S)e ftzidóeSoivfca/nt
Hoe komt Berlijn uit de knoop?
De atoombom redt de vrede
Gevangen Stérn-leden namen
een dagje vrij
Slachtoffers van
mijnontploffing
Truman gaf zijn plan op
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
MAANDAG II OCTOBER 1948
40ste JAARGANG No. 11513
MARSHALL VOOR
KWAM EEN BLUNDER
VAN TRUMAN
Bur. Papengracht 32, Telei. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w., fl.40 p. mnd-, 14.15 p. kwart. Franco p. p. i 4.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes i 1.50
V Niet bitter en fel
A AN de Katholieke Universiteit te
"^Nijmegen is, zoals bekend, on
langs dr. W. H. van de Pol benoemd
tot hoogleraar met de opdracht
„phaenomenologie van het Protes
tantisme" te doceren. Populair ge
zegd gaat het om een bestuderen en
beschrijven van de verschijnselen
van het Protestantisme in die zin,
dat gezocht zal worden naar de
kern, de zin, de eigenlijke structuur
der Protestantse wereld.
Men weet, dat dr. van de Pol op
later leeftijd uit het Protestantisme
is overgegaan naar de Katholieke
Kerk.
In het Prot. Christ, dagblad
„Trouwschrijft dr. G. C. Berkouwer
in een' even principieel-Protestanis
als van een brede opvatting getui
gend artikel, dat in deze benoeming,
naar zijn mening, moet worden ge
zien „een phase in de z.g. katholieke
bewustwording".
„De benoeming van dr. Van de
Pol is een phase in de z.g. katho
lieke bewustwording, waarover
tegenwoordig zoveel te doen is.
Had men vroeger, de gedachté in
het Protestantse Nederland mis
kend te worden, gedurende de
laatste 25 jaar is hieron nog al
enige verandering gekomen. In
1923 kwam het tot de oprich
ting van de Universiteit te Nij
megen; de Rooms Katholieke
Staatspartij (thans Volkspartij)
heeft zich een sterke positie
verworven en, al is de premier
Beel vervangen door premier
Drees, toch zal wel niemand
denken, dat de rooms-rode coa
litie meer rood dan rooms van
aard is. Daar komt nog bij, dat'
Nederland thans een kardinaal
heeft en vooral de Zuidelijke
provinciën kwamen in het Ma-
ria-congres met een duidelijke
manifestatie van Rome's idea
len, vooral toen in Limburg uit
de mond van de meest-vooraan-
staande aanwezige de droevige
klacht klonk, dat zulk een con
gres thans, in N-Nederland nog
niet mogelijk was. De benoeming
van dr. Van de Pol met deze op
dracht is van deze ontwikkeling
de voorlopige, theologisch ge
kleurde afsluiting."
Terloops opgemerkt: 't Is voor som
mige katholieken, die nog zo weinig
belangstelling tonen voor de Katho
lieke Universiteit, leerzaam, van hoe
grote betekenis deze wordt geacht
voor „de z.g. katholieke bewustwor
ding" door een Protestant!
De schrijver in „Trouw" ver
volgt dan:
„Dat voor deze post iemand
werd aangenwezen, die eerst la
ter tot de Roomse Kerk is over
gegaan, hangt ongetwijfeld ook
samen met de voorkeur voor
iemand, die zelf door eigen
verleden met het Protesantis-
me bekend was en dan niet maar
alleen uit Protestanse literatuur.
We staan voor het merkwaardi
ge feit, dat thans zówel in Nij
megen als in Utrecht hooglera
ren doceren, die beiden tot de
Catholica zijn overgegaan: Dr.
Van de Pol en mej. dr. De Vo
gel (wijsbegeerte). Daardoor
krijgt het theologisch en wijsge
rig gesprek een bijzonder ac
cent. Te meer waar beider ont
wikkelingsgang een bijzondere
belangstelling vertoont voor
Newman, die in 1845 uit de
Anglicaanse Kerk tot de Rooms
Katholieke Kerk overging en
wiens wérken thans ook in Hol
landse vertaling te krijgen zijn.
Daardoor staat als vanzelf het
vraagstuk van de „haven der
rust", die Newman in Rome
vond, in scherpe lijnen voor ons."
