S)e ÊeidóeSow/iowX Sjarifoeddin door eigen handlangers vermoord Bijna 100 francs voor een gulden Naar gezonder beginselen handel van Europa in Militaire hulp aan West- Europa Gevechten in Palestina opgelaaid Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" MAANDAG 18 OCTOBER 1948 40ste JAARGANG No. 11519 MlllTAIRE HULP VAN AMERIKA Bur. Papengracht 32, Telei. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. f 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50 Communisten verkiezen arrestatie Naar betrouwbare republikeinse zegslieden aan Antara mededeelden, zou Sjarifoeddin door zijn eigen handlangers zijn vermoord. Sjarifoeddin was, na de val van Madioen, met Moeso en Setiadjit naar het berggebied van de Wilis, ten Zuiden van Madio en, gevlucht Deze zelfde zegslieden bevestigde p. dat Setyadjit eveneens werd ver moord en voorts, dat vele leiders van de P.K.I, en van het voormalige link se front, th^ns trachten in Djokja te komen, teneinde daar door de repu blikeinse regering te worden gearres teerd. Zij gevoelen zich blijkbaar veiliger in gevangenschap te Djokja dan voorvluchtig daarbuiten. Bloedbad voorkomen Voor zijn vertrek uit Madioen had Sjarifoeddin nog enige republikein se leiders en ambtenaren laten ver moorden. Ook had hij nog het bevel uitgevaardigd, dat de gevangenis, waarin duizend gevangenen zaten, met bommen moest worden vernield. Door de aankomst van de regerings troepen is dat bloedbad voorkomen. Patjitan aan de Zuidkust van Java is nog altijd in communistische han den. Djokja heeft nu opdracht gege ven deze plaats zo spoedig mogelijk te bezetten, opdat een aantal verbin dingen van de communisten met het buitenland zullen worden verbroken. In de omgeving van Soerakarta moeten de handlangers van Moeso het de republikeinse regering nog vrij lastig maken. De sneltrein van Ma dioen naar Kediri rijdt niet meer, omdat het traject te onveilig is. Op Oost-Java hebben de Neder landers zes en tachtig communisten gearresteerd. DRIE NED. MILITAIREN GESNEUVELD. De Dienst Legercontacten meldt uit Medan, dat een bende terroristen op V/oensdag j.l. in het randgebied van de Karohoogvlakte, in de negara Soe- matera Timoer, een overval heeft ge pleegd op een Nederlandse militaire patrouille. De bende werd na eer. he vig vuurgevecht verdreven, waarbij Kardinaal Mindszenty: „Nacht over Hongarije" „Met de bedelstaf en gebroken krukken zetten wij onze pelgrims tocht voort. De donkerte van. de nacht is gevallen. Het is nacht voor de Hongaren aan de oevers van de Donau. Er is niemand meer, die over ons waakt. Wij hebben geen vrien den en broeders. Het gevaar drijft ons naar U toe, gezegende Moeder Gods!" Met deze woorden richtte Kardi naal Minsdzenty, Primaat van Hon garije, zich tot de ongeveer 30.000 pelgrims in het aloude Maria-heilig- dom Bedajk. Twee dagen en nach ten hoorden 80 priesters er de biecht van de gelovigen, die zich op de pon tificale H. Mis voorbereidden, tijdens, welke de Primaat hun toeriep: „Wij Hongaren voelen, dat God de school der Zeven Smarten voor ons heeft gesticht. Men kan ons alles ontne men, doch niet de?e school van het lijden!" KERK EN STAAT IN HONGARIJE In welingelichte kringen verwacht riïen een poging tot verzoening tussen de Katholieke Kerk en de staat in Hongarije in de eerstko mende dagen. Mgr. Czarik, bis schop van Lu goj, en Mgr. Traian Valerio Frentiu, Bisschop van Ora- dea Mare Groot-Vaxadin). Beiden behoren eveneens tot de Grieks-Ka tholieke Ritus. Kath. Kerk in Roemenië wordt geliquideerd OPNIEUW TWEE BISSCHOPPEN