S)e CeidseSou^a/nt Berlijn wordt optimistischer IN DE MIST Russen willen conferentie op brede basis Russische evacuatie te Wenen ZATERDAG 24 JULI 1948 39ste JAARGANG No. 11449 Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD. Hoofdredacteur: TH. WILMER. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN -DE BURCHT" Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 2001-5, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.30 p. w.» £1.30 p. mnd., f3.90 p. kwart. Franco p. p. £4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes 1.50 f ENER AAL CLAY, de Ameri- ^kaanse bevelhebber in Duitsland, is naar Washington gegaan en heeft daar gesproken met president Tru man en minister Marshall. Sommigen beweren, dat hij daar een stand j< heeft gehad; anderen (en dat zijn of ficiële instanties) ontkennen dat en zeggen, dat de generaal louter voor het geven van inlichtingen en het uitwisselen van inzichten naar Wash ington is gekomen. Hoe dat ook zij, het schijnt in elk geval, dat Amerika wat water in de wijn gaat doen. Ge neraal Clay is de man, die Ameri- ka's ijzeren vuist in Berlijn verte genwoordigt en de politiek van de ijzeren vuist heeft geleid tot een im passe. In Berlijn trekt Moskou aan het langste eind: de situatie wordt voor de Westelijken met de dag hachelijker, ook al vinden de lucht transporten op grote schaal plaats.' En de Russen vinden telkens wat nieuws uit om het de bewoners van Westelijke sectoren van Berlijn extra onpleizierig te maken. Zij lokken nu met volle winkels, maar alleen.... in de Sovjet-sector! „Alleen Sovjet- Rusland kan Berlijn van het nodige voorzien", aldus is de bedoeling van deze laatste zet, „en de anderen heb ben in Berlijn niets te maken; zij sturen de boel maar in de war". Nu heeft Moskou in zijn jongste nota (antwoord op de eis der Weste lijken om de blokkade stop te zet ten) gezegd, dat het desnoods wel onderhandelen wil, als de anderen daartoe het initiatief nemen, maar niet alleen over de situatie van Ber lijn. Dan zal het gehele problemen- complex van Duitsland onder het oog gezien moeten worden. Amerika, Engeland en Frankrijk hebbel in de afgelopen dagen zitten broeien op hun antwoord en het schijnt dat zij nu klaar gekomen zijn. Zij zouden bereid zij A om met Rus land het gehele probleem van Duits land te bespreken, maar op voor waarde, dat de blokkade van Ber lijn wordt opgeheven. Marshall heeft dat al aangeduid, toen hij dezer da gen op een persconferentie Ameri- ka's politiek in deze formuleerde. Het zou een buitengewoon krachtige verklaring zijn geweest, en misschien mag men dat ook wel zo noemen, maar naarnaast wordt in die krachti ge verklaring toch meteen de deur open gezet voor de mogelijkheid om te gaan onderhandelen. En dat be tekent practisch, dat men het stoute kind maar weer z'n zin geeft. Wordt de blokkade vóór die tijd inderdaad opgeheven, dan is althans de eer gered. Wij blijven voorlopig sceptisch. WIJ VERWACHTEN niet alleen weinig tegemoetkoming van de Russen inzake de opheffing van de blokkade, maar wij zien ook geen heil in het houden van besprekin gen. Misschien is het inderdaad het verstandigste, om door. toe te stem men in besprekingen hoe uitzicht loos zij ook zijn uit een critieke impasse te geraken en tijd te win nen. Maar komen wij op die wijze wel ooit uit de moeilijkheden? Wanneer wij eens even dieper doordenken over de mogelijkheden van zulk een conferentie met de Rus sen, dan doemen hele reeksen vraag tekens 0$. Het voornaamste vraagteken is wel: wat zullen de Westelijke geal lieerden doen met West-Duitsland? Zullen zij hun zones willen lichten uit het verband van het Marshall plan? De Russen zullen in elk ge