Op de rand van
de ondergang
Achter de schermen wordt
druk geconfereerd
Veiligheidswachten mogen
schieten
Burgeroorlog te
St. Etienne
AL TE ECHT!
SteftjicbeSomant
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ZATERDAG 23 OCTOBER 1948
40ste JAARGANG No. 11524
Een vleugje
optimisme te Parijs
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w.f 11.40 p. mnd., (4.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
CRANKRIJK is bezig zichzelf te
F ruïneren.
In naam is het altijd nog een grote
mogendheid. Dank zij zijn roemrijke
traditie. Maar in feite telt het nauwe
lijks meer mee, noch politiek, noch
economisch, noch militair. Omdat het
de innerlijke kracht mist om waarlijk
een grote mogendheid te zijn.
Politiek toont Frankrijk zijn zwak
heid door het ongelooflijk gemak,
waarmee het van regering verwis
selt. Wat het na de bezetting door de
Duitsers nog aan militaire kracht kan
opbrengen, zal moeten blijken, maar
grote verwachtingen kan men er nau
welijks van koesteren. Economisch is
het druk doende zichzelf te ver
moorden.
Terwijl andere landen zich verbe
ten inspannen om door soberheid en
hard werken er weer boven op te
komen, staakt Frankrijk. Daar meent
men betere levensvoorwaarden te
kunnen afdwingen door te staken,
met het gevolg, dat men de slagaders
van het economisch leven afsnoert en
niets anders bereikt dan een gevoeli
ge vermindering van het nationale
inkomen, waarin men juist een gro
ter aandeel wenst.
Overal kookt het en gist het in
Frankrijk. De ene staking is nauwe-
lijk opgeheven of een andere breekt
weer uit. Maar de grootste, hardnek
kigste en gevaarlijkste staking is die
der mijnwerkers. Wanneer de aan-
voer van steenkolen stokt, begint het
gehele industrie-apparaat te haperen,
net als een motor, wanneer de ben-
zine-toevoer verstopt is. De ene in
dustrie zal het wat langer kunnen
vcJheuden dan de andere, al naar ge
lang van haar voorraad, maar op -de
duur komt het gehele industriële le
ven lam te liggen. Vooral, Wanneer
de el ectriciteitsvoorziening gaat stag
neren, zijn de gevolgen niet te over
zien.
Officieel gaat de gehele stakings-
ragn om wat loonsverbetering en wij
zullen de laatsten zijn om te betwij
felen, dat er reden is voor zulk een
loonsverbetering. Want geen sta
kingsactie kan slagen zonder een
reële grond van ontevredenheid.
Maar dat het hier in Frankrijk op
de eerste en voornaamste plaats gaat
om politieke doeleinden, staat als een
paal boven water. Daarop wijst niet
alleen het gedrag van de mijnwer
kers, die niet geaarzeld hebben om
maar liefst tien mijnen vol te laten
lopen met water, Waardoor deze
voor geruime tijd onbruikbaar en zij
zelf voor dezelfde tijd brodeloos zijn
gemaakt, maar ook de ondubbelzin
nige stellingname van de door de
communisten geleide C.G.T. tegen
het Marshall-plan.
Het is de bedoeling van Moskou,
het Marshall-plan te verijdelen door
een chaos te kweken in het gehele
land. Dat nu juist de gedelegeerden
van de U.N.O. te Parijs bijeen zijn,
geeft aan deze actie bovendien een
pikant propaganda-tint je. Maar de
aanleiding, welke de meeste urgentie
aan het geval heeft gegeven, is on
getwijfeld de voorbereiding van het
plan-Marshall II, de militaire hulp
verlening aan de West-Europese de
fensie.
rvE AMERIKAANSE autoriteiten
Uen Marshall op de eerste plaats
zijn tot de conclusie gekomen, dat
het niet voldoende is om aan het
- Europese economische leven een
bloedtransfusie van dollars toe te
dienen, zoals het Marshal-plan
dóet, maar dat het bovendien nood
zakelijk is, om de economische we
deropbouw te beschermen tegen mi
litaire agressie van buiten af. Een
inzicht, waartoe de vanuit het Oosten
belaagde landen reeds langs waren
gekomen.