GEARRESTEERD. Onlangs meldden wij reeds, dat Mgr. Dr. Alexius Russu, Grieks- Katholieke Aartsbisschop van Baia Mare in de Roemeense provincie Transsylvanië, gearresteerd werd. In het bestek van de liquidatie van het katholicisme, welke door de Communistische Roemeense rege ring is afgekondigd, zijn thans ook gearresteerd Mgr. Joan Balan, Bis schop van Eger, is onlangs in het Vaticaan geweest, waar hij een on derhoud heeft gehad met de paus. Sedert de terugkeer van de prelaat, zo verklaart men, zouden er be sprekingen zijn gevoerd met offi cieuze persoonlijkheden. De prelaat zou in het bezit van instructies van het Vaticaan zijn. de aanvallers verliezen leden. Aan Nederlandse zijde zijn drie Neder landse militairen gesneuveld. ONGEVAL MET DODELIJKE AFLOOP. De Marine-voorlichtingsdienst deelt mede, dat in de Straat Madoera bij oefeningen een sloep van de Marine dicht onder de kust in de branding is volgelopen en gezonken. Hierbij zijn 6 man marinepersoneel verdron ken, n.l. een sergeant'en 5 leden van de mariniersbrigade. Vier der stoffe lijke overschotten zijn geborgen, naar de beide vermisten wordt nog ge zocht. De begrafenis der slachtoffers heeft Zaterdagmiddag plaats gehad vanuit het Marine-hospitaal te Soe- r aba ja naar het ere veld Kembang Koen'ng. VERLIEZEN NED. STRIJDKRACHTEN. In de afgelopen week rapporteer den de koninklijke landmacht en de koninklijke marine geen verliezen. Van het K.N.I.L. sneuvelde de sol daat le klases Sanbasri, afkomstig uit Indonesië. NIEUW JEUGDHUIS VOOR PUTTEN. In het in 1944 door de Duitsers zo ge teisterde dorp Putten is Zaterdagmid dag een nieuw Jeugdhuis geopend. Het is „Stroud" genaamd naar het Engelse dorp Stroud. Dank zij het initiatief en een financiale bijdrage van arie Women's Institutes uit de omgeving van dit dorp kon het nieu we Jeugdhuis worden opgericht. Het doel van het nieuwe Jeugdhuis is de Puttense bevolking en in het bijzon der de jeugd gelegenheid te bieden na werk- en schooltijd gepaste en nuttige ontspanning te vinden. Het exterieur van het nieuwe Jeugdhuis. HET AFTREDEN VAN RADEN ABDOELKADIR WIDJOJOAT- MODJO. Slechts een der naaste medewer kers van dr. van Mook zal in ver band met diens heengaan 's lands dienst verlaten, namelijk Abdoel Kadir, aldus verneemt „Het Dag blad" uit goede bron. Het blad voegt hieraan toe: „mocht bij sommige anderen misschien het voornemen hebben bestaan, dit voorbeeld te volgen, thans hebben zij hiervan in elk geval afgezien." z Nieuwe devaluatie van Franse franc met 22 procent QE FRANSE FRANC, die sinds de bevrijding voortdurend in waarde is gedaald, dank zij de onstabiel toestanden in Frankrijk, heeft thans een nieuwe aderlating ondergaan. Er zijn nieuwe wisselkoersen vastgesteld, volgens welke de franc nu op de internaionale markt of ficieel weer 22 lager wordt genoteerd. do Var. Het Franse publiek heeft met eni ge verbittering kennis genomen van de nieuwe maatregel. Over het alge meen gelooft men dat ook deze de valuatie zal leiden lot nieuwe prijs verhogingen en dus to'c vererging van de reeds als ware ^esel heersende inflatie. Een trizonale fusie Onze gulden, waar men Zaterdag nog slechts 80 francs voor kreeg, is sinds gisteren 98 1/2 franc waard en het pond sterling 1064 francs in plaats van 856. Dit is overigens nog niet het einde van de martelgang, want minister-president QueuiHe, die ook de porefeuille van Financiën beheert, heeft doen weten dat er „een definitieve herwaardering" zal plaats vinden, zodra de Franse munt gestabiliseerd mocht zijn. De officiële