Nieuwe grondwet met grote
meerderheid aanvaard
De moeilijkheden met Djogja
Een speciale zitting van de
Veiligheidsraad
Parijs optimistisch over de
Moskouse besprekingen
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMER.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VRIJDAG 20 AUGUSTUS 1948
39ste JAARGANG No. 11472
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
Grondwetswijziging
aangenomen met,
grote meerderheid
Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20S26, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.30 p. w., 1.30 p. mnd., £3.90 p. kwart. Franco p. p. £4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes 1.50.
De tegenstelling
in ons volk
„r\E tegenstellingen in ons volk zijn
scherper, dan wij in de tijd der
bezetting mochten hopen".
Dit zijn woorden van de minister
president Drees in de verleden week
afgelegde regeringsverklaring.
En hij legt daarin bloot een feit,
een werkelijk tragisch feit.
Waarom is de samenwerking tus
sen de mensen niet zó, als we tijdens
de oorlog hebben gehqopt en velen
onzer ook hebben verwacht?
Onder geen enkel opzicht is die
verwachting vervuld. Wij willen
de werkelijkheid niet verbloemen.
De samenwerking tussen hen, die
anders' denken, die gescheiden zijn
door verschil in levens- en wereldbe
schouwing, welke onder de oorlog
vaak zo voortreffelijk was, staat nu
maar al te dikwijls ver beneden de
mentaliteit van tijdens de bezetting;
de individuele, de sociale, de politieke
samenwerking. Wat de politieke sa
menwerking betreft zien wij weer op
duiken die oude, duffe partijen-poli
tiek, waarbij men elkaar de loef tracht
af te steken, waarbij men in andere
partijen niets dan slechts en in eigen
partij niets dan goeds ziet, tenzij
wanneer men in de kring van eigen
partijgenoten verkeert.
De samenwerking tussen hen, die
niet door diepere beginselen geschei
den zijn, vertoont ook veel, wat in de
tijd van verdrukking niet voorkwam:
geschillen en ruzies over totaal on
dergeschikte dingen en onzakelijke
vijandig-gestemde discussies ,over
dingen die wèl van belang zijn'.
Hoe komt dat alles?
De algemene oorzaak ligt in het
feit, dat mensen, die een gemeen
schappelijke vijand hebben, die ge
meenschappelijke nood hebben, wien
de zelfde gevaren bedreigen, elkaar,
opzoeken, een soort verbroedering
sluiten. En dat gemeenschappelijke
was duidelijk aanwezig in de bezet
tingstijd. Nu is het eróók, maar
helaas voor verreweg de meesten niet
zo duidelijk!
Doch er zijn ook andere oorzaken
van die onprettige verhouding tussen
de mensen.
Er is ..bij vele in hun persoonlijk en
in hun gezinsleven een botsing tus
sen inkomsten en uitgaven, tussen
loon- en prijspeil; er is bij velen ge
brek aan wat zij redelijkerwijs mo
gen verlangen, met name b.v. een
goede huisvesting. En dat maakt hen
dan licht geraakt, gemakkelijk geïrri
teerd, slecht gehumeurd. Er is bij
velen een onzekerheid, als zij de toe
komst inzien, een vrees ook voor de
onzekere toekomst. En daardoor wor
den zij uit hun geestelijk evenwicht
Dat zien wij als oorzaken van het
verschijnsel, dat minister Drees te
recht constateerde.
Maar: hoe kan het anders worden?
Moeten wij wéér in verdrukking
komen te leven, om onderling betere
mensen te zijn? Moeten wij wachten
op een verandering van de omstan
digheden, waaronder de sociale toe
standen verbeterd kunnen werden,
in 'de hoop eei hoop, die héél erg
kan teleurstellen! dat dan óók de
onderlinge omgang van de mensen
op een beter peil komt te staan?
Neen, gelukkig; het kan nu ook an
ders!
De mensen moeten zich in hun on
derling verkeer laten leiden door
hogere beginselen, zegt de welmenen
de humanist. En wij zeggen het met
hem doch voegen er aan toe: ho
gere beginselen, die 'zijn de door God
gestelde normen en wetten voor goed
en kwaad; hogere beginselen, die ons
leren in iedere mede-mens te zien, te
achten en te beminnen: een schepsel
Gods met een eeuwige bestemming,
een mede-mens in de diepste en vol
ste zin.
Het gemis of het niet beleven
van deze christelijke levensopvatting,
die uiteraard breed is, is de oorzaak
van zoveel gekrakeel en zoveel vij
andschap, waardoor de mensen zélf
uit vrije wil en zonder enige nood
zaak de zon buiten het leven sluiten,
de onderlinge omgang bitter maken.
