S)e £dxi6eSotvfca/iit
Generaal de Gaulle boekt
een overwinning
China onder communistische
bedreiging
Directeur: C. M. VAN HAlftERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
MAANDAG 8 NOVEMBER 1948
40ste JAARGANG No. 11536
De Gaulle steekt
z'n neus in de lucht
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., f 1.40 p. mnd., f4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
ENERAAL DE GAULLE heeft gis teren bij de verkiezingen voor de
Raad der republiek in Frankrijk een grote overwinning geboekt. Zijn
partij „Rassemblement du Peuple Francais", die voor de eerste maal
aan deze verkiezingen deelnam k' eeg 114 zetels van de 269, die verdeeld
werden. De uitslag overtrof zelfs de verwachtingen van de Gaullisten,
die vorige week een scheuring in hun partij te verwerken hadden. Com
munisten en de Rooms-katholieke MRP leden geduchte verliezen.
GEEN RECHTSTREEKSE
VOLKSUITSPRAAK
Deze verkiezingen van gisteren wa
ren geen rechtstreekse uitspraak van
het volk. De verkiezingen geschied
den door meer dan 100.000 kiesman
nen in Frankrijk en in enkele over
zeese gebiedsdelen, die reeds eerder
aangewezen werden. De Raad dei
republiek, de Franse eerste kamer,
bestaat uit 320 leden, van wie er
thans 269 en tegen het einde van het
jaar 51 gekozen worden in de over
zeese gebiedsdelen.
De Raad van de republiek heeft
weinig invloed. Hij fungeert als ad
viserend lichaam voor de Nationale
Vergadering en kan alleen het aan
nemen van een wetsontwerp vertra
gen.
Reuters correspondent seint uit
Parijs, dat politieke waarnemers van
oordeel zijn, dat „de overwinning
van de Gauile, zijn plannen ten goe
de komt om de ontbinding van de
Nationale Vergadering te forceren en
een nieuwe algemene verkiezing te
doen houden.
De communistische verliezen zijn
in genen dele een weerspiegeling
van een overeenkomstig verlies aan
invloed bij de vakverenigingen. De
communisten tonen dan ook geen
veranderde houding ten opzichte van
hun aan de regering verklaarde oor
log.
Het Franse communistische blad
„Humanité" verklaart naar aanleiding
van de verkiezing, dat deze niet het
land vertegenwoordigt. De verkie
zing was een „monumentale zwen
del".
STAKINGSACTIE GAAT DOOR
Intussen wordt er lustig doorge-
staakt. Weliswaar is meer dan de
helft der mijnwerkers weer aan het
werk, maar de havenarbeiders zet
ten hun staking voort en nu hebben
ook de piloten van de Air France
het werk neergelegd.
HET FALENDE OPINIE
ONDERZOEK
De leiders van het opinie-onder
zoek in de Ver. Staten die tengevolge
van hun verkeerde voorspellingen bij
de presidentsverkiezingen onzeker
zijn geworden, aldus Reuter, „zijn
thans op zqek naar de fout in hun
„wetenschappelijk stelsa1"
Dr. Gallup heeft onder dezelfde
personen, wier uitspraak hem tot de
voorspelling van een republikeinse
overwinning hebben gebracht, een
nieuw enquête ingesteld. Bij het opi
nie-onderzoek zijn 250 organisaties en
ongeveer 10.000 employé's betrokken,
die vrezen, dat hun bestaan bedreigd
wordt.
Dr. Hadley Cantril, professor in de
psychologie en directeur van het bu
reau voor opinieonderzoek aan de
universiteit te Princeton, giet a's
voornaamste reden van de verkeerde
voorspelling, dat men niet nauwkeu
rig het aantal opkomende kiezers
van te voren kon bepalen. Hij ziet
een mogelijkheid deze moeilijkheid
in de toekomst langs wetenschappe
lijke weg op te lossen.
SCHERPE DALING OP DE NEW-
YORKSE EFFECTENBEURS.
Op de New-Yorkse effectenbeurs
gaven de noteringen Vrijdag een zeer
sterke daling te zien. Volgens make
laars was dit een voortzetting van de
koersreactie, die na de verkiezingen
ter beurze is ingetreden en die ver
oorzaakt wordt door de vrees van
'Wallstreet voor het invoeren van be
perkende maatregelen voor het be
drijfsleven door de regering-Truman.
