uit het Leven van
onze LanösvRouwe
Si.
/7
M
wir
<$p
-j
114 79
jeuqó-jARen
"Ru
huwelijk
een pRinses
ij v>
te
Cflk
DONDERDAG
26 AUG. 1948
i
S)e Ccicbc Sou^ant
NUMMER
«4
'>.x
WIJ SCHRIJVEN 31 AUGUSTUS
1880: er heerst vreugde in Neder
land als overal de tijding doordringt,
H. M. Koningin Emma, de tweede
vrouw van koning Willem III, het le
ven heeft geschonken aan een doch
tertje, aan een Prinses van Oranje,
.die op 12 October vandit voor de
dynastie zo bij uitstek belangrijke
jaar in de Willemskerk in Den Haag
gedoopt wordt met de namen Wilhel
mina, Helena, Paulina Maria, welke
plechtigheid verricht werd door ds.
Van Koetsveld. Vier jaar is prinses
Wilhelmina oud als het Hof in rouw
gedompeld wordt door het overlijden
van kroonprins Alexander, die in 1884
enkele jaren na zijn broer Willem
de ogen sluit. En daarmede staat
het vast dat prinses Wilhelmina, vier
jaar oud, kroonprinses is geworden
die haar vader, de oude koning, zal
opvolgen.
Ondanks de zorgeloze, zonnige
jeugdjaren, waarin poppen, huisjes,
ponies en geitjes hoe kalm liet de
kroonprinses zich niet in haar panier,
getrokken door de ponies, door de
straten van Apeldoorn trekken, om
even later in de lanen van Het Loo
de snelheid aanmerkelijk op te voe
ren een voorname rol spelen, kan
men zeggen, dat de opvoeding van
de jonge kroonprinses reeds in 1884
ter hand genomen wordt, teneinde
haar voor te bereiden op haar komen
de taak.
De ouders nog zes jaar verheugt
prinses Wilhelmina zich in het bezit
van een vader vinden daarbij gro
te stéun in de drie gouvernantes: de
Nederlandse baronesse Van Heemstra,
de Engelse miss Winter en de Franse
mademoiselle Iiotard.
Met geduld en toewijding
waarbij ook de gezellige momenten
uit 'n kinderleven kinderpartijtjes
in het paleis, niet ontbreken, wordt
prinses Wilhelmina voorbereid op het
wachtend koningschap. Koning Wil
lem, de laatste jaren van zijn leven
lijdend, sterft in 1890 en het is H. M.
Koningin Emma die bij zijn dood het
Regentschap op zich neemt, zich daar
bij voornamelijk voor ogen houdend,
de band te herstellen tussen Oranje
huis en volk die inderdaad tijdens het
leven van koning Willem was ver
wijd. Daarin is de Koningin-regentes
volkomen geslaagd. Met dezelfde lief-
Prinses Wilhelmina, 15 jaar oud,
in Zeeuws costuum.
f V- H, i S
f: 1 4
fej SM
de, toewijding en zorg, waarmee zij
over de onbezorgde jeugd van prin
ses Wilhelmina waakte, bereidde zij
haar dochter in de nu komende acht
jaar voor op de taak, die haar wachtte.
Moeder en dochter brachten samen
bezoeken aan alle Nederlandse pro
vincies (Friesland en Zeeland konden
de kroonprinses zelfs in de nationale
klederdracht toejuichen!), er werden
met een troffel van zilver en ivoor
eerste stenen gelegd, o.a. van het
Amsterdamse Wilhelmina Gasthuis,
en er werden in alle eenvoud
reizen naar Duitsland en Berlijn ge
maakt in 1893 e:i 1895.
In de Duitse hoofdstad nam onze
Kroonprinses ijverig deel aan een pa
rodie welke zij met de Duitse prinsen
opvoerde t.a.v. een ontvangst ten ho
ve; en de oude koningin Victoria van
Engeland, die haar vijftigjarig rege
ringsjubileum al acht jaar geleden
vierde, kwam zoveel mogelijk alle
wensen van haar jonge gast tegemoet
in het Kasteel Windsor. En al verbood
de strenge hofetikette de Nederlandse
kroonprinses het bijwonen van een
receptie in Buckingham Palace, in een
aan de receptiezaal grenzende kamer
stond een spigel opgesteld, die de
pracht en praal, alsmede de echt-En
gelse stijfheid van een dergelijke ont
vangst ten hove, uitstekend weerspie
gelde. Men behoeft niet te vragen,
wie met volledig geconcentreerde
aandacht in de spiegel deze receptie
Twee jaar voor de troonsbestijging
volgde in 1896 der Kroonprin
ses toetreden tot de Nederlandse Her
vormde Kerk, daarna naderde na
dat moeder en dochter met nog meer
eenvoud dan tijdens de reis naar Ber
lijn in 1893 en twee jaar later naar
Engeland een bezoek aan Parijs had
den, gebracht met rasse schreden
de dag, dat Kroonprinses Wilhelmina
volgens de grondwet meerderjarig
zou worden: 31 Augustus 1898.
