Wisjinski zal zijn kaarten op
tafel leggen
Spanje en West-Europa's
verdediging
S)e
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMEB.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
WOENSDAG 13 OCTOBER 1948
40ste JAARGANG No. 11515
Open kaarten van
Wisjinski, zijn kluitjes
in 't riet
Bur. Papengracht 32, Telef. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs f0.32 p. w., 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 11.50
V Over lonen
en prijzen
if^NDER bovenstaande kop schre-
^ven wij gisteren, dat een te ver
wachten prijsstijging het budget van
de lagere inkomens niet mag druk
ken. Over die prijsstijging zelf
doen phantdstische, wilde geruchten
de roftde. Men zij daarmee echter
voorzichtig. Achter die geruchten zit
een bepaalde tqndenz. En men mag
aannemen, dat het lang niet zó erg
zal zijn, als men het wil voorstellen.
Doch een feit is, dat zelfs een ge
ringe prijsverhoging door velen niet
meer kan worden gedragen!
Onder voorbehoud publiceerden
we gisteren enkele mededelingen uit
het dagblad „Trouw", o.m. dat een
loonsverhoging van ongeveer 1 pet.
door de regering wordt overwogen,
waardoor de komende prijsstijging
(tengevolge van de Benelux-over-
eenkomst) zou worden opgevangen.
Opzettelijk hebben wij een voor
behoud gemaakt, omdat bedoelde
mededelingen ons niet erg waar
schijnlijk lijken.
Om voorbarige ongerustheid te
voorkomen is het gewenst, er op te
wijzen, dat de regering eigener bewe
ging in overleg is getreden met de
Stichting van de Arbeid en dat dit
overleg over lonen en prijzen nog
gaande is.
En minister Joekes heeft op een
vergadering van de Partij van de Ar
beid verklaard, dat parallel met
prijsstijgingen ook loonsverhogingen
zullen worden ingevoerd, waarbij het
loon- en prijsstelsel, dat Nederland
voor catastrophen als in Frankrijk
heeft behoed, aldus de minister,
blijft gehandhaafd.
Perspectiel voor
de middenstand
EEN welvarende middenstand is
een waarborg voor politieke en
sociale vrede. 1
Misschien zegt men, dat we hier
een holle phrase neerschrijven: kan
wat in de bovenstaande zin wordt
beweerd ten slotte niet van alle
standen worden gezegd?
Inderdaad: een arbeidersstand b.v.
waarin ve!en het noodige of zeer ge
wenste in het levensonderhoud mis
sen, vormt een steeds dreigend ge-
aar voor politieke en sociale vrede.
Maar van de middenstand kan
luen zeggen, dat over het algemeen
in zijn welvarendheid wordt weer
spiegeld de algemene economische
en sociale toestand van de bevol
king, terwijl anderzijds vaak van de
middenstand een gunstige invloed
op de welstand van andere- standen
kan uitgaan.
Het bestaan van een grote catego
rie middenstanders wordt bedreigd
door arbeiderscoöperaties en 'grote
warenhuizen. Als werkelijk door de
ze instellingen de middenstand, wat
betreft het handeldrijvende deel,
zou worden weggedrongen, dan zou
dat, uit sociaal oogpunt beschouwd,
zeker moeten worden betreurd.
Ebdoelde middenstand toch oefent
een sociale functie uit, die zeker niet
gehéél door arbeiderscoöperaties en
grote warenhuizen op dezelfde so
ciaal-nuttige wijze zou kunnen wor
den overgenomen. En bovendien is
het in het samenstel der maatschap
pelijke standen en sociale verhoudin
gen van groot nut, dat er een midden
stand bestaat. De Leuvense hoog
leraar dr. K. Pinxter, schrijft van de
middenstand (Kath. Cultureel Tijd
schrift 1948, blz. 6fl3), dat men in
de middenstand vele mensen vindt,
„die zich typisch onderscheiden
door standvastigheid, verantwoorde
lijkheidsbesef, waarheidszin en recht
vaardigheidsbegrip." De Leuvense
professor heeft hier op het oog de
degelijke eenvoudige „ouwerwetse"
middenstanders.