val nooit toelaten, dat het Westen aan het Marshall-plan deelneemt, terwijl de Russische zóne er buiten blijft. De Russen willen een eenheid, maar zeker geen eenheid onder Ame rikaanse signatuur. Hoe kan men ooit verwachten, dat beide partiien tot elkaar komen in deze kwestie? Het Ruhrgebied speelt een Uiterst belangrijke rol in het herstel-pro gram van Europa, zodat Amerika even weinig geneigd zal zijn om dat prijs te geven, als de Russen om de Berlijnse troef uit handen te geven Bovendien doen zich nog andere problemen voor, zodra de kwestie van Duitslands eenheid zou zijn op gelost. O.a. de vraag, of de bezetting in vier zones dan nog langer ge rechtvaardigd is? De Russen drin gen er in hun persorganen reeds op aan: gaan jullie toch heen; jullie heb ben niets meer te maken in Duits land en vertragen slechts het econo misch herstel. Wij zullen wel gaan, zodra jullie ook heengaan. Het precaire van een dergelijk vraagstuk springt natuurlijk direct in het oog, vooral in deze tijd, nu allerlei andere mogelijkheden blij ken open te staan om een land te bezetten dan alleen door militairen. Een oplossing van het Duitse pro bleem is inderdaad niet zo eenvou dig en een oplossing in de geest van: „tijd gewonnen, veel gewonnen" is en blijft altijd maar een voorlopige. Europa zit ondanks Haagse en an dere conferenties nog altijd zwaar in de mist. Dr Beel opnieuw kabinetsformateur De Prinses-Regentes heeft gister avond dr. L. J. M. Beel van zijn vo rige opdracht ontheven en hem thans een opdracht verleend tot de vorming van een kabinet. Dit is geschied nadat de Prinses- Regentes des middags minister Drees ten paleize Soestdijk in audiën tie had ontvangen. Voordat de Prinses-Regentes aan dr. Beel de nieuwe opdracht ver strekte, heeft zjj waarschijnlijk eerst met minister Drees besproken, of de ze zich in staat zou achten, aan de eerste opdracht gevolg te geven. De formulering van de nieuwe op dracht maakt vooral duidelijk, dat dr. Beel een zeer ruime armslag heeft gewregen. De aard van het nieuwe kabinet is helemaal niet aan gegeven. Wat zal dr. Beel nu doen? Verwacht wordt, dat dr. Beel, on danks vele moeilijkheden, spoedig met een kabinet voor het voetlicht zal komen. Bij alle partijen staat vast, dat de internationale situatie niet toestaat, dat Nederland langer zonder rege ring blijft. Maar ook schijnt vast te staan, dat de P.v.d.A. noch in een extra-parlemen tair nog in een parlementair kabinet wil zitting nemen, tenzjj al leen met de K.V.P., en waar aan de vorming van deze twee-partijen-re- gering, opnieuw, nu óók ernstige moeilijkheden schijnen in de weg te staan zal, zo. verluidt, dr. Beel zijn toevlucht zoeken in een zaken kabinet. En in dat zakenkabinet zouden dan dezelfde ministers zitting nemen als in het huidige, met dien verstande, dat enkele hun plaats zouden inrui men voor personen uit andere poli tieke kringen. Wij moeten afwachten, wat van al die geruchten waar is. Eén ding staat vast: n.l. dat iede re dag vertraging noodlottig kan zijn voor 's lands belangen. De Grondwets herziening Naar de .,N. Rott, Crt." verneemt, zal terstond na de opening van de Staten-Generaal, waarschijnlijk reeds a.s. Woensdag, de indiening geschie den van de voorstellen tot Grondwets wijziging, welke immers door de nieuwe Kamers in tweede lezing moe ten worden behandeld. Het demission- nair kabinet acht het derhalve zijn olicbt 'een spoe-M-re be^issi*»* om trent de voorstellen te bevorderen. Van de 2/3 van het sterr~orip?"