S)e ftzidóeSoutamt
Hongaars Episcopaat stand
vastig om zijn primaat
geschaard
Een „bijzondere zitting van
Berlijnse raad
Ontwerp Atlantisch Pact
ingediend
De mist over
West-Europa
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
DINSDAG 30 NOVEMBER 1948
40ste JAARGANG No. 11555
Een zeer „bijzondere"
raadsvergadering
ie Berlijn
Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f 0.32 p. w., f 1.40 p. rand., 14.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.ra. Telefoontjes f 1.50
De Hongaarse katholieke pers
dienst „Magyar Kurir" publiceert
een brief naar aanleiding van de
jongste voltallige vergadering
van het Hongaarse Episcopaat te
Boedapest.
„Volgens de Hongaarse communis
tische pers zouden verscheidene le
den van het Hongaarse Episcopaat
bet niet eens zijn met de richtlijnen,
uitgegeven door de Kardinaal-Pri
maat Mindszenty. Elke twijfel hier
omtrent is weggenomen door de
Hongaarse aartsbisschoppen en bis
schoppen zelve, die te Boedapest on
der voorzitterschap van de Primaat
bijeenkwamen. Deze gebeurtenis viel
samen met het einde van het Jaar
van Maria, Patrones van Hongarije.
Na afloop van de conferentie te Boe
dapest publiceerde het Episcopaat
een gezamenlijk herderlijk schrijven.
Hierin wordt dank gebracht aan
God voor de talrijke genaden, welke
Hij in het afgelopen jaar aan het
Hongaarse volk heeft geschonken.
Een vurig en levend geloof, een
froot vertrouwen op Maria, een voor-
eeldige trouw aan de Kerk en een
versterking van de banden van on
derlinge liefde en saamhorigheid
kenmerkten de indrukwekkende con
gressen, welke in het Jaar van Maria
door de katholieken in geheel Hon
garije werden gehouden.
De grootse geloofsuitingen, welker j
omvang en kracht in steeds stijgende j richten, dat de bisschop van Csanad,
lijn gingen, zijn de historische ver- «ngr. Andrea Hamvas, diens diocees
flauwende geestdrift heeft hij de tal
loze massa's toegesproken. Voor deze
onschatbare apostolische arbeid
brengt het Hongaarse Episcopaat Z.
Ern. innig dank. Tezamen met het
katholieke volk ziet het tezelfdertijd
met droefheid en verslagenheid, dat
Z.Em. voortdurend in de pers, in de
radio en op bijeenkomsten op onwaar
dige en stelselmatige wijze wordt
aangevallen.
In naam van de rechten van de
godsdienst en de vrijheid proteste
rend tegen deze aanvallen, geeft het
Hongaarse Episcopaat aan Z. Em. de
plechtige verzekering van zijn trouw,
verbpndenheid en volmaakte over
eenstemming met al hetgeen door Z.
Em. onafgebroken wordt verricht ten
bate van de Kerk, het Vaderland en
het Volk.
Tenslotte verzoeken de Bischop-
pen de gelovigen te bidden voor de
Kerk en Haar Bestuurders, opdat al
len een mogen zijn in geloof, liefde
en standvastigheid"'.
Van communistische zijde tracht
men de mening te propageren, dat er
„verdeeldheid in de Hongaarse Hoorn-
Katholieke Kerk" moet worden ge
constateerd.
Zo heeft men nu weer via Reuter
een deel der pers weten te be-
diensten van onze Kardinaal,
Prins-Primaat, aldus het herderlijk
schrijven. Met een sterk geloof, een
brandende liefde en een nooit ver-
*f* Nationale
cultuurpolitiek
Op het komende Partijcongres der
K.V.P. zal in een der sectie-ver
gaderingen besproken worden: „na
tionale cultuurpolitiek"
Ons trof in een brochure, waarin
ter voorbereiding van de bedoelde
bespreking een uiteenzetting van het
onderwerp wordt gegeven, deze „stel
ling":
„Er is een noodzakelijk en fier
iso^ment, maar daarnaast een laf en
verdrietig isolationisme, en dit laat
ste staat een onbekrompen solidarisme
in de weg. En zo kan het nuttig zijn,
het principiële recht op souvereini-
teit ten aanzien van bepaalde cul
tuurgebieden om wille der solidariteit
te temperen.0
De schrijver van de brochure, de
inleider op de komende K.V.P.-ver-
gadering heeft het hier geciteerde
vet laten drukken een aanwijzing,
dat hij het be^ngrijk oordeelt.