Er is, menen we, well niemand, die
wil of durft verdedigen, dat de mid
denstand de handeldrijvende
economische middenstand maar moet
verdwijnen.
En dat. zal pok niet gebeuren, on
danks de twee genoemde concurren
ten die óók niet zullen verdwij
nen! als de middenstand doet,
waartoe hij in staat en bij machte is.
De perspectieven van de midden
stand worden wat hun soliditeit en
omvang betreft bepaald door het so-
lidarisme in de mentaliteit en de
economische samenwerking in de
practijk der middenstanders.
Als dat solidarisme en die econo
mische samenwerking er zijn heeft de
middenstand perspectief!
En zij kunnen er zijn en zij kun-
r.en worden verdiept en opgevoerd
in en door de organisatie.
Niet alleen doof de vakorganisatie,
ir.aar ook en zonder enige aarzeling
beweren wij: allereerst door de
Als het Westen eerst de Atoombom
vernietigt
r\E SOWJET-AFGEVAARDIGDE Wisjinsky heeft op de vergadering
der politieke commissie van de Verenigde Naties gisteren verklaard,
dat de Unie van Socialistische-Republieken bereid is a'le maatrege
len te aanvaarden om te garanderen, dat de bewapeningsbeperking
van één derde (ingevolge het Sowjet-voorstel) zou worden uitgevoerd
„zonder enig bedrog". „Als de Algemene Vergadering het voorstel aan
neemt voor het verbod van de atoombom en voor de beperking van de
bewapening met één derde, zal de Sowjet-Unie gelijk met alle andere
staten inlichtingen verstrekken over alle wapens in haar bezit. Wij zie
len u deze inlichtingen verschaffen zodra zij van practisch nut zijn.
Als gij het voorstel wilt aannemen om de atoomwapens "te verbieden en
de bewapening met een derde te verminderen in de loop van één
jaar, zullen, wij onze kaarten op tafel leggen alle kaarten. Gij Tegt
de uwe naast de onze. Vervolgens zullen er middelen en wegen zijn. om
te onderzoeken, of het de goede kaarten zijn. Wat de Sowjet-Unie be
treft, kan ik u verzekeren, dat he t de goede zijn."
Ruslands
legerbegroting
Naar aanleiding van de gemaakte
opmerking, dat niemand iets wist
van de Russische strijdkrachten, zei-
de Wisjinsky, dat in 1940 de uitga
ven voor het leger 32.5% van de to
tale begroting bèdroesen. in 1944 52
in 1946 23.9% en 1947 18.4 pet. en
in 1948 17.5 pet. Wijzende op de ver
mindering van de percentages riep
Wisjinsky uit: „Hebt gii enig idee
van de verwoestingen, die de Hit-
leriaanse oorlog in de Sqw jet-Unie
heeft aangericht? Als wij onze mid
delen aanwenden voor vreedzame
doeleinden, moeten onze militaire
uitgaven omlaag zij zijn ook om-
Tenslotte zeide Wisjinsky: „Wij
stellen ons voor de oprichting van een
internationaal controle-orgaan om
toezicht te houden op de 'uitvoering
van het verbod van atoombommen^
op de controle op de atoomenergie
en de uitvoering van onze ontwape
ningsvoorstellen. Wii weten, dat het
voor elke mogendheid zeer moeilijk
za? zijn tegen te stemmen. Wij we
ten, dat "de handen, die er tegen
worden opgestoken, geen steun zul
len vinden onder de volkeren ter we
reld."
Terstond na de rede van Wisjinsky
werd de bijeenkomst verdaagd om
gelegenheid te geven tot bestudering
van de ingediende voorstellen.