- tal, voor de Grondwetsherziening in tweede lezing nodi?. kan do huidige regering nu wel verzekerd zijn. Maar, zoals men weet. zal o^k 3/3 nódig zijn voor de andere op de ba sis van de Grondwetswijziging in zake Indië nog te ontwerpen wetten. En op het al dan niet ver werven van die 2'3 zal zeker de somenstelling van het nieuwe kabi- ninet van invloed zijn. NATIONAAL HULDEBLIJK. Fonds voor kankerbestrijding. Het comité Nationaal huldeblijk zal de Koningin bij gelegenheid van haar_ regeringsjubileum een fonds aanbieden, dat de koningin reeds heeft bestemd voor de bestrijding van de kanker. Voor vijftig cent zal een insigne worden verkocht en zo zal het ieder mogelijk ziin bii te dragen aan dit fonds. Vrijwillige giften worden overigens dankbaar aan vaard^ oj gironummer 26000 van het comité Nationaal huldeblijk. In een radiorede heeft de voorzit ter van het Comité, jhr. mr. F. Bec- laerts van Blokland de fondsvor ming van harte aanbevolen en hij deed daarbii ook een beroep op de bedrijven. De comité-secretaris, mr. A. van Dal deelde o.a. nog mee, dat de door de bedrijven gestorte bij dragen geboekt kunnen worden als bedrijfs-onkosten, zodat deze bedra gen niet onder de winstbelasting val len. STRAALVLIEGTUIG GEëXPLODEERD. Een Zweeds straalvliegtuig van het type Vampire is boven het Kattegat uit elkaar gesprongen. De piloot werd gedood. DE FRANSE REGERINGSCRISIS. André Marie, de radicale kabinets- fomateur, hoopte gisteravond, dat hij tegen middernacht een nieuw kabinet zou hebben gevormd, dat hij van daag aan de Assemblée kan voorstel len. De leden van de M.R.P. zitten hem nogal dwars. Zij zijn het niet eens met de lijn op financieel ge bied die hij wil volgen en zij willen dat Bidault minister van buiten landse zaken blijft. Buiten regerings kringen bestaat er weinig belang- steling voor de kabinetswisseling. BALLON VLIEGT TEGEN SCHOUWBURG Ter gelegenheid van de nationa'e feestdag steeg eergisteren te Binche (België) een ballon op. Met moeite kwam de ballon, die blijkbaar te zwaar geladen was, van de grond los en bij het stijgen raakte de gon del het dak van de schouwburg. Door de schok raakten enkele zwa re stenen los, die tussen de vele kijklustigen terecht kwamen. Twee personen, waaronder een jongetje van acht jaar, werden gedood, terwijl drie andere ernstig gewond werden. Installatie Madoera Raad. Te Pa- [beschikking Hunger de Maoera Raad mekasan werd in tegenwoordigheid geïnstalleerd. De Regent van Panïe- van o.a., de Recomba van Oost-Java, kasan leest het besluit voor in het dr Ch. O. v. d. Plas en de Resient ter Indonesisch. Optimisme heerst te Berlijn JN SOVJET-RUSSISCHE kringen te Berlijn legt men een opvallend optimisme aan de dag in verband met de, zij (het dan ook voorwaar delijke, y bereidwilligheid der Westerse geallieerden om in de naaste toe komst besprekingen te openen over het probleem Duitsland. Naar wij vernemen zou Moskou van plan zijn de eis te stellen, dat deze onderhandelingen op zeer brede basis worden gevoerd en dat het aan tal deelnemende staten niet beperkt mag blijven tot dat van de vier grote mogendheden. Het zou de wens van het Kremlin zijn de regeringen van alle landen uit te nodigen, die belang hebben bij de vrede met Duitsland zodat niet alleen alle staten van het Oostelijk blok, die deelnamen aan de confe rentie te Warschau, doch ook kleinere staten van het Westen, die in de strijd tegen het Derde Rijk waren verwikkeld, aan de conferentietafel een plaats vinden. Er is een „Maar-tje" bij Aan de andere kant zou de Sovjet- Unie er op aandringen, dat de grond slag voor eventuele besprekingen een fundamentele wijziging onder gaat, in die zin, dat de* Westerse ge allieerden niet vasthouden aan de door hen geschapen feiten, als b.v. de instelling van Bizonia en de uit sluiting van Sovjet-Rusland uit het beheer van het Ruhrgebied. Pas na dat het Westen zich