S)e CcidóeSou^mvt
Chaos bedreigt het Rijk
van China
Minister In t Veld over de
woningbouw
DONDERDAG 11 NOVEMBER 1948
40ste JAARGANG No. 11539
Directeur: C. »1. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Hoe minister In 't Veld
over de woningbouw
denkt
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f 4.15 p. kwart. Franco p. p. I 4.90 - Advert.: 15 ct. p- m.m. Telefoontjes 11.50
De zucht om te
vernietigen
HERVORMEN, waar nodig radi
caal, maar niet vernietigen!
De wezenlijke fout van wat wij in
de geschiedenis kennen als de Her
vorming, het Protestantisme, is, dat
men hervorming wilde brengen door
vernietiging.
De wezenlijke fout van velen, die
in onze tijd de wereld willen her
vormen, is dezelfde.
Er moet komen een hervorming
een radicale hervorming, in het ge
bruik van het privaat bezit der pro
ductie-middelen. Over dat gebruik
mag niet alleen de bezitter beslissen;
cte bezitter mag daarover niet zijn
de absolutie heerser. Maar, om tot
die hervorming te komen, moet men
niet gaan vernietigen het privaat be
zit zélf, omdat dit, op zichzelf be
schouwd, beantwoordt zowel aan het
natuurrecht van het individu als aan
de eisen, die door het maatschappe
lijk welzijn worden gesteld.
Er moet komen een ver gaande sa
menwerking tussen de staten in en
buiten Europa, waardoor de mens
heid zich werkelijk één weet in haar
gemeenschappelijke belhngen. Maar,
om tot die samenwerking te komen, is
wél noodzakelijk een radicale her
vorming van het begrip staatssoeve
reiniteit, doch moet men niet willen
vernietigen het bestaan van afzon
derlijke staten, als zodanig, omdat
deze in vele gevallen zijn gegroeid uit
en ook hebben geleid tot een eigen
aard van een volk, welke niet straf
feloos en zonder verlies van grote
culturele waarden kan worden ge
ëgaliseerd met die van andere vol
keren.
Er moet komen in de onderlinge
verhoudingen tussen de burgers van
eenzelfde volk een overbrugging,
welke een verbinding schept tussen
hen die zijn onderscheiden door le
vens- en wereldbeschouwingen en
door allerlei andere, zij 't dan ook
veel minder belangrijke, maar tcoh
fetelijk gebaseerde onderscheidingen.
Maar, om tot die zo gewenste samen
leving en samenwerking te komen,
moet men er niet naar streven om
al die verschillen te miskennen, om
dat men dan de realiteit, de werke
lijkheid miskent. Dat wil een vals
humanisme of een onreëel, een on
werkelijk „Christendom boven ge
loofsverdeeldheid", dat ten slotte zo
wel voor de zuiver christelijke als
voor de profane cultuur noodlottig
moet zijn.
Deze gedachten schrijven wij neer,
naar aanleiding van een woord, de
zer dagen gesproken door de bekende
Franse filosoof Etienne Gilson, bij de
viering van het eeuwfeest der uni
versiteit te Ottawa:
„Vernietigen; dat is het program
van de huidige mens en de bron-van
alle kwaad, dat thans de wereld ver
plettert."
CHINEZEN ALS BEMANNING
VAN NEDERLANDSE SCHEPEN
Met het trcepenschip „Waterman"
kwamen 300 Chinezen in Rotterdam
aan, bestemd als bemanning voor 6
in Nederland in aanbouw zijnde,
schepen van de K.P.M. Deze schepen
komen tussen November 1948 en
GESCHENK VAN DE PAUS VOOR
PRINSES WILHELMINA. In de
werkplaatsen van het Vaticaan is
dit mozaiek vervaardigd. Gevat in
een gouden lijst is het Maandag per
vliegtuig naar Nederland getrans
porteerd en thans staat het tentoon
gesteld in het Paleis te Amsterdam.
Het is het geschenk van Paus
Pius XII voor Prinses Wilhelmina
en stelt de Perzische Sybille voor
als schrijvende vrouw.
