S)e£ciclóe(Sou/fcci/nf De Kroningsfeesten Dr. H. A. Poels overleden NEDERLAND EN INDONESIË Jongeman levend verbrand i wcNSDAG 8 SEPTEMBER 1948 39ste JAARGANG No. 11486 Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WXLMEB. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT" Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs £0.30 p. w., 1.30 p. mnd., £3.90 p. kwart. Franco p. p. f4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes 1.50 Monseigneur doctor H. A. Poels is gisteravond op 80-jarige leeftijd over leden te Imstenrade, waar hij al ge ruime tijd door de medische missie zusters werd verpleegd. Weinigen hebben in de laatste halve eeuw zo hard, zo vruchtbaar gewerkt op sociaal terrein, als deze reus naar geest en lichaam. Na zijn priesterwijding in 1891 is hij gaan studeren in Leuven; reeds in 1899 werd de toen nog zeer jonge doctor door Paus Leo XIII benoemd ^ot lid van de Pauselijke Bijbelcom missie. Van 1904 tot 1910 was de doc tor professor aan de Katholieke Uni versiteit te Washington. In 1910 heeft hij zijn hoogleraars ambt geofferd, toen hij van zijn bis schop mgr. Drehmans gelegenheid kreeg om er voor te gaan werken, dat in Limburg met een opkomende grootindustrie de godsdienst niet ver loren zou gaan. En hij heeft gewerkt, gezwoegd. Dank zij zijn werk schrijft pater Jac. Jacobs hebben de Limburgse mijnwerkers het beter gekregen dan de mijnwerkers waar ter wereld ook; dank zij zijn zwoegen is Limburg niet ontkerstend. Zijn huis te Heerlen is in de loop der jaren een nationaal en interna tionaal centrum geworden voor so ciale werkers. Onder die stroom van bezoekers, die daar kwamen van 's morgens negen tot 's avonds twaalf uur, waren armen (aan wie de doctor zijn gehele persoonlijke bezit heeft weggegeven) en rijken, mijnwer kers en mijneigenaars, ministers van Nederland en van andere landefi. Toen doctor Poels door de Heilige Stoel werd benoemd tot protonota- rius apostolicus moest hij een devies kiezen; hij koos toen het evangelie woord. „Misereor super turbam", „ik heb medelijden met het volk". Dat woord geeft aan, wa{ het motief was, dat hem de kracht heeft gegeven om, ondanks de vele miskenning, on dankbaarheid en tegenwerking, nooit te versagen in zijn werk voor het ar beidende volk. Hij streefde naar een verbetering van de mensen zelf en naar een ver betering van de sociale toestanden. En wat hij heeft bereikt kan onmogelijk in kort bestek worden saamgevat. In zijn laatste in het openbaar ge sproken woorden bij zijn Tilburg- se ere-promotie heeft dr. Poels openlijk getuigd niet veel waarde meer te hechten aan hetgeen mensen over hem zouden denken of zeggen, maar wel aan wat Onze Lieve Heer over hem zeggen zou, wanneer hij weldra voor Hem zou staan. Katholiek Nederland zal hem ge denken, in het gebed. Wie is er zonder fouten? Een plicht van dankbaarheid heb ben de tienduizenden, die hij direct of indirect heeft geholpen in hun strijd om het bestaan. Een plicht van dankbaarheid heb ben de ouderen onder ons, die zich in hun jeugd aan zijn gloeiend enthousiasme hebben verwarmd, uit zijn heerlijke 'geestdrift bezieling hebben geput en uit zijn schitterende redevoeringen lering, om ook een taak te gaan vervullen in het sociale leven ter ere van Onze Lieve Heer. Een plicht van dankbaarheid heb ben de jongeren, die bij hun maat schappelijk werk kunnen bouwen op de grondvesten, die mede voor een zeer groot deel door dr. Poel? zelf of doör diens invloed zijn gelegd. Katholiek Nederland gedenkt dr. Poels. Katholiek Nederland dankt God, dat hij aan ons vaderland zulke men sen als Poels heeft willen schenken. Het