Sedert Truman opnieuw tot president
is gekozen, is de totale marktwaarde
van alle op de New-Yorkse effecten
beurs genoteerde aandelen met bijna
5 milliard dollars gedaald.
De markt werd overstroomd met
verkooporders uit alle delen van
dc V.S.
De koersverliezen varieerden van
4 tot 7 dollars per aandeel.
Ex-president Tildy
in arrest?
Op doortocht naar de Verenigde
Staten vertoefde Zaterdag in Neder
land de Hongaarse aartsbisschop
Theodosius Stephanos Nemeth, plaats-
Katholieke Kerk voor Noord-Amerika
vervangend patriarch der Grieks-
Zijne Eminentie verklaarde, aldus
een verslaggever van de „Volkskrant"
niet meer naar zijn arbeidsterrein
in Hongarije terug te zullen keren,
zolang dit land geregeerd werd door
Rakosi, de Hongaarse marionet van
Moskou.
Naar in kringen der Hongaarse im
migratie te Parijs ver'uidt, bevindt
ex-president Tildy, die begih Augus
tus moest aftreden in verband met
de arrestatie van zijn schoonzoon
Czornöky, gezant te Cairo, zich sedert
enige tijd in hechtenis. Evenals de
protestantse bisschop Ordasz wordt
hij, zoals gebruikelijk, van deviezen
sr-'-kei beschuldigd.
GENERAAL
CHARLES DE
GAULLE
de eerste winst is
>innen
De toestand in
Palestina
De waarnemend bemiddelaar in Pa-
lêstina, Bunche, heeft volgens het
Franse persbureau A.F.P., te Parijs
aan de vertegenwoordigers van Ara
bische landen medegedeeld, dat de
Israëlische troepen de toestand beheer
sen. De positie van de Arabieren werd
hopeloos genoemd.
Deze uiteenzetting werd gegeven
naar aanleiding van de rapporten, die
generaal Riley, stafchef der waarne
mers in Palestina, aan Bunche over
legde. Riley was van mening dat de
tijd gekomen was om te verklaren,
dat het huidige bestand plaats dien
de te maken voor een geschikter vre-
desbasis in Palestina.
Dr. Bunche heeft in een rapport
aan de Verenigde Naties medege
deeld, dat er een wijziging van bete
kenis is ingetreden in de algemene
situatie van Noord-Palestina als ge
volg van de bestandsschendingen
door Libanese en Israëlische troepen.
Ds Israëlische strijdkrachten hadden
geheel Galilea veroverd op Fawzi el
Kaukji en verplaatsten de strijd naar
Libanees grondgebied.
VERWERKING VAN ZAND AARD
APPELEN TOT AARDAPPEL
MEEL.
Het ministerie van Landbouw,
Visserij en Voedselvoorziening heeft
in het raam van maatregelen, welke
worden getroffen teneinde een be
stemming te geven aan de over
vloedige aardappeloogst, overleg ge
pleegd met dh aardappelmeelindu-
strie omtrent het vermalen van
zandaardappelen.
Het resultaat van dit overleg is
geweest, dat de aardappelmeel-
industrie zich in principe bereid
heeft verklaard zodra de fabrieks
aardappelen verwerkt zijn, door te
gaan met de verwerking van zand-
aardappelen tot aardappelmeel.
GEEN EXPORT VAN UIEN NAAR
ENGELAND TUSSEN 1 EN 15 DEC.
Engelse regeringsvertegenwoordi
gers hebben in ons land besprekin
gen gevoerd om de export van uien
naar Engeland niet 15 Nov. maar 15
Dec. te doen beginnen, daar de En
gelse tuinders zelf nog met een on
verkochte voorraad zitten. Daar
reeds vele contracten waren afge
sloten is van Ned. zijde voorgesteld
toch 15 Nov. te beginnen en de ex
port tussen 1 en 15 Dec. geheel stop
te zetten. Met dit voorstel is ac-
coord gegaan.