NIET LANGER MET WOORDEN
SPELEN
Aan de rede van Wisjinsky was
een rede van de Amerikaanse afge
vaardigde Warren Austin vooraf
gegaan. Deze verklaarde, dat de we
reldsituatie te ernstig is dan dat met
woorden nog verder gespeeld kan
worden. „Ik zeg dit weloverwogen,
na urenlang geluisterd te hebben
Het moet iedereen duidelijk zijn,
dat de principiële, de katholieke
ctandsorganisatie vóóral in deze tijd
een hoogstbelangrijke taak heeft te
vervullen voor haar eigen leden,
voor héél de samenleving. Van de
katholieke standsorganisatie uit moe
ten de christelijke beginselen in het
maatschappelijk lieven worden inge
dragen. De grote dr. Poels had, spe
ciaal de standsorganisaties op het
oog, toen hij schreef:
„Het allervoornaamste werk
terrein van het „Apostolaat" der
katholieke leken is en blijft het
wereldlijk terrelh van onze op
recht katholieke maar niet ker
kelijke organisaties."
i Over het algemeen is men m de
Het Westen wordt
ongeduldig
UITSPRAAK INZAKE BERLIJN
VERWACHT.
Men verwacht, dat de Veiligheids
raad thans spoedig bijeen zal komen
voor het nemen van een uiteindelij
ke beslissing in de kwestie Berlijn.
Volgensde woordvoerders van de
drie Westelijke mogendheden wor
den deze ongeduldig door het steeds
weer uitstellen van een beslissing in
deze kwestie. Verwacht werd, dat dr.
Bramuglia, de huidige voorzitter van
de Veiligheidsraad, gisteren overleg
zou plegen met de andere vijf „neu
trale" leden van de Raad over de
vorm van een resolutie, welke van
daag of Donderdag aan de Raad zal
worden voorgelegd. Tot dusver is nog
niets concreets voortgekomen uit de
bijeenkomsten van de 6, niet direct
bij de kwestie betrokken leden van
de Raad. De drie Westelijke mogend
heden heben dr. Bramuglia duidelijk
te kennen gegeven, geen belang te
stellen in pogingen tot „bemidde
ling". Engeland, Amerika en Frank
rijk wensen een duidelijke uitspraak,
dat de „Sowjet-blokkade" een be
dreiging vormt van de internationale
vrede. Iedere resolutie, die-de „neu
tralen" zouden kunnen indienen, zal
zeker stuiten op een Sowj et-veto.
De zaak zal dan waarschijnlijk voor
de Algemene Vergadering worden
gebracht.
De Amerikanse minister van bui
tenlandse zaken, George Marshall,
die gistermorgen in Parijs terugkeer
de, begaf zich regelrecht naar de
Amerikaanse ambassade gm met zijn
voornaamstè adviseurs besprekingen
te voeren. De kwestie Berlijn was
een van de besproken onderwerpen.
naar de toespraken van de Russen.
Onze Sowj et-col'ega's hebben ons in
de afgelopen weken op de meest dui
delijke wijze aangetoond, dat al hun
woorden niet alleen ijdel maar ook
leeg zijn."
De bedoeling van het Sowjet-voor-
stel tot ontwapening noemde Austin
te doorzichtig, om ernstig in overwe
ging te nemen, omdat het veto-recht
er als valstrik achter school. Hij
vroeg de Sowjet-Unie te durven ont
kennen, dat oorlog door haar gezien
wordt a's een middel om het kapita
listische stelsel te vernietigen,
Austin brandmerkte de werkzaam
heid van de Kominform in West
Europa als een nieuwe vorm van
agressie, die ten doel had de weder
opbouw te verhinderen in voorberei
ding voor communistische partijen
in deze landen vertegenwordigen
Sowjet-Unie en bereiden plannen
voor van weloverwogen sabotage.
De communistische slagzin is niet
langer „werk en produceer"', maar
nu toenemende welvaart eea po!:i!e
'ke beschexming tegen het commu
nisme betekent, werd de nieuwe leu
ze: „verniel en vernietig".
De puzzle van de
atoomenergie
De sub-commissie voor politieke
aangelegenheden, die er mede be
last is een werkwijze vast te stellen
voor het vervolg van de werkzaam
heden van de V.N. op het stuk van
de atoomenergie heeft met acht tegen
2 stemmen (USSR en de Oekraine),
bij één onthouding (Indië), het Ca
nadese voorstel goedgekeurd, waar
bij de zes leden van de Commissie
vor de Atoomenergie (de grote 5 en
Canada) verzocht worden overleg te
plegen om te onderzoeken of er een
mogelijke basis van overeenkomst
bestaat.
