S)e ftzidaeSoti/Yo/tit
Ernstige problemen voor
de UNO
Sovjet-manoeuvres in de
luchtcorridor
Franse regering wil troepen
gebruiken
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WIL MER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
VRIJDAG 8 OCTOBER 1948
40ste JAARGANG No. 11511
DE SOVJETS IN DE
LUCHTCORRIDOR
NAAR BERLIJN
Bur. Papengracht 32, Telel. 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn 20935 - Abonnementsprijs 10.32 p. w-, 11.40 p. mnd., 14.15 p. kwart. Franco p. p. 14.90 - Advert.: 15 ct. p. m.m. Teleloontjes 11.50
Een groot
Leidenaar
De naam van de onlangs over? eden
.grote sociale emancipator Aal-
berse is heel nauw verbonden met
:Leiden.
In Leiden is Aalberse geboren,
heeft hij gestudeerd, heeft hij ge
woond tot aan zijn benoeming tot
minister.
Aalberse heeft van Leiden uit zijn
sociale actie ontplooid door de door
hem gestichte Katholieke Sociale
Actie, die in Leiden haar Bureau
had, en wier geschriften in Leiden
werden uitgegeven bij de uitgeversm.
„Futura".
Maar ook in het plaatselijk leven
van zijn gemeente heeft Aalberse een
belangrijke taak vervuld.
Hij is geweest lid van de gemeente
raad en wethouder der gemeente- Na
zijn aftreden als wethouder, bij zijn
verkiezing tot Kamerlid, is hij lid ge
bleven van de Raad der gemeente,
welker belangen hem zozeer ter harte
gingen.
Ook buiten het terrein van de ge-
meente-polit'iek ging zijn activiteit
uit naar wat hij voor Leiden van be
lang achtte.
Aalberse heeft het initiatief geno
men tot oprichting van ons Katholiek
gewestelijk dagblad „De Leidse Cou
rant" in welks bestuur hij ook ve'e
jaren als commissaris zitting heeft
gehad.
Aalberse is het ook, die met ande
ren het Katholiek Wees- en Oude-
lieaenhuis heeft hervormd tot een
aan de Bisschop rekenplichtige ker
kelijke instelling.
Als voorzitter van de R.K. -Kies
vereniging de huidige afd. Leiden
der Kath. Volkspartij heeft Aal
berse plaatselijk 'eiding gggeven aan
het politieke leven.
Aalberse en Leiden is een vanzelf
sprekende samenkoppeling.
Indien in Leiden een standbeeld
van Aalberse zou worden opgericht;
als in Leiden een plein of straat naar
hem zou worden genoemd, zou dit
zijn een door niemand betwiste eer,
gebracht aan de gedachtenis van een
groot Nederlander, die zijn zegen
rijk nationaal werk in Leiden is be
gonnen en daarvan in Leiden de fun
damenten heeft gelegd. Reeds in zijn
studenten-jaren. Na het verschijnen*
van de encyc'iek „Rerum Novarum",
die in liberale en verliberaliseerde
kringen zo veel beroering bracht, was
het de student Aalberse, die in een
daartoe belegde vergadering in Lei
den de betekenis dezer machtige en
cycliek uiteenzette.
Het bestuur der afdeling Leiden
van de KVP heeft het initiatief ge-
nomen, de gedachtenis van Aalberse
te eren in een daartoe strekkende
bijeenkomst, die zal worden gehou
den op Vrijdag 29 October in de
Schouwburg. Een bij uitstek daartoe
bevoegd spreker prof mr Rómme zal
die avond een redevoering houden.
De avond zal verder een waardige
artistieke omlijsting hebben door
muziek (van Abr. Martijn) en voor-
d»acht (van Henk Schaer).
Leiden mag en za?. zijn grote zoon
Aalberse niet vergeten!
