onderwerp regel
matig geconfereerd, doch steeds zon
der noemenswaardig gevolg. De laat
ste onderhandelingen zijn in Mei
van dit jaar te Londen gevoerd en
afgebroken, toen de plaatsvervan
gers van de vier ministers van bui
tenlandse zaken het niet eens kon
den worden over Zuidslavische eisen
tot herstelbetalingen en grenscorrec
ties. Een andere belemmering voor
het totstandkomen van een accoord
vormen de Duitse activa in Oosten
rijk.
De Westelijke mogendheden zijn
bereid om de onderhandelingen te
hervatten. Als ook Rusland toestemt
om weer over Oostentrijk te gaan
praten, staat niets een nieuwe con
ferentie meer in de weg.
Amerika, Engeland en Frankrijk
hebben aangedrongen op een vredes
verdrag, dat de bezettingslasten van
Oostenrijk zou verminderen en zou
kunnen leiden tot het terugtrekken
van de Russiche troepen uit het land.
De rode golf over
China
COMMUNISTEN NADEREN DE
JANGTSE
Chinese regeringsberichten geven
toe, dat de door communisten geleide
legers de stad Kiangjen, de sleutel
tot de Noord-oostelijke verdediging
van Nanking, hebben omsingeld.
Volgens deze berichten zjjn ver
sterkingen van het garnizoen onder
weg. Zware gevechten duurden voort
bij Joengtsj'eng, ten Noord-westen
van het strijdtoneel bij Pengpoe.
De regeringstroepen zouden hier de
omsingeling doorbroken hebben en
Westwaarts oprukken ter versterking
van de troepen bij Joengtsjeng. Het
terrein is echter ongunstig voor de
regeringstroepen en de vijandelijke
druk om een vereniging tussen de
twee regeringsgroepen te voorkomen
is sterk. Van het strijdtoneel bij
Pengpoe rukken ook door commu
nisten geleide troepen op naar
Joengtsjeng.
Volgens militaire waarnemers
tracht men de regeringstroepen ten
Noorden van de Jangtse te verzwak
ken alvorens over te gaan tot een be
slissende strijd om Nanking dat aan
de Zuidelijke oever gelegen is.
Langs de gehele Zuidelijke oever
van de Jangtse van Nanking tot
Sjanghai zullen uikijkposten worden
ingericht met het oog op eventuele
pogingen van de communistische
troepen de rivier over te steken de
posten zul1 en 1 Km van elkaar ver
wijderd zijn en bemand worden door
burgers.
NIEUWE INDUSTRIETERREIN-
NEN IN DEN BOSCH Aan de
Vlijmenseweg te 's-Hertogenbosch
wordt een uitgestrekt industrieter
rein aangelegd. De Brabantse Buurt
spoorwegen Autodiensten laten hier
een aantal grote betonnen monta
gehal1 en bouwen met bijbehorend
kantoor en woonhuis.
MARSHALL ONDERGAAT
NIER-OPERATIE.
Minister Marshall heeft gisteren
met goed gevolg een nieroperatie on
dergaan in het Walter Reed-zieken-
huis in Washington. Een van de
nieren werd weggenomen. In de af
gelopen zomer was al tot deze ope
ratie besloten, maar ze werd uitge
steld in verband met de vergadering
der Verenigde Naties. Marshall, die
op 31 December 68 jaar wordt, ver
blijft reeds vanaf 22 November ir
het ziekenhuis. Het herstel van de
minister zal drie tot vijf weken in
beslag nemen.
LEGEROEFENING IN LAHAT
IV1 R.I. heeft in de omgeving van
Lahat een grote oefening gehouden,
/aarbij rekening werd gehouden met
alle mogelijkheden, die zich ook in
het veld kunnen voordoen. Hier zijn
de jongens bezig een kali over te
steken. De „weapon-carrier wordt op
de rubberponton geschoven Lt.-Kol.
Bouwman, de commandant van IV-1
helpt zijn soldaten een handje.
AMERIKAANS RABBIJN DANKT
DE PAUS
Tijdens een audiëntie van tien mi
nuten in het Vaticaan heeft de rab
bijn W. F. Rosenblum van New York,
lid van de Amerikaanse' raad voor
Joods Welzijn, namens alle Joden in
de Verenigde Staten Z. H. de Paus
dank gebracht voor „de door het Va
ticaan tijdens de vervolging door de
Nazi's aan het Jodendom verleende
hulp".
Volgens de „Giornale d'Italia"
heeft rabbijn Rosenblum de Paus
verzocht, bij gelegenheid van het
aanstaande Kerstfeest een bijzondere
oproep te doen voor begrip tussen
Christenen en Joden.
Aan het einde van de audiëntie gaf
de Paus de rabbijn zijn zegen.
Rabbijn Rosenblum zeide: „Moge
God U zegenen, Heilige Vader, voor
alles, wat ge voor ons gedaan hebt en
voor uw bereidwilligheid tegenover
FRANS REUZEN VLIEGTUIG
VOLTOOID
Het Franse viermotorige reuzen-
vliegtuig S. E. 2010, het grootste lan-
ge-afstandsvliegtuig, is voltooid.
Het toestel, dat geladen 70 ton
weegt, zal 98 passagiers met een snel
heid van ongeveer 450 km. per uur
op een hoogte van 4500 a 6000 meter
kunnen vervoeren. Het biedt plaats
voor 84 slaapgelegenheden. Bij een
vludht over de Noord-Atlantische
Oceaan zou dit toestel met 52 passa
giers en een lading van 1390 kilo de
afstand ParijsNew York over de
Azoren met een oponthoud van drie
kwartier in 18 uur kunnen afleggen.
Elk van de vier motoren heeft 3.500
paardekracht.