tot deze princi piële concessie zou hebben beréid verklaard, zouden de Sovjets bereid zijn de Berlijnse blokkade op te hef fen en een nieuwe regeling van de status van de voormalige rijkshoofd stad te aanvaarden. Door het Sovjet-hgofdkwartier te Karlshorst wordt met nadruk ont kend, dat maarschalk Sokolofsky Donderdagavond in een interview aan een correspondent van United- Press zou hebben verklaard, dat de blokkade van Berlijn moet worden beschouwd als een vergeldingsmaat regel voor een Amerikaanse veror dening, volgens welke alle Sovjet vertegenwoordigers, die naar de Amerikaanse zóne willen reizen, voorzien 'moeten zijn van een spe ciale vergunning. Uitdrukkelijk wordt verzekerd, dat maarschalk Sokolofsky met geen en kel woord over de blokkade van Ber lijn heeft gesproken, noch in deze richting enige aanduiding heeft ge daan. VERKLARINGEN VAN GENERAAL CLAY. Tijdens een vergadering met en kele leden van de commissie voor buitenlandse betrekkingen van het Amerikaanse Huis van Afgevaardig den heeft generaal Clay, de Ameri kaanse militaire gouverneur in Duits land, verklaard, dat de Amerikaanse strijdkrachten in Duitsland het be sluit der regering om in Berlijn te blijven zullen en kunnen uitvoeren. Generaal Clay verklaarde verder, dat de Verenigde Staten en de Brit se autoriteiten thans in staat waren de bevolking van West-Berlijn te blijven voorzien met voedsel en an dere voorraden, voor onbepaalde tijd en de gehele komende winter door, via de „luchtbrug". Verder zeide hij, dat er een zeer goede kans bestond op het bereiken van een oplosisng van de Berlijnse kwestie. Hij had er reeds eerder de nadruk op gelegd, dat het belang van de operatie luchtbrug vooral hierin bestond, dat er tijd door gewonnen werd voor onderhandelingen. Op desbetreffende vragen zeide Clay: „De situatie is zo, dat zij door onverstandig optreden tot een oorlog zou kunnen leiden. Doch ik geloof niet, dat zoiets zal gebeuren. Wij kunnen een antwoord vinden, dat niet „oorlog" zal betekenen". Clay deelde mede, dat hij de ver zekering had gekregen van beschik baarstelling van nog een groot aan tal Skymasters voor de luchtbrug. Met behulp van deze extra machines zou de dagelijks naar Berlijn te brengen voorraad vermeerderd kun nen word'en tot 4500 ton. Aldus zou men de winter kunnen doorkomen. Werd het een koude winter dan zou er wel enige ontbering geleden wor den doch geen bovenmatige. SOVJET-SUPERFORTEN IN DUITSLAND. Op het vliegveld bij Dessau zijn naar uit Sovjet-Russische bron wordt vernomen, 17 Sovjet-Russische super- forten geland, die in de komende da gen boven de Sovjet-zóne „oefen- vluchten" zullen maken en aan ma noeuvres van het rode luchtwapen zullen deelnemen. Tegelijkertijd wordt gemeld, dat Versjinin, de chef der Sovjet-Russische luchtstrijd krachten te Berlijn, is gearriveerd om in het hoofdkwartier te Karls horst besprekingen te voeren met maarschalk Sokolofsky. In Brits- Amerikaanse kringen te Berlijn schijnt men er niet door verrast, dat de Sovjets over 4-motorige superfor ten beschikken. Men neemt aan, dat deze grote Sovjetmachines tot een type beho ren, dat in de laatste jaren is ge construeerd naar het model van een in 1945 achter de Sovjet-Russische demarcatielijn in Oost-Duitsland ge lande B-29. Men betwijfelt evenwel of de Sovjet-toestellen van het zelf de kaliber zijn als de Amerikaanse B-29, aangezien nauwelijks kan wor den aangenomen, dat het vliegveld van de voormalige Duitse Junker- fabriek landingsmogelijkheid bieden zou aan dergelijke zware machines, waar de B-29 niet eens op de vlieg velden Tempelhof en Gatow kunnen landen. (Voor de dienst op de „lucht brug" kan om deze reden noch van superforten