3)e CeidóeSou/fca/ttf
ZWIJGEN
HET NIEUWE
MINISTERIE
Levensloop der ministers
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1948
39ste JAARGANG No. 11461
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: TH. WILMEK,
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
SCHOKKENDE TAFRELEN
LANGS DE RIJN!
Leest morgen de speciale reportage van
„DE RIJNPOST"
EXTRA ZONDAGMORGEN-EDITIE I
Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 Abonnementsprijs f 0.30 p. w.» 1.30 p. mud., 3.90 p. kwart. Franco p. p. 4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Het nieuwe kabinet
F EN GESPANNEN STILTE hangt
thans over Europa. In de hoofd
steden der Westelijke landen ver
dwenen ministers en diplomaten ach
ter zwaar gecapitonneerde deuren en
zwijgen als zij er weer achter van
daan komen. Zelfs de boden in
andere tijden nog wel eens „welinge
lichte zijden" voor de pers halen
de schouders op; zij weten ook niets.
Iedereen weet wel, waarover het
gaat; het gaat over hetgeen Stalin
gezegd heeft tegenover de afgezan
ten van Amerika, Engeland en
Frankrijk over de onhoudbare situa
tie in Berlijn. Maar wat heeft hij ge
zegd en wat is het antwoord van de
Westerse mogendheden daarop?
In Londen hangt een sfeer van ge
temperd optimisme. „Wij schijnen
op de goede weg te zijn", denken de
Engelsen. De Russen in Berlijn de
Russen in Moskou zitten te vér weg
achter het ijzeren gordijn doen
wat hautain en zeggen: „Dat de ge
zanten bij Molotof en Stalin zijn ge
weest, betekent op zichzelf niets.
Iedereen kan een bezoek aanvragen
en wordt ontvangen. Niets bijzon
ders". Maar zij weten natuurlijk ook
niets, nog minder dan wie ook.
Toch begint' het aan de hele sfeer
van geheimzinnig zwijgen voelbaar te
worden, dat er een schuchter begin
van kentering is. Het feit alleen
reeds, dat men zo zwijgzaam is, is
een goed teken. Dat bewijst, dat er
over en weer concessies worden uit
gebroed, welke men niet direct aan de
grote klok wil hangen; dat er voor
stellen gedaan zijn, welke men niet
a priori voor onaanvaardbaar
houdt en welke men dus niet direct
wil prijs geven aan de critiek van
de openbare mening. De stilte be
wijst, dat er over nagedacht wordt
en dat er iets wordt voorbereid, dat
met grote zorg wordt omringd, om
dat het nog verkeert in het prille
stadium van wording.
Zo is er een behoedzame stilte
rondom het bed van een zieke, die
pas een zware crisis heeft door
staan en nu rustig wordt; het eerste
symptoom van herstel.
De koortshitte was daar in Berlijn
tot een gevaarlijke hoogte gestegen;
één incident kon 'n uitbarsting ver
oorzaken, waarvan de gevolgen niet
te overzien zouden zijn. Nu neemt
het denkbeeld van een nieuwe
Viermogendhedenconferentie allengs
vorm en gestalte aan. Zal de deur,
welke de Russen achter zicb dicht
geslagen hebben, weer opengaan en
zullen de vier voormalige bondge
noten elkander weer vinden achter
de groene tafel?
Er moeten dikwijls gevaarlijke
dingen gebeuren voordat de mensen
bereid zijn tot inschikkelijkheid en
samenwerking. Laten wij hopen, dat
de spanning om Berlijn de katalysa
tor zal blijken geweest te zijn, welke
het toenaderingsproces gunstig heeft
beïnvloed.
Laten wij er overigens over zwij
gen, behoedzaam.
pEN VOORBEELD van een confe-
*~*rentie met de Russen hebben wij
op ditzelfde ogenblik in de Donau-
conferentie te Belgrado. Ook hier
weer de oude tegenstelling tussen
West en Oost.
Amerika en Engeland willen een
vrije Donau-vaart, Rusland wenst
alleen aan de oeverstaten de zeggen
schap over de rivier toe te kennen.
