S)e Ceixióe&w/fca/nt
De Gordiaanse knoop van
Berlijn
Tsang Kai Sjek's nederlagen
Voorlopig staat de nieuwe
wegenbouw stil
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMEB.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WOENSDAG 17. NOVEMBER 1948
40ste JAARGANG No. 11544
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Troelsta en
Schermerhorn
1ÏET „Vrije Volk" protesteert tegen
een artikel in „Trouw", waarin
wordt herdacht „Troelstra's revolu
tie-poging in 1918". Vooral tegen het
slot van bedoeld artikel gaat het pro
test. Wij citeren het „Vrij Volk":
„Het slot van dit herdenkings
artikeltje dwingt ons tot protest.
Niet tot polemiek, alleen tot pro
test. Want daar staat letterlijk:
„Vandaag zien we, waar de be
ginselen van het socialisme toe
leiden. De lijn van Troelstra tot
Schermerhorn is, hoe ook gebo
gen, één lijn. Ze voert naar chaos
en moord. Ze voert naar de on
dergang".
Ons land is na de oorlog een
voorbeeld van discipline en her
stel geweest, dank zij vooral het
socialisme dat voor 't regerings
beleid in zo hoge mate mede ver
antwoordelijk is. De Partij, die
de lijn heeft doorgetrokken, kan
de kwaadaardige verzinsels van
„Trouw" niet laten passeren zon
der een woord van protest."
Met dit protest zijn wij het eens.
Het socialisme van Schermernorn
en de zij non is voor ons onaan
vaardbaar. Om principiële redenen.
Maar wij zien daarin toch niet het
zelfde socialisme als dat in de tijd
van Troelstra. „Trouw" moge er één
lijn inzien, maar dan is die lijn toch
nog alhéél erg gebogen. Prin
cipieel, maar vooral wat de tactiek
betreft. In Troelstra's tijd zou, naar
onze overtuiging, een dergelijke ver
antwoordelijkheid, als het socialisme
van de P. v. d. nu wil dragen, niet
zijn aanvaard, als ze gepresenteerd
zcu zijn, en nóg minder begeerd.
En: zonder die verandering van
tactiek zou inderdaad ons land na
de oorlog niet geweest kunnen zijn:
„een voorbeeld van discipline en
herstel". Deze bewering van het
„Vrije Volk" kan niet worden te
gengesproken.
V Weiter aan de
touwtjes
^/OLGENS „Parool" trekt in de
K.V.P. Weiter aan de touwtjes!
Door zijn invloed is de twee par
tijen-regering van K.V.P. en P. v. d.
A. moeten wijken voor een uit meer
dere partijen gevormd Kabinet.
Alsof niet reeds vóór het optreden
van Welter in brede katholieke krin
gen levend was het verlangen naar
een regering op bredere basis! En
alsof de huidige Kabinetsformatie
aan het verlangen van Wel ter vol
doet!
En, zo vervolgt „Parool", door de
invloed van Weiter zal de K. V. P.,
die eerst de samenwerking met de
P. v. d. A. heeft opgeofferd, óók moe
ten offeren haar progressivisme.
Wat het „offer"' van de samen
werking met de Partij van de Ar
beid in een door deze twee partijen
gevormd Kabinet betreft -r- dit is, zo-
als we reeds opmerkten, voor. de
overgrote meerderheid in de K.V.P.
zéker niet een offer geweest. En wat
betreft het prijsgeven van een pro
gressieve, vooruitstrevende politiek
laat .Parool" één feit uit de
Volksvertegenwoordiging, één uitla
ting uit de jongste Partijraadsver
gadering der K.V.P. aanhalen, waar
mee zij de juistheid van haar voor
spelling kan waar of waarschijnlijk
of geloofwaardig maken. Zij kan dat
niet.
Het is een insinuatie van het blad
en niets meer of beters.
V Waarom één in
de politiek
TIT hetzelfde artikel van „Parool",
waarop wij in het bovenstaande
reageren.