öe kRoninq
Het was op 30 augustus van
HET JAAR 1898 dat in de Neder
landse Staatscourant een proclamatie
verscheen, waarin de Koningin-Re
gentes afscheid nam van de regering,
deze tegelijkertijd overdragend aan
haar dochter, die op 31 Augustus 18
jaar werd. „Óns land zij groot in al
les, waarin ook een klein land groot
kan zijn!" Dat waren de afscheids
woorden van een Regentes, die door
haar beminnelijke eenvoud en goed
heid, met haar dochter door de Ne
derlanders op de handen werd gedra
gen. „Oranje kan nooit, ja nooit ge
noeg voor Nederland doen"; deze
woorden van Koning Willem III
maakte een 18-jarige koningin tot de
hare bij haar kroning. Maar nog meer
spraken tot de Nederlanders de een
voudige woorden uit de proclamatie
in de Nederlandse Staatscourant van
31 Augustus 1898: „Sedert mijn vroeg
ste jeugd hebt Gij Mij omgeven met
Uwe liefde."
Het was op 5 September 1898 dat
moeder en dochter per trein in Am
sterdam arriveerden voor de kro
ningsplechtigheid op 6 September in
de Nieuwe Kerk, een dag uit het le
ven van een Vorstin en Haar Volk,
die onvergetelijk blijft.
Voor het koorhek in de kerk be
vond zich de troon; een baldakijn
van witte zijde met gouden sterren
bevatte het in gouden letters gebor
duurde devies: „Je Maintiendrai".
Voor de koninklijke zetel lagen op
een fluwelen kussen de oude sym
bolen: gouden kroon, dito scepter en
ijksappel en de Grondwet!
Toen onze 18 jarige vorstin om 11
uur het Paleis op de Dam in de
hoofdstad verliet, gehuld in de met
hermelijn gevoerde, purperen ko
ningsmantel, waarop in gouddraad de
klimmende leeuwen, dreunden dof
de kanonschoten over de hoofdstad,
zich vermengend met het gebeier der
kerkklokken.
De duizenden buiten de kerk sa
mengestroomd om Neerland's jonge
koningin toe te juichen, werd de ont
roering evenzeer te machtig als de
honderden genodigden die in de kerk
de plechtigheid van nabij volgden.
„Ik zweer dat ik de onafhankelijk
heid en het grondgebied des Rijks met
al Mijn vermogen zal verdedigen en
bewaren", met muzikale, overal ver
staanbare stem legde de jonge vor
stin de eed op de grondwet af, ge
volgd door het voorlezen der Troon
rede, die zij zelve had opgesteld.
Daarmede was de luisterrijke plech
tigheid, een ware hoogtijdag voor het
Huis van Oranje en het Nederlandse
Volk ten einde. De volgende dag aan
vaardde s werelds jongste Vorstin
het passende kroningsgeschenk van
de Amsterdamse burgerij: de Gouden
Koets.
Het Nederlandse volk vergat na de
kroning ook de Koningin-Moeder
niet. Een bedrag van 300.000 werd
bijeengebracht voor een passend hul
deblijk aan haar, die gedurende acht
jaar het koninklijk gezag in de Ne
derlanden uitoefende. En het was een
in alle harten weerklank vindend, ge
heel bij de persoon van koningin Em
ma passend besluit, dit bedrag te be
stemmen voor de inrichting van het
Sanatorium „Oranje-Nassau Oord".