Het is natuurlijk geen theoretische
kwestie, of een zo belangrijke Euro
pese rivier vrij moet zijn vóór geheel
Europa, het is voor 100 pet. politiek
en wel zeer practische politiek. De
Donau is een pracht van een water
weg; hij is over een afstand van niet
minder dan 2800 K.M. bevaarbaar en
voert van Ulm in Duitsland tot Su-
lina aan de Zwarte Zee door zeven
landen. Een van de grootste en be
langrijkste verkeersaders tussen
West en Oost. Landen, welke niet
over voldoende spoorlijnen beschik
ken en moeilijk over zee te bereiken
zijn, worden door de Donau bestre
ken. Hoeveel handelsverkeer kan. er
tot stand komen via deze brede
stroom!
In normale tijden voerden de Do-
nau-landen granen en andere land
bouwproducten, petroleum en petro-
leumproducten en kopererts uit. Zij
ontvingen uit het Westen machines
en andere industriële producten,
kunstmest, zout en suiker, welke
goederen voor de oorlog ongeveer
driekwart van de totale invoer van
Roemenië, Bulgarije en Zuid-Slavië
uitmaakten.
Thans hangt het ijzeren gordijn
tot in de traditionele blauwe Donau-
golven. En Moskou houdt de water-
tol gesloten, want het Marshall-plan
dreigt over de wateren v. d. Donau
door te dringen in de landen van zijn
satellieten. Vandaar dat Moskou
de stelling aanhangt, dat de Weste
lijke mogendheden geen recht heb
ben zich met de Donau te bemoeien
en dat de oeverstaten (toevallig ge
hoorzame dienaren van Stalin) het
alleen te vertellen hebben.
En zo zit men daar te Belgrado te
bekvechten zonder enig uitzicht op
overeenstemming. Want Moskou be
heerst de conferentie en is niet van
plan om zomaar een vrije toegangs
weg onder het ijzeren gordijn door
cadeau te geven.
En als het concessies doet, dan
laat het zich daarvoor betalen, hetzij
op dit hetzij op een ander terrein.
Misschien wordt zelfs een Wisjinski
de Russische vertegenwoordiger op
de conferentie handelbaar, wan
neer dat in het kader van de te ver
vachten Viermogendhedenconferen
tie te pas komt.
Mt. TK, R. J. Wl|erv
r.-A. M. Joekes
De kabinetsformateur, mr. v. Schaik, heeft aan de Prinses-Regentes de
volgende ministers voorgedragen:
W. Drees (P, v. d. A.), Den Haag, minister van algemene zaken,
minister-president
Mr. J. R. H. van Schaik (K.V.P.), Den Haag, minister zonder
portefeuille en minister van verkeer en waterstaat ad interim
Mr. D. U. Stikker (V.V.D.), Amsterdam, minister van
buitenlandse zaken
Mr. Th. R. J. Wijers (K.V.P.), Vught, minister van justitie.
Mr. J. H. van Maarseveen (K.V.P.), Utrecht,
minister van binnenlandse zaken,
Prof. dr. F. J. Th Rutten (K.V.P.),Nijmegen, minister van
onderwijs, kunsten en wetenschappen.
Prof. mr. P. Lieftinck (P. v. d. A.), minister van financiën
Mr. W. F. Schokking (C.H.U.), Amsterdam, minister van
oorlog en marine ad interim
Mr. dr. J. in 't Veld (P. v. d. A.), DenHaag, minister van
wederopbouw en volkshuisvesting.
Prof. dr. J. R. M. van den Brink (K.V.P.), Laren, (N.-Holland),
minister van economische zaken.
S. L. Mansholt (P. v. d. A.), Wassenaar, minister van landbouw/
visserij en voedselvoorziening.
Mr. A. M. Joekes (P. v. d. A.), Den Haag, minister van sociale zaken
Mr. E. M. J. A. Sassen (K.V.P.), Vught, minister van
overzeese gebiedsdelen.
L. Götzen, Den Haag, minister zonder portefeuille.
W. Drees is in Juli 62 jaar gewor-
<Jen. In Amsterdam werd hij gebo
ren, waar hij de handelsschool be
zocht en middelbare acten haalde in
staathuishoudkunde en statistiek. Hij
rbegon zijn loopbaan in 1903 bij de
Twentse Bank, maar werd in 1907
stenograaf bij de Staten-Generaal.
