3)e CcicLc SotVtaitt
m
yj£
Vijftig jaar Koningin Wilhelmina
De toekomstige
Landbouwpolitiek
De radioprogramma's tijdens de
komende feestdagen
P5k
84
DONDERDAG
26 AUG. 1948
NUMMER
1,477
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
waarin opgenomen „de burcht"
Als er van één Vorst gezegd kan
worden, dat Hij zich gedragen wist
door de liefde van Zijn Volk, dan
kan dat van onze geliefde Koningin
der Nederlanden, Hare Majesteit Ko
ningin Wilhelmina worden getuigd.
En als er van één Vorst gezegd kan
worden, dat Hij het lichtend voor
beeld is geweest voor zijn Volk in
liefdevolle toewijding en opoffe
ringsgezindheid aan de belangen van
Zijn Volk, dan is dat wederom Hare
Majesteit Koningin Wilhelmina.
Door Haar afstamming uit een
Huis, door de geschiedenis nauw met
ons Volk verbonden, en door de adel
van Haar karakter dwong Zij eer
bied af voor haar persoonlijkheid. Er^
Haar diep medeleven met Haar Volk
in dagen van voorspoed en tegenslag
deed Haar de liefde behouden, welke
het Nederlandse Volk de jonge Vor
stin zo gaarne bij Haar troonbestij
ging had geschonken en deed, zo mo
gelijk, die liefde nog toenemen.
Haar wijs beleid gedurende Haar
vijftigjarige regeringsduur is een ze
gen geweest voor Volk en Vaderland.
Hoe zij zich één wist met Haar
Volk en Haar Land hebben ons de
achter ons liggende oorlogsjaren ten
overvloede nog eens duidelijk doen
ondervinden.
Genoodzaakt om in Mei 1940 Haar
Land te verlaten en naar Engeland
uit te wijken, heeft Zij steeds van
daar uit diep medegeleefd met Haar
Volk. In de vele toespraken, die Zij
via radio-Londen tot ons hield, heb
ben wij telkenmale de kracht geput
om ons verzet tegen de overweldiger,
in het geloof aan een uiteindelijke
overwinning, vol te houden. In deze
moeilijke jaren heeft zij zich een
ware Moeder des Vaderlands ge
toond.
Met grote ontroering heeft het Ne
derlandse Volk kennis genomen van
Haar besluit om met het oog op
Haar gezondheidstoestand de rege
ring neder te leggen.
Koningin Wilhelmina zal steeds
een grote plaats in de harten van het
Nederlandse Volk blijven innemen.
Moge God Haar nog lange tijd spa
ren.
~3P.Vp.
Burgemeester van Leiden.
Waarom eren wij
onze Koningin
TVflET in een zin-ledig gejuich en
*^een oppervlakkig hoera-geroep
mogen wij laten verlopen de feest
stemming op het gouden jubileum
van onze waarlijk geëerbiedigde Vor
stin Koningin Wilhelmina. t
En nog veel minder mogen wij ons
laten afzakken naar het byzantinisme,
d.i. de overdreven verering van een
vorst in kruiperij en vleierij.
Dit is een bijzonder welkome ge
legenheid, om te verklaren, waarom
wij, waarom de katholieken van Ne
derland een halve eeuw lang Konin
gin Wilhelmina hebben geëerd als
trouwe, aanhankelijke onderdanen.
Welkom is deze gelegenheid ons ook
daarom zo bijzonder, omdat wij le
ven in een tijd van gezagsondermij
ning en van totaal verkeerde begrip
pen omtrent het gezag, „,on
macht beschouwen wil als bron van
gezag en willekeur als recht, aan het
gezag ontleend!
Wij, Katholieken, erkennen het ge
zag, als zijnde van Goddelijke oor
sprong.
Waarom? Omdat de natuur van de
mens zodanig is, dat hij behoefte
heeft om te leven in gemeenschap, en
een gemeenschap kan niet bestaan
zónder gezag.
God, die is de Schepper van de
menselijke natuur, heeft dus in die
schepping Zijn wil neergelegd, dat er
gezag zal zijn.
In verschillende vormen van de
menselijke samenleving openbaart
zich- de noodzakelijkheid van gezag
en wordt ook die noodzakelijkheid,
althans feitelijk, erkend zoals in
het Huisgezin, in de Kerk, in de
Staat.
Maar al hebben de ongelovigen met
- ons gemeen die feitelijke erkenning
er is een wezenlijk verschil tus
sen hen en ons, waar het betreft de
erkenning van de oorsprong van het
gezag; althans de diepste oorsprong,
die God is.