Zij heeft met zeven tegen twee
stemmen (USSR en de Oekraine) bij
twee onthoudingen ((ndië en Ecua
dor) het Sowj et-voorstel verworpen,
wgarbij verzocht wordt, dat de Com
missie voor de Atoomenergie en de
Veiligheidsraad hun werkzaamhe
den zouden hervatten om twee ont
werpovereenkomsten op te maken:
één betreffende het verbod van
atoomwapens en een ander betreffen
de de controle op de kernenergie, die
tegelijkertijd zouden ondertekend en
van kracht worden.
Tenslotte was de Indische verte
genwoordiger de enige die zijn reso
lutie steunde, waarin enkele teke
nen van toenadering worden vastge
steld en de Commissie voor Atoom
energie verzocht wordt haar werk
zaamheden te hervatten om een ver
drag uit te werken op basis van de
jongste voorstellen der commissie.
Canada, de Verenigde Staten, Zwe
den en Brazilië stemden tegen dit
voorstel, terwijl de andere zes leden
van de subcommisise zich onthiel
den.
kringen der katholieke arbeiders die
per overtuigd van het nut der stands-
organisatie dan in die der katholieke
middenstanders.
Het kan echter beter worden!
En wij willen vertrouwen, dat voor
wat Leiden betreft morgen de ope
ning van het winterseizoen zal to
nen dat de katholieke middenstan
ders met hun standsorganisatie mee
leven!
Op 29 October a.s. is het 300 jaar
geleden, dat de eerste steen van het
stadhuis van Amsterdam, thans Ko
ninklijk Paleis, werd gelegd. Het
was een wit marmeren steen, die in
de Zuidvleugel van het gebouw,
tegenover de Kalverstraat werd aan
gebracht, doch thans niet meer te
zien is. In Jocob van Campens schep
ping is echter nog een herinnering
aan deze gebeurtenis, een prachtig
omlijste zwart marmeren steen
waarin met gouden letters een la-
tijnse tekst staat die vertaald luidt:
,Op vierde dag voor de 1ste Novem
ber 1648, waarop is bijgelegd de oor
log, die de verenigde volkeren van
Neder-Duitsland met c?ie Philipi, zeer
machtige koningen der Spanjes, te
Jand en ter zee op ongeveer alle
Kusten der aarde meer dan 80 jaren
dapper hebben gevoerd met hand
having van vrijheid en godsdienst,
hebben onder auspiciën van de bur
gemeesters, de goede vredestichters
Gerbrant Pankras van Erpecum. Sy-
brant Valkenier en Pieter Schaap,
de zonen en verwanten der burge
meesters door 'egging van de eerste
steen van het fundament dit raad
huis gesticht.
De stakingen in
Frankrijk
Het Franse ministerie van openba
re werken en vervoer heeft medege
deeld, dat het spoorwegverkeer in
Oost-Frankrijk, waar de stakingen
het meest uitgebreid waren, Woens
dag weer voor 90 procent normaal
zou zijn. Het voegde er aan toe, dat
het werk op sommige stations was
hervat en ook weer zou beginnen op
andere stations waaronder Straats
burg. Te Reims en Charleville staak
te men nog." Het verkeer van goede
ren. zou langzamer hersteld worden,
daar de goederen waren opgestapeld.
In andere gebieden, met uitzonde
ring van een paar plaatselijke sta
kingen, zou het verkeer weer nor- j
maal zijn.
Nader wordt gemeld, dat de spoor-
mannen te Brest, die zijn aangeslo
ten bij de CGT, Dinsdagavond bij
stemming besloten hebben tot Za
terdag-middernacht aanstaande in
staking te gaan.
Ook de communistische en de ka
tholieke vakvereniging van spoor-
mannen van Rennes," eveneens in
Bretagne, hebben tot staking beslo
ten.
Te Charleville in Oost-Frankrijk
zijn Dinsdag achttien staalfabrieken
wegens staking gesloten. Drie bleven
in bedrijf.
De Franse havenarbeiders zullen
heden uit sympathie met het half
millioen stakers in het gehele land
een algemene staking van 24 uur
houden.