noch van Constellations gebruik worden gemaakt). Wat is de reden daarvan De Oostenrijkse hoofstad, evenals Berlijn een eiland in de Russische bezettingszone, indervindt de span ning van de Berlijnse crisis aan den lijve aldus schrijft een corres pondent in de „Volkskrant". Ook Wenen kent de plagerijen, die de Sovjets zich ten opzichte van de Westelijke geallieerden veroorloven. En al nemen ze daar niet de scherpe vorm aan, die er in Berlijn een we reldcrisis uit deed voortkomen, toch vraagt de Weense bevolking zich af, wat zij moet denken van de steeds maar weer opduikende berichten, dat de vrouwen en kinderen van le den der Russische bezettingsmacht uit de hoofdstad worden wegge voerd. Het feit van deze evacuatie die sinds enige tijd aan de gang is, valt niet te loochenen. De vrouwen en kinderen worden samengebracht in enkele centht, waarvan het spoor wegstation van Mödling, ten Zuid- Oosten van Wenen, en de stad Wie ner Neustadt met zekerheid als zo danig bekend staan. Wiener Neustadt ligt dik vijftig k.m. ten Zuiden van Wenen. Het is een industrieplaats, in het hart van de Russische bezettings zone. Zoals gewoonlijk is het uitgesloten nauwkeurige cijfers over de om vang van de evacuatie te verkrijgen en die ongewisheid vergroot nog de onrust, ook al werkt het feit, dat de vrouwen en kinderen van de Ameri kaanse en de Britse bezettingsstaven blijven waar zij zijn, enigszins kal merend. Ondanks het gevaar, dat de vrouwen en kinderen van de wereld zouden zijn afgesneden als de span ning van de laatste weken tot uit barsting zou komen, denken de Ame rikanen er niet aan ze weg te voeren. Het zou een paniek teweeg brengen Ook Gottwald en Rakosi uit de gratie? De Hongaarse vice-premier Rakosi en de Tsjechische president Gottwald zullen mettertijd uit hun functies worden ontheven ornaat zij te gema tigd zijn en evenals maarschalk Tito te nationalistisch, aldus diplomatieke kringen in Washington. Er wordt op gewezen, dat Rusland steeds meer druk uitoefent op zijn satellieten om bevoegdheden over te dragen aan meer radicale communisten. De Belgische koningskwestie KATH. VOLKSPARTIJ OVERWEEGT NIEUWE MAATREGELEN. Tijdens een gistermorgen gehouden vergadering van de kamerfractie der Belgische katholieke volkspartij is be sloten, zo spoedig mogelijk het initia tief te nemen tot oplossing van het thans reeds drie jaren hangende ko ningsprobleem. Gisteren zijn de kamer- en senaats fracties der katholieke volkspartij bij een gekomen om over de te nemen maatregelen te beraadslagen. De Belgische minister van voedsel voorziening en invoer, Moens de Fer- nig, bevestigde gisteren, dat per 1 October brood en suiker in België niet langer tot de gedistribueerde pro ducten zullen behoren. De enige pro ducten die dan nog onder de distri butiebepalingen zullen vallen zijn zeep, spijsolie en geïmporteerde bo ter. Het is evenwel niet uitgesloten, dat tegen genoemde datum ook deze producten vrij van distributie zullen zijn. Deze week worden dagelijks van Amsterdam en Rotterdam uit per kustvaarder dagreizen naar dé Noordzee gemaakt waarbij de sche pen alle handelingen ondergaan, die met ieder zeeschip plaats vinden Op deze wijze wordt in de Nationale Koopvaardij-week niet alleen pro paganda gemaakt voor onze koop vaardij doch worden brede kringen vap ons volk op de hoogte gebracht van hetgeen „op zee" geschiedt. Bij de uit de hoofdstad vertrokken kust vaarders komt op zee de reddings boot „Neeltje Jacoba" langszij. onder de burgerbevolking en dat moet zo oordeelt het Amerikaan se opperbevel tot elke prijs wor den voorkomen. De Russen verkeren in een positie, die veel veiliger is. Maar daarom is het dubbel raadsel achtig, dat juist zij zijn overgegaan tot het nemen van een maatregel waarvan moet worden verondersteld, dat hij op veiligheidsoverwegingen berust. Ned. verliezen in Indië De regering maakt bekend dat in de afgelopen week tot haar leedwezen de navolgende ver liezen zijn gerapporteerd: Koninklijke Landmacht: Sold. G. Kouwenberg, afkom stig uit Amsterdam, overleden t.g.v. oorlogsverwonding 13 Juli. Korp. A. W. Lips, afkomstig uit Oud-Beierland (Z.