En dat is niet alleen een theore
tisch verschil, maar ook een verschil,
dat ingrijpt en dièD ingrijpt in de
practijk van het leven.
Zowel voor de onderdanen als voor
de gezagsdragers.
Voor de onderdanen. Wij kunnen
het ons klaar indenken, dat het zich
schikken naar, het zich onderwer
pen aan het gezag vaak een last is,
die met tegenzin en noodgedwongen
wordt gedragen, voor hen, die in dat
gezag niet meer zien dan een door
de natuur der dingen nu eenmaal toe
vallig veroorzaakte noodzakelijkheid.
De onderdanen echter, die de Chris
telijke gezagsleer aanvaarden, zien
in de noodzakelijkheid van dat gezag
niet een toevalligheid, ook niet een
gevolg van een oorspronkèlijk vrij
door de mensen gesloten contract,
gelijk. Rousseau e.a.leren. maar de
Wil van de Schepper aller dingen.
Onderwerping aan natuurlijk
rechtmatig en rechtvaardig gezag
is dus volgens hen: Gods Wil!
Maar ook voor de gezagsdragers,
als zodanig, is het practisch lang
niet hetzelfde, of zij de Goddelijk»5
oorsprong van het gezag erkennen,
al dan niet.
De regeerders, die zich weten de
dragers van een door God gewilde
instelling, zullen zich dan ook bij de
uitoefening van dat gezag bewust zijn,
rekenschap verplicht te wezen aan
de Koning der koningen, èn die uit
oefening zoveel mogelijk richten op
bet doel, door Hem bij de schepping
der menselijke natuur gewild. Zij
weten, dat het gezag er is, omdat
God het aldus heeft geordend, dat
het gezag er is bij de gratie Gods.
En zo noemt zich dan ook onze ju
bilerende Christelijke Vorstinne, Ko
ningin Wilhelmina: Koningin bij de
gratie Gods!
Waar God de noodzakelijkheid
van, de rechtsgrond voor het gezag,
als zodanig, heeft uitgesproken en
neergelegd in de menselijke natuur
daar heeft Hij niet voor alle ge
vallen aangewezen de drager van het
gezag en de vorm, waarin het gezag
wordt uitgeoefend.
Wèl voor het Huisgezin; wél voor
Zijn Kerk, maar over het algemeen
niet voor de Staat.
Wie in de Staat het gezag uit
oefent en in welke vorm het wordt
uitgeoefend (b.v. republikeins, mo
narchaal) dat wordt meestal be
paald door de omstandigheden, de
loop der gebeurtenissen, welker be
tekenis wordt belicht door en moet
worden bezien in het licht der on
geschreven en geschreven wetten van
het Recht.
Maar de Christen ziet óók in de
loop dier gebeurtenissen de beschik
king of de toelating Gods!
En ook de drager van het gezag is
oor het feit, dat hij het is en niet
een ander, dat hij het is in deze
vorm en niet op een andere wijze,
dank schuldig aan de Goddelijke Al-
Beheerder.
En ook om deze reden wordt onze
Koningin begroet als: Koningin bij
de gratie Gods.
Zij heet dus „Koningin bij d# gratie
Gods" eerstens omdat alle gezag
komt Van God, er is krachtens Gods
Wil, vervolgens omdat ook dit be
paalde gezag, waarvan Zij de draag
ster is, er is krhchtens Gods beschik
king of toelating.
HET STAATSIE-TOILET VAN
KONINGIN JULIANA
Het statie-toilet, dat Koningin Ju
liana ter gelegenheid van de inhul
diging zal dragen onder de kronings
mantel, is ontworpen door de 19-ja-
rige Zwitser Erwin Dolder, aldus 'n
bericht in de „Volkskrant". Het toi
let is bestikt met parelen van hals
snoeren der Koningin en werd ver
vaardigd te Wassenaar, waar de jon
ge mode-ontwerper zijn ateliers had
ingericht.
Door bemiddeling van een Neder
landse dame, die hem éen opdracht
gaf en beloofde hem aan 't hof te in
troduceren en na wisseling van di
verse telegrammen kwam Erich op 3
Maart van dit jaar voor het eerst
ten paleize. Hij kreeg meteen een
opdracht: het witte pakje en de wit
te toque bestaande uit 140 aigrettes,
bekend van foto's van de Prinses-
Regentes uit de laatste tijd. Voor de
opdracht van het staatsiekleed van
Koningin Juliana maakte hij ver
schillende ontwerpen, waarvan er
een uitgekozen werd. Ook de toiletten
van de hofdames ontwierp hij.