PERSSPIEGEL
VERTROUWEN STAAT OP HET
SPEL
Het Parool, een korte beschouwing
gevend over de overtredingen op fi
nancieel gebied, in het verslag der Re
kenkamer genoemd, schrijft dan ver
der:
„Wat is er nl. met al deze over
treders gebeurd? De Rekenkamer
noemt hen niet met name. Haar ver
slag maakt geen melding van de
maatregelen, die er tegen hen zijn ge
nomen, opdat daardoor tenminste
enigermate de materiële en morele
schade, die zij berokkenden, zouden
worden goedgemaakt.
Het ligt niet op de weg van de Re
kenkamer die mededelingen te ver
strekken.
Wel echter op de weg der regering,
wanneer haar daarover uit de boe
zem der volksvertegenwoordiging
eens naar aanleiding van mistens de
ergste der gesignaleerde gevallen
enige duidelijke vragen zouden wor
den gesteld.
Veel van wat aan het licht kwam
moge dan al op rekening gesteld kun
nen vaorden van de „wilde tijd" na
de bevrijding, en bij b.v. het ene
schatten verslinde Gedenkboek van
het M.G. zal het wel blijven, maar
wie dat alles bereid is toe te geven
za*1 daaraan te uitdrukkelijker de
hoop verbinden, dat 's lands hoogste
gezag alles zal doen wat in zijn ver
mogen ligt om het volk in volgende
jaren een zo beschamend Rekenka
mer-verslag als dit te besparen.
Hier geldt, dat voorkomen beter is
dan genezen. En dat te meer, omdat
de practijk leert dat genezen ach
teraf maar al te vaak uitgesloten is.
Immers dan zijn de Gedenkboeken
al rijp voor de papiermolen, de re
presentatie-kosten verdronken, de
autoritten verreden.
Voorkomen is beter.
Daarbij zij de regering hard en
meedogenloos. Want het vertrouwen
des volks in zijn ovërheid staat op
spel."
Wij hebben gisteren in dezelfde
geest enkele opmerkingen gemaakt,
Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem
zal Dinsdag 12 en Woensdag 13 Oc
tober geen audiëntie verlenen.
Het uitstel van de Berlijnse kwestie
7°ALS GISTEREN GEMELD is de zitting van de Veiligheidsraad,
welke het Berlijnse vraagstuk te bespreken had, voor onbepaalde tijd
uitgesteld. Het blijkt, dat tot deze verdaging besloten is om ten eerste de
Sowjet-regering ruimschoots de gelegenheid te geven haar verdere hou
ding te bepalen, in het bijzonder ten aanzien van het door de V. S. gedane
voorstel tot hervatting van de bespre kingen der Grote Vier over Duitsland
na opheffing van de blokkade van Berlijn; ten tweede, om de V.S., En
geland en Frankrijk de tijd te geven het eens te worden over een volgen
de stap, n.l. het indienen van een re solutie; ten derde, om de kleine lan
den in staat te stellen hun houding te bepalen ten aanzien van de vraag,
wat de Raad thans te doen staat.
De kwestie der atoom
energie
De politieke commissie is Donder
dagmorgen onder voorzitterschap van
Spaak bijeengekomen om de ontwerp
resolutie betreffende de controle op
de atoomenergie te bespreken.
Zij besloot tot oprichting van een
subcommissie, die de voorgestelde re
soluties zal onderzoeken en zal trach
ten een overeenkomst te bereiken
over de tekst van de definitieve re
solutie. Deze kwestie is dus voorlopig
weer van de baan.
DE SOWjET-RUSMSCHE
ONTWAPENINGS-RESOLUTIE.
Voorts is de politieke commissie
van V. N. Donderdagmiddag begon
nen met de bespreking van de Sow-
j et-Russische ontwapenings-resolutie,
waarin een beperking met eep-derde
wordt voorgesteld van de bewape
ning van de grote Vijf, gedurende een
jaar, voorts verbod van atoomwapens
voor agressie en instelling in het ka
der van de Veiligheidsraad van een
internationaal controle-orgaan ter
controlering van de 'uitvoering der
betreffende maatregelen.