Vs Meer
eenstemmigheid
II/U schreven gisteren, dat de oppo-
sitie van de heren Gerbrandy en
"Welter tegen de Grondwetsherziening
negatief is.
Merkwaardig is, dat de Prot. Chr.
„Rotterdammer" gisteren over de po
litiek der A. R. ten deze opmerkte,
dat soms de schijn werd gewekt, „dat
men volstond met een negatieve hou
ding aan te nemen!" En het blad ver-
vervolgde dan:
„De vraag kan worden gesteld,
of in het verleden niet te veel is
blijven staan bij de stellling, dat
orde en rust eerst moet worden
gehandhaafd en dat daarna wel
zou worden gezien, hoe het ver
der moest. Is er niet te weinig
geweest een uitdragen van een
conceptie voor de nieuwe vorm
van het koninkrijk? Wij herin
neren er aan, dat bijv. het oor
spronkelijke ontwerp van het
program van actie van A.R. Par
tij voor de verkiezingen wel een
heel kleine en weinig construc
tieve paragraaf over Indië be
vatte. Dat zij er tenslotte positief
ging uitzien, was het resultaat
van amendementen uit verschil
lende kieskringen."
Dat is voorzichtig, maar toch dui
delijk gezegd!
Chr. Hist, zijn blijkbaar tot an-
Tweede Kamer
Een goed-begin voor het Kabinet
Dreesv. Schaik: de voorstellen tot
Gondwetsherziening zijn in tweede
lezing gisteravond met grote méer-
derheid aanvaard.
Minister Sassen had het voornaam
ste voorstel in de Grondwetsherzie
ning: de verhouding: Nederland en
Indonesië voor zijn rekening geno
men. Hij heeft kort gesproken, maar
klaarblijkelijk overtuigend. Zijn re
de werd met grote aandacht gevolgd.
De replieken waren echter heftig.
Professor Gerbrandy poogde in zijn
repliek de inhoud van de Koninklij
ke rede van 7 December 1942 te ver
kleinen, door te ontkennen, dat de
vrijwilligheidsgedachte mede aan die
rede ten grondslag lag. Over deze
verre van fraaie verloochening na
men hem achtereenvolgens professor
Romme, Tilanus, v. d. Goes v. Na-
ters en ten slotte de minister, elk
op hun eigen manier, onderhanden.
De uitslag van de stemmingen
was, dat het voorstel inzake de
nieuwe rechtsorde er met 76 te
gen 22 door ging; alleen de Anti-
Revolutionairen, Communisten,
Staatkundig Gereformeerden en
de heer Weiter stemden tegen.
De regeling inzake het inkomen
van de afstand gedaan hebbende
China krijgt
Soen-dollar
China, dat de schrikbarendste in
flatie van alle landen ter wereld
heeft, zal pogen zijn munt te sane
ren door invoering van nieiiw geld,
dat genoemd zal worden naar de
stichter der Chinese republiek, dr.
Soen Yat Sen.
Een daartoe- strekkend besluit is
genomen door de centrale politieke
raad van de regeringspartij, de
Kwomintang» gepresideerd' door
Tsjang Kai Sjek.
Op het ogenblik is de toestand
zo, dat men orrï een paar schoenen
te kopen een koffer vol bankbiljet
ten mee moet nemen. Vele millioe-
nen'Chinese dollars gaan tegen één
Amerikaanse.
De koers van de nieuwe Soen-
dollar. ten opzichte van de Ameri
kaanse dollar zal vier op één zijn.
De munt zal gebaseerd zyn op dt
gouden standaard. De banken zullen
de komende twee dagen gesloten
zijn. Ze hebben opdracht voor een
ordelijke omwisseling te zorgen.
Koning of Koningin verwierf de
stemmen van alle 98 aanwezigen.
Het voorstel betreffende de staats
secretarissen kwam er met 83 tegen
15 door (Christelijk-Historischen en
Communisten tegen).
Tenslotte nam de Kamer o.a. met
92 tegen 6 (Communisten tegen) het
ontwerp betreffende de burgerlijke
staat van beleg aan.
Opmerkelijk was het, dat 98 leden
aanwezig waren; twee communisten
waren absent. Moge dat een teken
zijn van een verbetering in de kwaal,
waaraan ons parlement veel te veel
heeft geleden: het absenteïsme.
Reynauds plannën
ontmoeten veel
weerstand
VAKBONDEN ZEGGEN SAMEN
WERKING OP.