Erwin zal met zijn moeder de
plechtigheid in de Nieuwe Kerk bij
wonen. Na de feesten vertrekt hij
naar Amerika en Canada, o.a. om
mevr. Roosevelt te bezoeken en een
opdracht voor Josephine Baker uit
te voeren.
RADIOREDEVOERINGEN VAN DE
MINISTER-PRESIDENT
Naar wjj vernemen zal de minister
president de heer Drees op 31 Aug.
a.s. omstreeks het middaguur een
radiorede uitspreken. Ook op 6 Sept.
zal de minister-president via de ra
dio een rede houden, de uitzending
van deze laatste rede zal des avonds
geschieden.
Waarschijnlijk zullen op beide da
gen ook de luitenant-gouverneur-
generaal van Nederlands-Indië, dr
van Mook, de gouverneur van Suri
name, de heer Huender en de gou
verneur van Curasao, de heer ir Pe
ters radio-redevoeringen houden.
Garantie-prijzen tegen
„beheerste productie"
De Stichting voor de Landbouw
heeft een urgentieprogram ontwor
pen voor de land- en tuinbouw. In
dit program, dat aan de regering is
overlegd, heeft zij in dertien punten
al haar verlangens kenbaar gemaakt.
De stichting dringt bij de rege
ring aan op landwinning. Met kracht
rr.oet worden gestreefd naar vergro
ting en verbetering van de opper
vlakte cultuurgrond, door middel van
inpoldering, ruilverkaveling, betere
ontwatering en andere cultuur-tech
nische werken, daar het gevaar be
staat, dat door het grote bevolkings
accres te weinig cultuurgrond zal
overblijven. Een goede coördinatie
tussen de verschillende instanties,
die op dit terrein werkzaam zijn, is
een eerste vereiste. Bovendien moet
de georganiseerde landbouw bij de
voorbereiding van deze plannen
zoveel mogelijk ingeschakeld worden
Verder dringt de stichting er op
aan, dat zo spoedig mogelijk wordt
overgegaan tot uitbetaling van de
van overheidswege in het vooruit
zicht gestelde toeslag van 40 mil-
lioen gulden in de vorm van een
compensatietoes^g aan de zandbe-
drijven en van een overbruggings
toelage aan de kleine bedrijven,
voor zover niet op zeeklei gelegen.
Andere desiderata zijn: spoedige,
volledige gelijkstelling van de belo
ning van landarbeid met de beloning
van andere gelijkwaardige arbeid;
bevordering van de export van tuin
bouwproducten door het geven van
bepaalde instructies aan Ned. han-
de^delegaties; inschakeling van het
bedrijfsleven bij handelspolitieke
besprekingen en speciaal bij de voor
bereiding van de op 1 Januari-1950
beginnende economische unie tussen
Nederland, België en Luxemburg;
ruimere toewijzing van vaste brand
stoffen aan tuinbouwbedrijven.
De regering dient er, aldus de
stichting, van doordrongen te zijn
en hiervan de consequenties te
aanvaarden dat naar oordeel van
de georganiseerde landbouw de ver
schillende hoofdbedrijfschappen en
bedrijfschappen niet kunnen worden
beschouwd als representatieve ver
tegenwoordigingen van het bedrijfs
leven; dat in het bijzondef de wijze
waarop de besturen der bedrijf
schappen zijn samengesteld en de
grote invloed van de overheid in de
ze lichamen niet steeds de stem van
het bedrijfsleven vertolken.
PRINS BERNHARD REIKTE
ONDERSCHEIDINGEN UIT.
Gistermorgen heeft prins Bernhard
te Deventer onderscheidingen uitge
reikt aan personen, die zich in de
Meidagen van 1940 en daarna hebben
onderscheiden door moedig gedrag te
genover de vijand.
Prins Bernhard hield een korte toe
spraak, waarin "hij zich glukkig prees
deze onderscheidingen te mogen uit
reiken.
„God geve", zo zeide hij, „dat mi
litair optreden niet meer nodig moge
zijn en ons volk in vrede moge leven".
Daarna ging hij over tot het uit
reiken der onderscheidingen, aan een
100-tal leden van de koninklijke land
macht, aan zeven gezagvoerders', een
stuurman en een matroos der koop
vaardij en aan een lid van het
K.N.I.L.
"OORLOGSKRUIS INGESTELD.
Met ingang van 11 Augustus is
het mobilisatie-oorlogskruis inge
steld. Het versiersel van het nieuwe
onderscheidingsteken bestaat uit een
vierarmig» bronzenkruis, waarvan de
armen worden gevormd door een
armen worden gevormd door facet-
vormig geslepen zwaardpunten. Tus
sen de armen van het kruis bevin
den zich twee gekruiste dolken met
de punten naar boven gericht. Op de
dolken rust een helm, omgeven door
een lauwerkrans. Daar de uitvoe
ringsbeschikking nog niet gereed is,
heeft het dus geen zin om een aan
vraag voor deze onderscheiding in
te dienen.
