S)e£ckióe(2ou/fca/nt Woningbouw in Leiden Vanmiddag besprekingen te Berlijn met de Russen De onderhandelingen met Djokja gaan door »Passende wisselkoers« i.pl.v. devaluatie-dwang Een felicitatieadres van Mgr. Beran c.s. aan Gottwald DINSDAG 22 JUNI 1948 39ste JAARGANG Directeur: C M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. WILMER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT'" Amerika laat devaluatie-clausule vallen Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert* 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.30 p. w., 1.30 p. mnd., f3.90 p. kwart. Franco p. p. £4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50 Wat kunnen de oorzaken zijn van de trage gang Het loopt in Leiden met de wo ningbouw slecht. Dit wil dus zeggen, dat het slecht loopt met een overheersend-belang rijk deel in het gemeentelijk huis houden. Wij behoeven hier nu niet te gaan betogen, dat gebrek aan huisvesting een der grootste, zo niet de grootste ramp is onder de gevolgen van de oorlog, die het Nederlandse volk zwaar belasten. Hiervan is ieder overtuigd. Maar dan is het ook een der erg ste, zo niet het ergste tekort in on ze gemeentelijke politiek, als er te kort wordt geschoten in de woning bouw. En, als we beweren, dat het in Lei den met de woningbouw slecht loopt, dan constateren wij eenvoudig: een feit. Van het voor 1947 te bouwen quan tum woningen is in dat jaar niets ge bouwd niet alleen, dat er geen enkele woning van dat quantum is ge reed gekomen, maar er is zelfs met geen enkele daarvan in 1947 een aan vang gemaakt. Slechter gang van za ken is toch moeilijk denkbaar! En nu weer in 1948. Bij de 31 Mei in de Leidse gemeenteraad gehou den interpellatie deelde B. en W. me de, dat voor 1948 390 woningen zijn toegewezen, waarvanmoeten worden afgetrokken de 103, die in 1947 niet gebouwd zijn. Wethouder Jongeleen protesteerde tegen deze af trek, maar o.i. werd terecht opge merkt: waren we er nu maar zeker van, dat die overige 287 woningen er in 1948 komen! En nu, gisteravond, is bij de ge meenteraad een voorstel ingediend om in beginsel goed te keuren de bouw van 285 woningen en 7 win kelwoningen. In beginsel. Een de finitief voorstel.moet nog komen. En nu is al weer 1948 voor de helft verstreken! Wat nu kunnen de oorzaken ziji: \jan deze teleurstellende gang van zaken bij de Leidse woningbouw. De hierboven bedoelde interpella tie heeft, naar onze mening, drie mo gelijke oorzaken aangewezen. Op de eerste plaats: men is in Lei den niet tijdig met plannen gereed. Dit heeft natuurlijk niets te maken met gebrek aan rijpe bouwgrond enz., waarover 2o vaak en voor wat de toekomst betreft terecht wordt ge klaagd; voor 1948 is er nog bouwrijpe grond genoeg! Wethouder Jongeleen heeft bij de interpellatie medegedeeld, dat er nu gewerkt wordt aan plannen voor 1949, zodat het gemeentebestuur, ais er van- uit Den Haag plannen wor den gevraagd, deze dan ook onmid dellijk kan toezenden. Tot nu toe was dat helaas niet zo. Maar al dus het dringend verzoek vanuit de Raad bij bedoelde interpellatie aan B .en W. maak nu niet alléén in den vervolge tijdig plannen klaar op eigen houtje, maar pleeg óók tijdig daarover overleg met de betrokken instanties. Als tweede oorzaak van de slechte gang van zaken kan worden ge noemd het feit: dat er bij het indie nen van plannen te weinig rekening wordt gehouden met de feitelijk van hogerhand gestelde eisen..Natuurlijk wil ieder liever b.v. ééngezinshuizen, dan étage-huizen, liever een huis, dat aan voor-oorlogse redelijke ver langens voldoet, dan een huis, dat het stempel draagt van deze bezui- Een simpele vraag