Zoals men weet, komt de Westerse
Unie nu tot een begin van uitvoering,
de topleiding is reeds gevormd en
de eerste besprekingen worden ge
houden. Dat hiertoe niet reeds eer
der was overgegaan vindt zijn grond
in de onzekerheid omtrent de rug
gesteun, welke Amerika bereid zou
zijn te geven, want zonder die steun
was de Westerse defensie een leeg
gebaar. Marshall heeft er zich nu te
Parijs persoonlijk voor gespannen en
besprekingen gevoerd met diverse
staatslieden. Het schijnt de bedoeling
te zijn te komen tot een stelsel van
bondgenootschappen tussen de Ver
enigde Staten enerzijds en de West-
Europese landen anderzijds.
Natuurlijk weet Moskou daarvan
en daarom heeft het door middel
van zijn trouwe trawanten deze sta
kingsactie in Frankrijk ontketend om
althans het eerste deel van het
Marshall-plan in de war te sturen
Het economische Marshall-plan is n.l.
gebaseerd op de zelfwerkzaamheid
van de deelnemende staten. Zij kun
nen zich niet bepalen tot het incas
seren van de toegestane bedragen,
doch moeten er voor zorgen, dat zij
met deze bedragen in onderlinge sa
menwerking een apparaat opbouwen,
waarmede zij straks zonder hulp en
bijstand van buiten af zichzelf kun
nen redden. De vernieling van één
schakel in de ketting verstoort de
werking van het gehele plan.
En dat de vernieling van het eco
nomische plan tevens een ernstige
schade zou toebrengen aan het mili
taire defensiesysteem spreekt bij
enig doordenken vanzelf.
Vandaar de grote betekenis van de
1 -'dige stakingsactie in Frankrijk.
Vandaar ook de grote belangstelling
voor de strijd der niet al te sterke
Franse regering om het hoofd
boven water te houden en haar ge
zag te doen gelden. Zal tenslotte De
Gaulle er aan te pas moeten komen
en op ondemocratische manier de
democratie moeten redden?
In elk geval balanceert Frankrijk
op het ogenblik gevaarlijk dicht aan
4e rand van de ondergang.
Benauwende
vragen
O EL ANG STELLING voor het on
derwijs moeten wij bij ieder onzer
lezers veronderstellen. Eenvoudig
omdat van het onderwijs afhangt de
toekomst, waarvoor ieder onzer een
zekere verantwoordelijkheid draagt.
Deze belangstelling behoeft zich
patuurijk niet bij ieder op dezelfde
wijze te uiten dat zou ook niet
mogelyk zijn. Maar bij allen zeker
in: waardering voor goed onderwijs,
hoogachting voor goede leerkrachten.
Onze bewering, dat de toekomst af
hangt van het onderwijs, zou iemand
kunnen tegenspreken met de opmer
king, dat wij het welzijn van de
mensheid te intellectualistisch, te
verstandelijk zien. Maar zo'n iemand
zou daardoor het bewijs leveren,
dat hij niet heeft het juiste, volledi
ge begrip van onderwijs. Onderwijs
is niet alleen vermeerdering van
kennis, maar is ook móet ook
zijn: opvoeding, vorming van de ge
hele mens.
En, al heeft vermeerdering van
kennis onder de mensen grote in
vloed op de stoffelijke en geestelij
ke structuur van de samenleving, de
beslissende invloed op die structuur
vindt zijn grond in dc geestelijk-ze
delijke vorming der mensen indivi
dueel.
En, omdat het onderwijs zich ook
die geestelijk-zedelijke vorming ten
doel stelt, ten doel móet stellen,
daarom vooral hangt van het onder
wijs af de toekomst der samenle
ving.
In het tijdschrift „Vernieuwing van
Opvoeding en Onderwijs" wordt in
zake het ambachtsonder wijs de op
merking gemaakt: „Laten wij eerlijk
zijn en erkennen, dat onze scholen
alles doen om vaklieden te kweken,
doch ook vrijwel alles achterwege la
ten om de vakman voor te bereiden op
de taak, die hij zal hebben te vervul
len als burger in een democratische
gemeenschap".