NIEUWE SPOORBRUG BIJ WAR
MOND De spoorbrug over de
Warmonder Leede in de lijn Haarlem
Leiden werd tijdens de oorlog zo
danig vernield, dat een geheel nieuwe
Opwinding te Sjanghai
^^ISTEREN RUKTE DE POLITIE in Shanghai uit om hongerige me
nigten te weerhouden van het bestormen van de rijstwinkels. Bin
nen één dag was de prijs van één pikol rijst verdubbeld tot 500 gou
den joean-dollar. De prijzen liggen buiten het bereik van de gewone
m'an en men voorziet een economische en sociale ramp van ongeken
de omvang. De communistische leg ers slaagden er in twee bressen van
strategisch belang te slaan in het verdedigingssysteem der regerings
troepen ten Zuiden van de Gele ri vier. Van militaire zijde werd ver
nomen dat Peiping en Tientsin „tot het bittere einde toe" verdedigd
zullen worden.
Vredesonderhande
lingen
In Tientsin was Zondag sprake
van stappen tot het sluiten van
vrede, die door Chinese leiders on
dernomen zouden zijn. De voorma
lige Chinese ambassadeur in de
Sowjet-Unie Sjao Litze zoekt, naar
bericht wordt, contact met de door
de communisten geleide legers.
Volgens de Chinese pers vechten
de door de communisten geleide le
gers thans over een front van vier
honderd kilometer en hebben zij
Nanjang in Zuid-west Honan en
Dr. VAN MOOK IN NEDERLAND.
Zaterdagmiddag omstreeks half
vier arriveerde uit Batavia per K.
L.M.-vliegtuig op Schiphol dr. H. J.
van Mook, vergezeld door zijn echt
genote. Onder de talrijke personen,
die de oud luit-gouv.-gen. kwamen
verwelkomen, merkte men op de ad
judant van de Koningin kapt. J. C.
Buhrmann, de minister-president W.
Drees, minister Götzen, oud-minister
prof. dr. J. H. A. Logeman en de
consul-generaal der V. S., Jesse F.
van Wickel.
Nadat dr. van Mook zich in de aan-
komstloods korte tijd had onderhou
den met minister Drees, werd hij
omringd door de talrijke journalisten
en persfotografen. Glimlachend liet
hij zich naar buiten geleiden op ver
zoek der cineasten, die hem daar be
ter konden filmen.
„Ik ben een „displaced person", zo
zeide hij lachend. „Vraagt nu mij niet
wat mijn plannen zijn. Ik heb er
geen. Voorlopig blijf ik twee weken
in Amsterdam en wat er dan gebeurt
weet ik nog niet".
„Heeft de regering misschien plan
nen met u?" vroeg een der journa
listen.
„Daar weet ik nog niets van", zei-
de dr. van Mook.
Dr. van Mook wenste zich niet uit
te laten over de politieke situatie in
Indonesië. Een oordeel over de on
derhandelingen is even moeilijk te
geven als drie dagen geleden, zo zei-
de hij. Op de vraag of dr. van Mook
minister Stikkers rei- naar Djokja
ook als een „tocht naar Cannossa"
zag, zoals van bepaalde zijde zou zijn
beweerd, antwoordde hij, dat dit ze
ker niet als zodanig moest worden
opgevat. Dat minister Stikker naar
Djokja gegaan is voor besprekingen
is iets heel gewoons.
Over het ontslag van Abdoel Ka-
dir zeide dr. van Mook, dat het zeer
begrijpelijk is, dat hij samen met
hem ontslag nam. Zij beiden hebben
steeds samengewerkt. De ontslagaan
vrage van de heer Abdoel Kadir kan
geen verwondering wekken. Een der
journalisten vroeg dr. van Mook zijn
verklaringen in Singapore tegenover
de pers nader toe te willen lichten.
Hij zou daar hebben verklaard, dat
te veel „amateurs" zich met de Indo
nesische kwestie hebben bemoeid,
hetgeen de onderhandelingen niet
ten goede is gekomen.
„Ik herinner mij niet precies wat
ik in Singapore gezegd heb", zo ant
woordde hij, „doch het zal wel voor
een ieder duidelijk zijn, dat zich ve
len met de zaak hebben bemoeid, die
er niets van afweten".