Al een overeenkomst met Amerika?
jgERSTEIN, de Parijse correspondent van de „New York Star",
schrijft, dat de Verenigde Staten reeds tot een militaire overeen
komst met het Spanje van Franco gekomen zijn. Hij zegt, dat dit bericht
is gebaseerd op besprekingen, die vorige week gehouden zijn tussen de
Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Marshall, en een „lei
dende diplomaat van zeker Zuid-Amerikaans land".
Brand in buurmans huis
HANDGEMEEN IN ITALIAANSE
I KAMER VAN AFGEVAARDIGDEN.
I De Italiaanse Kamer van Afge
vaardigden heeft gedurende een half
uur haar bijeenkomst moeten onder
breken wegens een handgemeen tus
sen communistische afgevaardigden
en afgevaardigden van» de Italiaanse
sociale beweging (neo-fascisten).
Toen de communistische fractielei
der in een rede over de provincie
Emilia, waar de politie is opgetreden
tegen (bezitloze) boeren, die bouw
land poogden te bezetten, zei, dat het
„goed was, dat deze verraders van
het Italiaanse Volk" waren gedood
(daarmee doelende op een aantal
der politiemannen, die bij het optre
den om het leven zijn gekomen),
riep de fractieleider der It. sociale
beweging: „moordenaars". Onmiddel
lijk, zo meldt Reuter, wierpen zich
een aantal communisten op de afge
vaardigden der Italiaanse sociale be
weging, terwij', andere communisti
sche afgevaardigden rond om Togliat-
ti gingen staan.
Men slaagde er in de orde te her
stellen. Niemand is ernstig gewond.
PROTESTSTAKINGEN IN ITALIë.
Een millioen kantoorbedienden in
openbare diensten in Italië zullen
Dondordag een stakirtg houden, die
acht uur zal duren, uit protest tegen
de weigering van de regering een on
middellijke loonsverhoging toe te
staan, zo heeft het hoofdkwartier
de vakverenigingen te Rome
medegedeeld.
Spoorwegarbeiders en arbeiders
van de post, telegraaf en telefoon,
zullen ook twee uur in staking gaan.
Tijdens deze twee uur zal al het werk
ophouden en treinen zullen worden
gestopt. Naar verluidt zouden sta
kingen van 24 uur door arbeiders in
andere vitale bedrijven volgen op
afzonderlijke data in de verschillen
de gebieden van Italië.
Dat Franco wel graag mee wil
doen, b'.ijkt uit een rede, welke hij
Maandag jl. te Sevilla heeft gehou
den. Daarin zeide Franco:
„Indien het huis van een buurman
in brand staat, moeten wij hem hel
pen, om ons eigen huis te redden".
Franco verklaarde dan ook, dat
Spanje de wapenen zou opnemen
tegen een eventuele vijand, die de
aan Spanje grenzende landen zou
aanvallen ongeacht de ideologische'
verschillen, die tussen deze landen
en Spanje mochten bestaan.
Hij betoogde, dat al'e Spanjaar
den, met inbegrip van vrouwen en
kinderen, tegen de Russen zullen
vechten, indien deze tot de aanval
zouden overgaan.
De Spaanse minister van Buiten
landse Zaken, Artajo, verklaarde
Maandagavond op een persconferen
tie, te hopen, dat de betrekkingen
tussen Spanje en Amerika spoedig
weer normaal zouden zijn.
De toestand in de
Republiek
WAT WASHINGTON ERVAN
DENKT.
In politieke kringen te Washing
ton heeft men de hoop geuit, dat,
indien het juist is, dat aan de com
munistische opstand in de Repu
bliek een einde gemaakt is, dit ein
delijk de mogelijkheid zou bieden
tot regeling van de moeilijkheden in
Indonesië. Beëindiging van de op
stand zou logischerwijze tot gevolg^
hebben: 1. dat het gezag van de re-"
gering-Hatta en de andere gematig
de elementen gevestigd zou zijn; 2.
dat de regering-Hatta grotere vrijlxcid
zou hebben bij de onderhandelingen
met de Nederlanders en de andere
delen van Indonesië, waarmee Ne
derland overeenstemming bereikte.
Volgens genoemde kringen zijn deze
gebieden ,;op de goede weg", waar
mede men wil zeggen, dat de Repu
bliek het enige deel is, waaimee men
nog niet tot een accoord is gekomen.