Wisjinsky verklaarde, dat de mo
tieven van de Sowjet-regering voor
het indienen van dit voorstel deel
uitmaakten van de „volhardende po
litiek" van deze regering in „haar
strijd tegen maatregelen of plannen,
die een scheiding tussen de volkeren
teweeg zouden kunnen brengeft."
De Britse minister van staat Hector
McNeil verklaarde: „Wij weten allen,
dat het voorstel van Wisjinsky geen
reëel voorstel is en niet de voorwaar
den van vertrouwen kan scheppen,
vanwaar een ontwapening moet uit
gaan. Wisjinsky weet tot op de laat
ste man en laatste cent precies wat
het Verenigd Koninkrijk uitgeeft
voor bewapening. Doch kan iemand,
eventueel één van die landen, die in
de nauwste betrekking met de Sow
jet-Unie staan, ons met enige zeker
heid vertellen waar de manschappen
van de Sowjet-Unie zijn gestatio
neerd, hoevee1 het er zijn, wat voor
wapens zij hebben of hoeveel de Sow
jet-Unie er aan uitgeeft".
Op hartstochtelijke toon verklaarde
McNeil daarna: „De volkeren in vele
delen van de wereld, die de Sowj et-
Russische expansie zien, zijn bang ge
worden, bang voor de Sowjet-Unie.
Misschien is hun angst misplaatst,
misschien gebeurt er niets in deze
groep van landen van Oost-Europa, is
alles er kalm en wijdt de bevolking
zich, zoals Wisjinsky zegt, aan de her
opbouw van de economie. Dat doet
er echter niet toe. Wat 'er wel toe
doet is, dat de volkeren ter wereld
DE KACHEL GAAT AAN.
niet overtuigd zijn. Wisjinsky weet
zeer goed, dat niemand van orts zou
kunnen weerstaan aan een oproep tot
ontwapening, wanneer hij kon aanto
nen, dat deze oproep wel gefundeèrd
was."
De vergadering werd ten slotte ver
daagd tot Zaterdagmorgen.
JN WEERWIL -van alle bepalingen van de vliegvoorschriften in de lucht-
corridors naar Berlijn, zijn de Sow jets gisteren manoeuvres op grote
schaal begonnen, die reeds gaande waren toen de Westelijke mogendhe
den er aanzegging van ontvingen. V an Amerikaanse en Engelse zijde
werd „het krachtigste protest tot duver" tegen deze overtredingen in
gediend.
zend arbeiders in een koortsachtig
tempo aan een vliegveld dat de Rus
sen in 194-5 nagenoeg vernielden. In
dag- en nachtploegen wordt er on
vermoeid gewerkt omdat het vlieg-
or
ENGELSEN BESPREKEN
DE SITUATIE.
Gistermiddag hielden Engelse auto
riteiten besprekingen over de jong
ste gebeurtenissen in de luchtcorri-
dors. Op een speciale vergadering
werden de rapporten van binnenko
mende piloten over de Russische be
wegingen bestudeerd. Officieren van
de R..F. weigerden commentaar te
leveren op de berichten, dat Sow jet-
Russische vliegtuigen bommen had
den afgeworpen. Een Britse piloot
had namelijk gemeld, dat hij een
bomexplosie had waargenomen en
een Amerikaans piloot rapporteerde
ternauwernood aan een botsing te
zijn ontkomen met een laagvliegend
Sow jet-toestel.
Deze manoeuvres maken deel uit
van de herfstmanoeuvres van het
Rode leger, die thans aan de gang
zijn in Thüringen en waarbij giste
ren moderne viermothorige bommen
werpers in formaties *">n 50 tot 80
toestellen een schijn- /al uit alle
richtingen op de stad Lrfurt onder
namen. Deze superforten zijn gecon
strueerd naar het model van de Ame
rikaanse B-29-toestellen.