En dan stelt de schrijver van het
artikel in genoemd tijdschrift een
serie vragen:
„Wat weten onze jongens van
hun eigen land?
Kennen zij de grootheid van
het verleden, de worsteling van
vandaag?
Hebben zij enig besef van de
schoonheid van onze steden of
van de beeldende kunst, die ons
vaderland heeft voortgebracht?
Weten zij iets van de grote
werken, die door de eeuwen heen
tot stand zijn gebracht om Ne
derland het leven mogelijk te
maken? Hebben zij enig begrip
van de problemen, die het na
oorlogse Nederland benauwen!
Hebben zij enige belangstelling
voor cultuur- en schoonheids
waarden? Wat is er in hen ge
wekt om iets te hebben aan lite
ratuur, toonkunst, schilderkunst,
beeldhouwerk, kunstnijverheid,
natuur en alles wat verder kan
bijdragen om het leven te hef
fen op hoger niveau?"
In „Het Katholieke Schoolblad",
dat ons iedere week frisse en interes
sante lectuur brengt, neemt F. S.
bovenstaand citaat over en merkt er
bij op:
„Er is in deze vragenreeks,
hoezer ook bedoeld, als gewe
tensonderzoek voor het Nijver
heidsonderwijs, genoeg dat aan
leiding geven moge voor het
overwegen der vraag: wat voor
taak heeft in deze dingen het
Lager Onderijs? Wat is hier wen
selijk en mogelijk en hoe staat
het „in feite" met de vervulling
van deze taak."
Aldus F. S.
En wij zijn er zeker van, dat zijn
opmerking weerklank vindt in de
overweging van vele onzer toegewij
de onderwijskrachten!
In alle bescheidenheid mogen wij
ons echter veroorloven, nog enkele
andere vragen te voegen bij de bo-
ven-gestelde:
Worden den leerlingen van de ka-,
tholieke scholen niet alléén geleerd
de woorden van onze zo inhoudrijke
en zo schone gebeden, maar óók de
bedoeling, de strekking er van?
Wordt hun óók geleerd naar de
mate van het bevattingsvermogen
van hun leeftijd het mediterend,
overwegend bidden? Wordt hun ge
leerd ook weer aanpassend aan
liun ontwikkeling dat de Gods
dienst niet iets is, wat naast andere
„dingen" in het leven staat, maar dat
Godsdienst in alle dingen moet wor
den 'beleefd? Wordt hun geleerd,
hoe ze waarlijk godsdienstig d.i.
God dienend kunnen en moeten
zijn in het dagelijks leven?
Wij weten, dat deze en dergelijke
vragen door vele in en door hun on-
derwijspractijken op bevredigende
en verheugende wijze worden beant
woord.
Maar ook deze vragen behoren tot
de vragen, die door de schrijver in
„Het Katholiek Schoolblad" wor
den betiteld als: „Benauwende vra
gen".
ENGELAND EERT ZIJN ZEEHELDEN. Op Trafalgar Square te Londen
heeft de hertog van Gloucester de borstbeelden van twee Engelse admi
raals, Lord Jellicoe en Lord Beatty, onthuld. De plechtigheid werd opge
luisterd door de aanwezigheid van de Hertogin van Gloucester, de Hertog
van Edinburgh, vele militaire en civiele autoriteiten en de vertegenwoor
digers van de landen uit het Engelse Gemenebest Een overzicht van het
plein met zijn afzetting van militairen, links de herauten en op de voor
grond de juist gerestaureerde fonteinen, die des avond werden verlicht.
OPTIMISME INZAKE DE BERUJNSE KWESTIE
E*R HEERST een vleugje optimisme te Parijs en men bespeurt de mo-
gelijkheid van een vreedzame oplossing van het Berlijnsè geschil. De
zitting van de Veiligheidsraad, waarin de kwestie-Berlijn zou worden be
sproken, begon gisteren bijna een uur te laat. De reden van deze ver
traging was een spoedbijeenkomst van de drie Westelijke mogendheden
over een amendement, dat Wisjinski had ingediend op de resolutie der
zes neutralen. In die resolutie wordt 20 November genoemd als de uiter
ste datum, waarop alle verkeersbelemmeringen zouden moeten zijn op
geruimd. Wisjinski wilde in deze datum verandering aangebracht zien.