In 1913 al werd hij lid van de Haag
se gemeenteraad en wethouder van
Sociale Zaken aldaar in 1919 tot aan
1931 toe. Twee jaar later kwam hij
terug in de Tweede Kamer, niet meer
als stenograaf maar als lid der volks
vertegenwoordiging. Tijdens de be
zetting was hij lid van het Vader
lands Comité en van het College van
Vertrouwensmannen. Na de oorlog
werd hij minister van Sociale Zaken.
Mr. J. R. M. van Schaik is in Ja
nuari 66 jaar geworden. Hij was ad
vocaat en procureur, eerst te Arn
hem, later van 1917 af, toen hij de
Tweede Kamer binnentrad, te' 's-Gra-
venhage. Van 1929 tot 1933 was hij
voorzitter van de Tweede Kamer,
vervolgens vier jaar lang minister
van Justitie. Hij keerde in 1937 in de
Tweede Kamer terug en beklom
met algemene instemming na de be
vrijding wederom het voorzittersge-
sloelte.
Mr. D. U. Stikker werd 1897 te
Winschoten geboren. Hij bezocht het
gymnasium en daarna de universiteit
te Groningen. In 1922 behaalde hij
de graad van meester in de rechten.
Hij was werkzaam bij de Groninger
bank, daarna bij de Twentse bank
te Amsterdam, en werd vervolgens
directeur van de Lissese bankvereni-
ging te Lisse. Toen de Twentse Bank
de Lissese bankvereniging overnam
werd de heer Stikker bestuurslid van
het westelijk rayon dezer bank, eerst
ter standplaats Leiden, later te Haar
lem. Op 1 Juli 1935 werd hij be
noemd tot directeur van Heinekens
bierbrouwerij maatschappij N.V. te
Amsterdam. Voorts werd hij belast
.met de leiding van de Heinekens
Ned. Ind. bierbrouwerij mij N.V. te
Soerabaya en van de Kol. brouwerij
Cobra te Amsterdam.
Als voorzitter van de Partij van
de Vrijheid voerde mr. Stikker in
1947-48 het als zodanig bekend staan
de „politieke gesprek" met mr. P. J.
Oud, welke'laatste uit de Partij van
de Arbeid trad. Dit „gesprek" heeft
de oprichting van de Volkspartij voor
Vrijheid en Democratie tengevolge
gehad.
Mr. T. R. J. Wijers werd te Roer
mond geboren in 1891. Hij voltooide
jL/jGöuetLi
Regeringsverklaring
waarschijnlijk op
a.s. Donderdag
De nieuwe regering zal zich waar
schijnlijk op Donderdag 12 Augustus
aan de Staten-Generaal presenteren.
De bij die gelegenheid af te leggen
regeringsverklaring zal de positie
van dit programmakabinet duidelijk
maken. Hét kabinet heeft een extra
parlementair karakter, maar ver
schilt in zoverre van vroegere extra
parlementaire kabinetten, dat door
gaans wel politieke figuren als mi
nister optreden, zonder dat binden
de afspraken tussen de Kamerfrac
ties zijn gemaakt. Er loopt dus geen
rechtstreekse draad tussen de frac
ties onderling. Het program is van
zelfsprekend bindend voor de kabi
netsleden.
zijn gymnasiale studie te Rolduc (L.)
en promoveerde te Leiden tot mees
ter in de rechten in 1915. Vervolgens
was hij van 1915 tot 1930 advocaat
en procureur te 's-Hertogenbosch,
waarna hij enige jaren als rechter
fungeerde bij de rechtbank te Rot
terdam.
In 1939 werd hij benoemd tot
raadsheer bij het gerechtshof in
's-Hertogenbosch. In 1945 werd hij
president van het bijzondere ge
rechtshof te 's-Hertogenbosch en in
1946 vice-president van het Bosse
gerechtshof.
Mr. J. H. van Maarseveen is gebo
ren en getogen Utrechtenaar; 3 Aug.
1894 aldaar geboren, is hij er ge
promoveerd in 1920. Vijftien jaar la
ter was hij er wethouder van Finan
ciën. In 1937 werd hij Tweede Ka
merlid. Thans verruilt hij Justitie
tegen Binnenlandse Zaken.