Het „ontzaglijk groot goed" van
de politieke eenheid der Katho
lieken bestaat blijkbaar niet in
Italië, Frankrijk en België. Het
bestaat blijkbaar alléén „in parti-
ibus infidelium". En daar is het
dan blijkbaar een gróter goed dan
het voeren van consequente po
litiek en dan de regeerbaarheid
van het land.
Nu zouden we in gemoede willen
vragen aan de schrijver van deze
sarcastisch bedoelde opmerkingen:
Zijt ge van oordeel, dat in Italië,
Frankrijk en België de Katholieken,
die daar verdeeld zijn, een meer con
sequente politiek voeren dan. in Ne
derland?!
En, vervolgens, acht gij in Italië.
Frankrijk en België, waar de katho
lieken verdeeld zijn het land beter
regeerbaar dan hier?
Beide vragen moet de schrijver
ontkennend beantwoorden.
Welnu: daarom willen wij hier
in ons land politiek één zijn. En daa'
om achten wij die politieke eenheid
c ontzaglijk groot goed".
Evatt en Lie afgewezen
'J'RUMAN heeft op de eerste persconferentie na zijn verkiezing tot pre
sident ronduit medegedeeld, dat de Verenigde Staten de viermogend-
hedenbesprekingen over Duitsland niet zullen hervatten, alvorens de
Sowjet-blokkade te Berlijn opgeheven wordt. Hij zeide Washington niet te
zullen verlaten voor een ontmoeting met Stalin. Wel handhaafde hij zijn
uitnodiging aan het Russische staatshoofd om naar Washington te komen.
Evenmin was de president van plan een afgezant naar het Kremlin te
zenden.
PARTIJEN BLIJVEN OP HUN
STANDPUNT STAAN.
Wisjinski, de Russische gedelegeer
de bij de Verenigde Naties, heeft het
Sow jet-antwoord aan Evatt en Lie
overhandigd, zo meldt Radio-Moskou.
Deze verklaring zegt, dat de rege
ring der Sowjet-Unie de mening der
berae functionarissen der Verenigde
Naties deelt met betrekking tot de
kwestie-Berlijn en de invloed daar
van op andere problemen als Duits
land, Oostenrijk en Japan. Evenzeer
hun opvatting over persoonlijk con
tact en wederzijds vertrouwen tus
sen de staatshoofden bij het streven
naar verbetering der betrekkingen.
Opnieuw brengt de Sowjet-Unie ha&r
geliefkoosde voorstel naar voren van
een samenkomst der vier ministers
van Buitenlandse Zaken. Deze raad
moet de kwesties van Berlijn er^
Duitsland bespreken op basis van de
overeenkomst van Potsdam. De Sow
jet-Unie handhaaft overigens haar
vroegere mening.
Dr. Bramuglia, president van de
Veiligheidsraad, die een copie heeft
ontvangen van de antwoord-nota's,
gaf geen commentaar. Onder zijn lei
ding werken de zes neutrale leden
van de Raad verder aan een nieuw
voorstel dat zij voor de Veiligheids
raad hopen te brengen.
Dit voorstel behelst een gedeelte
lijke opheffing van de blokkade en
financiële besprekingen tussen de
vier gouverneurs. Hun plan zou bij de
Westelijke landen een beter onthaal
vinden, dan het plan van ie om aan
de Uno de controle op te dragen over
het Berlijnse geld, en Rusland zijn
blokkade te laten opheffen.
NIEUWS UIT IKDIE
Den Haag bepaalt
zijn standpunt
TEN OPZICHTE VAN NIEUW
CONTACT MET DE REPUBLIEK.
De Nederlandse regering heeft, na
de resultaten van minister Stikkers
reis besproken te hebben, haar stand
punt thans bepaald t.a.v. de bespre
kingen met de Republiek.
Verwacht kan worden, dat dit
standpunt binnen enkele dagen ter
kennis van de Republiek zal worden
gebracht. Nogmaals dient met nadruk
te worden vastgesteld, dat er tot dus
verre geen sprake is van een bereik
te overeenstemming, nog minder van
een nieuwe overeenkomst met de
Republiek".