De niet-communistische Franse
vakbonden, die ongeveer 2.500.000 ar
beiders vertegenwoordigen, hebben
Donderdagavond besloten hun sa
menwerking mc. de regering te be
ëindigen. In eèn gemeenschappelijk
communiqué wordt gezegd, dat „deze
regering, evenals haar voorgangers,
zich onmachtig toont, een politiek te
voeren die rekening houdt met de be
langen van het land en de arbeiders
een stabiele koopkracht verzekert"
De politiek der vakbonden en hun
actie in de toekomst zullen bepaald
worden door de afzonderlijke vak
bonden tijdens bijeenkomsten, die de
volgende week gehouden worden.
Het besluit van de niet-communisti
sche vakbonden is genomen or.der in
vloed van de groeiende onrust onder
de arbeiders. De onder communisti
sche invloed staande CGT heeft reeds
van het begin af aan de economische
plannen van Reynaud de oorlog ver
klaard.
WAAROM MOCHT KARDINAAL
MINDSZENTY NIET NAAR
KEULEN?
Het persbureau „Magyar Kurir"
brengt omtrent het niet doorgaan van
de aangekondigde reis van Kardinaal
Mindszenty naar de Domfeesten te
Keulen, slechts de volgende korte,
doch veelzeggende mededeling: ,Het
secretariaat van het Aartsbisdom be
richt, dat, ofschoon, het verzoek om
verlenging van het paspoort van Z.
Em. de Kardinaal-Primaat reeds een
maand geleden op de voorgeschreven
wijze werd ingediend, het paspoorten
bureau op herhaalde navragen slechts
heeft geantwoord, dat de verlenging
nog niet is geschied."
MOGELIJKHEID OP VREEDZAME
REGELING PRACTISCH
GEëLIMINEERD, ZEGT DJOGJA.
Volgens Antara zijn hoge republi
keinse regeringskringen in Djogja van
mening, dat de schietpartij rond het
republikeinse hoofdkwartier te Bata
via de toestand heeft verslechterd en
de mogelijkheid van een vreedzame
legeling tussen Nederland en de Re
publiek practisch heeft geëlimineerd.
Betreffende de teruggave van de
documenten der republikeinse vei
ligheidscommissie, welke zich bevon
den in het gebouw aan Pegangsaan
Oost in Batavia, verneemt Aneta. dat
Donderdag enig misverstand is ont
staan bij de uitvoering van de op
dracht van de proc.-generaal, luiden
de dat de documenten onverwijld aan
de republikeinse delegate ter be
schikking moesten worden gesteld.
Hedenmorgen zijn echter de autori
teiten tezamen met vertegenwoordi
gers van de republikeinse delegatie
bezig geweest met het vaststelling,
welke documenten aan de delegatie
behoren en welke niet. In de loop van
Vrijdag zullen alle papieren weer in
het bezit zijn van de betrokkenen.
Inmiddels verklaarde dr. Leimena,
voorzitter van de republikeinse vei-
ligheidscommissie, tegenover Aneta,
aat vanuit Djogja een officiële reactie
was gekomen op zijn besluit om de
onderhandelingen betreffende de uit
voering van het bestand uit te stellen
totdat de documenten weer in het be
zit van de delegatie zouden zijn. Hij
wilde zich echter niet uitlaten over
de inhoud van deze reactie, die te
vens een commentaar bevatte over
dere gedachten gekomen. Ruiterlijk
verklaarde de heer Tilanüs gisteren
in de Tweede Kamer, dat hij de rede
van minister Sassen (die toch ver
dedigde een beleid inzake Indië, dat
ook door het ministerie Beel is ge
volgd) als „vertrouwensvol en bevre
digend" beschouwt.
Met vreugde kan worden geconsta
teerd. dat er in de Tweede Kamer in
zake Indië meer eenstemmigheid gaat
heersen, dan vóór de verkiezingen:
de voorgestelde Grondwetsherziening
met grote meerderheid aanvaard.
het gebeurde aan Pegangsaan Oost.
Dr. Leimena achtte echter de sfeer
tussen de beide delegaties ernstig
vertroebeld door dit incident in het
republikeinse hoofdkwartier. Op de
vraag of de bestandsbesprekingen on
middellijk zouden kunnen worden
voortgezet, zodra de documenten ter
beschikking zijn, antwoordde dr. Lei
mena: „iDt hangt van de vraag af of
alle documenten zullen worden terug
gegeven; bovendien heeft Djogja hier
over te beslissen".