Fr. J. Th. Rutten werd 1899 te
Schinnen (L.) geboren. Hij bezocht
het gymnasium te Roermond en
daarna de universiteit te Utrecht
waar hij Nederlandse letteren stu
deerde. Vervolgens ging hij naar
Leuven, waar hij 1928 com laude in
de Nederlandse letteren promoveer
de. Het volgende jaar behaalde hij
de doctorstitel cum laude in de let
teren en wijsbegeerte aan de Utrecht
se universiteit. Van 19251926 werk
te hij als assistent aan het psycholo
gische laboratorium aldaar en was
hij tevens leraar aan het St. Igna-
tiuscollege te Amsterdam. In 1927
werd hü assistent aan het psycholo
gische laboratorium van de R.K. uni
versiteit te Nijmegen. Voorts was hij
docent aan de psychologische pae-
dagogische instituten der R.K, leer
gangen te Tilburg. In 1931 werd dr.
Rutten benoemd tot buitengewoon
hoogleraar in de experimentele psy
chologie aan de R.K. universiteit en
in 1933 volgde zijn benoeming tot
hoogleraar. Behalve zijn Leuvense
dissertatie over Felix Timmermans
en die over psychologie der waar
neming (Utrecht) verschenen er ver
scheidene bijdragen van zijn hand in
de jaarboeken der R.K. universiteit.
Prof. mr. P. Lieftinck is geboren
in 1902. In Muiderberg is hij 30 Sep
tember van genoemd jaar geboren.
In Utrecht maakte hij zijn studies.
Met lof promoveerde hij (1931) in
de rechten. Hij maakte een studiereis
naar Amerika, was twee jaar werk
zaam op Economische Zaken en werd
in 1934 tot hoogleraar benoemd in
de economie te Rotterdam. Hij is
reeds, zoals ieder weet, minister van
Financiën.
Mr. W. F. Schokking is 14 Augus
tus 1900 te Amsterdam geboren en
behaalde de titel van meester in de
rechten aan de gemeenelijke univer
siteit aldaar. In 1924 vestigde hij zich
als advocaat en procureur in de
hoofdstad en in 1932 werd hij aldaar
plaatsvervangend kantonrechter. In
1939 werd hij tot lid van de gemeen
teraad der hoofdstad gekozen voor
de Chr. Hist. Unie. Deze functie ver
vulde hij tot in 1942. Hij is toen door
de Duitsers gevangen genomen en
als gijzelaar naar St. Michielsgestel
gebracht. Gedurende 8 maanden is
hij in gijzeling geweest. Gedurende
de mobilisatie was mr. Schokking
reservekapitein der artillerie en
auditeur-militair bij een krijgsraad
te velde.
Na de bevrijding werd de heer
Schokking, die stafofficier bij de
binnenlandse strijdkrachten was, ge
kozen tot wethouder voor de open
bare gezondheid te Amsterdam. Hij
bekleedt voorts nog een aantal func
ties in het maatschappelijke leven
van de hoofdstad.
Mr. J. in 't Veld is van 1895 (5 Ju
li). Door zelfstudie tijdens een car
rière op de gemeente-secretarie van
Rotterdam bracht hij het in 1929 tot
een promotie in de rechten. Van 1937
af was hij burgemeester van Zaan
dam, tot hij 1 Maart van dit jaar mi
nister werd van Wederopbouw.
Prof. dr. J. R. M. van den Brink
van Laren geboortig (12 April 1915),
studeerde aan de Katholieke Econo
mische Hogeschool te Tilburg. Op
jeugdige leeftijd werd hij hoogleraar
te Nijmegen. Hij volgde minister
Huysmans op aan Economische Za
ken.
S. L. Mansholt is 1908 geboren.
Zijn landbouwkundige studies maak
te hij in Deventer. Twee jaar werk
te hij op een Javase theeplantage.
Sinds 24 Juni 1945 is hij minister
van Landbouw.