„In binnen- of buitenland?"
„In beide, doch meer in het laat
ste".
„Wat is uw aangenaamste herinne
ring aan uw werkzaamheid in Indo
nesië?"
„De periode 1920—1925".
Dr. van Mook besloot het onder
houd met te zeggen, dat de geruch
ten over de grote groepen Nederlan
ders, die nog door de republikeinen
worden vastgehouden, sterk overdre
ven zijn.
Fengtai in Anhwei bezet, op 200 km
ten Westen van Nanking. Aldus
hebben deze legers twee strategi
sche gaten geslagen in het verdedi
gingssysteem' der regering ten Zui
den van de Gele Rivier in de slag
om Midden-China
SJANGHAI OPEN STAD.
Te Sjanghai zijn plannen bespro
ken om deze op drie na grootste
stad ter werèld tot open of interna
tionale stad te verklaren. Volgens
de Amerikaanse „Sjanghai Evening
Post" zijn zowel Chinezen als bui
tenlanders voorstander hiervan..
De buitenlandse consulaten tref
fen druk maatregelen om hun respec
tievelijke staatsburgers te bescher
men. In consulaire kringen vreest
men, dat, wanneer de macht van de
Chinese regering ineen zou storten,
er als gevolg van de honger roof-
en moordpartijen zullen ontstaan
nog voordat de communistische
autoriteiten het bewind overnemen.
Het wil nog niet
vlotten
MINISTER STIKKER GING NIET
NAAR DJOKJA
„Ik ga morgen weer naar Djokja".
zeide minister Stikker, toen hij Za
terdagmiddag na een verblijf van
2^ dag in de republiek op Kema-
joran aankwam.
Maar hij zou niet gaan, want Zon
dag werd medegedeeld, dat het ver
trek van minister Stikker was uit
gesteld in verband met een schrijven
van de republikeinse delegatie aan
het lid der Comm. v. Goede Diensten
Cochran.
Deze brief moet op mr. Stikker ge
werkt hebben als een donderslag bij
heldere hemel. De Nederlandse mi
nister telefoneerde naar Den Haae,
dat hij afzag van zijn oorspronkelijk
plan. Djokja had bij de besprekingen
in Kalioerang voor de Nederlandse
minister verzwegen, dat één dag voor
zijn aankomst in de Republiek de
brief aan Cochran was gezonden.
Het Amerikaanse persbureau Asso
ciated Press meldt thans uit Batavia,
dat men daar algemeen van oordeel
is, dat de gehele aangelegenheid op
een misverstand berust.
RUBBERFABRIEK SOEKAPOERA
DOOR BRAND VERNIELD
Volgens inlichtingen, die een cor
respondent van Aneta te Bandoeng
ontving, is de rubberfabriek Soeka-
poera van de N.V. Cultuurmaat
schappij Goenoeng te Singaparna in
het Tasikmalajase op 1 November
grotendeo's door brand vernield. De
vertegenwoordiger der onderneming
te Batavia deelde aan Aneta mede,
dat de brandstichting in twee ge
deelten plaats vond. Een bewapende
en geüniformeerde bende van 100
man stak in de ochtend van 1 No
vember enkele gebouwen in brand,
waarna zij in de middag terugkeerde
en meer gebouwen in vlammen zette.
Het rookhuis en de fabriek waren
nadat zij tijdens de politionele actie
oractisch met de grond waren ge
lijkgemaakt pas nieuw opgetrok
ken. Thans zijn zij door de brand
vernield.
brug moet worden gebouwd, die te
vens aan zwaardere eisen zal vol
doen. Een overzicht van de werk
zaamheden met rechts de noodbrug,
waarover het trein verkeer thans
word geleid en links de in aanbouw
zijnde pijlers van de nieuwe brug.
VERHOGING KINDERBIJSLAG.