koers van de franc bedroeg na de devaluatie van René Mayer dus sinds Januari van dit ;aar 214 francs per dollar. Daar naast schiep Mayer eerter een „vi'ije koers" die neerkwam o^, 314 francs per dollar en ten slotte een „export- koers". die daar precies tussenin lag en dus 264 francs per dollar bedroeg. Al met al was dit een ingewikkelde geschiedenis, die bij he internatio nale monetaire fonds te Washington maar moeilijk genade kon vinden-. Bo vendien stegen in Frankrijk sinds Januari jl. de prijzen m^t iets meei dan 30 procent, zodat du* de toch al schraal gemeen koers van 214 franc in een doVar onhoudbaar was gewor den. Thans is de nieuwe officiële koers gekomen, die in orincipe „zoe vend" is, omdat hij elke maand op nieuw za1 worden bekend in ver band mat de „vrije" koers van de Marshall te Athene Marshall, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, is Zaterdag uit Parijs naar Athene vertrokken waar hij onmiddellijk na aankomst confereerde met leden van de Ame rikaanse militaire missie in Grieken land. Koning Paul en konngin Fre- derika van Griekenland onderbraken hun bezoek aan de Dodekanesos om Marshall te verwelkomen. Gisteren onderhield de minister zich met Sle- fanopoelos, de Griekse waarnemen de minister van Buitenlandse Zaken en met minister-president Sofoelis. Later op de dag vergezelde Marshall de koning naar een bijeenkomst van het kabinet. Volgens waarnemers houdt Mar shall zich bezig met de klaarblijke lijke tegenstelling tussen het opti misme van de Griekse regering en de recente publicatie van een verzoek der regering om meer steun voor eer. groter leger. Het is bekend dat deze publicatie in Amerikaanse kringen enige wrevel heeft gewekt, omdat van Griekse zijde aan het verzoek ruchtbaarheid is gegeven zonder voorafgaand overleg met Ameii- kaanse autoriteiten. De Griekse kwestie is het volgen de punt op de agenda van de Ver enigde Naties. Zij is aan de orde als het Palestijnse vraagstuk zal zijn af gehandeld. FRANSE ZÓNE WORDT INGESCHAKELD. De drie militaire gouverneurs van de Westelijke mogendheden, hebben Zaterdag te Frankfurt drie uur ver gaderd over de problemen van een trizonale fusie. Zij zijn het eens ge worden over fusie van de organisa ties voor de buitenlandse handel van cte Brits-Amerikaanse zóne met die der Franse zóne. Volgens het persbureau D.P.D. (Britse zóne) heeft generaal Clay ge zegd, dat de nieuwe verenigde han delsorganisatie ongeveer 1 November zou gaan functioneren. DE VOEDSELSITUATIE TE BERLIJN. Volgens Karl Maron, leider der So cialistische Eenheidsfractie in de Ber- lijnse gemeenteraad, steunt de ver groting der voedselrantsoenen in de Westelijke sectoren van Berlijn op de illegale invoer van voedsel uit de Sowjetzóne. Volgens Maron wordt dagelijks ongeveer 1000 ton voedsel door zwarthandelaren uit de Sowjet zóne Berlijn binnengesmokkeld. Tevens kondigde hij „ernstige maat regelen" van de politie in de Sowjet zóne aan tegen „de- voedselhamste- raars in West-Berlijn, die de voedsel situatie in de Sowjetzóne bedreigen". GENERAAL DE LATTRE DE 1ASSIGNY BEZOEKT ONS LAND. Naar het ANP verneemt zal de Franse generaal De Lattre de Tas- signy Woensdag a£, ons land bezoe ken. REDE VAN MINISTER STIKKER TE PARIJS „De aanvaarding van een inter- Europese betalingsovereenkomst zal een beslissende stap vormen naar ge zonder beginselen in de Europese handel", aldus heeft mr. D. U. Stik ker, de Nederlandse minister van Bui tenlandse Zaken, op de besprekingen der ministers van de aan het Euro pees herstel-program deelnemende