Mr. A. M. Joekes die tot de Partij
van de Arbeid behoort, is lid van de
Tweede Kamer sinds 1925. Hij be
hoort tot één van onze oude parle
mentaire figuren en werd op 5 Mei
1885 te Boea (Sumatra) geboren. Na
zijn gymnasiale' studies bezocht hij
de Leidse universiteit, waar hij rech
ten en staatswetenschappen studeerde
en in 1908 op stellingen in de rechts
wetenschap promoveerde. Drie jaar
later werd hij doctor in de staats
wetenschappen. In 1910 trad mr. J.
in dienst van de Semarang-Joanna
stoomtram maatschappij en na zijn
promotie keerde hij naar Indië te
rug, als secretaris van de hoofdver
tegenwoordiger der z.g. zuster-maat-
schappijen. Van 1918—1920 trad hij
op als secretaris van de directie dier
maatschappijen te 's-Gravenhage. In
laatstgenoemd jaar werd hij benoemd
tot referendaris aan het toenmalig
departement van arbeid en in 1923
tot administrateur. Van 19211924
was hij secretaris van de Nederland
se delegatie op de internationale ar-
beidsconferentie te Genève en in la
tere jaren herhaaldelijk regerings
gedelegeerde op die conferenties. In
1925 werd mr. Joekes gekozen tot lid
van de Tweede Kamer voor de Vrijz.
Dem. partij, van welke hij van 1933-
1937 fractie-voorzitter was. In 1938
trad hij weer als zodanig op. Toen
mr. Marchant wegens zijn overgang
tot het Katholicisme als partijleider
aftrad, volgde mr. Joekes hem als
zodanig op. In 1947 was hij voorzit
ter van de 30ste internationale ar-
beidsconf eren tie te Genève.
Mr. E. M. J. A. Sassen, lid der
Tweede Kamer, is in 1911 geboren en
bezocht het gymnasium aan het St.
Janslyceum te 's-Hertogenbosch. Aan
de R.K. universiteit te Nijmegen
deed hij in 1936 doctoraal examen in
de rechten. Hij heeft jaren lang het
beroep van advocaat en procureur
uitgeoefend. Voorts is hij lid van Ge
deputeerde Staten van Noord-Bra
bant, mede-oprichter en bestuurslid
van de stichting „Christofoor", cura
tor der R.K. Lycea in den Bosch. Hij
vertegenwoordigde in 1935 de Neder
landse regering ter conferentie van
de raad van bestuur der internatio
nale arbeidsorganisatie te Quebec
(Canada) en behoorde tot de Neder
landse delegatie naar het uitvoerend
comité uit de commissie van voor
bereiding der UNO te Londen in
IN de waas van geheimzinnigheid,
waarin, vooral gedurende de laat
ste week, de kabinetsformatie heeft
plaats gehad, pastte gisteren de pu
blicatie van haar ontknoping.
In een paar avondbladen werd de
vermoedelüke samenstelling mede
gedeeld (niet veel afwijkend van
wat reeds druppelsgewijze ook in
ons blad vermeld was), terwijl een
enkel blad alreeds met grote opmaak
de samenstelling als definitief ver
meldde.
Gisteravond om ongeveer negen
uur kwam het officiële bericht:
W. Drees (arb.), minister-presi
dent en minister van algemene za
ken; mr. J. R. H. van Schaik, vice-
voorzitter van de ministerraad en
minister zonder portefeuille; mr. E.
M. J. A. Sassen (K.V.P.), Overzeese
Gebiedsdelen: mr. D. U. Stikker (V.
V.D.), Buitenlandse zaken; prof. mr.
P. Lieftinck (Arb.); Financiën; mr.
Th. R. J. Wijers (K.V.P.), Justitie;
mr. J. H. van Maarsseveen (K.V.P.),
Binnenlandse Zaken; mr. A. M.
Joekes (Arb.), Sociale Zaken; mr. J.
W. Schokking (C.H.), Defensie, met
staatssecretairssen voor Oorlog em
Marine; prof. dr. R. J. M. van den
Brink (K.V.P.), Economische Zaken;
mr. J. In 't Veld (Arb.), Wederop
bouw en Volkshuisvesting; L. Göt
zen (partijloos), minister zonder
portefeuille, werkzaam aan Overzee
se Gebiedsdelen; ir. S. L. Mansholt
(Arb.), Landbouw en Visserij en
Voedselvoorziening; prof. R. Th. J.