-H.), ge sneuveld 14 Juli 1948. Korp. Stoppelenburg, afkom stig uit Rotterdam, gcsrieuveld 12 Juli 1948. Koninklijk Nederlands-Indische leger: heeft in de periode van de af gelopen week geen verliezen ge rapporteerd. Koninklijke Marine: heeft in de periode van de afgg- lopen week geen verliezen ge rapporteerd. PLANTER GEDOOD BIJ AANVAL OP EEN THEEONDERNEMING. Bij een aanval van terroristen op de theeonderneming Goalpara bij Soekaboemi is een planter gedood. De bende stond onder leiding van een of ficier van de T.N.I., die tijdens het vuurgevecht eveneens werd gedood. Men heeft op hem schriftelijke in structies gevonden, om zoveel moge lijk wapens van de onderneming in handen te krijgen. Ook enkele leden van de ondernemingswacht hebben aan de aanval meegedaan. HET INCIDENT IN LAKE SUCCESS. Het vreemde incident boven het gebouw van de Verenigde Naties te Lake Success is weer opgelost. De dader, de vliegenier Supina, Iheeft zich aangemeld. Dq politie heeft bij de plaats van het „bombardement" een envelop ge vonden .geadresseerd aan de Algeme ne Vergadering van de V.N. Deze en veloppe bevatte de papieren betref fende ontslag uit het leger van Ste phen J. Supina, voormalig technisch sergeant bij een Amerikaans bom- bardements-eskader. Over de papie ren heen was met rode inkt gescher- ven: „Wij willen vrede. Wij hebben vrede nodig. We hebben genoeg van de oorlog". HONGAARSE BISSCHOP VEROORDEELD TOT TIEN JAAR DWANGARBEID. Bisschop Sigismond Mihaillovitsj, Hongarije, is door een volksrechtbank de leider van de Katholieke actie in bij verstek veroordeeld tot tien jaar dwangarbeid, wegens „het aanzetten tot oorlog en rebellie". Zijn secreta ris en adviseur kreeg zes jaar gevan genisstraf, en vLr andere geestelijken werden wegens medeplichtigheid ver oordeeld tot gevangenisstraffen die variëren van zes maanden tot een jaar. Het is op het ogenblik bijzonder interessant, de kleine adver.en.ies in de nog overgebleven, z.g. „burgelijke dagbladen van Honggrije door te lezen. Uit deze kleine advertenties in de Magyar Nemzet en de Hir'ap krijgt de buitenlandse objectieve le zer sterk de indruk, dat in Honga rije op het gebied van het privaat bezit een paniekstemming heerst. Het streven van de burgers in Boe dapest schijnt te zijn, om zo snel mogelijk alles te verkopen: huizen en zaken, goederen, grondbezit en heel in het bijzonder personen- en vrachtauto's. De prijzen zijn zo laag, dat men voor 300 a400 dollar een goede auto kan krijgen. In de- bekende villa wijken van Boedapest, in Pasarét, in de diplomatenwijk en de omgeving van het stadspark kost een luxe vil la nauwelijks 1000-1500 do'lar, zelfs wanneer men het Hongaarse geld volgens de zwarte koers berekent. Deze nieuwe mogelijkheden wor den door de huidige „aristokraten" uitgebuit en de vroegere arbeiders der fabrieken, die thans directeur ge worden zijn, kopen de weelde- arti kelen en de auto's der vroegere fa brikanten. Een ka>i>vett{e, God, Die Uw almacht het meest doet uitstralen door hen mensdom te sparen, vermeerder jegens ons Uw barmhartigheid, opdat wij, strevend naar hetgeen Gij beloofd hebt, aan de hemelse goederen deelachtig wor den. Gebed uit de Mis van morgen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1