De Haagse redacteur van „De
Tijd" bericht:
Vrijdag heeft de Stichting van de
Arbeid wederom vergaderd over het
regeringsvoorstel tot het toekennen
van extra-kinderbijslag aan grote ge
z;nnen in verband met de prijsstij
gingen van verschillende primaire
levensbehoeften. Volgens onze infor
matie is een accoord bereikt in de
volgende zin:
De kinderbijslag voor het eerste en
tweede kind (40 ct. per dag) blijft on
gewijzigd. Voor het laatste kwartaal
1948 wordt de toeslag voor het derde
kind verhoogd tot 43 ct. per dag en
voor het vierde kind tot 53 ct. Dit is
een bescheiden verhoging, daar de
prijsstijging eerst met November is
ingegaan en dus slechts op tweeder
de van de duur van het lopend
kwartaal betrekking heeft.
Te beginnen met het eerste kwar
taal 1949 zal echter, naar wij verne
men, de kinderbijslag voor het derde
kind gebraoht worden op 44 ct. per
dag en voor het vierde kind op 54 ct.
Een en ander komt van 1 Januari
1949 af neer op een extra kinderbij
slag voor grote gezinnen van 4 ct.
per kind per dag.
De beslissing van de Stichting van
de Arbeidd betekent nog niet, dat
deze cijfers onherroepelijk zijn. Het
betreffende wetsvoorstel is namelijk
nog afhankelijk van de goedkeuring
van de ministerraad, die het vermoe
delijk in zijn zitting van heden zou
behandelen. Hierna moet het wets
ontwerp natuurlijk nog de gebruike
lijke weg afleggen.
KINDERBIJSLAG VOOR KLEINE
ZELFSTANDIGEN.
Enige maanden geleden heeft mi
nister Drees een comm'issie in het
leven geroepen om de problemen te
bestuderen, die verband houden met
het verlenen van een kinderbijslag
aan zelfstandigen.
Deze commissie is met voortva
rendheid aan het werk getogen. Zij
is tot de conclusie gekomen, dat de
gelden benodigd ter financiering
van een dergelijke kinderbijslag,
eventueel gewonnen zouden kunnen
worden uit de opbrengst der pre
mies van een verzekering of uit de
inkomsten van een belasting ofwel
uit beide, indien een gemengd sys
teem de voorkeur zou verdienen.
De commissie heeft zich er van
overtuigd een keuze te doen uit
deze drie mogelijkheden. Zij zal rïu
aan de minister van Sociale Zaken
een gemotiveerd interim-rapport
aanbieden met het doel een nadere
opdracht te ontvangen.
TOESLAG LONEN EN
ONDERSTEUNING.
De regering heeft in een rond
schrijven de wenselijkheid en nood
zakelijkheid uitgesproken, dat voor
de werknemers in overheidsdienst
een bijslag op het loon zai worden
gegeven, gelijk aan die in het parti
culiere bedrijfsleven.
Wat de volgens de armenwet on
dersteunden betreft heeft de minis
ter van binnenlandse zaken aan de
gemeentebesturen bericht, dat hij
vertrouwt, dat de gemeenten, met in
achtneming van het individuele ka
rakter der armenzorg, de maatrege
len zullen treffen die nodig zijn om
te voorkomen, dat de onderhavige
categorie in een nadeliger positie zou
komen te verkeren dan voor de prijs
verhogingen het geval was.
LOON- EN INKOMSTEN
BELASTING WORDT HERZIEN.
Op het departement van Finan
ciën wordt een wetsontwerp voor
bereid tot verhoging van de aftrek
wegens noodzakelijk levensonder
houd bij dc heffing van de loon- en
inkomstenbelasting.
De rechten van de
mens
Dc aartsbisschop van Westminster
kardinaal Griffin, heeft tijdens een
door de radio uitgezonden gods
dienstoefening in de Middelsbrough
Cathedral onder meer gezegd: „Het
comnvunisme met zijn loochening
van God en de onderdrukking van
de mens, gaat voort haat, revolutie
en anarchie te zaaien". „Een tyran-
nie, erger dan die der Nazi's schrijdt
over de aarde." De beginselen van
het Atlantische handvest, dat zo ge
reed aanvaard werd, waren gene
geerd en de V.N. waren nutteloos
geworden door het onophoudelijk
uitspreken van het veto door de
Sowjet-Unie. „Wij moeten alle po
gingen om de erkenning van de
menselijke rechten te verzekeren,
steunen. De rechten van de mens
kunnen niet weggevaagd worden
ten behoeve van een nieuwe tyran-
nie," zo zeide de kardinaal.
