S)e CökW6oii^ant
Aanval tegen Madioen ingezet!
De stad nog geheel in handen
der roden
Het Westen is eensgezind
inzake Berlijn
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DONDERDAG 23 SEPTEMBER 1948
39ste JAARGANG No. 11499
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.30 p. w., 1.30 p. mnd., 3.90 p. kwart. Franco p. p. f 4.65 - Advert.: 15 et p. m.m. Telefoontjes f 1.50
*1/* Verruwing
IN het algemeen is er na de oor
log een zekere verruwing inge
treden, welke ook bij de ontgroening
tot uiting komtV. Aldus de rector-
magnificus der Amsterdamse Uni
versiteit prof. mr. H. R. Hoetink.
Dit heeft de Amsterdamse rector-
magnificus verklaard, naar aanlei
ding van het feit, dat twee jonge stu
denten „groenen" niets minder
dan een hersenschudding hebben op
gelopen!
Wanneer dergelijke dingen zich
zouden voordoen bij feesten of
bij burenruzies in een of andere
slecht-befaamde buurt van een stad,
zouden daar maatregelen worden ge
nomen door de politie, om te trach
ten dat in den vervolge te voorko
men. Er zoq worden gepraat en ge
schreven ov de decadentie in de
beschaving, waarop zulk een „ver
ruwing" van zeden wijst.
En wat zegt de Amsterdamse rec-
tog-magnificus ervan? Wij laten
diens verklaring, gegeven aan het
A.N.P., hier in zijn geheel volgen:
„In het algemeen is er na de
oorlog een zekere verruwing in
getreden, welke ook bij de ont
groening tot uiting kwam. Dit
is door de senaat van het Am
sterdams Studenten Corps inge
zien. Er zijn dan ook thans maat
regelen getroffen om ongelukken
te voorkomen. Een oud-corpslid
arts heeft zioh bereid verklaard
zich te doen raadplegen bij stu
denten- en ontgroeningsfeesten
en zal niet alleen steeds bij de
hand zijn, doch tevens preven
tieve maatregelen voorstellen.
Hoewel hierdoor ongelukken niet
absoluut uitgesloten zijn, geloof
ik toch aldus prof. Hoetink
dat excessen hierdoor voorkomen
worden".
Hier wordt heel nuchter, als gold
het de meest vanzelf sprekende zaak
ter wereld, medegedeeld, dat voor
taan tijdens de ontgroeningstij d te
Amsterdam steeds een arts bij de
hand zal zijn, om.... „ongelukken
te voorkomen"! Van een radicaal
in de wortel bestrijden van het
kwaad, waaruit die „ongelukken"
beter gezegd: onverantwoordelijke
baldadigheden voortkomen: de
„verruwing" is geen sprake! Die
„verruwing" wordt geconstateerd en
blijkbaar aanvaard als een algemeen
na-oorlogs verschijnsel.
Zou dat ook gebeuren, als b.v. op
een ambachtsschool de jongelui el
kaar een hersenschudding bezorgden?
Wij willen hiermee zeggen, dat er
door die „verruwing" in universi
teitskringen zulk een slecht voor
beeld wordt gegeven. Als er dan een
algemene „verruwing" is, mag men
verwachten en eisen, dat deze zich
in die kringen niet op de ergerlijk
ste wijze demonstreert!
Het A.N.P. meldt ook nog en
volledigheids- en eerlijkheidshalve
moet het hier ook vermeld dat de
slachtoffers, die een hersenschud
ding hebben opgelopen, daarvan
„gelukkig geen blijvende gevolgen
ondervinden" en „reeds goeddeels
hersteld" zijn. Een hersenschudding
is echter geen klein ongelukje, en,
als die „verruwing" niet radicaal
wordt aangepakt, zijn nog grotere
„ongelukken niet absoluut uitgeslo
ten" ookal zal er steeds een
arts "bij de hand zijn!
Met eisen van uiterlijke en vooral
ook van innerlijke beschaving wordt
boor die „ontgroening" eenvoudig de
spot gedreven.
Felle brand te Hongkong
Veertig a vijftig personen zijn orp
het leven gekomen bij een felle
brand, die gisteren in een Chinees
pension te Hongkong woedde. Naar
de brandweer mededeelde, is het
vuur ontstaan in een voorraad ont
vlambare stoffen gelijkvloers, waar
zich een winkel bevindt. In de ver
diepingen daarboven woonden ver
scheidene gezinnen. Velen hunner
werden door de vlammen, die het
gehele gebouw omhulden, ingeslo
ten en vonden een ontzettende dood
in de vlammen.