Nader beschouwend de aan Van
de Pol gegeven opdracht, constateert
dr. Berkouwer:
„Zo zal hij nu speciaal het Pro
testantisme bestuderen en in
Njjmegen voorlichting geven
over dit merkwaardig religieus
„phaenomeen". En we kunnen er
zeker van zijn, dat zijn onderzoek
van ogenblik tot ogenblik gedra
gen zal zijn door de overtuiging
van de énigheid der „Ecclesia
Catholica". En niet minder
scherp dan eens het concilie van
Trenta de Reformatie veroor
deelde, zal thans deze stem van
uit Nijmegen klinken, niet bitter
en fel, maar wel vermanend in
een roep tot terugkeer...."
„Niet bitter en fel".
Inderdaad, noch bitterheid noch
felheid is van prof. Van de Pol te
vrezen of te verwachten. Geen
zweem er van.
Gewaardeerd moet worden, dat
dr. Berkouwer dit reeds a priori
mijnent te kunnen constateren. Dat is
een zeer sympathieke geste van een
principieel andersdenkende om de
nieuwe hoogleraar te verwelkomen.
Bitterheid en felheid moeten ook
altijd zijn uitgesloten, niet alleen bij
de beoefening der godsdienst-weten
schap, maar ook m de onderlinge
verhoudingen der belijders van ver
schillende godsdienst!
Brarruiglia doet zijn best
r\E VERGADERING van de Veiligheidsraad, die op Maandag was vast-
gesteld, is.voor onbepaalde tijd uitgesteld en de Berlijnse kwestie is
thans weer het onderwerp van diplomatieke onderhandelingen op het
hoogste niveau. Verwacht wordt, dat het nog verscheidene dagen zal du
ren voordat de kwestie weer in de Veiligheidsraad ter sprake komt. Het
is thans mogelijk uit de verschillende bronnen de volgorde van de delicate
onderhandelingen over Berlijn, die de afgelopen week te Parijs zijn ge
voerd, te construeren.
De voorzitter van de Veiligheids
raad, dr. Juan Bramuglia (Argenti
nië), opende besprekingen met de af-,
gevaardigden van Engeland, Frank
rijk en de Ver. Stater, in de Veilig
heidsraad, na te voren overleg te heb-
ten gepleegd met de vijf arrdere leden
van de Raad. die niet. rechtstreeks
bij het geschil betrokken zijn.
Donderdag sprak Bramuglia met
de afgevaardigden der Westelijke
mogendheden, die hem zeiden, dat zij
geen bespreking door de raad van
ministers van buitenlandse zaken wil
den zolang de blokkade niet was op
geheven. Hem werd tevens verzekerd,
dat geen tijdelijke opheffing van de
blokkade zou worden geaccëoteerd.
De volgende morgen had de Ar
gentijn een onderhoud met Wisiinsky.
waarbij hij deze vroeg of de Sow jet-
Unie bereid zou zijn de blokkade op
te heffen en gelijktijdig aan ni<
besDrekingen deel te nemen.
Wisjinsky antwoordde, dat hij het
zijn regering zo'- vragen en dit werd
als een bemoedigend teken be
schouwd.
Zaterdag sprak Bramyglia afzon
derlijk met dr. JessuD (V.S.), sir
Alexander Cadogan ("Engeland) en
Parrodi (Frankrijk). Hij vroeg hun
of zij bereid waren het geschil op een
Indonesië in
overgangstijd
OVEREENSTEMMING BEREIKT.
De besprekingen tussen de Neder
landse regering, leden van de voorlo
pige federale regering van Indonesië,
vertegenwoordigers van de conferen
tie te Bandoeng en de leden van bet
bijzonder federaal overleg over het
bestuur in Indonesië in overgangstijd
zijn afgelopen. De onderhandelingen
zijn verlopen in een goede sfeer en
oprechte verstandhouding. Volgens
bet A.N.P. zijn de hoofdlijnen van het
Nederlandse voorontwerp, dat als ba
sis diende, algemeen aanvaard. Voor
üe nog overblijvende geschilpunten is
eveens een bevredigende oplossing
gevonden. Zo heeft men voor het
vraagstuk over de vertegenwoordi
ging van minderheden in dc federale
raad de oplossing gevonden, dat de
minderheden in incidentele gevallen
in de raad kunnen worden opgeno
men.