Deze situatie zou bij de regerir.g-
Hatta de wens kunnen wekken, tot
het zoeken naar een regeling van het
conflict met de Nederlanders, waar
van zij weerhouden werd door de in
vloed van de communisten en de zeer
linkse elementen.
Indien de communisten zich mees
ter zouden hebben gemaakt van de
macht, zou ieder accoord met de Ne
derlanders onmogelijk zijn geweest.
Nederland zou dan waarschijnlijk zijn
toevlucht hebben moeten nemen tot
een politionele actie tegen een com
munistisch bestuur op Java, dat even
min door de Nederlanders als door
elk niet-communistisch bestuur in
Indonesië geduld zou worden, aldus
deze politieke kringen.
AL1MIN GEARRESTEERD.
„Antara" meldt uit Djokja, dat de
communistenleider Alimin, te zamen
met drie andere personen, „op een
bepaalde plaats in de Republiek"
door de overheid is gearresteerd.
GEALLIEERDE DESERTEURS
LEIDERS VAN BELGISCHE
SMOKKELBENDE?
Men gelooft te Brussel, dat het
voor het overgrote deel deserteurs
van de geallieerde bevrijdingsstrijd-
krachten zyn, die zich schuldig ma
ken aan het smokkelen op grote
schaal over de Belgische grenzen. Het
is bekend, dat er nog verscheidene
honderden van deze deserteui's clan
destien in West-Europa vertoeven.
In ambtelijke kringen te Brussel
is men er van overtuigd, dat de ge
lederen van dit smokkelaarsleger
worden versterkt door naar België
gekomen buitenlandse arbeiders, zijn
weggelopen. Van de ongeveer 17.000
Italianen en verplaatste personen, die
sedert het einde van de oorlog in
België zijn komen werken, zijn er
tot dusver ongeveer 700 verdwenen
zonder een spoor achter te laten.
Zonder identiteitspapieren en niet in
staat zich te vestigen en op eerlijke
wijze hun brood te verdienen, zijn
deze mensen maar al te gaarne be
reid mode te doen met hen. die op
grote schaal in de behoeften der
zwarte markten 'in West-Europa
voorzien.
Men krijgt er enig idee van wat de
smokkelhandel de Belgische staat
kost, als men weet, dat volgens een
schatting van de douane-autoriteiten
te Brussel van de 90.000 ton koffie,
die België jaarlijks importeert, ten
minste 20.000 ton naar Frankrijk
wordt gesmoV keld.
De sigaretten gaart vooral over de
Duitse grens en de douane bevestigt,
dat het hierbij om duizenden stuks
gaat.
Tussen België en Nederland, aldus
de douane, wordt van alles gesmok
keld, maar in hoofdzaak nyldns en
vee.
De gendarmes en de dougne-be-
ambten aan alle drie de grenzen zul
len binnenkort met nieuwe materiaal
worden uitgerust om de smokkel
handel te bestrijden.
Deze pinguin vindt het zijn groot
ste genoegen een ritje te maken op
de rug van een grote alligator-
schildpad. Of hij met de vleuge's
klapt om zyn evenwicht te bewaren
of om zijn rijdier tot spoed aan te
manen is nog niet bekend.
Meisje overleden aan
dysenterie
REEDS 20 GEVALLEN
DOOR ONGEKOOKTE
MELK
Een geneeskundig onderzoek heeft
aan het licht gebracht, dat het ver
leden week gestorven 2-jarige meisje
van een gezin te Amsterdam is over
leden ten gevolge van dysenterie, op
gelopen na het drinken van be
smette melk, welke niet was gekookt
Aanvankelijk werd vermoed, dat pa-
ratyphus de doodsoorzaak was ten
gevolge van het gebruik van on
deugdelijke croquetten. Hiervan is
echter niets gebleken.
In korte tijd zijn de geneeskundi
ge dienst reeds twintig gevallen van
dysenterie ter ore gekomen, alle
veroorzaakt door besmette melk, wel
ke men verzuimde te koken. Van
een reeks andere gevallen kan de
corzaak nog niet worden vastgesteld.
Zen koMjeJÜ^..
Wat gezondheid is voor het lichaam,
is waarheid voor de ziel.