landen te Parijs verklaard. Mr. Stikker wees er op, dat dit pas een eerste stap is, die alleen succes kan hebben, indien de deelnemers aan de overeenkomst in een geest van eensgezindheid samenwerken. Ter verkrijging van een sluitend multi lateraal betalingsstelsel acht de mi nister naast een ernstige theoretische studie allereerst een gezonde finan ciële basis in de deelnemende landen zelf noodzakelijk. De minister vroeg de raad en het bestuur om speciale aandacht voor de verhouding tussen het internationaal betalingsstelsel en de maatregelen tot binnenlandse fi nanciële stabilisatie. „Wanneer dit stelsel eenmaal in werking treedt, moeten wij weten, dat in de wereld de verwachtingen over de te bereiken resultaten hoog gespannen zullen zijn", aldus- minister Stikker. „Een falen van het stelsel zal vernietigende gevolgen hebben". Wederzijds vertrouwen en gemeen schappelijk belang, de voorwaarden voor positieve resultaten van samen werking, zag de minister in hoge ma te aanwezig in de organisatie voor Europese economische samenwerking. De minister sprak de hoop uit, dat het programma op lange termijn geen „oefening voor een paar maan den" zou zijn, doch de voornaamste taak van de organisatie zou worden. In dit verband acht de minister ver sterking van de betrekkingen tussen Europa en de overzeese gebiedsdelen, in het bijzonder in Azië en Afrika, van het grootste belang. „Wij zijn het er allen over eens, dat wij het voedsel en de grondstoffen van deze landen nodig hebben en wij zijn er allen van overtuigd, dat deze landen een be hoorlijke levensstandaard nodig heb ben om de bevolking in staat te stel len de productie te verhogen. Een nauwe economische samenwer king tussen Europa en de overzeese \70LGENs ASSOCIATED PRESS zijn de Amerikaanse ministeries van buitenlandse zaken en van defensie er mee bezig om een uitgebreid programma op te stolen voor militaire hulp aan West-Europa, welk programma veel verder gaat dan de toepassing van een bewapenings plan, gebaseerd op de leen- en pachtovereenkomst in vredestijd. Re geringspersonen van de Verenigde Staten, Canada en de voornaamste Europese landen zouden voorlopig hebben besloten om de mogendheden van Noord-Amerika aan het niet-communistische Europa te binden door middel van een verdedigingssysteem, dat de Westelijke wereld veiligheid kan bezorgen. Een herbewapeningsplari voor Eu- ropa is een onderdeel van een pro gramma, dat twee doelstellingen heeft: 1. Bescherming van West-Europa tegen agressie van Rusland zo lang de landen betrekkelijk zwak zijn. 2. Europa moet zo spoedig moge lijk zelfstandig worden en de Amerikaanse hulpverlening moet eindigen als Europa op eigen benen kan staan. HET LEGER VAN ISRAëL is met steun van de luchtmacht overgegaan tot een offensief in de richting van Gaza, de zetel van de onlangs gevormde Arabische regering voor Palestina. De autoriteiten van Israël hebben een verzoek van de zijde der Verenigde Naties om een bevel tot staken van het vuren in het Negeb-gebied afgewezen. In een Israëlische nota aan de V. N. wordt verklaard, dat Israël geen aanleiding ziet de operaties te staken, zolang geen waarborgen zijn verkregen van de stafchef der V. N., dat het verkeer naar en van de Ne- geb-woestijn niet door dé Egypte naren zal worden belemmerd. Bunche stelt wapen stilstand voor Een communiqué van Israël meldt een hevige strijd in de woestijn, waarbij luchtaanvallen werden on dernomen op Egyptische vliegvelden en troepenconcentraties in de omge ving van Gaza. Op verschillende plaatsen werden