Bij Leipzig werken meer dan dui-
VOORZORGSMAATREGELEN IN
CANADA.
De Canadese minister van defensie
Brooke Claxton, heeft verklaard, dat
Canada overweegt een voorraad stra-
tigisch oorlogsmateriaal aan te leg
gen, omdat de „onverzoenlijke hou
ding" van de Sow jets de mogelijk
heid van een nieuwe oorlog had ver
groot.
veld nog voor de winter in gebruik
genomen moet worden. Met de groot
ste spoed worden betonnen startba
nen. ondergrondse benzine-depots en
schuilplaatsen aangelegd.
nieuws uit ïme
Strijd om Tjepoe
POERWODADI DOOR DE
REPUBLIKEINEN BEZET?
Republikeinse militaire autoritei
ten te Mageiang dee'den aan Antara
mede, dat het oliecentrum Tjepoe
thans „het been is waarom wordt ge
vochten" tussen de communistische
rebellen en de republikeinse troepen.
Ze zeiden, dat de gevechten nog
voortduren en dat de opstandelingen
op 6 October een deel der raffinade
rijen in brand hebben gestoken. De
ze brand duurt nog voort. Door de
moeilijke verbindingen zijn over de
gevechten geen bijzonderheden te
verkrijgen.
Volgens Reuter hebben de repu
blikeinse troepen in het Noorden
van Midden-Java heden Poerwodadi
bezet. Dit is ontleend aan een be
richt van Antara, dat hiermede een
mededeling weergeeft van het repu
blikeinse ministerie van defensie.
Deze mededeling meldt verder dat
de republikeinse troepen hun opmars
in Noord-Ooste/yke richting voort
zetten naar Tjepoe, en daarbij gena
derd zijn tot Blora, ongeveer 40 km.
ten Oosten van Poerwodadi, onge
veer op de helft van de afstand Poer
wodadiTjepoe.
„HET DAG^AD" WENST
INGRIJPEN.
Naar aanleiding van het commu
niqué van de Dienst Legercontacten
over de situatie in de Republiek en
naar aanleiding van de berichten
over de branden te Tjepoe, #chrijft
„Het Dagblad" (Batavia) in een
hoofdartikel dat, „wil het begrip Ne
derlandse souvereiniteit" niet meer
dan een ijdele klank en een inhouds
loze frase zijn, door de Nederlandse
overheid zo snel mogelijk dient te
worden ingegrepen in de chaos in de
Republiek, die tengevolge heeft, dat
er voor millioenen aan vreemd ka
pitaal in rook opgaan". Het blad be
sluit: In de fase van de strijd, waar
in wij thans zijn gekomen, kan in
terventie niet langer uitblijven. Het
is een absurditeit dat Nederland hier
een leger op de been houdt, dat da
gelijks drie millioen gulden verslindt
en volkomen passief blijft, wanneer
de rijkste welvaartsbronnen van In
donesië met ondergang worden be
dreigd.
VLIEGTUIG VAN DE REPUBLI
KEINSE LUCHTMACHT VERMIST.
Sedert 1 October v/ordt een Dako
ta-v-iegtuig van de republikeinse
luchtmacht met bemanning van vier
personen en twee passagiers ver
mist. Het vliegtuig maakte een vlucht
van Tandjoeng Karang in Zuid-Su-
matra naar Bengkoelen. De bestuur
der is een Amerikaans staatsburger.
De overige leden der bemanning zijn
Indonesiërs. De beide passagiers zijn
Samoen Balri, plaatsvervangend re
publikeins commissaris voor Bantam
en de vlieger-officier Soemadi.
PRINSES WILHELMINA
RIDDER M. W. Q.