ochtendblad van de „Volks krant" meldde hedenmorgen: „Zaterdag verergerde de toestand van dr. Poels, welke al vele weken zeer slecht- was en slechts bij vlagen lichte verbetering vertoonde, zich dermate, dat hem opnieuw de laat ste H.H. Sacramenten werden toege diend. Gistermiddag wist men echter, dat het einde van dit rijke en kost bare leven definitief was gekomen. De doodstrijd begon om 1.30 uur. De hoofdaalmoezenier van Sociale Wer ken, K. Roncken, pater J. Jacobs en Jan Maenen. de voorzitter van de Limburgse Katholieke Arbeiders Be weging, werden aan het ziekbed ge roepen. Later arriveerde ook mgr. dr. G. Lemmens, bisschop van Roer mond. Om halfzes viel de zieke in een bewusteloosheid, die voortduur de tot 8.45 uur, toen het einde zacht en vredig kwam. aan de vooravond van zijn 57ste priesterjaar. De laatste uren vertoefden alleen zijn neef, de onlangs tot deken van Wijk-Maastricht benoemde zeereer- waarde heer M. Poels, en de naaste familieleden aan het sterfbed. De teraardebestelling zal geschieden in Ve'nray, de geboorteplaats van Poels, waarschijnlijk Zaterdag. De verledene wordt begraven als ter- - in Franciscaanse pij." Bloemencorso Met H. M. koningin Juliana stonden gistermiddag op het balcon van het paleis de drie oudste prinsesjes, die' met verrukking neerzagen op de bij na 120 wagens van het bloemencorso, dat gistermiddag aan hun ogen voor bijtrok. Zij uitten kreten van bewon dering en juichten blijde de wagens en het op de Dam samengestroomde publiek toe. De kleine Margriet volg de met gespannen aandacht dit bloe- menfestijn, terwijl ze op haar tenen staande over de balconrand keek. Even later kon men haar van de Dam af door de deuren naar binnen zien verdwijnen, om enkele seconden later terug te komen met een bankje waar ze op klom, teneinde het schouwspel beter te kunnen gadeslaan. Het voor beeld van haar zusjes' volgend hief ook zij af en .toe haar handje omhoog en wuifde tegen het enthousiaste pu bliek, dat piet moe wordt naar de Dam te stromen om een glimp van de koninklijke familie op te vangen. Als een gigantische rups, waarvan telkens een gedeelte stilstaat, terwijl een ander deel zich voortbeweegt, was de bijna 2 K.M. lange stoet van met bloemen getooide auto's door de dicht- bezette straten van de hoofdstad uit zuid naar de Dam getrokken. Van daar ging het via Raadhuisstraat, Ro zengracht, de Clerqpstraat, Bilder- dijkstraat, Overtoom en Haarlemmer weg naar Haarlem. Tienduizenden kinderen sloegen met verrukking dit grootste bloemencorso van ons land gade. Uit Aalsmeer en uit Rijnsburg wa ren ieder ongeveer 50 inzendingen, uit Amsterdam de rest. Dit grootse bloemcorso werd als hulde betoond aan de jonge koningin, georga niseerd door de kwekers, de veiling en de handelaarsverenigingen uit Aalsmeer en Rijnsburg in samenwer king met de Amsterdamse stichting „Zuid-West rondom het Vondelpark". Omstreeks het middaguur arriveer de aan de grens van Amsterdam op de rijksweg van den Haag naar Amster dam de Aalsmeerse afdeling, die daar wachtte op de stoet uit Rijnsburg. Na dat deze was gearriveerd zette de stoet zich in beweging naar het hartje van de stad. Bij de Westlandgracht sloten tenslotte een vijftiental Am sterdamse wagens, voor het meren deel opleggers met originele versie ringen, de larige rij van wagens. Zo slingerde zich, soms met» enige moeite, want de politie-afzetting was wat zwak, deze gordel van bloemen pracht door de Willemsparkweg, de van Baerlestraat, Stadhouderskade, Vijzelstraat en Rokin. Voorop reden versierde motorzijspannen der rijks politie en vlak daarachter volgde het pronkstuk van het corso: een met afrikaantjes getooide wagen met een massieve, grote, uit dezelfde -bloemen vervaardigde oranje-kroon op het dak. Dan volgden drie gelijksoorti ge auto's, een opgetuigd met rode, de volgende met witte en de derde met blauwe bloemen. Vervolgens een sym bolische bruidswagen, versierd met witte anjers, anthiantumgroen, witte tule en bruidslint. De negen-jarige Irene Dickhoff en de gisteren juist dertien jaar geworden Dieter van der Schilde fungeerden als een lilliput- bruidspaar. Bij de aankomst van de eerste wagens voor het paleis op de Dam stapte dit jeugdige in bruids toilet geklede tweetal uit, om tezamen met de burgemeesters van Amster dam, Aalsmeer en Rijnsburg en en- kele leden van het uitvoerend comité onze jonge vorstin in het paleis na mens alle deelnemers een symboli sche bloemenhulde te brengen. Daar toe overhandigden de twee kinderen koningin Juliana in dp gele zaal van het paleis een bos lelietjes van dalen. Op de bruidswagen volgde een ver sierde jeep van het Prins Bernhard- fonds, die een kleine aanhangwagen van de stichting 4045 trok. Daarop zag men een kru,is van grijs mos en twee wel bijzonder in het oog lopen de grote vazen van witte dahlia's met vuurpijlen er in. Bovendien voerde deze wagen van de stichting een wit te krans van chrysanten mede, die door burgemeester Peereboom van Aalsmeer en mr. P. N Höweler van Rijnsburg na de bloemenhulde in het paleis werd neergelegd aan de voet van het nationaal monument in het Damplantsoen. Dan reden de wagens uit Rijnsburg, vervolgens die van Aalsmeer en tenslotte de Amsterdam se opleggers langs. Na Amsterdam kwam Haarlem aan de beurt. Via Halfweg reed de stoet, echter zonder de Amsterdamse wa gens, die op de grens van de hoofd stad waren achtergebleven, naar de Spaardestad, waar het publiek zich eveneens in dikke rijen langs de we gen en vesten had geschaard. Van Haarlem ging het naar Rijnsburg, maar voor de kop daar was aangeko men hadden reeds vele Aalsmeerse auto's de koers gewijzigd en waren, teruggekeerd naar huis. Concert Studenten brachten prinses Margaret een groet. Prins George van Griekenland en prins Aschwin dineerden voor het galaconcert gisteravond op het Dam- paleis, de Scandinavische vorstelijke gasten en erf-groothertog Jan van Luxemburg gebruikten het diner in de grote eetzaal van het Amstelhotel en prinse^ Margaret dineerde ditmaal op haar eigen kamer. Nauwelijks was voor prinses Mar garet de soep opgediend, of plotseling weerklonk op het water van de Am- stel een luid hoorngeschal. De prinses spoedde zich naar het venster en zag een twaalftal studenten, staande in twee aan elkaar' gekoppelde motor bootjes, aan haar apartement voor bijvaren, luide de trompet stekend en zwaaiend. Het was een groet der stu denten met hun fraaie witte pluimen op de chacots, die prinses Margaret daags te voren bij het paleis had ge ïnspecteerd. Enthousiast wuifde de prinses terug en de studenten, aan gemoedigd door dit succes, maakten rechtsomkeerd en voeren nogmaals roet hoorngeschal aan het raam van de prinses voorbij. Weer onderbrak prinses Margaret haar diner en weer verscheen zij voor het venster van haar kamer in het Amstelhotel. Bijna nog enthousiaster dan de eerste maal zwaaide zij de studenten toe. Om tien over acht verlieten de vorstelijke gasten met korte tussen pozen het hotel op weg naar het Con certgebouw, om daar het galaconcert bij te wonen. Reeds lang voordat het- gala-con cert gisteravond een aanvang nam had een menigte Amsterdammers en tallozen, die van buiten de stad wa ren gekomen om de feestweek mee te vieren, zich opgesteld in de om geving van het