de verbindingslijnen van de Egyptische troepen verbro ken. De strijd is ontbrand omdat „de Egyptenaren Joodse konvooien en nederzettingen aanvielen en Israël zich het recht voorbehoudt zijn ver bindingen met algelegen nederzettin gen te onderhoudden". Waarnemers der V. N., die Gaza hebben verlaten, meldden dat de stad onder vuur ligt van Israëlische troepen. Dr. Ralph Bunche, de plaatsver vangend bemiddelaar der Verenigde Naties voor Palestina, heeft de rege ring van Israël gisteren opnieuw voorgesteld het vuren in de woestijn te staken, thans met een termijn: voor drie dagen. Het verzoek werd „in sfudie" genomen. DE „ENGELSMAN VAN THANS". „De mensen doen niets dan klagen in deze tijd. Indien men sommigen mag geloven, gaat men denken, dat zij geboren zijn op verzoek van de minister van Volksgezondheid, dat zij in het huwelijk zijn getreden om de aartsbisschop van Canter bury genoegen te doen; dat zij kinderen hebben omdat zulks in het belang is van de minis ter van Oorlog; dat zij uitslui tend werken voor de kanselier van de schatkist en dat zij ho pen weldra te sterven om hun verzekeringsmaatschappij een poets te bakken", aldus heeft de Britse conservatieve afge vaardigde Gammans in 'n rede te Hornsey (Essex) de menta liteit van „de Engelsman on der het socialistische regiem" gekenschetst. Hoe zou hij de „Nederlander van thans" schet sen? De kosten verbonden aan de ver- schaffing van wapens en andere mili taire hulp kunnen nog slechts wor den gegist. Er wordt een bedrag ge noemd van twee milliard doülar per jaar gedurende een periode van drie tot vijf jaar. Autoriteiten van het departement van buitenlandse zaken voorspellen dat het plan, als het bij het congres wordt ingediend, veeleer „weder zijdse hulp" dan leen- en pacht zal heten. Er zijn stemmen opgegaan om niet alleen Canada en de vijf landen van de WesteJijke Unie te laten deelnemen, maar ook de Scandinaafse landen en Portugal en IJsland, die strategisch van zeer groot belang zijn. VLIEGTUIGONGELUKKEN. Een Amerikaanse skymaster, die kort voor 7 uur vanmorgen van Ber lijn terugkeerde, is enige kilometers ten Oosten van he{ vliegveld Rhein- Main neergestort. De bemanning, die uit drie koppen bestond, kwam om het leven. Vier personen verloren het leven, toen een vliegtuig van de Ameri kaanse luchtmacht met 34 inzitten den bij een noodlanding wegens ma chinestoring enkele kilometers ten Noord-Oosten van Clinton (Lousia- na) verongelukte. Een vijfde inzit tende werd ernstig gewond. De an deren kwamen er met lichte ver wondingen af. BRANDSTOFFENBIJSLAG WORDT OOK DEZE WINTER VERSTREKT. Ook deze winter krijgen zij die een uitkering ontvangen volgens de be palingen van de regeling voor socia le bijstand, een brandstoffenbijslag, welke een of twee gulden per week bedraagt voor personen die respec tievelijk ten minste zes of twaalf eenheden brandstof hebben toegewe zen gekregen, wordt wekelijks ver strekt en wel over het tijdvak van 31 October tot en met 30 April 1949. gebiedsdelen kan een van de basis, voorwaarden zijn voor het herstel van het economisch evenwicht in Europa en vooruitgang in de overzee se gebiedsdelen". Daarom beschouw de minister Stikker het als een wijs besluit van de Amerikaanse regering, de overzeese gebiedsdelen ook in het programma op te nemen. PERSSPIEGEL Uit de Linie: „In de eerste algemene vergadering van hoogleraren en lectoren van Ne derlandse universiteiten werd aan het bestuur opgedragen stappen te doen bij de militaire autoriteiten teneinde te komen tot een gunstiger regeling