De huidige stand van zaken is dus
als volgt: op 23 Juli brak de repu
blikeinse delegatie de politieke on
derhandelingen af. omdat na acht
maanden onderhandelen geen resul
taten bereikt waren. Op 18 Augustus
richtte dr. Leimena via de C.V.G.G.
een brief tot de Nederlandse delega
tie, dat de besprekingen over de uit
voering vam het bestand waren uit
gesteld.
Opening brug Keizersveer. Met
enige feestelijkheid is Woensdagmid
dag de nieuwe brug van het Keizers
veer geopend. De autoriteiten en ge
nodigden maakten voor het laatst een
overtocht met het oude pontveer.
De jongste foto van H.K.H. de Prinses-Regentes, en Z.K.H. de Prins
Op verzoek van graaf Bernadotte
f"\E VEILIGHEIDSRAAD der V.N. is gisteravond tegen 18.30 (Green-
^wich-tijd) voor een speciale zitting bijeengeroepen. Dit naar aanlei
ding van een telegram van graaf Ber nadotte, bemiddelaar der V.N. voor
Palestina, over „de slechter wordende toestand in Jeruzalem". Bernadotte
zegt in zijn telegram, dat ondanks zijn voortdurende pogingen het vu
ren practisch nimmer is gestaakt in Jeruzalem en dat de toestand er ge
leidelijk onhoudbaar wordt. Onder deze omstandigheden, aldus Berna
dotte, is het moeilijk uit te maken, welke partij de meeste schuld heeft.
Beide partijen gaan thans zo ver, dat zij het gezag van de Uno negeren.
bied, dat het beheerst, 'opereren.
2. Iedere partijmoet alle midde
len te baat nemen om acties te voor
komen waardoor het bestand wordt
geschonden.
3. Iedere partij moet allen, die
binnen haar jurisdictie vallen, ter
verantwoording roepen en ingeval
zij schuldig van het en en en
zij schuldig bevonden worden straf
fen, wanneer zij betroken zijn bij een
schending van het bestand.
4. Geen partij mag het bestand
schenden om vergeldingsmaatregelen
tegen de andere partij te nemen.
5. geen partij móg militair of po
litiek voordeel behalen door schen
ding van het bestand.
Deze gezamenlijke resolutie werd
door de Raad aanvaaard.
De raad neemt een
resolutie aan
Dat geldt op het ogenblik alleen
nog maar voor Jeruzalem, zegt Ber
nadotte, maar op de duur zullen de
gevechten in geheel Palestina weer
worden hervat, wanneer de Uno niet
ten spoedigste krachtige maatregelen
neemt om haar gezag te doen gelden.
De V.S., Frankrijk en Canada heb
ben daarop aan de Veiligheidsraad
een gemeenschappelijke resolutie
voorgelegd.
De voornaamste punten van deze
resolutie zijn: 1. Iedere partij is ver
antwoordelijk voor de acties van ge
regelde zowel als ongeregelde troe
pen, die onder'haar leiding, of in ge-
DEUTERS correspondent seint, dat men te Parijs een bevredigend re-
*^sultaat van de diplomatieke besprekingen te Moskou waarschijnlijk
acht. Het sinds gisteren heersende pessimisme te Londen wordt in het
licht van de laatste inlichtingen uit Moskou ongerechtvaardigd geacht.
In gewoonlijk welingelichte kringen legt men er evenwel de nadruk op,
dat een mislukking nog altijd tot de mogelijkheden behoort.
Volgens Parijse kringen zou te
Moskou reeds een aanzienlijke ma'te
van overeenstemming bereikt z(jn op
basis van herstel van de status quo
op het ogenblik, dat de laatste ver
gadering van de ministers der grote
vier in een mislukking eindigde. De
Russen zouden zich op deze basis reeds
bereid hebben verklaard de blokka
de van Berlijn op te heffen. Van hun
kant zouden de Westelijke vertegen
woordigers er in hebben toegestemd,
dat de Oostmark als munt voor .ge
heel Berlijn geldt. De Russen zou
den echter nog wensen, dat de be
sluiten van de Londense conferentie
worden opgeschort tot na de nieuwe
conferentie der ministers. Op dit
punt zou men nog niet tot overeen
stemming zijn gekomen.
In de beginne stonden de Russen
er op, zo, gaat Reuters correspondent
voort, dat de Westelijke mogendhe
den zich bij voorbaat accoord ver
klaarden rpet een beheer van het
Ruhrgebied door de vier bezettende
mogendheden. De Westelijke verte
genwoordigers zouden er evenwel op
gewezen hebben, dat deze kwestie
juistdoor een nieuwe ministerconfe
rentie zou móeten worden bespro
ken en dat de huidige besprekingen
slechts ten doel hadden vast te stel
len of zo'n conferentie nogmaals
diende te worden gehouden of niet.