Concertgebouw om weer eens een glimp van hun zo ge liefde landsvrouwe op te vangen. De kijkers konden hun hart ophalen aan zeer fraaie avondtoiletten en de rijk met goud bestikte gala-uniformen van de hofdignitarissen, hoge officie ren en excellenties. In het Concertgebouw zelf heerste een geanimeerde elegante drukte. Ge ruime tijd voor achten was de zaal geheel gevuld, wachtend op het ko ninklijk paar en de vorstelijke gas ten. Als eerste betrad de koninklijke loge: prinses Margaret, vergezeld DE KONINKLIJKE GASTEN BIJ DE INHULDIGING. In het Amstel Hotel te Amsterdam poseerden de 12 koninklijke gasten bij de inhuldigingsplechtigheden van Koningin Juliana even voordat zij aan tafel gingen voor het diner, in het Paleis op de Dam. lste rij: Gravin Athlone, Kroonprin ses Martha van Noorwegen, Kroon prinses Louise van Zweden, Px*inses Margaret Rose van Engeland, Prinses Margarete van Denemarken. 2de rij: Prins Aschwin, Kroonprins Gustaaf Adolf van Zweden, Kroon prins Olav van Noorwegen, Erf- Groothertog Jan van Luxemburg. 3de rij: Graaf van Athlone, Kroon prins Axel van Denemarken, Prins George van Griekenland. door de erf-groothertog Jan van Luxemburg. Langzaam volgden de overige vorstelijke gasten. Toen koningin Juliana door de in gang Jan Willem Brouwersstraat, speciaal gereserveerd vcor vorste lijk bezoek, was binnengetreden, bood het elf-jarige dochtertje van de secre taris van het Concertgebouw-bestuur, Anelien Kappeyne van de Coppelo, H. M. een bouquet rose orchideeën aan. Minzaam boog de vorstin zich over het bedeesde meisje en zei. „Wat een bof, dat je vanavond zo laat naar bed mag". In de loge aangekomen werden H. M. en haar gemaal door de groot- meesteresse baronesse van Tuyl van Serooskerken ontvangen. Alle aan wezigen verhieven zich van hun ze tels en luid weerklonk het reeds door het orkest ingezette Wilhelmus van Nassau wen de jonge vorstin tegemoet. De koningin droeg een jade-groene met zilverdraad doorstikte japon, waarover een witte bontcape; om haar hals een brillianten snoer, in haar haar een diadeem met fonkelen de edelstenen. Prins Bernhard droeg de gala-uniform van luitenant-gene raal der blauwe huzaren. Na het Wil helmus volgde een driewerf leve de koningin. Aan de zijde van koningin Juliana was koningin Elisabèth gezeten, aan de zijde van de prins kroonprins Olav van Noorwegen. Onder leiding van Eduard Van Bei- num en met medewerking van het toonkunst-koor bracht het Concert gebouw-orkest voor de pauze het Te Deum van Diepenbrock en de Va riations Symphoniques van Cesar Franck ten gehore. Na de pauze volg de de vijfde symphonie van Beetho ven. Tijdens de pauze heeft koningin Ju liana Eduard van Beinum bij zich ont boden en hem gecomplimenteerd met de wijze, waarop hij het orkest deze avond liet muciseren. In het bijzonder sprak de vorstin haar voldoening uit over Diepenbrocks' Te Deum, dat zij deze avond voor het eerst hoorde uit voeren. DE INHULDIGING IN DE NIEUWE j KERK. I Onder de hoge gasten was aan Kar dinaal de Jong een plaats aangewe zen rechts van het troonpodium naast de zetels van de Raad van State; d<* Nederlandse Bisschoppen, die even eens de plechtigheid bewoonden, had den een plaats aan de andere zijde van het troonpodium bij de leden van het Internationaal Hof van Justi tie e.a. Een speciale verslaggever van de „Tijd" maakt over de kleding der gasten deze opmerking: „Het leed geen twijfel of de heren hadden bij de keuze van hun cos- tuums weinig moeite ondervonden. Wie zich de weelde van een galatenue qua staat en stand kon en wilde ver oorloven, had zich daarin gehuld. De overigen kleedden zich in