Over de status van Nieuw-Guinea
is in het ontwerp vastgesteld, dat zo
lang de bevolking van dat gebied niet
in staat is zich uit te spreken, het be
wind zal worden uitgevoerd door de
federale interimregering in samen
werking met de hoge vertegenwoordi
ger. De laatste zal ook het oppergezag
hebben over alle in Indonesië aanwe
zige strijdkrachten, die alleen mogen
worden gebruikt na overleg met de
interimregering. Verder zal de fede
rale interimregering ook de beschik
king krijgen ®ver een eigen strijd
macht, voor de handhaving van bin
nenlandse rust en veiligheid. Het
wetsontwerp zal nu zo snel mogelijk
in beide Kamers aanhangig worden
gemaakt. Men hoopt dat de feitelijke
instelling van de interimregering nog
in November van dit jaar zal gebeu
ren. De Indonesische vertegenwoordi
gers zijn over het algemeen-niet on
tevreden over het verloop van de on
derhandelingen, ofschoon zij niet jui
chen, voordat jiet wetsontwerp js aan
genomen.
NIEUWE INFILTRATIES IN WEST-
JAVA.
Uit republikeins gebied in Midden-
Java komende, goed bewapende infil
trerende benden hebben pogingen ge
daan, zich te verzamelen op de hel
lingen van de Goenoeng Sedakeling
en de Goenoeng Telagabodas resp.
1650 en 2200 m., in het grensgebied
tussen West- en Midden-Java), nadat
het in het regentschap Garoet gerui
me tijd rustig was geweest.
Bij deze infiltrerende benden sloten
zich republikeinse strijdkrachten aan,
die indertijd een gehoor hebben gege
ven aan de order tot evacuatie. Bij
het optreden van Nederlandse troe
pen werden deze benden zonder ver
liezen aan Nederlandse zijde uiteen
geslagen, en de restanten namen de
vlucht naar de bossen op de berghel
lingen. Bij een latere poging tot orga
nisatie ditmaal op de Oostelijke
hellingen van het gebergte traden
wederom Nederlandse troepen op,
waarbij aan de benden verliezen wer
den toegebracht. De Nederlandse
♦roepen namen een aantal wapens in
beslag. Bij de laatste' acties waagden
de benden op een nacht de beschie
ting van een Nederlands bivak en
eenmaal boden zij tegenstand. Overi
gens zochten zij s-teeds hun heil in de
vlucht.
vergadering van de raad van minis
ters van buitenlandse zaken te be
spreken wanneer tegelijkertijd de
blokkade werd opgeheven. Hij kreeg
ten antwoord, dat dit zou moeten wor
gden overwogen.
Zondagochtend zijn de drie Weste
lijke vertegenwoordigers bijeen ge
komen op het Franse ministerie van
buitenlandse zaken om de toestand te
bespreken en een rapport aan hun re
geringen op te stellen over de laatste
ontwikkelingen.
Bramuglia wacht thans de antwoor
den uit alle vier hoofdsteden op zijn
vragen af. A
LEUVESLUIS IN AANBOUW.
Een reusachtig project ten behoeve
van de binnenscheepvaart is te Rot
terdam in uitvoering. In de haven
van het in aanbouw zijnde Leuve-
Rede van Churchill voor de
conservatieven
F
B1
wachte mate verscherpt. Wij hebben voortdurend aan de vijandige
aanvallen van de Russische communistische regering het hoofd te bie
den. In feite is de Algemene Vergadering der V. N. een arena gewor
den, waar de vertegenwoordigers van de grote naties elkaar verwijten
r.aar het hoofd slingeren". Aldus Churchill in een rede op. een bijeen
komst van de Brits^ conservatieve partij op Zaterdag j.l.
VREDE STEUNT THANS OP
MACHT.