„TELEFUNKEN"
NAM DE VLUCHT
De bekende Duitse fabriek
voor radiotoestellen, „Telefun-
ken", is er in geslaaagd, haar
volledige installaties van haar
filiaal in Bad Liebenstein in
Thüringen (Russische zóne) van
Duitsland) naar de Westelijke
zóne over te brengen.
Dit is een bericht van de Ber-
lijnse „Neue Zeitung" (Ameri
kaanse licentie).
Op zekeren nacht, aldus het
blad, stopten twaalf grote
vrachtwagens voor de fabriek.
Alle machines en dossiers wer
den opgeladen. Ook namen de
technici en het personeel met
hun gezinnen 'op de wagens
plaats.
Het had de schijn, dat de fa
briek ontmanteld en het perso
neel naar de Sowjet-Unie ge
transporteerd werd. Maar de
auto's sloegen de richting van
het Westen in en kwamen daar
onder hindernissen a^n.
0E MILITAIRE AUTORITEITEN te Djokja hebben verklaard, dat Dins
dag „een driedelige aanval is ingezet tegen de rode legers rondom
Madioen". De communisten hebben intussen hun greep op Madioen ver
stevigd, door verscheidene diensthoofden gevangen te nemen en het-po
litiecorps te ontbinden. Krachten voor een nieuw corps worden aange
worven. Het vliegveld van Madioen is in handen van de republikeinse
regering en de communisten hebben vo'gens radio Djokja als veilig
heidsmaatregel een spoorbrug bij Madioen opgeblazen. In de provincie
Madioen hebben verscheidene legeronderdelen hun trouw aan Soekarno
en Hatta bevestigd.
toestand in Djokja kalm. Enkele
stafleden van de Commissie voor
Goede Diensten zijn per auto via Se-
marang uit Djokja in Batavia aan
gekomen.
Volgens radio Djokja heeft de Re
publikeinse regering een communi
qué uitgegeven, waarin wordt gezegd,
dat zij niet van p'an ls de leden van
de Republikeinse delegatie naar Ba
tavia te zenden," „hoewel de nood
zaak tot contact wordt ingezien De
Nederlanders verlangen, dat dg Repu
blikeinse gedelegeerden door de Com
missie voor Goede Diensten worden
aanbevolen, waarna bij aankomst op
Nederlands gebied controle door de
Nederlanders zal volgen, aldus het
communiqué.
DE MOEILIJKHEDEN VAN HET
FRANSE KABINET.
De Franse premier, Henri Queille,
heeft vanmorgen vroeg verzocht om
verdaging van een middernachtlijke
zitting van het Franse kabinet, in
verband met de omstandigheid, dat
de regering niet nader is gekomen
tot een formule om de stijgende kos
ten van levensonderhoud te vermin
deren zonder de plannen voor hogere
belastingen om de begroting in even
wicht te brengen in gevaar brengen.
De dringende behoefte aan een for
mule werd onderstreept door de vast
beslotenheid van de drie voornaam
ste vakbonden, de C.G.T., de Force
Opcrière en de Katholieke Vak-
bondsgroep een staking van twee upr
op Vrijdag af te kondigen uit protest
tegen de ongelijkheid van kosten en
lonen.
Het kabinet zou hedenmiddag weer
bijeenkomen.
Intussen heeft de vraag betreffende
departementale verkiezingen, die het
veertien dagen oude kabinet van
Queille bedreigt, in de Kamer van
Afgevaardigde 'n ingewikkelde evo-
lytie doorgemaakt. Men gelooft dat
de socialisten zullen dreigen met uit
treding uit de regering, indien .de
plaatselijke verkiezingen in October
zullen worden gehouden. De Natio
nale Vergadering verwierp gister
avond een socialistische motie die de
verkiezingen tot 't voorjaar wil uit
stellen. De Volksrepublikeinen
trachtten toen sarden met de Socialis
ten de Radicalen in het kamp der
uitstellers te drijven door voor te stel
len, dat de verkiezingen wel in Octo
ber zullen worden gehouden, doch
op basis van evenredige vertegen
woordiging, waartegen de radicalen
ernstig bezwaar maken. Van het re
sultaat van het debat van vandaag
over dit amendement zou het leven
van de regering Queuille kunnen af
hangen, aldus Reuter.
gevechten rond
de stad
Volgens Antara zijn gevechten
gaande te Ngawi, 30 km ten Noord
oosten van Madicen, terwijl Magatan
nog steeds in handen van de roden is.