En o.i. terecht. Wij zien in de be
leving van dit beleidsprincipe een
eis van onze tijd.
Een eis van onze tijd, omdat
onze tijd, waarin men het katholieke
levensbeginsel en de katholieke we
reldbeschouwing, dank zij de voort
gang van de katholieke emancipatie,
meer dan voorheen wil erkennen en
waarderen, ook meer dan voorheen
de gelegenheid biedt, 'om het katho
lieke beschavings^ven in te voeren
als een machtig element tot de na
tionale cultuur, welke gelegenheid
de Katholieken als vaderlanders en
als kathoheken niet onbenut mogen
laten.
Bij alle cultuur-politiek moet voor
op staan: de erkenning van de sou-
vereiniteit van het levensbeginsel.
Het recht op die souvereiniteit mogen
wij nooit prijsgeven, maar wij zul
len ons wel in het gebruik maken
van dat recht mogen en óók moeten
„temperen" „om wi'le der solidari
teit", welke, als zij werkelijk solida
riteit is, een groot nationaal goed is.
Wij zijn dit alles met de inleider van
het a.s. Partijcongres der K.V.P. eens.
De vraag blijft echter in concrete
gevallen, waar de grens hgt van dat
„temperen". Vanzelfsprekend is het,
dat daarbij het beginsel zélf niet op
geofferd mag worden en daarmede
niet mag worden getransigeerd.
een der grootste in Hongarije is, de
publicatie van alle herderlijke brie
ven van de Kardinaal in de kerken,
die onder zijn (Hamvas') jurisdictie
staan, verboden zou hebben!
Als men de hierboven afgedrukte
brief van het voltallige Hongaarse
Episcopaat leest, weet men precies,
wat men aan dergelijke berichten
heeft: 't zijn verzinsels, om de Ka
tholieke Kerk te blameren; om wan
trouwen en onrust te stoken.
Wat wil Moskou met deze manoeuvre?
J^E COMMUNISTISCHE vice-voorzitter van de Berlijnse gemeenteraad,
Ottomar Geschke, heeft voor vanmiddag een „speciale zitting" van de
raad in het Opera-gebouw in de Sowjet-sector bijeengeroepen. „Ieder den
kend lid van de gemeenschap slaat de ontwikkeling van de Berlijnse cri
sis met bezorgdheid gade", zo zeide Geschke. „De tijd van handelen is
gekomen. Ik heb derhalve alle leden van de gemeenteraad, ongeacht van
welke partij, en alle leden van de districtsraden, verzocht, Dinsdag te
14.00 uur in het Opera-gebouw bijeen te komen". Geschke nodigde ook
vertegenwoordigers van de vakverenigingen en „grote organisaties" uit
voor deze vergadering.
Het nieuwe Zweedse verkeers
vliegtuig „Scandia", dat overal de
vertrouwde DC3 gaat vervangen
heeft thans de demonstratievluchten
naar a'le Europese hoofdsteden be
ëindigd. Het vliegtuig zal de volgen
de maand, als eerste van de tien be
stelde Scandia-vliegtuigen aan de
Zweedse luchtvaartmaatschappij wor
den overgedragen.
Kerstvrede tussen
Bethlehem en
Jeruzalem?