MINISTER STIKKER TERUG NAAR
NEDERLAND.
Hedenmorgen is minister Stikker
van het vliegveld te Batavia naar Ne
derland vertrokken.
Vóór zijn vertrek zeide de minis
ter, dat de ernst van de toestand
minder drukkend was geworden. De
besprekingen met de republikeinse
premier, Mohammed Hatta, waren
„heel goed" geweest. De minister was
van oordeel, dat er enige mogelijk
heid was tot overeenstemming tus
sen beide zijden. De toestand ver
eiste echter nog steeds „ernstig over
leg" met het Nederlandse kabinet.
DE COMMUNISTEN ZIJN ER NOG.
De dienst voor Legercontacten deelt
mede:
Uit Madioen wordt gemeld, dat de
zich in het Lawoegebergte bevinden
de communistische troepen, die po
gen naar het Noorden en het Westen
uit te breken, ongeveer vijftienhon
derd man sterk zijn. Daarbij bevindt
zich de groep van Sjarifoeddin. die
over 500 karabijnen, 15 lichte mitrail
leurs, 5 zware mitrailleurs en 3(
stengunst beschikt. Volgens republi
keinse berichten is hun munitie-
P^nsmiddelenvonrraad gering.
Maart 1949 in de vaart.
De reputatie van de Chinese zee
lui deed de douane tot een nauw
gezet onderzoek van de bagage be
sluiten. En met succes want uit
een onderbroek kwamen gesmokkel
de cigaretten te voorschijn. De eige
naar kijkt ongerust toe.
Missionarissen worden aangeraden
te evacueren
NAAR AANLEIDING van de toestand in Noord-China heeft de Ne
derlandse ambassade in China de ongeveer honderdvijftig Nederlan
ders in dit gebied, voornamelijk Rooms Katholieke missionarissen, drin
gend aangeraden te evacueren, zolang zulks met commerciële zee- en
luchtverbindingen mogelijk is, zo vernemen wij van het ministerie van
buitenlandse zaken te 's-Gravenhage.
AMERIKANEN RUIMEN HET
VELD.
De Amerikanen in China ruimen
overal haastig het veld. Zij gaan met
schepen en vliegtuigen.
In vele Chinese steden zijn onlus
ten uitgebroken. Het volk plundert
de winkels. Mensen worden in de
straten vertrapt. De politie schiet op
onruststokers. Schepen met rijst zijn
in brand gestoken.
De communistische legers hebben
twee grote steden, Hsoechow en
Pengpoe, ten Zuiden van de Gele
Rivier, omsingeld. De weg ligt open
naar de rivier de Jangtse, waaraan
ook Nanking ligt, de hoofdstad van
Tsjang-Kai-Sjeks China.
Uit officiële bron wordt vernomen,
dat op persoonlijk bevel van maar
schalk Tsjang-Kai-Sjek in Nanking
en Sjanghai de staat van beleg is af
gekondigd in verband met de plunde
ring van rijstwinkels. Van 24 tot 5
uur geldt een uitgaansverbod.
Met ingang van vandaag zal te
Nanking in honderd door politie be
schermde winkels onder controle rijst
worden verkocht.
Verscherpte
Sovjet-controle op
de luchtbrug
„ZE WILLEN ONS ZENUWACHTIG
MAKEN", ZEGT GEN. GAILY.
De Sowjets hebben gisteren de
Amerikaanse autoriteiten meegedeeld,
datzij voortaan alle niet geïdentifi
ceerde vliegtuigen boven d-1 Sowjet-
zóne tot landen zullen dwingen, even
als alle buitenlandse vliegtuigen bo
ven die zóne, die buiten de lucht-
corridors vliegen.
De Amerikaanse generaal Gaily
heeft in zijn antwoord generaal
Loekjantsjenko medegedeeld, dat „de
volledige verantwoordelijkheid op de
schouders van de Sowjetautoriteiten
zal rusten in geval van letsel van
iemand van ons personeel of even
tuele schade aan onze toestellen ale
gevolg van een in dit verbond onder
nomen Sow jet-actie".