„Hoezeer wij ook blijk geven van
geduld tot de uiterste voor onze vei
ligheid geoorloofde grens, toch moe
ten wij ons geen illusies maken noch
verandering verwachten in de.hou
ding van de krachten die de USSR
besturen. Ik meen en dat maakt
mij uiterst droefgeestig dat de
enige* ware vredesbasis thans steunt
op de macht. Zo de Verenigde Sta
ten op dit ogenblik niet in het bezit
waren van een voorraad atoombom
men, dan zou er geen mi-'del bestaan
om de veroveringstocht van de com
munisten over West-Europa, die door
de Sovjet-wapens wordt gesteund en
door een politieke politie kracht
wordt bijgezet, te stuiten. Van één
zaak ben ik volstrekt zeker", zo roept
Churchill daarop uit: „Zo de Ver
enigde Staten, vertrouwend op een
stuk papier, bereid bevonden worden
om hun voorraad atoombommen te
vernielen, dan zijn zij schuldig aan
moord van de menselijke vrijheid en
aan zelfmoord! Zo-de Sovjet-regering
wenst dat de atoomenergie geïnter
nationaliseerd wordt en haar gebruik
met militaire doeleinden buiten de
wet wordt gesteld, dat zij haar greep
op de satelietstaten dan beëindige,
dat zij zich terugtrèkke in haar 'eigen
land en dat zij de elf oude hoofdste
den van Oost-Europa, die zijn bezet,
verlate
„Laten zij zich op de Curzonlinie
terugtrekken, zoals zij*zich geduren
de de oorlog verplicht hebben, laten
zij het millioen Duitse en Japanse
gevangenen, die zij als slaven behou
den, vrij laten, laten zij ophouden de
streken van Duitsland en van Oos
tenrijk, die zij in bezit hebben, uit te
buiten, te kwellen en te verdrukken.
De opheffing van de blokkade' te
Berlijn zou eenvoudig het einde'van
een chantage zijn, ëen chantage, die
niet beloond moet worden".
De Franse minister-president, Henri
Queuille, heeft Zaterdagavond voor
de radio verklaard, dat de stakingen
in Frankrijk „het karakter van een
opstand" begonnen aan te nemen. De
legering zou de „nodige maatrege
len" nemen om „de agitatie te doen
eindigen". Verder zeide Queuille nog,
dat niet toegestaan kon worden, dat
van de arbeiders gevraagd werd zich
te verzetten tegen de „edelmoedige
hulp van de Verenigde Staten", en
ook niet, dat het stakingsrecht werd
gebruikt als „een middel om pressie
op de Franse buitenlandse politiek uit
te oefenen".
T'ATERDAG zijn meer dan honderd gevangenen, leden van de groep-
Stern, die na de moord-op Bernadotte waren gearresteerd, uit de ge
vangenis te Jaffa ontvlucht. Maar later op de dag kwam de een na de
ander terug. Sommigen echter konden nie door het cordon, dai de po
rtie om de gevangenis had getrokken, omdat zij geen legitimatiebewij
zen hadden. Toen zijn zij maar veer de stad ingelopen.
Geen bezoek,
dan op bezoek
Het uitstapje gebeurde op de Sab
bath, toen de bezoekers voor de ge
vangenen niet werden toegelaten. De
gevangenen dachten, dat het een
straf was voor de mishandeling van
een commandant van de gevangenis,
welke enige dagen tevoren was voor
gevallen. Een van de gedetineerden
baande zich onverwachts een weg
tussen de bewakers door. Meteen
wierpen de anderen zich op zijn col
lega's en ontwapenden hen. Daarna
gooiden zij matrassen op de prikkel
draadversperring en klommen er
overheen. Bewakers en politie losten
schoten op de uitbrekers, waardoor
een van hen aan zijn been werd ge
wond. Na een kwartier werden ech
ter de pogingen om de grootse ont
snapping tegen te gaan, opgegeven.
Later liepen de ontsnapen rustig
door de stad. Sommigen zaten voor
een café te eten of een kopje koffie
te drinken, anderen gingen zwem
men of gingen uit in Tel Aviv.
Tegen de avond kwamen de mees
ten naar de gevangenis terug. Zij
zeiden, dat de anderen ook zouden
komen.'
Ondertussen waren er gisteravond
nog 35 ontsnapten niet teruggekeerd.
De rest is onder sterke militaire be
waking overgebracht naar een ge
vangenis te Acre.
HET COMPLOT TEGEN PERON.