Te Ngahdojoel, 40 km ten Oosten van
Madioen, slaagden republikeinse troe»
pen ér in een opmars van de Roden
te voorkomen en werden groepen
van de Pesindo ontwapend. Patjitan,
een kustplaats, 90 km ten Zuidwesten
van Madioen, is volgens republi
keinse autoriteiten nog in republi
keinse handen.
Militaire autoriteiten te Djokja
hebben volgens Antara onthuld, dat
republikeinse troepen er in geslaagd
zijn de communistische troepen terug
te werpen tot ongeveer 20 km ten
Oosten van de stad Madioen. De
communisten beheersen nog de ge
hele stad Madioen, een gedeelte van
de stad Ponorog, ten Zuiden van
Madioen, en een deel van Magetan,
ten Westen van Madioen. Militaire
autoriteiten spraken het vertrouwen
uit, dat Madioen „binnen de korst
mogelijke tijd" heroverd zal zijn.
BANTAM DOET NIET MEE
Volgens radio-Djokja hebben in
Bantam (het republikeinse gebied in
de uiterste Westelijke punt van Java,
dat door Nederlands gebied afgesloten
is van het Republikeinse gebied in
midden Java) het front Demokrasi
Rakjat, de partai Kommunis Indone
sia en de Gerakan Boeroeh (arbeids
partyverklaard, dat zij achter de
regering Soekarno-Hatta staan.
De delegatietrein uit Djokja is in
Batavia aangekomen met leden van
de Commissie voor Goede Diensten,
maar zonder leden van de Republi
keinse delegatie. De reis was rustig
verlopen. De reizigers noemden de
ZWARE ONTPLOFFING.
Te Laghouat in Algerië zijn gister
avond twee legervrachtauto's met ont
plofbare stoffen met elkaar in botsing
gekomen. De gevolgen waren ontzet
tend. Een geweldige explosie doodde
19 personen en een honderdtal werd
gewond. De toestand van 20 der ge
wonden is ernstig. Doordat de om
ringende huizen in brand vlogen zijn
vele honderden dakloos. Het gehele
legerkwartier van Laghouat is één
grote ruïne.
ALGEMENE VERGADERING DER
V. N. GEOPEND.
In het Palais de Chaillot in Parijs is
Dinsdagmiddag de Algemene Verga-*
dering der Verenigde Naties onder
voorzitterschap van de Argentijnse
minister van Buitenlandse Zaken,
Juan Atilic Bramuglia, geopend. On
geveer drie maanden lang zullen de
gedelegeerden uit 58 landen discussie
ren over de 70 punten van de agenda.
Een overzicht van de zaal tijdens de
welkomstrede van Vincent Auriol.
President der Franse Republiek.
Arabische regering
van Palestina
De Arabische hoge commissie heeft
bekend gemaakt, dat te Gaza een
Arabische „regering van Palestina" is
gevormd. De toestand in het Heilige
Land is ondertussen nog onrustig.
Bij het pompstation te Latroen is
een convooi van de Uno door Arabie
ren uit een hinderlaag aangevallen.
Een Amerikaanse ingenieur en drie
Joden werden doodgeschoten. Enige
andere reizigers werden gewond.
In enkele gedeelte van Jeruzalem
zijn de Joden tot de aanval overge
gaan en nemen Arabische tellingen
met mortieren onder vuur. De Trans.
jordaanse minister van defensie heeft
de waarnemers van de Uno in Jeru
zalem meegedeeld, dat het Arabische
legioen de stad op zijn beurt zal aan
vallen als de Joden het vuren niet
staken.
LICHAAM VAN BERNADOTTE
IN PARIJS.
De vliegmachine met de stoffelijke
resten van Graaf Bernadottefen Ko
lonel Serot, die in Jeruzalem het
slachtoffer werden van een moord
aanslag, is Dinsdag op het vliegveld
van Orly bij Parijs aangekomen.
Een overwicht van de plechtigheid
tijdens de rede van Robert Schuman,
Minister van Buitenlkandse Zaken,
van Frankrijk.
FRANKRIJKS NATIONALE
VERGADERING WIL
VERKIEZINGEN.
De Franse Nationale Vergadering
heeft met 319 tegen 256 stemmen
een motie van de socialisten verwor
pen om de kantonale verkiezingen
uit te stellen tot begin 1949.
De meerderheid heeft zich nu
dus uitgesproken voor het houden
van verkiezingen op 15 October.