Toen een hoge Amerikaanse func
tionaris werd gevraagd of Ameri
kaanse luchtbrug-vliegtuigen van een
jagersescorte zouden worden voorzien
om de Sowjetbedreiging het hoofd te
bieden, antwoordde hij: „Het is onze
gewoonte aan moeilijkheden het
hoofd te bieden wanneer zij zich
voordoen en niet eerder. Dit is niet
anders dan een hernieuwde poging
van de Sowjets om ons zenuwachtig
tc maken".
TSJECHISCHE GENERAAL
UITGEWEKEN?
De diplomatieke correspondént van
de „Daily Telegraph" verklaart, dat
de stafchef van het Tsjecho-Slowaak-
se leger, generaal Bocek, Zaterdag
naar de Amerikaanse, zóne van
Duitsland is uitgeweken. Het bericht
werd in officiële Amerikaanse en
Britse kringen te Londen niet beves
tigd of ontkend.
Naar verluidt, zo vervolgt de cor
respondent, is generaal Mosel, die ge
poogd had tegelijk met Bocek te ont
vluchten, gearresteerd.
Het Noord-Atlantisch
Pact
De correspondent van de „Daily
Telgraph" te Washington meldt, dat
de landen van de West Europese
Unie in ruime mate tot overeenstem
ming zouden zijn gekomen over het
aantal manschappen, dat door elk
der landen voor de gemeenschappe
lijke verdedigings-pool beschikbaar
moet worden gesteld.
Volgens het telegram van de cor
respondent zou Groot-Brittannië, 5
divisies ter beschikking stellen en
een grote groep straaljagers. Van
Frankrijk zou men meer manschap
pen doch minder vliegtuigen ver
wachten. Bij al deze schil, kingen
heeft men gerekend op Amerikaanse
hulp wat betreft het verkrijgen van
de nodige wapenen en uitrusting.
In diplomatieke kringen te Was
hington verwacht men, dat de am
bassadeurs van de mo?r idheden der
West Europese Unie binnen enkele
dagen een nieuwe serie van voorbe
reidende besprekingen zullen begin
nen.
De vertegenwoordigers der zeven
mogendheden zullen o.a. moeten be
slissen, weJke strategische gebieden
door een Atlantisch Veiligheidspact
beslieken zullen moeten worden. Ge
bieden van strategisch belang voor
de Verenigde Staten zijn o.a. Groen
land en de Azoren, die respectieve
lijk Deens en Portugees gebied zijn,
alsmede IJsland en Noorwegen. De
vraag rijst, of de betrokken landen
moeten worden uitgenodigd aan het
pact deel te nemen.
Te Ottawa wordt vernomen, dat
volgens een tijdschema van de Ca
nadese regering het Noord-Atlantisch
Veiligheidsverdrag tussen de V.S.
en Canada en de landen van de
West-Europese Unie in Januari zal
worden gesloten en ondertekend.
Men verwacht, dat het verdrag, dat
waarschijnlijk door de ministers van
buitenlandse zaken der deelnemende
landen ondertekend zal worden, in
Februari met algemene stemmen
door het Canadees parlement gerati
ficeerd zal worden.
Geen ontmoeting
Truman-Stalin
Robert Lovett, waarnemend minis
ter van buitenlandse zaken der V.S.
heeft de juistheid ontkend van de
berichten, dat voorstellen in de pen
zijn over een ontmoeting tussen pre
sident Truman en generaal Stalin.
GROOT VERLOF AAN MILITAIREN
VOOR STUDIE.
Blijkens een legerorder kan aan
dienstplichtige onderofficieren, kor
poraals en soldaten, die de studie aan
een universiteit of hogeschool wen
sen aan te vangen of voort te zetten,
groot verlof worden verleend, indien
zij voor 1 Januari 1947 voor eerste
oefening in werkelijke dienst zijn ge
komen en zij sedertdien onafgebro
ken in werkelijke dienst zijn ge
weest.
De dienstorder heeft in het alge
meen betrekking op dienstplichtigen,
die niet buiten Epropf dienen.
De
het
industrieën in
Ruhrgebied
EEN FRANS PROTEST.