Op de Sonsbeékweide t<^ Arnhem
heeft H, M. Koningin Juliana Dpn-
derdag een aantal militaire onder
scheidingen uitgereikt, tijdeps welke
plechtigheid zij haar koninklijke moe
der tot ridder in de Eerste Klasse der
Militaire Willemsorde s»oeg.
De ridderslag.
Duizend personen
te Madioen
onthoofd
COMMUNISTEN HIELDEN JïEN
SLACHTING. v
Radio Djogja berichtte gisteren,
dat tijdens de tiendaagse opstand te
Madioen meer dan duizend personen
door de communisten zijn onthoofd.
Te Doengoes zijn zestig personen
vermoord, onder wie vier meisjes.
De republikeinse minister van
voorlichting Moh. Natsir, heeft ver
klaard, dat in Madioen en in de an
dere „bevrijde gebieden" de toestand
weer normaal is. Hij zeide, dat de
rebellen niet over zee kunnen vluch
ten, omdat Patjitan in regeringshan
den is.
Gisteren maakte een trein uit
Djogja een proefrit tot Madioen.
De gevangengenomen opstandelin
gen, militairen zowel als burgers,
zullen binnenkort door het hoogge
rechtshof te Djogja berecht worden.
Katholieke opvoeding
in deze tijd
RADIO-REDE VAN DE PAUS OVER
DE KATHOLIEKE OPVOEDKUNDE
In de avond van 6 October heeft
de H. Vader over Radio-Vaticana een
boodschap gericht aan het derde Pan-
Amerikaanse Katholieke Opvoed
kundig Congres te La Paz (Bolivia).
Z. H riep de congressisten op, te
genover de pogingen om de gods
dienst uit de scholen te weren, het
ideaal te stellen van een opvoed
kundig werk, dat, verrijkt door de
schatten van het Geloof, zijn kracht
put uit de goddelijke genade.
Ten overstaan van de huidige men
taliteit, welke oppervlakkige succes
sen nastreeft, moet de opvoedkunde
de mensen ertoe brengen, de waar
heid van de dwaling te doen onder
scheiden, alsmede het goed van het
kwaad, het recht van het onrecht, en
in hun hart zuivere en blijvende ge
voelens van liefde, trouw en broe
derschap te koesteren.
De gevaarlijke films van heden
aldus Z. H. moeten vervangen
wordend door het lezen van gezonde
lectuur; in de plaats van het streven
naar louter stoffelijke goederen moet
op de vereiste wijze gestreefd worden
naar de geestelijke en zedelijke
waarden, naar de opvoeding tot of
ferbereidheid en zelfverloochening.
Deze laatste eigenschappen moeten
ontwikkeld worden met het oog op
de alom voorkomende losbandige
vrijheid der jeugd.
Tenslotte legde de H. Vader in het
belang van de jeugd de nadruk op
een goede en nauwe samenwerking
tussen ouders, de sohool en de ka
tholieke organisaties, zoals de Ka
tholieke Actie en de Mariacongrega- I
ties, welke zich de christelijke opvoe
ding van de gelovigen ten doel stel
len.
HERVATTEN ARGENTINIë EN
PERU DIPLOMATIEKE
BETREKKINGEN?
Een woordvoerder van het Engelse
ministerie van buitenlandse zaker.
heeft verklaard, dat Peru de Engel
se regering in kennis heeft gesteld
van zijn voornemen, zijn ambassade
te Madrid te heropenen.
Samen met andere leden van de
Verenigde Naties had Peru ingevol
ge èen resolutie, genomen door de
Algemene Vergadering in de herfst
van 1946, zijn ambassadeur te Ma
drid teruggeroepen.
Uit betrouwbare bron wordt ver
nomen, dat de Argentijnse ambas
sadeur reeds naar de Spaanse hoofd
stad is teruggekeerd.