Twee priesters weer vrijgelaten-
Zoals reeds vroeger is gemeld, wa
ren na de ontdekking van een beraam
de aanslag op het leven van de Argen
tijnse dictator Peron ook drie Argen
tijnse priesters gearresteerd. „Wegens
gebrek aan bewijs" zijn inmiddels de
priesters Moreno (vlootaalmoezenier)
en Grandi (parochiegeestelijke) weer
VTij gelaten. Hangende een nader on
derzoek wordt de vlootaalmoezenier
Farias nog in arrest gehouden.
Toen de arrestatie dezer priesters
bewkend werd, heeft het Argentijnse
Episcopaat hen gesuspendeerd, totdat
het onderzoek de eigenlijke gang van
zaken aan het licht zou hebben ge
bracht. Tegelijkertijd heeft het Epis
copaat zijn ernstige afkeuring over dit
complot uitgesproken. Beide vrijge
laten priesters kunnen nu hun gees
telijk ambt weer vervullen.
sluiscomplex is een enorme bouw
put uitgegraven, waarin een tunnel
wordt gebouwd, die de schepen in
staat stelt ondergronds het centrum
van Rotterdam te passeren. Aan de
andere zijde van de tunnel komen
de schepen in een zeer moderne sluis
weer te voorschijn.!
KARDINAAL-AARTSBISSCHOP
VAN MILAAN.
„Strijd van helse draak in wanhopig
stadium getreden".
„De strijd van de helse draak tegen
Christus is in een wanhopig stadium!
getreden", aldus Kardinaal Schuster,
Aartbisschop van Milaan, in een her
derlijke brief.
In deze strijd zijn louter uiterlijke
wapens van weinig nut. De duivel
vreest in het geheel niet onze paro
chiële kinderspeelplaatsen, feesten en
heilige dagen en zelfs niet onze pa
rochiële gebruiken. Hij vreest zelfs
de priester niet. Hij vreest de marte
laren,, de heiligen".
Vader en zoon gedood
twee dochtertjes gewond
In het Betuwse dorp Driel bij
Arnhem stuitten arbeiders bij het
graven van een sloot in de nabij
heid van hun woning op een mijn.
De mijn ontplofte en de oudste van
de mannen, zekere G. Hendriks,, va
der van zeven kinderen, werd evenals
zijn 17-jarige zoon Gradus op slag
gedood. Twee dochtertjes van Hen
driks zijn, met ernstige verwondingen
n&ar een ziekenhuis te Arnhem ver
voerd.
De huizen in de omtrek werden
door de ontploffing zwaar bescha
digd.
OEFENBOM ONTPLOFT.
Een 22-jarige korporaal der lucht
strijdkrachten te Weesp had Zater
dagmiddag een z.g. oefen-aanvals-
bom meegenomen naar het vereni
gingsgebouw „Ons Huis" in de Ro
zenstraat, waar hij op de binnen
plaats zou demonstreren, hoe deze
oefenbommen werken. De man stond
in een kamer op de eerste verdie
ping en wilde de bom door het raam
naar buiten gooien, hij gooide tegen
het raamkozijn, waardoor de bom
binnenskamers ontplofte en alle rui
ten van het gebouw kapot sprdïigen.
Niemand werd gelukkig gewond.
„VATICAAN ONBEVREESD VOOR
OORLOGSDREIGING".
„Onbevreesd voor de aanhoudende
oorlogsdreiging" neemt het Vaticaan
de voorbereidingen voor het H. Jaar
steeds krachtiger ter hand, luidens
een mededeling van het Romeinse
persbureau ARI.
Geen persoonlijke afgezant naar Stalin
li/IARSHALL'S reis naar Washington midden onder de besprekingen
van de UNO te Parij» heeft heel wat stof- opgeworpen. Het werd be
kend, dat deze terugkeer in verband stond met een plan van Truman om
éen persoonlijke afgezant naar Stalin te zenden in de persoon van rech
ter Vinson. Zaterdagavond nu heeft president Truman vef-klaard, dat hij
op advies van Marshall besloten had zijn plan op te geven. Marshall zei-
de te hopen, dat deze verklaring een kalmerende invloed zou hebben op
de verdenking in Europa, dat de Verenigde Staten met het Kremlin zon
der voorafgaande overleg zouden onderhandelen. Hij ontkende berichten
als zou er een breuk bestaan tussen de president en de minister van Bui
tenlandse Zaken. Marshall zou gister avond terugvliegen naar Parijs.
hem doen besluiten de gewenste een
zijdige stap op te geven. Truman
sprak zijn vreugde uit over de be
reikte eenheid tussen de drie Weste
lijke mogendheden.