Zuinig met electriciteit
Nog eens wordt er van bevoegde
zijde op gewezen, dat ten aanzien van
het electriciteitsverbruik de grootste
zuinigheid in acht genomen moet
worden.
In 1945 werd reeds van hogerhand
een gas- en electriciteitsbeschikking
vastgesteld, daar toen de brandstof
fen voorraad zeer slecht te noemen
was en men er zorg voor wilde dra
gen, dat onnodig electriciteitsverbruik
werd voorkomen. Deze beschikking
werd gevolgd door een rantsoene-
rings-regeling. Lichtreclames, éta
lageverlichtingen, het gebruik van
liften en roltrappen, dit alles werd
door deze regeling verboden. Slechts
het rijkskolenbureau kon in uitzon
derlijke gevallen ontheffing verle
nen. Dat geschiedde nu ook op het
gebied der étalageverli'chting, Vol
gens de bepalingen zal de étalagever
lichting gedurende de eerste 5 da
gen van de week mogen branden van
6 uur tot 10 uur 's avonds; Zaterdags
en Zondags zullen reeds om 4 uur
bedoelde verlichtingen mogen wor
den ontstoken.
Het Gemeentelijke Electriciteitsbe-
drijf te 's-Gravenhage heeft behalve
met het nog altijd heersende kolen-
gebrek sterk te kampen met ver
ouderde apparatuur, en, wanneer
men voorts in aanmerking neemt, dat
in den Haag het electriciteitsverbruik
in het jaar 1938 157 millioen kilowatt
bedroeg en voor dit jaar op 190 mil
lioen kilowatt geschat kan worden,
is het begrijpelijk, dat er nogmaals
dringend op gewezen wordt het ver
bruik van electriciteit tot het mini
mum te beperken.
De grootste afname-uren vallen
gedurende 7 en 9 en 16 en 18 uur.
Een dringend beroep wordt gedaan
op de industrie, de kantoren en de
huisvrouwen om op deze spitsuren zo
min mogelijk electriciteit te verbrui
ken.
De heer P. A. Kerstens neemt ontslag
Van officiële zijde deelt men ons
mede:
„De heer P.
A. Kerstens,
die met de he
ren Alberda en jj
Bruins Slot
deel uitmaakt
van de Neder-
se delegatie
naar de vijf
landen-studie-
commissie,
welke,te Parijs
een studie P A Kerstens
maakt van het iK.V.P.)
vraagstuk der
Europese eenheid, heeft te kennen
gegeven niet langer als Nederlands
vertegenwoordiger te zullen optre
den.
In zijn plaats zal de heer P. J. S.
Serrarens ,lid der Tweede Kamer
en secretaris-generaal van het In
ternationaal Christelijk Vakver
bond worden aangezocht.
Voorts is prof. mr. R. Kranen
burg, hoogleraar te Leiden en voor
zitter der Eerste Kamer der Staten-
Generaal benoemd tot plaatsver
vangend lid der Nederlandse dele
gatie. Prof. Kranenburg zal Don
derdag a.s. naar Parijs vertrek
ken".
De heer Kerstens verklaarde ons
naar aanleiding van het bovenstaan
de desgevraagd, dat de Nederlandse
delegatie zich de vorige week naar
Parijs had begeven zonder instructies
van de regering. De delegatie wist
niet, wat de regering wel of niet
v/ilde. De regering stelde zich daar
bij vermoedelijk op het standpunt,
dat niet de delegatie in haar geheel,
maar wel de leden ervan individueel
hun standpunt kenbaar konden ma
ken, waarbij het zou kunnen gebeu
ren, dat er tegengestelde meningen
door de leden werden geuit. De Ne
derlandse delegatie kwam te Parijs
tegenover ei i strakke frontlijn van
volkomen op delegatievoet uitgezon
den delegaties.
De heer Kerstens, die voorzitter is
van de Nederlandse raad voor de
Europese beweging, lid van het „Inl
ternational Joint Committee for the
European Movement", organisator
was van het Haags congres en die
derhalve mede verantwoordelijk is
voor het memorandum met voorstel
len voor een Europese assemblee,
welk memorandum door de studie
commissie als leidraad is aanvaard,
heeft gisteren met zijn beide mede
leden der delegatie met minister-pre
sident Drees een onderhoud gehad
naar aanleiding van de te Parijs ge
bleken situatie. Het is de heer
Kerstens tijdens dat onderhoud dui
delijk geworden, dat de Nederland
se regering op zijn minste zeer te
rughoudend staat tegenover de voor
stellen van de Europese beweging.
De Nederlandse regering is van oor
deel, zo deelde de heer Kerstens ons
mede, dat de Nederlandse delegatie
op verscheidene punten een grote te
rughoudendheid zou dienen te be
trachten.
Dit standpunt was voor de heer
Kerstens, een der grondleggers der
beweging, 'aanleiding zijn mandaat
ter beschikking te stellen. De heer
Kerstens achtte het n.l. onmogelijk
terughoudend te zijn als lid der dele
gatie en tegelijkertijd enthousiast
voorstander der Europese beweging
te zijn. Zijn prestige in het buitenland
zou door een dergelijke houding on
herstelbaar worden geschaad en deze
dubbele houding zou hem in een on
aanvaardbaar scheve positie hebben
geplaatst. Daarom gaf hij er de voor
keur aan zijn mandaat ter beschik
king te stellen.
£m koJiAe-C-tje...
,.De geschiedenis verhaaH ons, dat,
waar Maria wordt bemind, Jezus
wordt aanbeden; daar waar Maria,
de Moeder van zijn Menselijke na
tuur wordt geminacht of verstoten,
ook het licht van Zijn Godheid uit
dooft."
R. H. Eenson.