In de komende weken zullen op
vier dagen nationale programma's
per radio worden uitgezonden en
men heeft alle mogelijke moeite ge
daan, deze programma's zo samen
te stellen, dat het Nederlandse volk
ten volle alle gebeurtenissen via de
radio kan meebeleven en daarnaast
een reeks van bijzondere gebeurte
nissen en uitzendingen kan be
luisteren.
Zo is er een cyclus „50 jaren Ne
derlandse muziek" samengesteld,
waarvan men in een reeks van con
certen zal kunnen genieten. De eer
ste serie zal op. de komende feest
dagen worden uitgezonden. Aan dit
programma werken orkesten, koren
en kamermuziekencembles mede en
voorts Anthon v. d. Horst aan het
orgel en Willem Andriessen aan de
piano. Voorts is voor deze gelegen
heid aan een zestal Nederlandse
componisten opdracht gegeven een
orkestwerk voor goede Nederlandse
verpozingsmuziek te componeren,
dat in de programma's van 31 Aug.
en 6 September zal worden uitge
zonden. Hieraan hebben medege
werkt Rudolf Karssemeyer, Wouter
Paap, Jurr. Andriessen, Herm. Stra-
tegier, Hugo Godron en Jan Felder-
hoff.
Onze jubilerende Vorstin heeft
die schone titel vijftig jaar gedra
gen met waardigheid en ere!
Zij heeft zich getoond altijd en
overal de Christen Vorstinne.
Zij is geweest de in alle opzichten
voorbeeldige Vrouwe. Voorbeeldig
niet alleen in de wijsheid, waarmede
zij de belangen van het land behar
tigde, maar ook en niet minder als
Echtgenote en als Moeder. Mede aan
haar schone opvoeding dankt het Ne
derlandse volk, dat het zal krijgen
een waardige opvolgster, een waar
dige opvolgster in Koningin Juliana,
die zich ook zal weten na**- w>i roooon
vertrouwen: Koningin bij de gratie
Gods. in de volste zin des woords.
Het kan geen bevreemding wek
ken, dat onze gedachten op een dag
als vandaag een tijd stil staan bij de
herdenking van de oorlogsjaren. Wat
was het toen werkelijk een voldoe
ning-en vreugde van uit Engeland te
horen, wat onze Koningin ons meen
de te moeten zeggen. Bekennen we
het maar eerlijk: er waren daar in
Engeland ook wel 'ns vaderlanders
aan het woord, van wie wij zeiden:
zij hebben gemakkelijk praten; wij
zitten hier in de moeilijkheden. Maar,
als Koningin Wilhelmina tot ons
sprak, gaf Zij steeds blijk van een
echt mee-leven en in-leven in de om
standigheden, waarin wij hier ver
keerden; van doel gevoel evenzeer als
van bezadigde wijsheid. Zij was onze
Landsmoeder ód>k in droeve, zware
tijden.
Naar haar is dan ook steeds uit
gegaan onze eerbied en onze liefde,
omdat zij was de draagster van het
hoogste wereldlijk gezag en omdat
zij dat gezag droeg in een eerbied
waardige persoonlijkheid.
En bij dit jubileumfeest, dat tevens
is een afscheid nu Koningin Wil
helmina de Kroon overdraagt aan
haar Dochter mogen wij de belof
te geven, dat de katholieken van Ne
derland Koningin Wilhelmina niet
zullen vergeten in him eerbiedige
herinnering en in hun gebed tot Hem,
van Wien zij zo klaar besefte, dat
Hij is .de Bron en het Doel van alle
menselijk gezag, de Heer en de Rech
ter over alle gezagsdragers.
Er komt voorts een reeks van le
zingen, waarin prominente figuren
bepaalde facetten van het staatkun
dig en economisch leven in groei en
ontwikkeling uit de afgelopen 50
jaren zullen schetsen.
Bovendien komen er speciale
klankbeelden voor de jeugd, hoor
spelen, een declamatorium en van
zelfsprekend een lange reeks van
bijzondere reportages.
Ook de lichte muziek en het ca
baret zullen in deze programma's
op bijzondere wijze vertegenwoor
digd zijn.
Zo is er een programma „het ca
baret schrijft geschiedenis", waarin
men zal kunnen horen hoe Neder
landse liedjeszangers reageerden op
het nieuws van 50 jaren.