stemmig zwart. Maar middagtoilet voor dames schijnt voor heel wat meer uitleggin gen vatbaar te zijn. Tooide de „beau monde" zich goeddeels in fraaie, lange toiletten, zeer onderscheiden van snit en kleur, talloos velen ook versche nen in geklede zomertoiletten, geheel of gedeeltelijk bedekt door bont capes en jasjes, en in al dan niet klas sieke tailleurs. Dat er evenwel ook nog vrouwen waren, die aan de Konink lijke invitatie gehoor gaven door de Nieuwe Kerk te betreden zonder hoed of kousen en gekleed in kreukelige, smoezelige zomermantels, getuigt toch wel van een groot gebrek aan eerbied voor Vrouwe Etiquette". Vijf leden der Staten-Generaal maak ten de zitting in de Nieuwe Kerk niet mede. Hieronder zijn vier communis tische leden. Van de zijde van het hoofdbestuur der C. P. N. deelt men mede, dat dit het gevolg is van het feit dat: a. de heer De Groot met vacantie is. b. de heer Wagenaar wegens'ge zondheidsredenen buiteri ver blijf houdt. c. de heer Stokvis buitenslands is in verband met een internatio naal juristencongres. De afwezigheid van deze heren is louter het gevolg v.an omstandighe den. Ook de heer Hermans van de C. P. N bleek wegens vacantie afwezig te zijn. Wie het meest werd toegejuicht. In de vorstelijke stoet van en naar de kerk kreeg, aldus merkt een der ver slaggevers op, niet Margaret Rose en niet de Kroonprins van Denemarken of enige andere vorstelijke persoon het meeste applaus, maar Herman Ba- ruch, ambassadeur van Marshall! KONINGIN MET PRINSESJES MET DE „PIET HEIN" OP HET IJSSELMEER. Om half tien vertrokken hedenmor gen van het paleis op de Dam H. M. koningin Juliana met de prinsesjes. De wagen met de koninklijke stan daard er op reed naar de Amsterdam se haven, waar de „Piet Hein" gereed lag. Onze vorstin ging met haar doch tertjes aan boord, waarna het jacht via de Oranjesluizen koers zette naar het IJsselmeer. Z. K. H. prins Bern hard bevondt zich niet aan boord. In de late namiddag wordt de „Pief Hein" in de haven terugverwacht. DAT WAS MIS. Met instemming nemen wij over uit de Stem: „Ongetwijfeld is het Neder landse volk de radio-omroepers dankbaar, dat ze 't zo goed mo gelijk hebben laten meeleven met de historische gebeurtenissen welke zich in de hoofdstad vol trokken. Bij één episode hadden de luisteraars de omroeper-re porter echter wel van de mici'o- foon willen wegtrekken. Het was, toen de aanwezige 145 le den van de Staten-Generaal stuk voor stuk de eed van trouw (of de beloefte) gingen afleggen, ieder met eigen stem en intona tie. Inplaats van een eerbiedige stilte te bewaren, ging de omroe per weer aan het schetteren en hij liet ook nog „passende mu ziek" aanrukken, om toch vooral maar niet de indrukwekkende reeks van plechtige eden en be loften te laten horen. Dat was mis. Dat was heel erg mis." Wat ook mis was d^t was de huilerige stem van een der omroe pers, alsof de arme man erg aange daan was. In de radio-rede, die de minister president Drees Maandag, op de in huldigingsdag van Koningin Juliana hield, zeide hij o.m.: „Koningin Juliana aanvaardt het be twind in een tijd van kentering voor het koninkrijk, een tijd, die beslis send kan zijn voor de toekomst der onder haar kroon verenigde volke ren. Oude verhoudingen worden doorbroken en van deze generatie wordt de wijsheid en de kracht ge- eist, om nieuwe vormen te schep pen, die vrijheid en samenbinding beide waarborgen. Vertrouwen in de Kroon, voor allen een waarborg van hoge waarde, zal grondslag voor het welslagen kunnen zijn. Dat uit In donesië, Suriname en de Nederland se Antillen een uitgelezen schare van vertegenwoordigers naar Neder