Om tijd te winnen isade zitting -van de Veiligheidsraad verdaagd tot
Maandag.
De resolutie der zes
neutralen
De zes lanaen doen een beroep op
de vier grote mogendheden de vol
gende maatregelen gelijktijdig ten
uitvoer te brengen op de dag, dat zij
van het besluit van de Veiligheids
raad in deze in kennis worden ge
steld:
1. Onmiddellijke opheffing van al
le vervoersbeperkingen tussen Ber
lijn en de Westelijke zones en tussen
de Westelijke zönes en de Oostelijke
zóne, voor zover deze na 31 Maart
ingevoerd zijn.
2. Onmiddellijke bijeenkomst van
de vier militaire gouverneurs ten
einde de invoering van de in de Sov-
jetzóne ingevoerde Duitse mark als
enig betaalmiddel te Berlijn voor te
bereiden.
Deze twee maatregelen zouden 20
November volledig uitgevoerd moe
ten zijn. Aan de raad van ministers
van buitenlandse zaken wordt ver
zocht 30 November of een ander na
der overeen te komen datum alle
hangende Duitse vraagstukken op
nieuw te bespreken. Op de vier be
zettende mogendheden wordt een be
roep gedaan elk incident te voorko-
De situatie op
Java
ZES DODEN BIJ TREIN
ONTSPORING.
Zes personen, onder wie een Ne
derlandse militair, werden gedood en
vijf personen werden zwaar gewond,
toen gistermiddag omstreeks vijf uur
de sneltrein BataviaBandoeng na
bij Poerwakarta ontspoorde, ten ge
volge van het opbreken van de rails
over een afstand van twintig meter.
Vele personen werden lichtgewond,
doordat een gewapende bende, welk
aantal geschat wordt op 50 man, het
vuur op de wagons opende. Zowel
uit Batavia als uit Bandoeng zijn
hulptreinen naar de plaats van het
onheil vertrokken. Direct na het ge
beurde is een actie tegen de bende
ingezet.
HITTERECORD IN BATAVIA.
Volgens de berichten uit Indië,
welke de luchtpost meebracht, heeft
in deze kenteringsdagen verleden Za
terdag de hitte in Batavia een zoda
nige hoogte bereikt, dat de record
temperatuur van het jaar 1864 er door
is geëvenaard. De abnormale droog
te brengt moeilijkheden met zich
mede ten aanzien van de water- c">
electriciteitsvoorziening. Te E
doeng is de stroomlevering met
pet. ingekrompen en als de weers
omstandigheden niet verbeteren, zal
de stroomvoorziening in November
geheel moeten worden stopgezet.
men, dat de toestand zou kunnen
verergeren. De invoering van de Sov
jetmark als enig betaalmiddel te
Berlijn zou uitgevoerd moeten wor
den volgens de richtlijnen, die 30
Augustus uit Moskou aan de vier
militaire gouverneurs zijn^gezonden,
en onder controle van de financiële
commissie der vier mogendheden
moeten worden gesteld.
De strijd in de Negeb
geëindigd
De strijd in de Negéb (Zuid-Pa-
lestina) is gistermiddag om 1 uur, de
door de bemiddelaar van de Uno ge
stelde tijd, geëindigd. De regeringen
van Israël en Egypte hadden de troe
pen bevolen, op dat uur het vuren
te staken.
Kort voor de wapenstilstand heeft
de Egyptische artillerie de door Jood
se troepen bezette wegen zwaar be
schoten. De Israëlieten hebben in de
laatste uren nog enige dorpen ver
overd.
Vannacht werd gemeld, dat vol
gens waarnemers van de Uno het
bevel „staakt het vuren" niet overal
wordt opgevolgd. In verscheidene
sectoren wordt al weer gevochten.