Het Franse ministerie van buiten
landse zaken heeft gisteravond be
kend gemaakt, dat Frankrijk bij En
geland en de V.S. heeft geprotes
teerd tegen het besluit, het beheer
van steenkool- en staalindustrieën
aan de Dutisers "over te dragen. De
Franse minister van buitenlandse za
ken, Robert SchUman, heeft boven
dien de Franse gedelegeerde Hervé
Alphand opgedragen, de Zesmogend-
hr-denconferentie over de Ruhr, die
andaag te Londen begint, mede te
delen, dat Frankrijk het besluit niet
kan goedkeuren.
Amerikaanse functionarissen in
Washington gaven te kennen, dat zij
het Franse protest beleefd doch be
slist zouden afwijzen.
Amerika staat op het standpunt,
dat:
1. de overdracht in Duitse eigen
dom het beste middel is tot produc
tieverhoging, die meebrengt, dat het
betrokken gebied in grotere mate
selfsupporting wordt;
2. dit laatste noodzakelijk is om
de last. die door Britse en Ameri
kaanse belastingbetalers wordt gedra
gen, te verlichten;
3. voldoende waarborgen tegen een
herleving van een industrieel oorlogs
potentieel blijven bestaan, zodat de
Franse regering op dit punt niets be
hoeft te vrezen;
4. een verhoging der productie
voor het gehele Europa van belang is.
DRAMA IN SOWJET-
IvOMMANDANTURA TE WENEN.
Volgens het onder Britse licentie
verschijnende Weense blad „Welt-
presse" hebben toeschouwers een
man, naar men meent een Oosten
rijker, uit het venster op de derde
verdieping van het gebouw van het
Sow jet-Russische militair bestuur te
Wenen zien springen. Enkelen snel
den toe en zouden hem hebben ho
ren zeggen. „Mijn naam is Boehm.
Ze hebben mij beschuldigd van spion-
nage".
Enkele minuten later kwamen
Sovjetsoldaten haastig naar buiten
en droegen de man het gebouw bin
nen Men gelooft, dat hij toen reeds
dood was.
De man bleek inderdaad een ze
kere Boehm te zijn, een 38-jarige
chauffeur in dienst van de Komman-
dantura. Hij werd sinds 4 November
vermist, toen een Russische officier
er. een burger hem in zijn flatwoning
opzochten „om hem naar zijn werk
te brengen". Boehms collega's bren
gen zijn arrestatie in verband met
een recente verdwijning van twee
Sowjet-vliegerofficieren in Wenen.
CENTRAAL INSTITUUT VOOR
SPORTLEIDERS GEOPEND.
Gistermiddag heeft de minister
van O., K. en W„ prof. dr. F. J. Th.
Rutten, het centraal opleidingsinsti
tuut voor sportleiders te Overveen
officieel geopend. Prins Bernhard
was bij deze plechtigheid tegenwoor
dig.
Het instituut is een unicum in
West-Europa. Aan de opleiding, die
tot stand is gekomen door samenwer
king tussen de departementen van
Binnenlandse Zaken en Justitie, ne
men leerlingen deel, die voorbestemd
zijn om onderricht te geven aan het
personeel van rijks- en gemeentepoli
tie en van de brandweer. In de toe
komst zal van dit instituut wellicht
ook worden gebruik gemaakt voor
de opleiding van personeel van Oor
log en Marine. Bovendien biedt het
aantrekkelijke mogelijkheden voor
particuliere verenigingen en voor de
lichamelijke oefening in bedrijfsver
band. Een en ander deelde minister
Rutten in zijn openingsrede mede.
EEN NIEUWE BESTAANSMOGE
LIJKHEID VOOR VOLENDAM
Dinsdagmiddag werd te Volendam
door de Comm. der Koningin in de
provincie Noord-Holland, dr J. E.
Baron de Vos van Steenwijk, een
atelier geopend van de eerste Ma
nufacturen Industrie welke te Vo
lendam gevestigd is. Hier zullen 120
Volendamse meisjes opgeleid wor
den tot ateliermeisje voor het ver
vaardigen van corsetten.