land is gekomen om deel te nemen aan de jubileumfeesten en aan de in huldigingsfeesten, wettigt het ver trouwen, dat, ondanks de spannin gen overzee, die ook voor Koningin Juliana een bron van diepe zorg zul len zijn, onder haar Kroon vrije en vruchtbare samenwerking tussen de gebieden, waarvan het lot in de loop der geschiedenis zo geweven is", tot nieuwe verwerkelijking zal komen. Het heil van allen zal daarmede worden gediend. Vrede, veiligheid, recht en welvaart zullen er beter door woi-den verzekei'd." En aan de radio-rede van de lui tenant-gouverneur-generaal van Ne- dei'lands-Indië, dr. v. Mook, ontle nen we: „Er is tussen Indonesiërs en Neder landers, hoezeer zij van elkander ver schillen, geen wezenlijke onverschil ligheid of haat. Integendeel, er is, al valt dit soms moeilijk onder woor den te brengen, inderdaad een we derzijdse waardering, die haar uiting vindt in vele grote en kleine dingen, in een liefde voor land en mensen, die niet berust op een zucht naar macht of gewin, en in een liefde voor het Oranjehuis, dat nu bijna ander halve eeuw de evolutie in deze ver houding heeft overkoepeld. Zeker, wij onderschatten de hindernissen niet, die een uit haar voegen gerukte samenleving op onze weg heeft ge stort. Iedere omwenteling maakt tal loze krachten los, goede en kwade, idealisme en machtsbegeerte, offer vaardigheid en hebzucht, helden moed en avontui-iersdrift zijn dik wijls haast onontwarbaar in elkaar gestrengeld. Dezelfde slagwoorden dekken vaak hetgeen wat edel is en vals, maar door alles heen werken in de overgrote meerderheid der men sen de goede wil en het eerlijk be leid, dat zich voortdurend op zijn fou ten toetst en dat zijn kracht niet zoekt in geweld maar in rechtvaar digheid en geduld." Eén der wagens uit Rijnsburg van het bloemencorso te Amsterdam. VERTREK DR. BEEL NAAR INDIë. Van officiële zijde wordt medege deeld, dat, aangezien de luitenant gouverneur-generaal, dr. H. J. van Mook, niet voor Vrijdagavond hier te lande kan worden verwacht, dr. L. J. M. Beel eerst Zondagmorgen naar Indië zal vertrekken. JScn ongeval te Zeilberg, gemeen te Deurne, heeft de 23-jarige J. de Martines, wonende aldaar, het leven gekost, terwijl zijn broer Roelof in levensgevaarlijke toestand naar het ziekenhuis is overgebracht. Beide broers waren bezig benzine af te tap pen uit de tank van een motorrijwiel. Plotseling vatte de benzine vlam ten gevolge waarvan de kleren van de 23-jarige Jan in Brand geraakten. De jongen verbrandden. Zijn 30-jarige broer Roelof liep ernstige brandwon den op. Bij reddingspogingen door de ouders kreeg de moeder vrij ernstige brandwonden aan haar rechterarm en haar gezicht, terwijl ook de vader en de zusters van de slachtoffers brand-, wonden opliepen. Voor het leven van Roelof wordt ernstig gevreesd. •I DRIE MOORDEN. Te Helmond is gevonden het lijk van de 44-jarige J. S. De man moet tengevolgè van een messteek zijn overleden. Als verdacht van deze moord is aangehouden de 43-jarige M. K. uit Helmond. Te Boxmeer is gevonden het lijk van een ongeveqr 30 jarige vrouw, een Duitse. Er zijn verden kingen van moord en een zekere H. uit Boxmeer is gearresteerd. Te Nijmegen heeft bij een dronkemansruzie de 47-jarige L. J. zijn kostganger de 53-jarige Th. v. G. met een bijl zodanig verwond, dat hij aan de verwondingen is over leden. De dader is gearresteerd. Een teÖje, Wie de rem bedient, moet vóór op de locomotief staan. De oude remtoe- stellen, die achter aan de trein hin gen, zijn afgeschaft. Dr. Poels in een zijner eerste grote redevoeringen „Tijdig".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 5