voor de studenten ten aanzien van hun dienstplicht. Wij betwijfelen of dit juist zou zijn. En vrezen, dat de verwezenlijking van deze gedachte op grote moeilijkheden zal stuiten. Althans wanneer men aan de studenten geen bevoorrechte po sitie wil geven. Studenten worden door de dienstplicht in Indië belem merd in hun studie en het afleggen van examens. Maar dit geldt ook voor onderwij zers, kantoorbedienden, accountants, ambtenaren. Wat de arbeiders be treft: zü worden door de dienstplicht in Indië belemmerd in de ontwikke ling van hun vakbekwaamheid. Dit is een groot nadeel. De dienstplicht in Indië zet zo goed als al onze jongens achteruit. Dat kan nu eenmaal niet anders en men be grijpt dat. Maar dat offer moet dan ook gelij kelijk worden gedragen. Zodra men uitzonderingen gaat ma ken .welke als bevoorrechting zullen worden beschouwd, ontstaat be grijpelijk! ontevredenheid bij de anderen. Waardoor de goed geest in het leger wordt geschaad. Het is hard maar het kan niet anders". DE BORREL VRIJ. Uit de Nieuwe Eeuw: „Men kan echter opmerken dat het groepsbelang ondergeschikt gemaakt moet worden aan het algemeen be lang, en dat het feit dat de koffie- branders het hoofd niet boven water kunnen houden op zichzelf nog geen argument is om de koffie vrij te ge ven. Er kan namelijk een algemeen belang zijn dat het wenselijk maakt deze maatregel uit te stellen. Men vraagt zich echter soms af of men in Den Haag wel het juiste in zicht heeft bij het afwegen tegen elkaar van de verschillende belangen van algemene strekking. Een belang van het algemeen kan toch zeker genoemd worden een on beperkte verstrekking van de dage lijkse voedingsmiddelen. Er behoeft niet over gediscussieerd te worden dat de koffie en thee hiertoe beho ren. Terwiil wij nu zien dat de koffie en thee distributie-artikelen blijven, vernemen wij tot onze niet geringe verbazing dat gedistilleerd vrij ver kocht mag worden Moeten wij dan maar een borrel bij onze boterham drinken? Wij noemen dit een onverklaarbare politiek. Niemand misgunnen wij zijn borretie, en ook de slijters wensen wij alle goeds, maar jenever is en blijft een gevaarlijke drank, zowel voor de geest als voor het lichaam, en het feit dat de omzet van de sterk alcoholische dranken sinds 1939 met 145%, volgens sommige destillateurs zelfs tot ongeveer 200% gestegen is. kan men een bedenkelijk verschijnsel achten. Niet alleen wordt door het vrijge ven van de alcohol het hand over hand toenemende misbruik ervan ge stimuleerd en aldus de volksgezond heid ondermijnd, men ontkracht tege lijkertijd het argument dat tot nu toe werd aangevoerd bij het handhaven van de koffie- en theebon: namelijk dat er geen deviezen zijn. Inderdaad zijn voor koffie en thee deviezen nodig want het zijn beide invoerartikelen, doch geldt voor de jenever niet hetzelfde? De grondstof voor de jenever is graan. De behoef te aan graan wordt gedekt zowel door de binnenlandse als de buitenlandse markt, hoe meer graan ingevoerd zal moeten worden, waartoe eveneens deviezen nodig zijn Daar koffie en thee belangrijker zijn dan jenever, en voor jenever deviezen beschik baar bleken, kan het deviezen-argu ment dus niet van doorslaande bete kenis zijn". Een fcawiettie... „Toont opgewassen te zijn tegen de grote tijd, waarin wij leven, met wijde blik voor het wereldgebeuren en met begrip voor het wezenlijke, waar het voor ons allen om gaat". Prinses Wilhelmina bij de aankondiging van haar troons afstand als Koningin 12 Mei 1948.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1