BEVIN SPRAK IN HET LAGERHUIS
P*RNEST BEVIN, de Britse minister van buitenlandse zaken, heeft gis-
teren in hel Lagerhuis een verklaring over buitenlandse aangele
genheden afgelegd. Bevin bracht warme hulde aan graaf Bernadotte en
zeide: „De beste wijze waarop wij zijn dood kunnen herdenken is de
voltooiing van zijn werk op basis van de voorstellen, die hij juist voor zijn
dood opstelde". De Britse regering had de voorstellen nauwkeurig bestu
deerd en zij was tot de slotsom gekomen, dat zij als één enkel plan opge
vat moest worden en dat in zijn geheel ten uitvoer gelegd diende te
worden. Dit, het Palestijnse vraagstuk, kon niet door polemieken opge
lost worden. De regering hoopte dan ook, dat de V.N. zonder tijdverlies
hun gehele autoriteit achte de voorstellen zouden plaatsen.
Niets over de
besprekingen
te Moskou
Men had gehoopt, dat Bevin wat
verteld zou hebben over de bespre
kingen te Moskou, doch hij zeide:
„Ik moet u teleurstellen. Het stadium
waarin de besprekingen zich bevin
den maakt het niet mogelijk een ver
klaring hierover af te leggen. Wij
houden nauw contact en wij zullen in
de komende week te Parijs overleg
blijven plegen Wij beschouwen de
opheffing der blokkade van Berlijn
als de essentiële voorwaarde waarop
een regeling gebaseerd moe+ zijn".
Over de geruchten over onenigheid
tussen de drie Westelijke mogendhe
den zeide hij: „Wij zijn het niet
slechts geheel eens over de ten op
zichte van Berlijn te volgen politiek,
doch ook over de politiek, die wij
gezamenlijk zouden volgen, indien
onze politiek ten op^hte van de Duit
se hoofdstad zou fplen".
„Hiermede zeg ik niet, dat oorlog
voor ons onvermijdelijk is. Dat sta
dium hebben wij nog niet bereikt".
Het optreden der Sowjet-Unie ten
opzichte van Berlijn noemde Bevin
een „schamele dank voor de geal
lieerden, die in de oorlog aan de zijde
der Sovjet-Unie stonden".
De uitgifte van nieuw geld in de
Westelijke zones van Duitsland was
een succes geworden. Er werd zoveel
mogelijk geproduceerd en de arbei
der kon van zijn loon meer dingen
kopen die hij nodig had.
De voedselsituatie werd beter en
het vertrouwen van het volk werd
getoond 'door toenemende bankstor-
tingen en de wederonleving van het
levensverzekeringsstelsel.
Betreffende de blokkade van Ber
lijn zeide de minister, dat de Sow
jet-Unie had gemeend, „dat wij bin
nen enkele Weken in dergelijke moei
lijkheden zouden geraken, dat wij
Berlijn hadden moeten verlaten". De
Sowjet-Unie had gemeend, dat hon
ger en wanordelijkheden zo snel zou
den komqn, dat de positie der Weste.
Ii'ke mogendheden onhoudbaar zou
worden. Doch zelfs indien de „zin
loze blokkade" bleef gehandhaafd,
vertrouwde hij erop, dat de Britse en
Amerikaanse luchtmacht gezamen
lijk in staat zou zijn Berlijn door de
winter heen te helpen.
In de meeste redevoeringen tijdens
het debat na de verklaringen van Be
vin voerde het verzoek om een krach
tige houding van de regering ten aan
zien van de Sowjet-Unie de bóven
toon.
Bernadotte'» laattte rapport
Nota over Berlijn
VAN DE DRIE WESTELIJKE
MOGENDHEDEN.
Te Parijs wordt officieel verno
men, dat de drie Westelijke mogend
heden een nota over de Berlijnsc
crisis hebben overhandigd aan de
Sowjetambassadeurs te Parijs, Lon
den en Washington.
MGR. BERAN-GEROYEERD.
Zoals men zich herinnert, heeft de
aartsbisschop van Praag, mgr. Beran,
onlangs de Tsjecho-Slowaakse Rooms-
Katholieke minister van volksgezond
heid. pater Plojhar, beschuldigd van
het profiteren van bepaalde voorde
len in een Duitt' concentratiekamp
gedurende de oorlog. Bovendien, zo
luidde de beschuldiging van mgr. Be
ran verder, was pater Plojhar een
priester van Duitse nationaliteit en
mocht dus niet als echte Tsjecho-
Slowaak gelden. Reeds' tevoren had
mgr. Beron pater Plojhar in zijn
priesterlijke functie geschorst, omdat
Plojhar geweigerd had zich terug te
trekken als minister van volksgezond
heid.