De patriarchen van de Latijnse,
Griekse en Roemeense ritus der
Rooms-Katholieke Kerk te Jeruzalem
hebben generaal Riley, stafchef van
de commissie der V. N. in Palestina,
officieel gevraagd, Arabieren en Jo
den te verzoeken met Kerstmis op de
weg van Bethlehem naar Jeruzalem
een absolute wapenstilstand in acht
te nemen, opdat do processies op die
weg dan ongestoord voortgang kun
nen vinden.
Binnenkort bespreking te Washington
"LIET ONTWERP van een verdedigingsverdrag tussen de mogendheden
van de Westerse Unie en de Verenigde Staten en Canada is gisteren
te Washington aan de vertegenwoordigers der vijf landen overhandigd.
Verwacht wordt, dat de besprekingen tegen het einde van deze week te
Washington zullen beginnen. Vernomen wordt, dat de West-Europese
mogendheden een duur van vijftig jaar willen voorstellen, terwijl de
Verenigde Staten een termijn van tien jaar, met de mogelijkheid van
verlenging, prefereren.
NADERE BESPREKINGEN ZIJN
NOG NODIG
Behalve verschil van mening over
de duur van het verdrag, verwacht
men uitvoerige besprekingen met mi
nister Marshall over de twee volgen
de punten: 1. De omvang. De Ver.
Staten zouden in het verdrag meer
dan de zeven oorspronkelijke landen
(Verenigde Staten, Canada, Enge
land, Frankrijk, België, Nederland
en Luxemburg) willen betrekken,
n.l. ook die, welke strategische posi
ties innemen in het Noorden van de
Atlantisch Oceaan. Sommige Euro
pese landen zouden zich hiertegen
verzetten. 2. De verplichting om in
oorlog te gaan. Vooral Frankrijk
dringt er op aan, dat de Ver. Staten
de sterkst mogelijke verbintenis aan
gaan voor deelneming aan een oor
log, indien één der Europese mo
gendheden zou worden aangevallen.
Ofschoon men niet beschikt over
de tekst van het thans overhandigde
ontwerp ,menet men, dat het pact de
verplichting tot wederkerige bijstand
zou bevatten, zonder formele ver
plichting tot deelneming aan de oor
log, indien één van de zeven landen
zou worden aangevallen.
Sergeant Hans van der Werff uit
Gorssel, die in Indonesië dienst doet
bij 4-3 R.I., heeft besloten zijn baard
te laten staan tot de datum van de
mobilisatie.
EEN PROTEST VAN BISSCHOP
VAN TRIëST.
De bisschop van Triëst en CapO'
distria. Mgr. Santin, heeft in een be
roep op de Joegoslavische autoritei
ten geklaagd, dat in de Joegoslavi
sche zóne van de vrijstaat Triëst
priesters ter dood zijn gebracht of in
de gevangenis geworpen, kloosters in
beslag zijn genomen en kerkelijke
scholen vernield, de Katholieke Actie
wordt onderdrukt, de Zondag wordt
ontheiligd door dwangarbeid en ver
warrende verordeningen ten aanzien
van het huwelijk zijn uitgevaardigd.
OVERSTROMING IN DE V.S.
In Pennsylvania en New York is
sneeuw gevallen, terwijl in de Zuide
lijke staten water over de daken der
huizen stroomt. In Georgia, Tennessee
De besprekingen
te Djogja
Antara meldt, dat Hatta gister
avond een bespreking heeft gehad
met de fractieleiders uit het werkco
mité van het K.N.I.P. (voorlopig re
publikeins parlement), ter verklaring
van de kwesties, die verband houden
met de huidige besprekingen te Djog
ja. Tot nog to2 zijn vier besprekingen
tussen Hatta en de Nederlandse
autoriteiten gehouden, namelijk een
op Zaterdag met d~ ministers Stikker
en Sassen en de gedelegeerde van het
opperbestuur Neher, twee op Zondag
met minister Sassen en één Maandag
mee minister Stikker. Over de be
sproken onderwerpen zijn geen bij
zonderheden bekend, aldus Antara.