TRUMAN'S BOODSCHAP.
pe boodschap van Truman was
vervat in een communiqué, dat uit
gegeven werd nadat zijn aangekon
digde radio-rede óver „een bijzonder
onderwerp" werd afgezegd. De presi
dent deelde mede, dat hij een poging
wenste de Sowj et-leiders van de
ernst en de oprechtheid der gevoe
lens van het Amerikaanse volk le
overtuigen. Volgens zijn mededeling
had hij voorlichting gewenst uit de
eerste hand en had hij tijdens zijn
beide besprekingen met Marshall ge
sproken over de toekomstige rege-
ringspolitiek. Zijn plan om Vinson te
zenden was ontsproten aan zijn die
pe bezorgdheid ten aanzien van het
probleem der atoomenergie. De in
lichtingen van Marshall over de toe
stand in Parijs en de mogelijkheid
van een misverstand aldaar, hadden
NAAR AFSCHAFFING VAN DE
EIERD1STRIBUTIE Om te vol
doen aan de stijgende vraag naar
eieren in binnen- en buitenland
wordt thans overgegaan tot ver
snelde uitbreiding van de pl:;m-
veestapei met als doel afschaffing
van de eierdistributie en opvoeren
tot de export, die vóór de oorlog
het greotste ter wereld was. Waar
normaal alleen in het voorjaar
wordt gebroed, thans wórden ook in
de herfst piepkuikens opgefokt.
Een broedmachine met 3500 eieren
's Morgens en 's Avonds wordt de
eierenhouder een kwartslag gedraaid
om de eieren gelijkmatig te ver
warmen.
WAT MARSHALL ER VAN ZEI.
Marshall lichtte de voorgeschiede
nis van deze opzienbarende affaire
op een persconferentie in korte be
woordingen toe. Hij betreurde de re
actie te Parijs, die een breuk onder
stelde tussen hem en de president.
Hij verklaarde zich op twee gronden
tegen Truman's plan te hebben ver
zet. Ten eerste stond de Veiligheids
raad op het punt de Berlijnse kwes
tie aan te vatten en Dinsdag zou de
atoomenergie aan de orde komen. Op
dit ogenblik achtte hij een eenzijdige
actie ongewenst, vooral in het licht
van de eenheid van de Verenigde
Staten met Engeland en Frankrijk,
die groter was dan ooit te ..voren.
Marshall toonde zich niet optimis
tisch ten aanzien van een mogelijk
vergelijk met de Sowjet-Unie ov^r
de atoomenergie. Opnieuw verklaar
de hij zich bereid tot besprekingen
over de Berlijnse en Duitse kwesties
in de Raad van de vier ministers van
Buitenlandse Zaken, echter op voor
waarde, dat de blokkade zou worden
opgeheven. Ten slotte zei Marshall
met Truman alle belangrijke Droble-
men der Verenigde Naties te hebben
besoroken. Palestina en Spanje in
cluis.
PARIJS WAS ONGERUST.
Er heerste te Parijs kennelijke op
luchting toen werd Vernomen, dat
Truman zijn oorspronkelijk plan had
laten varen. Het gerucht deed on
geld, dat de Ver. Staten hadden beslo
ten deze brandende kwestie te rege
len tussen de grootste twee wereld
machten. De Sowjetpers te tBerlijn
bleef niet achter met haar conclusie
en beschuldigde het Amerikaanse de
partement van Buitenlandse Zaken er
van, dat het Truman belette directe
onderhandelingen met de Sowjet-
Unie te openen.
Een fc.oJiAe.PJtit...
Zij (de mensen) zullen vergaan.
maar Gij blijft.
Als een kleed zullen zij verslijten.
Gij verwisselt ze als een mantel.
zij zullen verdwijnen;
Maar Gij blijft dezelfde, en Uw
jaren nemen geen einde.
Psalm 101.