Rutten (K.V.P.), Onderwijs. Voor
Verkeer en Waterstaat zal dan nog
een partijloze vakminister worden
gezocht.
De politieke samenstelling van het
kabinet is dus als volgt: zes K.V.P.,
vijf P.v.d.A., één V.V.D., één C.H. en
twee partijloze vakministers.
Terwijl het oude Kabinet 6 minis
ters van de K.V.P.-richting en 6 be
horende tot de P.v.d.A. telde, alsmede
2 neutralen (Minister van Boetzelaer
en Minister Gözen), zal de nieuwe
ploeg uit 6 K.V.P.-ers, 5 Arbeid, 1
C.H., 1 V.V.D., alsmede 2 neutrale
en Minister Götzen), bestaat de nieu
we ploeg uit 6 K.V.P.-ers, 5 P.v.d.A.,
1 C.H., 1 V.V.D., alsmede 2 neutralen
voor Verkeer en Waterstaat).
Wij hebben dus een Kabinet op
breder basis. Inzoverre is aan veler
wens die ook de onze is vol
daan.
Opvallend is, dat mr. v. Schaik in
het Kabinet niet zelf. het minister
presidentschap op zich neemt, maar
dit laat bekleden door minister
Drees. Opvallend,, waar de Partij van
de Arbeid aan de stembus verlies
heeft geleden en geen kabinetsfor
mateur uit haar midden is benoemd.
Mr. v. Schaik wordt nu minister zon
der portefeuille en vice-voorzitter
•van de ministerraad. Dat een forma
teur zelf helemaal geen lid van een
door hem gevormd ministerie wordt,
is reeds een paar maal eerder voor
gekomen. De zoeven gemelde figuur
is echter volkomen nieuw en hangt
ongetwijfeld vooral mede samen met
allerlei moeilijkheden die men had
op te lossen om de Kabinetslegpuz-
zle voor elkaar te krijgen.
Inderdaad: dit is een „Kabinet van
compromissen" wat de samenstelling
betreft. Moge het wat zijn program,
zijn optreden betreft niet worden
een „Kabinet van compromissen",
d.w.z. van loven en bieden en stui
vertje wisselen!
Het zal voor de P. v. d. A. niet
prettig zijn, de portefeuille van
Overzeese gebiedsdelen toegewezen
te zien aan een Katholiek: mr. E. M.
J. A. Sassen (een in internationale
verhoudingen ervaren man). Even
eens zal het niet zonder slag of stoot
zijn gegaan, twee andere belangrijke
posten: Buitenlandse Zaken en Oor
log en Marine te doen bezetten resp.
door een V.V.D'er mr. Stikker en
een Chr. Hist. mr. Sehokking. Maar
daarentegen staat, zoals wij reeds
zeiden, het opvallende feit, dat het
Kabinet draagt de signatuur van
een Socialistisch het eerste Kabi
net, van deze aard! Men moet erken
nen, dat in de persoon van Drees een
gelukkige keuze is gedaan, maar
daardoor vervalt niet het opvallende
in deze gang van zaken.
Dat de Katholieke minister Witte-
man niet terug zou keren, was reeds
bekend; ook de katholieke minister
Gielen schijnt nu voor de eer be
dankt te hebben.
Minister Beel keert niet terug.
Grote dank is ons land schuldig aan
deze bekwame, eerlijke en zeldzaam
harde werker.
1946. In 1947 werd mr. Sassen lid
van de Nederlandse delegatie bij de
algemene vergadering der Verenig
de Naties over de verdeling van Pa
lestina. Voorts was de heer Sassen
lid van de staatscommissie-Rutten
ter voorbereiding van de publiek
rechtelijke bedrijfsorganisatie voor
de mijnindustrie. Korte tijd was hij
bestuurslid van de stichting Radio
Nederland en van de Wereldomroep.
Thans is hij lid van de commissie
van 9 voor overleg met de regering
rijk.
L. Götzen is een Amsterdammer
en in 1894 geboren. In 1920 behaalde
hij het accountantsdiploma en meer
dere middelbare acten. Na de eerste
oorlog vertrok hij naar Indië, waar
hij van laag naar hoog alle rangen
in de belastingaccountantsdienst
doorliep. Hij gaat van het ministerie-
Beel naar dat van Van Schaik over.