Politieke kringen te Djogja meen-
ui, dat de onderwerpen waarover
moeilijk overeenstemming te berei
ken was, o.m. betreffende de be
voegdheden van de interim-regering
en het veto-recht van de hoge verte
genwoordiger der Kroon. Deze krin
gen meenden, dat de informele be
sprekingen zo spoedig mogelijk moe
ten worden beëindigd. Intussen leg
den regeringskringen er de nadruk
op, verdere besprekingen moeten
worden gehouden onder auspiciën
van de Commissie voor Goede Dien
sten, waarbij de voorstellen van het
Amerikaanse lid dezer commissie, de
heer Cochran, als „basis" moeten die
nen.
1200 OPSTANDELINGEN GAVEN
ZICH OVER.
Antara meldt, dat 1200 opstande
lingen zich hebben overgegeven in
het gebied van Poerwodadi en Gro-
bogan.
OTELLO PER TELEVISIE.
De Metropolitan Opera te New
York heeft het seizoen geopend met
een opvoering van Verdi's Otello.
Voor het eerst in de geschiedenis van
dit beroemde operagebouw werd een
Nanking laat
Soetsjou ontruimen
WEGENS COMMUNISTISCHE
OPMARS.
Het Chinese opperbevel heeft de
consequentie getrokken uit het op
rukken /an de communisten ten Zui
den van Soetsjou en de troepen in
die stad bevel gegeven naar het Zui
den uit te wijken. De communisten
hebben tijdens hun opmars in de rich
ting van Nanking Koetsjou, halver
wege Soesjin en Pengpoe, bezet.
In de geïsoleerde Noordelijke front-
sectoren rond Peking hebben de re
geringstroepen twee havensteden,
Sjanhaikwan en Tsjingwantao, aan
de communisten prijsgeven. De ha
ven- en sluisinstallaties werden te vo
ren vernield
Intussen zet de Chinese regering
de campagne voort om hulp van de
Verenigde Staten te krijgen. De
nieuwe premier. Soen Fo, heeft ver
klaard, dat de Verenigde Staten een
eerste klas militaire adviseur, bijvoor
beeld generaal MacArthur of generaal
Wedemeyer, naar China moeten stu
ren. Deze zou algehele vrijheid van
handelen krijgen.
TERECHTSTELLING JAPANSE
OORLOGSMISDADIGERS
UITGESTELD?
De terechtstelling van de Japanse
oorlogsmisdadigers zal misschien voor
onbepaalde tijd worden uitgesteld,
zo is op het hoofdkwartier van gene
raal Mac Arthur meegedeeld.
Op een vraag van de pers, of de
veroordeelden zouden worden te
rechtgesteld voordat een beslissing
is genomen inzake het beroep op het
Amerikaanse hooggerechtshof, ant
woordde generaal Mac Arthur: „Ze
ker niet".
GANDHI OVERWON TOCH!
De Indische Constituerende Verga
dering heeft gisteren een artikel
goedgekeurd van de ontwerp-consti-
tutie, waarbij de „onaanraakbaarheid"
wordt afgeschaft, een instelling, die
sociale achterstelling van 50 millioen
Indiërs van „lage kaste" (de z.g. pa
ria's) met zich meebracht. Volgens
genoemd artikel wordt de toepassing
van de „onaanraakbaarheid" in eni
gerlei vorm verboden en hieruit
voortvloeiende sociale achterstelling
strafbaar gesteld. De vergadering
keurde het artikel, dat behoort tot
het hoofdstuk fundamentele rechten,
onder uitroepen van „Gandhiji ki jai"
(de overwinning aan Gandhi) goed.
Gandhi heeft zijn gehele leven ge
streden voor verzachting van het lot
der „onaanraakbaren".
ONTPLOFFING TE HULL.
Bij een ontploffing in een cacaofa
briek te Huil (Engeland) zijn vier
persopen gedood en 30 gewond, on
der wie 8 vrij ernstig. Vijf personen
worden nog vermist.