Naar ik verneem, aldus de corres
pondent, heeft Molotof toen een ver
zoenende houding aangenomen en
verklaard, dat hij tevreden zou zijn,
wanneer de Westelijke mogendhe
den een tijdelijke opschorting van de
Londense besluiten ten aanzien van
West-Duitsland zouden beschouwen
als een noodzakelijk deel van het
herstel van de status qüo.
Incident te Berlijn
Te Berlijn heeft zich gisteren weer
een incident voorgedaan bij gelegen
heid van een razzia op zwarte han
delaren. In de buurt van het Pots-
dammerplein hield de Duitse politie
van de Russische sector een razzia.
Op dit plein loopt de grens tussen de
Sovjet-sector en de Britse-sector en
de opgejaagde „zwarte pieten" maak
ten daarvan dankbaar gebruik. De
Sovjet-politie sctioot echter e,n dood
de enkele burgers, terwijl zij zich
reeds op Brits gebied bevonden.
Daarop kwam de menigte in verzet.
Twee politie-auto's, die op dit ogen
blik ten onele verschenen, werden
met gejoel ontvangen. Stenen en
stukken puin vlogen in het rond. De
menigte wist toen nog niet, dat de
agenten een man gedood en twee
gewond hadden, doch nam een steeds
dreigender houding aan. De twee
auto's maakten een halven slag om
en reden langzaam weg, begeleid
door een -hagelbui van stenen. De me
nigte scheeuwde in koor: „Commu
nisten! communisten!".
Voor de politie van West-Berlijn is
de alarm toestand afgekondigd.
In de afgelopen twee weken zijn
ongeveer 1500 Franse mannen vrou
wen en kinderen geëvacueerd uit
Berlijn. Aldus heeft een woordvoer
der van 't Franse ministerie van Bui
tenlandse Zaken gisteren medege
deeld. Hij noemde echter de berich
ten van de communistische pers te
Berlijn, als zouden de Fransen be
zig zijn Berlijn te ontruimen, „be
lachelijk".
Onder degenen die Berlijn verla
ten hebben bevinden zich verschil
lende honderden regeringsfunctiona
rissen. Ze zijn teruggetrokken uit
zuinigheidsoverwegingen, zo ver
klaarde de wooordvoerder.
Prinses Margaret Rose wordt 18 jaar.
Op Zaterdag 21 Augustus wordt
Frinses Margaret Rose van Enge
land 18 jaar en bereikt daarmee de
meerderjarige leeftijd van vorstin
nen. De Prinses zal op 6 September
aanwezig zijn bij de inhuldiging van
H.K.H. Prinses Juliana tot Koningin
van Nederland.
2100 HONGAARSE RELIGIEUZE
LEERKRACHTEN OP 14 AUG.
UIT HET ONDERWIJS GETREDEN.
Op Zaterdag 14 Augustus 1.1. liep,
in Hongarije de door de regering
vastgestelde termijn af, binnen wel
ke de geestelijken en religieuzen,
die onderwijs gaven aan de vroegere
bijzondere scholen, al dan niet kon
den opteren als leerkrachten bij het
thans genationaliseerde onderwijs.
Volgens „Szabad Nep", het voor
naamste communistische dagblad in
Hongarije hebben 2100 geestelijken
en religieuzen gehoor gegeven aan de
instructie van Kardinaal Mindszenty,
Primaat van Hongarije, en zich te
ruggetrokken uit het onderwijs.
Slechts 15 willen voortgaan met
onderwijs te geven aan de genationa
liseerde" scholen, terwijl 28 daar nog
gedurende twee uur per week het
wettelijk toegestane godsdienston
derricht willen blijven geven. Uit
dezelfde bron verluidt, dat de 2100
religieuze leerkrachten op 20 Augus
tus vervangen zouden worden door
nieuw, van Staatswege aangesteld
personeel.
SOVJET-PROTESTEN INZAKE
ONDERWIJSKRACHTEN
AFGEWEZEN.
Op de Russische ambassade te
Washington is een nota overhandigd,
waarin de V. S. alle Russische pro
testen en eisen me betrekking tot de
beide Sovjet-leerkrachten Samarin
en Kosenkina van de hand wijzen.
Een. (caAAe.ltje....
„Het is een ingeworteld misver
stand. dat alle kunsten en alle we
tenschappen geleerd moeten woitten
in de harde school van het leven,
maar dat alleen de staatkunde ver
worven wordt zonder zich daarin te
oefenen".
Uit een Haagse Brief in de
„Tijd" vah gisteravond.