Tijdens een rondgang door dit ate
lier bekijkt de commissaris, in het
midden, het werk van een der meisjes.
Gebrek aan materialen - Montage-
woningen en duplex-woningeu -
Verdeling van het bouwvolume bij
Ged. Staten - Wanneer zullen de
huren worden verhoogd?
Meer bouwvakarbeiders nodig
De minister van wederopbouw en
volksnuisvesting mr dr J. in 't Veld,
heeft gisteren aan de pers zijn in
zichten gegeven in de problemen
van de wederopbouw en volkshuis
vestiging in ons land en in de verij
waehtingen welke men hier kan stel
len.
Al is er op dit terrein vooruitgang
en al is er reden tot tevredenheid,
men zal zich moeten hoeden voor
een overdreven optimisme.
De materiaal-voorziening
De problemen worden hier steeds
meer beheerst door de materiaalvoor
ziening. De klachten over het gebrek
aan arbeiders zijn reeds veel minder
dan acn half jaar geleden. De pro
ductie der werkdag is sinds 1947 met
ongeveer 40% gestegen. Beschikt men
over een meer regelmatige materiaal
voorziening, dan zal deze haar in
vloed ten goede op de prestaties heb
ben. Men staat telkens voor moeilijk
heden bij de cementvoorziening. De
ze moeilijkheden remmen telkens de
prestaties.
Het deviezenprobleem noemde de
minister het meest benauwende pro
bleem. Het aantal deviezen bedraagt
thans bij een bescheiden productie
25% van de bouwkosten. Bij een
toeneming van de v/oningbouw zal
ook dit percentage stijgen.
Door de Marshall-hulp kon ook het
bouwbedrijf hersteld worden. Als
straks deze Marshall-hulp een einde
neemt zal het van onze betalingsba
lans afhangen, of wij over voldoende
deviezen zullen kunnen beschikken
ten behoeve van het bouwbedrijf.
Hier hangt dus alles van de wijze
waarop ons volk zich na deze Mars-
hall-hulp zal weten te herstePen. De
regering heeft, aldus de minister, al
le vertrouwen in ons volk. Als net
voldoende energie toont hoopt men
dat onze betalingsbalans na 1952/53
een nog wat gunstiger beeld te zien
zal geven dan op het ogenblik. Dan
zal men ook meer deviezen voor de
bouwnijverheid beschikbaar hebben.
De montage-bouw
De montagebouw achtte hij een
bijdrage in het bereiken van een op
lossing. Men zal hier veel minder ge
schoolde werkkrachten nodig heb
ben, dan bij de traditionele bouw.
Voor de oorlog bedroeg de top-
productie 55.000 woningen per
jaar. De normale productie 40.000
per jaar. Ook nu baseert men zich
op 40.000. Waarschijnlijk is het
getal iets hoger, omdat er voor
de oorlog veel krot-opruiming
was, welke men thans niet op
grote schaal doorvoert. Nu wil
men alleen bij de werkelijke
krepeergevallen daartoe overgaan
Bij een normale aanwas van
40.000 zou men kunnen volstaan
wil men niet achteruit gaan. Er is
evenwel een grote achterstand.
Men neemt aan, dat deze 300.000
woningen bedraagt. Indien men
nu tot een jaarproductie van
60.000 zou komen, zouden er dus
20.000 per jaar op de achter
stand worden in gelopen. Dat be
tekent. dat indien men in 1953 de
productie van 60.000 woningen
bereikt men in 1968 pas de ach
terstand zou hebben ingelopen.
Dit bevredigt niet. Nu heeft men
gedacht aan duplexvorming, twee
w oningen in een woning, welke later
tot een volledige woning kan worden
teruggebracht.
Duplex-woningen
Denkt men nu aan 20.000 duplex-
woningen onder deze 60.000, dan zou
zulks 80.000 woningen per jaar be
tekenen. Op de grote achterstand
worden dan jaarlijks 40.000 woningen
ingelopen, zodat men in 1960 „bij"
zou zijn.
Als men alle achterstand heeft in
gehaald, zal men over ongeveer
200.000 duplex-woningen beschik
ken, waarvoor men 10 jaar zal no
dig hebben, om deze tot enkele
woningen om te vormen, zonder
nieuwe achterstand te krijgen.