Er hebben zich drie explosies voor
gedaan. Op het ogenblik van de eer
ste ontploffing, die naar men gelooft
het gevolg was van een lek in een
benzinetank, bevenden zich 40 per
sonen in de fabriek.
Dr. Otto Suhr, de sociaal-democra
tische voorzitter van de gemeente
raad, verklaarde, dat Geschke in het
geheel geen recht had om een ver
gadering van de gemeenteraad bijeen
te roepen. „Men kan de vergadering
eenvoudig als een communistische
manoeuvre beschouwen. Vertegen
woordigers van de drie democrati
sche partijen zullen uiteraard deze
bijeenkomst niet bijwonen",
i Westerse politieke waarnemers te
Berlijn geloven, dat de bijeenkomst
van vanmiddag het sein zou kunnen
zijn voor de afkondiging van een
„door de communisten beheerst ge
meentebestuur voor geheel Berlijn".
Het recht van veto
BEPERKING VOORGESTELD.
Engeland, Frankrijk, de Verenigde
Staten en China hebben in de specia
le politieke commissie van de UNO
een voorstel ingediend om het recht
van veto in de Veiligheidsraad te be
perken. De delegaties van deze lan
den hebben een lijst opgesteld voor
een aantal kwesties, waarvoor het
recht van veto niet zou gelden. Een
van deze punten betreft het toelaten
tot de UNO van nieuwe leden. De
Russische en de Syrische delegaties
hebben om meer tijd verzocht om het
voorstel te bestuderen. Vandaag komt
de commissie opnieuw bijeen.
De voorlopige Joodse regering
heeft bij het secretariaat van de UNO
officieel de vraag ingediend tot de
UNO te worden toegelaten. ITet ver
zoek zal in de Veiligheidsraad worden
behandeld. Rusland en de Verenigde
Staten steunen het Joodse verzoek.
Daar verwacht wordt, dat vanwege
de behandeling in de Veiligheidsraad
de aanvraag niet meer tijdig de UNO-
Assemblée zal bereiken, vóórdat de
ze uiteengaat, heeft de Joodse voor
lopige regering om een spoedbehan-
deling verzocht.
De mist in Duitsland neeft de
zwaarste slag aan de Britse operaties
van de luchtbrug toegebracht sedert
het begin. Gatow is sedert Zondag
vroeg gesloten. Vliegtuigen landen
met behulp van radar op het onder
Amerikaanse controle staande vlieg
veld Tempelhof, waar het verkeer
normaal doorgang vindt. Op het vlieg
veld Tegel in de Franse sector van
Berlijn konden gisteren echter geen
vliegtuigen landen.
Het verkeer op de Franse vlieg
velden Orly en Le Bourget bij. Parijs
lag gistermorgen vroeg vrijwel ge
heel stil. In totaal zijn in Frankrijk
vijf personen tengevolge van onge
lukken door de mist om het leven
gekomen.
Het land-, lucht- en zeeverkeer in
het Oostelijk deel van Engeland
v/ordt opgehouden door de dichtste
mist sedert verscheidene jaren. Ook
ii de haven van Londen en andere
havens aan de Oostkust ligt het ver
keer stil.
DE TOESTAND VAN KONING
GEORGE.
De vijf geneesheren, die koning
George van Engeland behandelen,
hebben in een bulletin verklaard, dat
„vex-betering in de algemene gezond
heidstoestand van de koning merk
baar is".
DE STAKINGEN IN FRANKRIJK.
De onderhandelingen om een na
tionale Franse havenstaking te voor
komen zijn met succes bekroond. Een
delegatie van de C.G.T. heeft over
eenkomst bereikt met de minister van
openbare werken.
De overeenkomst zou vandaag ge
tekend worden.
Maar nu heeft het winkelpersoneel
in geheel Frankrijk weer besloten in
staking te gaan als de huidige onder
handelingen tot handhaving van een
werkweek van vijf dagen op niets uit
lopen.
De havenarbeiders te Duinkerken
gingen gisteren weer aan net werk.