Het nadere contact op basis «van
de instructies der Nederlandse rege
ring zal worden opgenomen door de
in Batavia vertoevende adviseurs, die
met minister Stikker de besprekin
gen in Djokja hebben gevoerd. 'De
Nederlandse regering wenst op een
aantal essentiële punten, die van Re
publikeinse zijde naar voren zijn ge
bracht, nadere opheldering. Van de
eis tot stopzetting van de bestands
schendingen zal zeker niét wórden af
geweken.
TJEPOE OPNIEUW BEDREIGD.
Communistische troepen in Mid
den-Java rukken weer op naar het
oliecentrum Tjepoe. Dezer dagen is
Banjoehiroep op vijf kilometer af
stand van de stad door de rebellen
bezet. Volgens het communiqué van
de dienst legercontacten zou de com
munistenleider Amir Sjarifoeddin
zich bij de bezettingstroepen bevin
den. Ook Boréh, negen en twintig
kilometer ten Zuid-Westen van Tje
poe is door de opstandelingen bezet.
De spoorwegverbindingen tussen Tje
poe en Soerakarta is afgesneden. De
oliestad maakt een verlaten indruk.
Alles wordt er op gezet om tegen
stand te bieden. Er heerst een groot
tekórt aan levensmiddelen.
GEDEH BEGROETTE NIEUWE
GOUVERNEUR.
Toert de auto van de nieuwe gou
verneur van het federale gebied van
Batvaia Maandag Batavia binnen
reed, was hij geheel wit van de as
uit de Gedeh. Boven de vulkaan
stond een askolom van vijf kilometer
hoog, die in Noordelijke richting af
woei. Enkele urén lang viel er een
asregen op de hoofdweg van Bata
via naar Bandoeng en op sommige
ondernemingen bij de Poentjakpas
kwam een dunne aslaag te liggen. Er
hing een zware zwavellucht. De be
volking in de omgeving van de befg
bleef rustig. Zaterdag en Zondag was
er op verscheidene plaatsen al ge
rommel gehoord. Vulkanologen zijn
druk in de weer om waarnemingen
te doen.
Bevel tot wapen
stand in Palestina
De Veiligheidsraad heeft Arabie
ren en Joden thans bevel gegeven
een wapenstilstand voor geheel Pa
lestina tot stand te brengen en on
derhandelingen te beginnen voor een
blijvende vrede.
De Raad aanvaardde bovendien een
resolutie van België, Canada en
Frankrijk, waarbij een beroep op
beide partijen wordt gedaan om hetzij
direct heizij via de bemiddelaar te
onderhandelen.
Jti'' v'y»
'm-
-v l&ittBSL.*
CHILI SLUIT GRENS MET PERU.
De Chileense regering heeft bevel
gegeven tot het sluiten van de grens
met Peru, in antwoord op een der
gelijke maatregel, die Zondag door
Peru is getroffen. Peru had Chili niet
tevoren v,an zijn voornemen in ken
nis gesteld.
^E STRIJDKRACH'ftlN van de Chinese nationale regering in Noord- en
Midden-China hebben de laatste dagen geregeld nederlagen geleden.
Nationalisten en communisten beweren evenwel beiden, dat zij een grote
overwinning heben behaald bij Soetsjou, de toegangsport tot Nanking. De
buitenlandse ambassades in China zijn sceptisch gestemd tegenover de
beweringen van Tsjang Kai Sjek.
„SUCCESVOLLE TERUGTOCHTEN"
De communiqué's van de nationa
listen (d.z. de regeringstroepen van
Tsjang Kai Sjek) zien er plotseling
te gunstig uit. „Wij hebben de com
munisten bij Soeetsjou verslagen",
zei een woordvoerder van de rege
ring. „Zij trekken zich terug naar het
Noord-Oosten en de stad is vast in
onze handen". Hele communistische
legers zouden zijn omsingeld door
nationalistische troepen, die enkele
dagen geleden nog in grote moeilijk
heden verkeerden. Maar volgens de
beste bronnen vormen de regerings
troepen een nieuwe linie langs de
rivier Hwai. halfweg tussen Soetsjou
en Nanking. Voor zegevierende legers
is dit een vreemde manier van han
delen zeggen de Amerikanen.