T'WEE JAAR NA DE KRONINGS-
1 PLECHTIGHEID juist als het
laatste jaar van de negentiende eeuw
zich ten einde spoedt wordt op 16
October in een proclamatie de verlo
ving van H.M. met Hendrik Wladimir
Albrecht Ernst, hertog van Mecklen
burg Schwerin, bekend gemaakt. En
nog is ons volk niet bekomen van zijn
vreugde over deze zo verheugende
mededeling, of Koningin Wilhelmina
laat de kruiser „Gelderland" zee kie
zen om Paul Kruger van Mourenco-
Marquez te halen en naar Europa te
brengen, teneinde hem in de gelegen
heid te stellen de zaak van Trans-
Op het balcon van het paleis op de Dam, na de rijtoer door de
straten van de hoofdstad op de kroningsdag in 1898
vaal, in strijd met Engeland, bij de
diverse Europese regeringen te be
pleiten. En zij is het, die „Oom Paul"
bij zijn komst aan de Nederlandse le
gatie in Parijs een hartelijk welkomst
telegram doet toekomen; daarmede
gaf onze jonge koningin uiting aan de
gevoelens van haar volk, verraste zij
de wereld door haar houding, tege
lijkertijd tactvol ervoor zorgend dat
Engeland zich niet gekwetst zou ge
voelen.
Op 7 Februari 1901 voltrekt onze
minister van justitie, mr. P. W. A.
Cort van der Linden het burgerlijk
huwelijk tussen Koningin Wilhelmi
na en Prins Hendrik die zich al spoe
dig zulk een geheel eigen plaats in
de harten der Nederlanders verovert,
Koningin-Moeder Emma en H.M. Koningin Wilhelmina na de
kroning in Amsterdam, tijdens hun rijtoer door de straten van
de hoofdstad; in de Utrechtse straat zag een Engelse tekenaar
het zoals hierboven afgebeeld.
ten paleize, gevolgd door de Kerke
lijke plechtigheid in de Grote St. Ja-
cobskerk, waarvan dr. Van der Flier
de leiding had. En natuurlijk is het
de Gouden Koets, het kroningsge
schenk van Amsterdam, waarin dc
jong gehuwden van het paleis naar de
kerk rijden Het huwelijksgeschenk
van het Nederlandse volk bestond uit
sieraden: een diadeem, een halssie
raad en twee armbanden. En daar
naast stroomden uit alle delen van de
wereld geschenken. Frankrijk zond
een gobelin, de oude Paul Kruger een
zilveren inktstel, met in zilver een
getrouwe copie van „De Gelderland".
WELK EEN GROTE PLAATS H. M.
KONINGIN WILHELMINA zich
in een luttel aantal jaren in de har
ten van alle Nederlanders had ver
worven, bleek wel bij de ernstige
ziekte die Haar weken lang aan bed
gekluisterd hield. In April 1902 werd
ons volk ervan in kennis gesteld, dat
typheuze koortsen het weerstandsver
mogen der koninklijke patiënte ern
stig op de proef stelden. Met diepe
bezorgdheid las men in die dagen de
bulletins omtrent de gezondheidstoe
stand en groot was de vreugde toen
het gevaar als geweken werd be
schouwd.
En wie herinnert zich niet de onge
rustheid, waarmede het Nederlandse
volk kennis nam van de botsing tus
sen een rijtuigje, bestuurd door Prins
Hendrik, waarin ook H.M. de Konin
gin was gezeten en de Haagse tram.
Gelukkig liep alles goed af!
Een jaar later kan het Nederlandse
volk op spontane, niet te miskennen
wijze uiting geven aan zijn grote
vreugde over de geboorte van H. K.
H. Prinses Juliana, die op 30 April
1909 als prinses van Oranje Nassau
het levenslicht aanschouwt.
Twee jaar voor de eerste Wereld
oorlog uitbreekt bezoeken „la Reine
Blanche", de charmante Fransen
hadden deze bijnaam voor onze ko
ningin bedacht in verband met haar
voorliefde voor lichte toiletten en
de Prins-Gemaal Parijs, waarbij zij
waarlijk op grootse wijze door de
lichtstad bejubeld worden.
Het is weer koningin Wilhelmina
die in de uiterst moeilijke jaren van
de wereldoorlog haar volk een lich
tend voorbeeld is: ondanks de span
ningen, ondanks de herhaalde bedrei
ging van onze neutraliteit, is het be
sef levendig dat een „moeder" waakt,
dat een Oranje mede ons lot bestiert,
een Oranje die zich niet spaart en die
bij rampen en overstromingen
steeds troost weet te brengen als er
landgenoten in rouw gedompeld wor-
k
fs