Voorts zullen er dan zoveel krotten,
zijn, dat men 10 jaar zal nodig heb
ben, om deze op te ruimen.
Deze stabiliteit in het bouwbedrijf
noemde de minister van zeer groot
belang. Gedurende 25 a 30 jaar zal
het bouwbedrijf op deze wijze op
55 a 60 duizend woningen per jaar
kunnen rekenen.
Ten aanzien van de montage-
bouw herinnerde de minister er aan
dat er 150 plannen voor ratiobouw
werden bekeken. Er bleven 20 tot
30 systemen over. Hij noemde het
teleurstellend, dat 't particulier be
drijf op enkele uitzonderingen
voornamelijk enkele kleine bouwers
hier in gebreke gebleven is.
De overheid verleent hier mede
werking.
Verdeling' bouw-volume bij
Ged. Staten.
Het ligt in de bedoeling de ver
deling van het bouwvolume over
1949 in handen van Ged. Staten te
geven. Op zijn departement is een
schema ontworpen voor de verde
ling van dit volume voor de tra
ditionele en de montage woningen
voor de provincies en de drie
grote steden. Ged. Staten verdelen
dus per provincie het volume, maar
de gemeenten zullen onder elkaar
kunnen ruilen, als de een b.v. meer
montagewoningen wil hebben en
een andere minder, dan door G.S.
zijn toegewezen. Het deviezenpro
bleem speelt bij de montagebouw
geen rol.
De staatsbegroting laat niet toe
op grote schaal aan de gemeenten
voorschotten voor de woningbouw
te geven. De regering leent thans
geen geld aan de gemeenten, maar
anderen moeten het geld lenen.
Mochten voor een gemeente moei
lijkheden dreigen, dan zal de rege
ring zeker medewerking verlenen.
Verhoging der huren?
Desgevraagd antwoordde de mi
nister, dat hij niet kan bevestigen
dat de huren per 1 April zouden
verhoogd worden. Daarvan is geen
sprake.
Een verhoging van de huren
moet vanzelfsprekend bezien wor
den in het kader van de loon- en
prijspolitiek. Een standpunt is
nog niet bepaald. Het zou naar de
opvatting van de minister niet
goed zijn als een huurverhoging
achterbleef. Er moet een normale
verhouding bestaan tussen de lo
nen en de huren. De arbeider
mag in geen geval van die ver
hoging de dupe worden. Zij zal
worden opgevangen door prijzen
of lonen.
Wat de boerderij-bouw betreft
merkte de minister op, dat de nieu
we regeling in eer. vergevorderd
stadium is. Er vindt thans overleg
met financiën plaats. Die nieuwe
regeling zal niet meer zo lang op
zich laten wachten. Er wordt thans
al gedaan of deze er is.
De bouwvakarbeiders.
Wat betreft de emigratie van1
bouwvakarbeiders merkte de minis
ter op, dat het niet verantwoord
zou zijn emigratie te beletten. Er
dient evenwel geen enkele bijzon
dere faciliteit verleend te worden
om bouwvakarbeiders te emigreren.
Men moet deze emigratie niet pro
pageren of bevorderen.
Welke plannen heeft men om de
jeugd voor het bouwvak te interes
seren? Dit is een materie voor de
minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen. Er zal moeten
worden overwogen' of het ministe
rie iets kan doen om het bouwvak
bij de jongeren meer populair te
maken. In dit verband merkte hij
op, dat er al van een oververzadi
ging sprake is in enkele technische
vakken. De stabiliteit in het bouw-
vakbedrijf zal meer zekerheid ver
schaffen voor de arbeiders en het
daardoor aantrekkelijker maken tot
de bouwvakken over te gaan.
Een koJihefJtj,e....
Alles, wat door de gelovigen ter
bevordering en verdediging der ka
tholieke school voor hun kinderen
wordt gedaan, is een echt godsdien
stig werk en behoort daarom tot de
eerste taak der „Katholieke Actie".
Paus Pius XI.