Ook doen de bewoordingen denken
aan de berichten van andere „zege
vierende" légers in de jongste we
reldoorlog. Termen als „succesvolle
frontverkorting", strategische terug
tochten, z.gy om krachten te sparen,
en andere succesrijke manoeuvres
doen weer opgeld, zodat men hier
wel vermoeden kan hoe de wind
waait. Ook worden verslaggevers en
correspondenten van buitenlandse
bladen gearresteerd, omdat'zij be
richten omtrent nederlagen hebben
gepubliceerd. Het ziet er blijkbaar
slecht uit en China.
De hand van
Moskou
in Frankrijk
In de Fransche Nationale Vergade
ring is men gisteren begonnnen met
het debat over de laatste stakingen
en de bewering van de minister van
binnenlandse zaken, Moch, dat de sta
kingen door de Kominform werden
gefinancierd.
In zijn openingsrede zei minister
Moch, dat in een zeker stadium van
de staking, toen de troepen de mijn
ingangen weer hadden bezet, „ge
organiseerde benden, onder bevel van
vroegere communistische maquis, een
echte guerilla-tactiek toepasten. Zjj
ondernamen tegenaanvallen, die soms
zeer hevig en woest waren".
Moch las rapporten van plaatselijke
ambtenaren voor, waarin werd be
schreven hoe bruggen en wegen van
mijnen voorzien werden. „Dit is geen
actie van vakverenigingen. Dit is re
volutionaire actie".
Volgens de minister waren er 47
belangrijke gevallen van sabotage
aan eigendommen geconstateerd en
367 aanvallen op personen of huizen.
„Het is duidelijk, dat deze misdadige
sabotage en intimidatie geschiedden
op bevel van hogerhand".
De toestand was thans verbeterd,
maar sabotage en intimidatie duur
den voort in sommige plaatsen, waar
de plaatselijke leiders- van de C.G.T.
handelen „alsof zij koninkjes wa
ren".
De minister citeerde berichten, die
naar zijn zeggen afkomstig waren
van geheime agenten binnen de. com
munistische cellen over het gehele
land. Uit al deze berichten bleek, dat
de communistische functionarissen
instructies hadden gekregen de sta
king voort te zetten „totdat de rege
ring was omvergeworpen".
Moch haalde instructies aan, ge
geven door de toenmalige secretrais
van de Kominform, generaal Zhda-
nof, in Juli 1948. Moch zei dat in het
document, dat hem „van zeer be
trouwbare zijde" had bereikt, aan de
communistische partijen in West-
Europa de volgende instructies wer
den gegeven.
„Wat ook het resultaat zal zijn
van de diplomatieke besprekingen die
thans te Moskou aan de gang zijn,
de strijd tegen het plan-Marshall
moet in West-Europa worden voort
gezet met alle mogelijke middelen.
Zelfs als de diplomatieke spanning
vermindert, moeten de communisten
in West-Europa niet verslappen in
de strijd tegen het plan-Marshall".
Een diplomatieke godsvrede zal
slechts- een episode zijn in de oorlog
tegen het Westerse kapitalisme, dat
op de knieën moet worden gebracht".
Door middel 'van een bank in
Frankrijk, die voor de wet Frans was,
doch in feite eigendom van twee
vooraanstaande Russische banken,
werden gelden uit de Sowjet-Unie
overgemaakt aan communisten in
Frankrijk en België. Het betrof hier
„La Banque Commerciale pour
AMERIKAANS VLOOTBEZOEK
aan Amsterdam. De Amerikaanse
torpedobootjagers „Purdy" en „Bris
tol" brengen een operationeel bezoek
van een week aan Amsterdam.
l'Europe du Nord". Nog zeer onlangs
was goud van de Kominform tot een
bedrag van meer dan een milliard
francs in Frankrijk gebracht.
„Wij weten zeker", zo zeide Moch,
„dat grote transferten uit Oost-Euro
pa plaats vinden. De gelden, die de
communistische partij beweert te
-hebben ontvangen als bijdragen van
arbeiders- ter ondersteuning van de
mijnstaking, vormen slechts een deel
van de bedragen die wo-den overge
maakt".