GROF INSINUEREN.
Onder deze titel schreven we j.l.
Vrijdag een protest tegen een voor
de Katholieken beledigende bewering
van een (buiten verantwoordelijkheid
der redactie) in de„Leidsche Post" ge
plaatst .ingezonden stuk". Bedoelde
schrijver n.l., een beschouwing ge
vend over de toestand na de oorlog,
beweerde daarin.
„De geestelijkheid toornde niet
meer tegen het Nationaal-Socialis-
me, en aan hen, die deze verfoei
lijke leer waren toegedaan, werden
de Sacramenten niet langer ont
houden".
Duidelijk is het, aldus merkten we
o.m. bij dit citaat op, dat hier be
doeld is: de katholieke geestelijkheid.
Van de zijde van de „Leidsche
Post" verklaart men ons echter, dat
de inzender niet speciaal doelde op de
Katholieke Kerk, maar op alle Ker
ken; hij had voor wat de Protestan
ten betreft het Avondmaal op het
oog.
Wij nemen hier nota van. De bele
digende insinuatie, vierkant in strijd
met de werkelijkheid, is echter daar
door niet teruggetrokken.
NIEUWE WINKELSLUITINGSWET
OP KOMST.
Dinsdagmiddag dicht,
Donderdagavond tot 10 u. open.
De binnenkort bij de Staten-Ge-
neraal aanhangig te maken wijzi
ging van de Winkelsluitingswet zal,
naar het Handelsblad verneemt, een
verplichte sluiting van alle winkel
bedrijven op Dinsdagmiddag voor
schrijven. Hiertegenover zal staan,
dat de winkels op Donderdagavond
tot tien uur geopend zullen mogen
zijn.
Het algemeen sluitingsuur, dat in
de thans vigerende wet op 8 uur
's avonds is gesteld, zal op 7 uur
worden gebracht.
Tenslotte vernemen we, dat
wordt de wetswijziging aangenomen
voortaan geen enkele winkel op
Zondag geopend zal mogen zijn.
Banketbakkers aan wie tot nu toe /s
toegestaan hun winkels op Zondag
gedurende vier uren geopend te
houden zullen dit dus ook niet meer
mogen doen.
DE LOONPOLITIEK IN HET
BOUWBEDRIJF.
De Raad van Bestuur voor het
bouwbedrijf en de Bedrijfsgroep
bouwindustrie beleggen op 18 No
vember in „Tivoli" te Utrecht een
bijeenkomst van werkgevers in het
bouwbedrijf, waar het onderwerp:
de loonpolitiek in het bouwbedrijf
zal worden behandeld.
EXTRA TOESLAGEN IN TEXTIEL-
EN SCHOEN-INDUSTRIE.
Door de Nederlandse R.K. Vereni
ging van Werkgevers in de Textiel
nijverheid en de Federatie van Ne
derlandse Schoenfabrikanten is be
sloten, nog deze maand een regeling
tot uitkering van extra toeslagen in
noodgevallen, o.a. van arbeiders met
gezinnen met drie of meer niet-ver-
dienende kinderen, in te voeren
met terugwerkende kracht vanaf
1 Juli 1948.
IGNATIUSCOLLEGE TE VALKEN
BURG STAAT LEEG.
Het St. Ignatiuscollege te Valken
burg, waarin politieke delinquenten
waren ondergebracht, is dezer da
gen ontruimd. Het contract, dat in
dertijd door het beheer van de mij
nen met de paters Jezuiten is geslo
ten, loopt af aan het eind van dit
jaar. Het is nog niet bekend, of dit
verlengd zal worden en welke nieu
we bestemming aan het klooster zal
worden gegeven.
Naar wij vernemen is het aantal
politieke delinquenten, dat in de
mijnen tewerk is gesteld, inmiddels
teruggelopen van 2500 tot 1500. On
der degenen, die de mijnen verlie
ten, waren er velen, die reeds pro
fiteerden van het gratiebesluit.
Een fcaVie.it j,e.
Wie een besluit neemt
""it in storm.