De besluiten van Argentinië en
Peru de voorschriften van de Alge
mene Vergadering te negeren, maken
het zeer waarschijnlijk, dat zekere
Zuid-Amerikaanse landen een her
ziening van de resolutie van 1946 tij
dens de huidige zitting van de Alge
mene Vergadering te Parijs zullen
voorstellen. Dit zou echter door de
Britse delegaie worden tegengegaan,
aldus deze woordvoerder.
Tegen de dreigende stakingsvloed
IN EEN SPECIALE bijeenkomst heeft het Franse kabinet maatregelen
1 voorbereid, om indien nodig, door middel van troepen de werkzaamhe
den in 13 grote en vitale hoogoven bedrijven te beveiligen en voortgang
te doen vinden". Deze bedrijven bevinden zich in het Noordelijk steen-
koolgebied.
De toestand wordt met
de dag ingewikkelder
In Frankrijk wordt de toestand
in verband met de stakingen steeds
ingewikkelder. Driehonderdduizend
mijnwerkers en nagenoeg- honderd
duizend metaalarbeiders in Oost-
Frankrijk hebben het werk stopgezet.
In een groot aantal havens zijn de
havenarbeiders in staking en zij, die
Donderdag op het werk zijn ver
schenen, zouden zich Vrijdag bij de
stakers aansluiten, evenals het perso
neel van de koopvaardijschepen, die
een nationale „eisendag' willen or
ganiseren.
Onder het spoorwegpersoneel
komt een zekere agitatie tot uiting,
vooral in Noord-Frankrijk, waar de
referendums in de loodsen en op de
stations er op wijzen, dat de meer
derheid de staking voorstaat.
De regering schijnt thans drasti
sche maatregelen te willen nemen.
Donderdagochtend hebben de minis
ter van binnenlandse zaken, de mili
taire leiders, de hoofden van de na
tionale veiligheid en de prefecten
van de betrokken streken een confe
rentie gehouden over de handha
ving der orde.
Nader wordt bericht, dat in zes
van de hoogovenbedrijven in Noord-
Frankrijk de productie weer op
gang is.
In de andere zeven brandt ook
reeds vuur in de ovens. Plaatselijke
technfci verklaarden; dat als hen
toestemming gegeven werd de ovens
te doven, sommige industrieën, die
gas gebruiken, voor maanden zou
den zijn lamgelegd.
De vier dagen oude staking van
de 320.000 mijnwerkers wordt meer
en meer voelbaar in Noord-Frank
rijk. Enkele steden zijn al verstoken
van gas voor licht en kookdoelinden.
Een vermindering van rantsoenen,
teneinde de kolenvoorraad intact te
houden, wordt voor mogelijk gehou
den.
Stakende Franse spoorwegman
nen hebben hef station te Chalons sur
Marne, halfweg ParijsStraatsburg,
bezet.
Op het Parijse eindstation „Gare
de l'Est" kwamen de treinen twee
uur te laat aan. Verdere vertragin
gen werden niet uit de hoofdstad ge
meld.
De Parijse spoorwegen deelden of
ficieel mee: „Beroering" heerst ook
op het station te St. Nazaire in An
gers en een aantal andere stations
in het Westen, maar de treinen lo
pen normaal."
FRANSE REGERING REQUIREERT
ARBEIDSKRACHTEN.
I?e Franse regering heeft vandaag
haar besluit bekend gemaakt ar
beidskrachten te zullen requireren
om de cokesovens op gang te hou
den in het Noord-Franse mijnge-
bied, waar gestaakt wordt.
Naar A.F.P. meldt, is bij een he
denochtend in de Staatscourant ver
schenen decreet het personeel der
cokesfabrieken gerequireerd.
Een koJiAedtje.
„Vooral wat de kinderen betreft
moet men er voor waken, dat zij niet
een plaats krijgen op de werkplaats,
voordat zij door de jaren lichamelijk,
verstandelijk en geestelijk voldoen
de ontwikkeld zijn".
„Rerum Novarum",