Een bedrag van 277 millioen francs
was overgemaakt door vakverenigin-
gen achter het „ijzeren gordijn" als
vrijwillige bijdragen van arbeiders
ter ondersteuning van de mijnsta-
king".
Het debat werd verdaagd tot I
Woensdagmiddag.
tyR. GALLUP VERLIEST EEN
KLANT.
Het blad „Chicago Daily News"
heeft medegedeeld, dat het niet lan
ger zal inschrijven op het opinie-on
derzoek, dat wordt geleid door dr.
Gallup, een der opinie-onderzoekers,
die werden gecritiseerd wegens het
verkeerd voorspellen van de uitslag
der Amerikaanse presidentverkiezin
gen.
„De opinie-onderzoekers kunnen
er wel op wijzen, dat hun fouten
marge niet groot was, maar wanneer
iemand begint te dansen nadat hij
dood is verklaard, kan zijn dokter
redelijkerwijs verwachten, dat hij
een paar patiënten zal verliezen", al
dus het blad.
maken en doordat in de periode 1934
1940 over een ruime beurs beschikt
kon worden, zijn toen Rijks- en Pro
vinciale wegen gebouwd, die ruim
schoots aan moderne eisen voldoen.
Wij moeten dankbaar zijn, dat dat
gebeurd is; het was toen een goed
kope tijd vergeleken met thans en
op het ogenblik hebben wij er voor
deel van, want het verkeer is (in
tegenstelling tot andere landen) in
Nederland enorm toegenomen.
Met het oog op 's lands financiën
is de bouw van nieuwe wegen thans
stopgezet; als men daaraan weer be
ginnen kan, zal het misschien nodig
zijn de bouw iets zuiniger aan te
vatten, doch slechts op zodanige wij
ze, dat wat de grote Rijkswegen be
treft, men steeds in staat is, om de
weg te verbouwen tot een autosnel
weg met dubbele rijbanen, ongelijk
vloerse kruisingen enz.
De wegen, die het eerst afgewerkt
zullen moeten worden, als er weer
geld beschikbaar is, zijn de weg Am
sterdamUtrecht en de omlegging
ten noorden langs Amersfoort. Ver
der zijn er overal in den lande nog
kortere en langere wegvakken aan
te wijzen, waar dringend behoefte
aan bestaat; het zou te veel zijn die
op te noemen.
Tenslotte wijdde ir. de Bussy eni
ge woorden aan de wenselijkheid om
bij de wederopbouw van de grote
steden te rekenen op brede stroken
voor invalswegen, waarop, zodra
daaraan behoefte bestaat, autowegen
kunnen worden aangelegd, die geheel
apart van het stratennet blijven. De
vereniging „Het Nederlandse Wegen-
Congres" zal daarvoor binnenkort een
congres-dag houden.
Verkeers-economisch congres
EEN VRAAGSlUK, DAT
OPLOSSING NODIG HEEFT.
„Ik zie het verkeer als 'n een
heid en zal mij gelukkig achten,
de oplossing van het verkeers-
vraagstuk tot stand te brengen",
heeft mr. D. Spitzen gezegd in
zijn eerste interview als minis
ter van Verkeer* en Water
staat. En ter inleiding van het
verkeers-economisch congres van
overleg, gisteren te Scheveningen
gehouden, heeft hij daaraan
toegevoegd, dat het goed is, el-
kaars belangen liefst mét el
kaar te bespreken.
Nadat zakelijk was gesproken over
de besteding van de door het weg
verkeer opgebrachte middelen, heeft
prof. dr. J. A. Veraart het gehad over
de rol, waartoe de Ned. Spoorwegen
en haar dochterondernemingen zich
ten opzichte van het wegverkeer heb
ben te beperken.
Die beperking verwacht hij, als de
Spoorwegen in het kader van de pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie
actief zullen moeten deelnemen in de
top van de vijf bedrijfstakken van
verkeer.- Zelf-supporting mag niet
mogelijk zijn, tenzij in het geheel.
De Nederlandse wegverkeers- en
vervoerspolitiek en de ontwikkeling
van het verkeer in Europa werd be
sproken door mr. K. Vonk.