De mijnwerkersstaking in Frankrijk
J_JET FRANSE KABINET is gisteravond in speciale zitting met spoed
bijeengeroepen om onder voorzitterschap van president Vincent
"'Auriol drastische maatregelen te bespreken ter beëindiging van de sta
kingsgolf, die het economisch leven van het land dreigt te verlammen.
Het belangrijkste punt van de agenda is haar verluidt de vraag, of de
leiders van het algem'een vakverbond (C.G.T.), die het bevel hebben ge
geven tot het terugtrekken van de veiligheidsploegen uit de bij de sta
king betrokken mijnen, gearresteerd moeten worden. Het Franse kabi
net heeft besloten, de veiligheidswachten de bevoegdheid te verlenen
om vuurwapenen te gebruiken, als zij zouden worden aangevallen door
eeA groot aantal mannen met werktuigen of stukken metaal, na het ge
ven van de gebruikelijke waarschuwing.
De eerste schoten zijn gisteren
reeds gevallen. Tien mijnwerkers en
drie militairen zijn gewond in een
miniatuur-burgeroorlog te St. Etien
ne. Twee personen zijn overleden.
In de mijn Combefort, die in een
vallei ligt, waren 1500 mijnwerkers
slaags geraakt met 3000 militairen en
leden van de republikeinse garde.
In Villiers raakten 2000 stakers
voor de derde maal slaags met de
republikeinse garde, die de mijn be
zet houdt. Er zijn weer mijnwerkers
gearresteerd.
Stakende mijnwerkers vielen werk
willigen aan in Roche la Molière,
waar 10 pet. van de stakers naar
hun werk wilden terugkeren. Vrij
willigers werden in de mijnen door
troepen beschermd, m'aar werden
thuis aangevallen.
FRANS EPISCOPAAT TEGEN DE
STAKINGEN.
In een mededeling, die na afloop
van een vergadering der Franse
kardinalen en aartsbisschoppen is
verstrekt, wordt naar aanleiding van
de huidige sociale toestand in Frank
rijk verklaard, „de kardinalen en
aartsbisschoppen wensen, dat alle
Fransen zouden bezield zijn met
KONINGIN ELIZABETH EREDOC
TOR VAN CAMBRIDGE. Koningin
Elizabeth van Engeland heeft het ere
doctoraat in de rechten ontvangen
van de Universiteit van Cambridge
er. is daarmee de eerste vrouw, die
erïcend wordt als lid van deze eeuwen
oude instelling. Hoewel reeds jaren
lang vrouwelijke studenten de colle
ges aan deze beroemde universiteit
volgen en examens afleggen en er
zelfs vrouwelijke professoren werk
zaam zijn, heeft men eerst onlangs
besloten vrouwen als „leden" toe te
laten. De koningin op weg naar het
Senaatshuis, waar zij het eredoctoraat
I ontving.
De ramp van de
„Nijmegen"
HET ONDERZOEK NAAR DE
OORZAAK.
Ambtenaren van het Britse minis
terie van Luchtvaart en van de K.
L. M. en een vertegenwoordiger van
de Nederlandse regering hebben hun
onderzoek naar de oorzaak van de
ramp voortgezet. De verklaringen
over de juiste gang van zaken bij het
onderzoek lopen nog steeds enigszins
uiteen. Of de Britse regering een of
ficieel onderzoek zal instellen, zoals
gewoonlijk bij grote vliegtuigram
pen gebeurt, staat nog niet vast. Toen
enkele maanden geleden een Zweeds
vliegtuig op het vliegveld van Lon
den verongelukte, is dit wèF gebeurd.
Het wrak van het vliegtuig en de
toegangswegen naar de boerderij,
waar het is neergestort, worden
streng bewaakt om onbevoegden uit
de buurt te houden. Het vliegtuig is
tegen de hoofdkabel van het electri-
sche net van Ayrshire, op één km.
ten Westen van Tarbolton opgevlo
gen. De bovenste van de vier 135.000
Volt kabels is niet geraakt. De drie
andere, elk 4 cm. dik, werden een
eind meegesleept voordat ze braken.