De vereniging van verzetslieden uit
de illegaliteit tijdens de Duitse be
zetting (het „Verband der Strijders
voor de Vrijheid") had wegens de
ernst der door de aartsbisschop geuite
beschuldigingen een onderzoek ge
last.
Als resultaat van dit onderzoek
heeft het verbond besloten mgr. Beran
als lid te royeren wegens „ongegron
de beschuldigingen jegens pater
Plojhar".
PERSSPIEGEL
In onze beschouwing over de
Troonrede constateerden we o.m.,
dat de passage over de landbouw-po-
litiek concreter was van inhoud, dan
verscheidene andere passages b.v.
die over de middenstandspolitiek.
Maar hiermede wilden wij niet zeg
gen, dat eerst-bedoelde passage óók
bevredigend was.
Wij citeren nu wat 'n landbouwkun
dige medewerker van de Maasbode
schrijft over de Troonrede:
,jWat speciaal over de land
bouwpolitiek gaat, komt neer op
een bij herhaling reeds toegezeg
de verhoging van de bodempro
ductie door rationalisatie en in
tensivering en wanneer men de
Millioenennota daarbij opslaat,
dan kan men lezen, dat minister
Mansholt speciaal het oog heeft
op een zo ver mogelijk doorge
voerde mechanisatie. En het is
juist deze „hobby" van deze be
windsman, welke ons de schrik
om het hart 'doet slaan. Want
reeds van het begin van zijn mi
nisteriële loopbaan af heeft hij
de kleine boeren met de mecha
nisatie bedreigd. Wij willen ons
hiermede niet tegen mechanisa
tie zonder meer keren, maar wel
tegen de mechanisatie, welke de
kleine boeren van hun arbeid be
rooft zonder dat rationele ar
beid op eigen bedrijf daarvoor in
de plaats kan worden gegeven.
En wat de verhoging van de bo-
demopbrengst aangaat, die is
slechts te verantwoorden wan
neer ze dient ter vervanging van
importgoederen. Voor zover zij
echter er toe bijdraagt ons ex
portvermogen te vergroten is zij
slechts dan te billijken, wanneer
afzet in het buitenland blijvend
verzekerd is. En omtrent dit laat
ste zijn wij niet geheel gerust,
ook al blijkt de minister in de
Millioenennota wat iptimisti-
scher".
Verder wijst de schrijver er op, dat
er in de Troonrede niets wordt ge
zegd over de emigratie, welke de be
langstelling van de overheid opeist.
En hij besluit: „Al bij al een voor on-
boeren en tuinders teleurstellende
Troonrede, omdat iedere actieve
landbouwpolitiek er in ontbreekt en
den boeren en tuinders teleurstellende
perspectief geboden wordt."
SCHAMEL BUDGET.
Onder bovenstaande titel schrijft
het Vrije Volk:
„De verhoging van de papierprijzen
dwingt, zoals men in ons blad heeft
kunnen lezen, de dagbladpers tot
verhoging van de abonnementsprij
zen. Dat is een onplezierige mede
deling, maar geen blad, dat zich de
zaak zo aantrekt als De Waarheid.
De redactie is ziedend van boosheid
over de verhoging van de papier-
prijs, die eveneens ,,op het schamele
budget der werkers" drukt.
Mooi gezegd. Maar zeggen is één
ding, doen een ander.
De Waarheid kost, tot nu toe 32
cent. Zij mag als gevolg van de pa
pierprijsverhoging 33 cent gaan kos
ten, de prijs van wat in de taal der
dagbladpers een Bfblad heet. Maar
ze gaat 35 cent kosten, met bijzon
dere vergunning van het directoraat-
generaal der prijsbeheersing. Zij
drukt dus met twee cent extra „op
het schamele budget der werkers"
en vertelt hun met een stalen ge
zicht, dat zij de enige krant is, die
de werkende bevolking ter zijde
staat.
Je moet maar durven".
£en fcaAtettje.
„Het is de taak der Kerk, er aan te
herinneren en zij heeft het nooit
pagelaten, vroeger noch tegenwoor
dig aan we'ke eisen de aardse or
ganisaties moeten beantwoorden, als
zij Gods beeld in de mens niet wil
len verminken."
Kardinaal Su'nard