Er is een „sterrenparade" van
prominente kleinkunstenaars en
daarnaast zijn er vanzelfsprekend
talrijke aantrekkelijke ontspannings
programma's, een half uur samen
zang uit een vijftal oorden, te weten
Hilversum en de Nederlandse kolo
nies in Londen, Brussel, Kopenha
gen en Davos, en speciale streek-
programma's, zowel uit Oost en
West als uit alle Nederlandse pro
vincies.
Chronologisch zijn er, naèst de bo
vengeschetste in de programma's
voor de genoemde dagen de volgen
de hoogtepunten:
Op 30 Augustus zal in de morgen
uren de aubade worden uitgezonden
op de Maliebaan in Den Haag, waar
bij H.M. de Koningin aanwezig zal
zijn. In de middag zal men kunnen
luisteren naar de aankomst van de
Koningin in Amsterdam, des avonds
is er een programma uit onze over
zeese gebieden, een declamatorium
„Willem van Nassaouw", waarin
Koos v. d. Griend het Wilhelmus op
nieuw heeft omgespeeld. Er is een
bijzonder cabaretprogramma en
zoals elke avond ip deze serie een
feestkrant, waarin men flitsen hoort
van alle bijzondere gebeurtenissen
in de feestviering in ons land en
daarbuiten. Die avond zal men ook
kunnen genieten van een klank
beeld, samengesteld door Paul de
Waart en Herm. Felderhof „Temid
den van Haar volk", waarin de 50 re
geringsjaren van H.M. de Koningin
de revue zullen passeren, zulks met
behulp van alle platen, welke in re-
portage-aïchief van de radio, ook van
„Radio-Oranje" te vinden zijn.
De nationale feestdag van 31
Augustus opent met een gelukwens
van de regeringscommissaris voor de
radio, mr. L. A. Kesper. In de och
tenduren zijn er twee bijzondere
kerkdiensten, een protestantse dienst
uit de Domkerk in Utrecht en een
Rooms-Katholieke dienst uit de ka
thedrale kerk in dezelfde stad. Het
middagprogramma opent met een
gelukwens, uitgesproken door de
vier hoogste functionarissen van on
ze gebiedsdelen n.l. minister-presi
dent W. Drees, dr. H. J. van Mook,
ir. L. A. H. Peters en dr. W. Huen
der, resp. namens Nederland, Indië,
Curasao en Suriname. In de middag
wordt het volledige jubileumspel op
het Stadion in Amsterdam uitgezon
den, later gevolgd door enkele bij
zondere programma's voor de kinde
ren.
De avonduren worden gevuld met
verpozingsmuziek, 'n hoorspel „Haar
woord gaf ons kracht", een concert in
de serie „50 jaren Nederlandse mu
ziek" en de feestkrant.
De morgenuren van 4 September
bieden in verband met de kroonsaf-
stand een ernstig programma. Men
zal trachten een reportage te geven
van de abdicatieplechtigheid in het
paleis aan de Dam, besloten met het
Te Deum van Hendrik Andriessen.
Om 12 uur is er een programma
„Amateurskunst uit alle windstre
ken", gevolgd door een strijdkrach
tenprogramma „Van Sabang tot Mo-
lotai" en muziek uit Indonesië. Om
4 uur kan men luisteren naar een re
portage van de eerste rijtoer van Ko
ningin Juliana, waarna om kwart
over zes een reportage volgt van de
jubileumfeesten in Oost en West.
In de avonduren volgt een reeks
van concerten en de feestkrant.
De laatste dag dezer programma's,
6 September, opent met een flits van
de feestelijkheden in de ochtend te
Amsterdam. Om 10 uur wordt de
volledige plechtigheid in de Nieuwe
Kerk te Amsterdam uitgezonden ge
volgd door een reportage van de rij
toer in de gouden koets, waarbij een
radioverslaggever met een walkie-
talkie in de stoet zal meelopen.
Des middags volgt de sterrenparade
van klein-kunstenaars, een bijdrage
uit Oost en West en een reeks van
toespraken van de hoogste autoritei
ten van onze overzelse gebieden.
De dag wordt besloten met een fees
telijk programma ën vanzelfspre
kend verschillende reportages
Een fLaWiettjs.
„Iedereen moet onderworpen zijn
aan het hogere gezag; want alle ge
zag komt van God en ook het thans
bestaande is verordend door God.
Wie zich dus verzet tegen het gezag,
verzet zich tegen de verordening van
God; en de weerspannigen zullen
hun veroordeling krijgen".
Paulus Rom. 13, 1 en 2.
m