De verongelukte Constellation was
bij Lloyds en bij Engelse verzeke
ringsmaatschappijen voor 900.000
dollar ongeveer 2 mill. 400.000
gulden verzekerd. De verzekering
luidt in Amerikaanse valuta, ten ein
de eventuele waardevermindering,
ten gevolge van wijzigingen in de
wisselkoersen, te vermijden.
Gistermorgen arriveerde mevrouw
Philippo, de vrouw van de enige
overlevende van de ramp, uit Am
sterdam. Zijn toestand is wat verbe
terd en zijn vrouw mocht hem wel
zien, maar niet met hem praten.
Voor de begrafenis van de slacht
offers zijn nog geen regelingen ge
troffen.
Een mechanische fout heeft de
Italiaanse filmacteur Giulio Tos-
si bijna het leven gekost. Hij
speelde bij opnamen de rol van
een lid der Joodse verzetsorga
nisatie Irgoen Zwai Leoemi, dat
door de Britse autoriteiten werd
opgehangen. Het mechanisme van
de galg werkte niet goed en de
acteur werd bijna opgehangen.
Hij werd snel van de galg ge
haald en naar een ziekenhuis
vervoerd.
eenzelfde wil tot begrijpen en tot
onderlinge verzoening.
Zo de staking een grondwettelijk
recht is, waarnaar sommige catego
rieën genoodzaakt waren te grijpen,
ingevolge de groeiende onevenwich
tigheid tussen lonen en prijzen, dan
is het nochtans niet geoorloofd het
te gebruiken met politieke doelein
den, noch er zodanig gebruik van te
maken, dat de natie zelf er ten slot
te al het nadeel van ondervindt en
dat inbreuk wordt gepleegd op het
staatsgezag.
Het is onontbeerlijk voor de alge
mene welvaart, dat iedereen van
zijn arbeid een billijke winst ver
wacht, doch het is niet geoorloofd,
dat de rivaliteit van de verschillen
de vak- en particuliere belangen
leidt tot een zodanige economische
toestand, dat de overdreven winst
van de een de andere berooft van
een minimum waarop ieder die
werkt recht heeft voor zichzelf en
voor de zijnen".
MOEILIJKHEDEN IN FINLAND.
In een aantal Finse steden zijn bot
singen voorgekomen tussen de Finse
politie en stakers, die onder leiding
van de volksdemocratische partij, die
communistisch beinvloed is, worden
gehouden „tegen de sociaal-democra
tische regering", zo meldt Reuter.
De eerste minister heeft verklaard,
dat de stakingsbeweging van „zuiver
politieke aard" is en dat de commu
nisten naar „anarchie" streven.
Ontelbare kinderen, ouden
van dagen, vluchtelingengezin
nen wachten op het schip van
Keulen!
De jeugd zal in de volgende
week niet tevergeefs aankloppen
bij de ouderen. Haar actie moet
slagen!
Allen zullen gehoor willen ge
ven aan de oproep van de Paus.
DE WINTERMODE. Een met bont
gevoerde, zandkleurige winterman
tel, zoals Parijse dames die zullen dra
gen. Op originele wijze loopt de af
werking van de beide steekzakken in
het kleine ceintuurtje. De ruimte in
de rok is van achteren verwerkt,
waardoor met de wijde armsgaten een
extra slanke silhouet werd verkre
gen. De bovenmouwen zijn aange
knipt.
£en kaAteZtfe...
„Ook mag de mens niet geheel en
al naar eigen verkiezing beschikken
over zijn vrije inkomsten, d.w.z. over
die inkomsten, die hij niet nodig heeft
voor een passend levensonderhoud
vorens zijn stand: de H. Schrift en
de Kerkvaders verklaren juist tel
kens en telkens in de ondubbelzin-
nigste bewoordingen, dat de rijken
de allerstrengste verplichtingeri heb
ben, om aalmoezen te geven, de
liefdadigheid te beoefenen en wel te
doen in grote stijl."
(Het bovenstaand citaat uit „Qua-
dragesimo Anno" was Vrijdag het
vet gedrukte woordje „niet" uitge
vallen