Alleen in de haven van Bordeaux
wordt nu nog gestaakt. Te Marseille
duurt de zeeliedenstaking voort.
STRAALVLIEGTUIGEN ZONDER
PILOOT.
Dc maatschappij Glenn Martin te
Baltimore heeft bekend gemaakt, dat
zij voor de Amerikaanse marine een
straalvliegtuig heeft gebouwd, dat
niet door een piloot behoeft te wor
den bediend. Het toestel heeft ver
scheidene vluchten gemaakt van meer
dan tien minuten. Dat zijn de langste
welke men met een dergelijke machi
ne tot nog toe heeft kunnen bereiken.
De snelheid is ongeveer 1120 kilo
meter per uur.
a an
Open brief
dr. van Mook
Een zware 1oodgrijze mist maakte
ieder snelverkeer onmogelijk. De
vliegtuigen bleven aan de grond,
treinen kwamen met grote vertra
ging binnen, en ook het wegverkeer
ondervond moeilijkheden. Een ver
keersagent die slechts met moeite
zijn verantwoordelijke taak kon ver
vullen.
I WÊÊÊÊM
en Alabama hebben honderden hun opera per televisie uitgezonden. Naar
huizen moeten verlaten wegens het
hoge water veroorzaakt door regens
over een uitgestrekt gebied van Mas
sachusetts tot Florida.
schatting hebben 2 millioen personen j
te New York, Philadelphia, Boston,
Baltimore en Washington de gala- i
opvoering kunnen volgen.
De kwestie der 15.000 gevangenen.
De Gemeenschappelijke Actie van
Nederlandse Vrouwen heeft een open
brief gericht aan dr. Van Mook over
de kwestie der 15.000 gevangenen, die
zich, voigens dit comité, nog in de
Republiek zouden bevinden en daar
tegen hun wil zouden worden vastge
houden. Wij ontlenen hieraan het
volgende: „Bij uw aankomst te Schip
hol op 5 November deeide u aan de
pers mede, dat „de cijfers sterk over
dreven" waren en dat „het niet zo erg
was" als door de Vrouwenactie voor
gesteld. U kunt niet in ernst bewe
ren, niet op de hoogte te zijn geweest
van het feitenmateriaal, door ons op
1 November aan de Staten-Generaal
voorgelegd. Blijkbaar zat de bedoe
ling voor, deze mensen op te offe
ren. Wij kunnen tot geen andere
conclusie komen, dan dat dit ook de
wens van u geweest is en dat u doel
bewust meewerkte. Deze mensen zou
den een belemmering vormen voor
de politiek die t.a.v. de Republiek ge
voerd werd, zo de waarheid aan het
licht kwam. Dus werden deze stak
kers verdonkeremaand en durfde
men, toen door ons bekend word, dat
zich in ieder geval nog duizenden
Nederlanders in de Republiek be
vonden, zelfs beweren, dat deze als
„Warga Negara", vrijwillig daar ver
blijven".
Genoemd comité heeft voorts ver
slag uitgebracht van "een reis naar
Parijs in verband met het vraagstuk
van de gevangenen van de republiek-
Djocja. Men wist rechtstreeks con
tact te leggen' met de Amerikanen
aan de U.N.O. oï Veiligheidsraad ver
bonden. Ook kreeg men middels deze
Amerikanen contact met vertegen
woordigsters van grote Amerikaanse
vrouwenorganisaties, met de Federal
Council of Churches of Christ of
America, het Amerikaanse Rode
Kruis. Het bleek, dat de Amerikanen
nergens van wisten, allen namen de
zaak zeer ernstig. Men kon geen ze
kerheid krijgen, dat de kwestie nog
vóór 16 December in de Veiligheids
raad zou komen.
DE 10.000 IS ER UIT.
In de 505ste Staatsloterij (5de klas
se, 6e lijst) is op No. 14506 de hoofd
prijs van 10.000 gevallen.
Sen PcaAAe-fyje...
Onrecht valt veel
dragen dan onheil.