In zijn voordracht over de bouw
van het Nederlandse wegenstelsel
heeft ir. M. de Bussy, hoofdingenieur-
directeur van de Rijkswaterstaat
verklaard, hoezeer de afstanden zijn
verkleind. Hij herinnerde aan de vroe
gere omslachtige route van af Deri
Haag via de Vink, door Leiden en
langs de Rijndijk naar de hoofdstad;
en men zie nu de prachtige route
buiten Leiden om. In de toekomst
wil men ook oostelijk van Leiden
een oplossing vinden.
De verbetering van het wegen
stelsel (dwz de Rijkswegen en de
wegen van de Provinciale we
genplannen), die voor de oorlog
werd bewerkstelligd, komt thans
goed te stade, want voor de in
dustrialisatie van het land zijn
korte en snelle verbindingen
noodzakelijk. Een nadeel voor
ons land is in dit opzicht, dat de
objecten zo ver uit elkaar lig-
geen.
Het steenkolengebied b.v. ligt zo
ver als maar mogelijk is van het in
dustriële westen verwijderd; de af
stand bedraagt pl.m. 225 kilometer.
België is in dit opzicht veel beter af;
alles wat economisch van belang is,
ligt minder dan 100 kilometer van
Brussel.
Doordat het hier veelal noodzake
lijk was geheel nieuwe wegen te
TIJDENS DE OPENINGSREDE
van de Minister v.l.n.r.: de heren
H. J. van Balen (alg. directeur van
de A.N.W.B.), minister Spitzen, mr.
T. E. Spat (voorzitter Centraal Over
leg) en M. Th. van Staveren (direc
teur Centraal Overleg).
KATHOLIEKEN EN
PROTESTANTEN BIDDEN SAMEN.
„De ogen van alle katholieken
zijn evenals die van millioenen Lu
theranen gericht op Bisschop Lode-
wjjk Ordasz, het hoofd van de Lu
therse Kerk in Hongarije, die we
gens zijn oprechte houding door een
Hongaarse rechtbank tot 2 jaar ker
kerstraf werd veroordeeld." Dit
schrijft het in de Ver. Staten door
de Jezuieten uitgegeven blad „Ame
rica". „De gebeden van alle Ameri
kaanse katholieken zullen hem in
zijn eenzaamheid trost schenken".
De Verenigde Luterse Kerk in de
Ver. Staten heeft op haar congres te
Philadelphia de christenen van alle
landen opgeroepen, om te proteste
ren tegen het lot van Bisschop Or
dasz, en bij het Amerikaanse Ministe
rie van Buitenlandse Zaken alsn*de
bij het Hongaarse gezantschap te
Washington een memorandum inge
diend.
VÓÓR DE BENELUX
WERKELIJKHEID WORDT,
TEXTIEL VRIJ?
Als de verwerkelijking van de Be
nelux een feit wordt en derhalve de 0
grenzen tussen Nederland en België
open gaan, dan moet voordien de
textieldistributie zijn opgeheven,
wanneer men althans schadelijke ge
volgen voor onze textielindustrie en
-handel wil voorkpmen en de export
handhaven.
Tot deze conclusie kwam drs. C.
Bak, adjunct-secretaris der vakgroep
tussenpersonen in de textielgoede-
renhandel in een beschouwing wellte
hij hield op het textielhandelscon
gres.
Spr. meent, dat voor de Benelux-
landen de textielproducten een be
langrijke bron van deviezen zullen
biijvqja vormen ,ook w^pneer straks
de samenwerking een feit zal zijn.
Bij dit laatste houde men echter
ook rekening met het feit, dat de
binnenlandse .markt in België reeds
verzadigd is, zodat wanneer de grens
zou open gaan, een geweldige stroom
van textielgoederen naar ons land zou
kpnnen worden verwacht. Dit maakt
het naar spr.'s mening noodzakelijk,
dat voordien de distributie hier moet
zijn opgeheven, hetgeen volgens zijn
berekening betekent dat zij met ruim
20 pet. per jaar en per hoofd omhoog
moet.
Een fcoJtA&itfe....
Men zoekt in de -wereld, wat men
in zichzelf mist.