IJEEFT U al eens iemand gespro- ken, die óf objectieve 'studie heeft gemaakt van een der landen in Europa óf een dezer landen korter of langer tijd hegft bezocht en daar zich persoonlijk van de toestand op de hoogte heeft gesteld en die u verklaarde, dat het in dit of dat land beter was dan in Nederland. Beter: politiek, sociaal en econo misch, alles te zamen genomen. Wij durven het antwoord voor u geven: neen, zo een persoon heb ik nog nooit ontmoet. En u zult die ook niet ontmoeten. En nu een conclusie! Deze: De regering, die ons land nu be stuurt, blijkt het toch niet zo héél erg slecht te doen! Zeker, er is critiek, gegronde cri- tiek. En wij zullen, wij moeten, ook na de verkiezingen, critiek blijven uit oefenen. Wij zijn niet tevreden over de wijze .waarop de regering zich be moeit met de economie, over de wijze, waarop erniet bezuinigd wordt; over de kostbare outillage van maar steeds concentratiekampen en zuiveringsraden; enz. Maar wij herhalen het: alles te zaïrfen genomen wonen wij in een land, dat is gevrijwaard van sociale r onrust en sociale onlust als nergens anders. Deze overweging alléén reeds geeft ons katholieken de plicht om op Woensdag 7 Juli te stemmen op de K. V. P.: LUST L nigingstijd! Natuurlijk maar éven natuurlijk is het, dat men rekening houdt met en zich voorzover rede lijkerwijze mogelijk aanpast bij wat nu eenmaal als voorwaarden wordt gesteld, om in deze tijd te bou wen. En ten slotte geeft men dan toch toe aan de gestelde voorwaar den, zodat er niets anders is bereikt dan tijdverlies. Deze wijze-van- doen moet veranderd worden. Ze ker, het zou óók verkeerd zijn, als een gemeentebestuur op alle verlan gens uit Den Haag inzake woning bouw maar aanstonds „ja en\amen'' zei, alle wensen uit Den Haag maar onmiddellijk zou inwilligen. Doch, als er geen succes kan worden verwacht, het ongemotiveerd en dus onge-1?hem, en door hem alléén, als énig oorloofd, de onderhandelingen ook maar één dag te rekken, wanter is woningnood, schreiende en schreeuwende woningnood. Als een derde oorzaak van het feit, dat het met de woningbouw in Lei den slecht loopt, is bij de bedoelde interpellatie in de gemeenteraad er op gewezen, dat de onderhandelin gen ter zake klaarblijkelijk alléén worden gevoerd door de wethouder van fabricage, de heer Jongeleen, waarbij de andere leden van het col lege van B. en W. toezien en afwach ten. Dit is een gevolg van een beslist verkeerde opvatting van de taak en de plicht van elk der leden van een college van B. en W. Reeds bij de behandeling der begroting voor 1948 heeft een lid van de Raadsfractie der K.V.P. dezelfde als de inter- pellant over de woningbouw over deze opvatting het volgende gezegd: „De taak van het College is in verhouding tot de meer rustige periode van vóór 1940 zeer uit gebreid, in omvang en in inten-, siteit; daarom zou het zeer ver klaarbaar zijn, wanneer de ver deling van de werkzaamheden in het dagelijks bestuur van de ge meente zodanig was, dat aan ieder van de leden van het col lege een taak werd toegewezen, waarvoor hij personlijk verant woordelijkheid zou dragen, ter wijl de andere leden van het college zich met de resultaten van zijn activiteit zouden ver enigen, tenzij zij daartegen zeer overwegende bezwaren, al dan niet van principiële aard, had den. Toch zoüden zij dan, al ware dit verklaarbaar, de verkeerde weg opgaan, welke in strijd is met Grondwet en wetgeving en, ook af geziendaarvan, in strijd met •een gezonde democratische op vatting van het gemeentebestuur. Burgemeester en wethouders dra gen de verantwoordelijkheid voor het gehele gemeentebestuur, zo wel voor alle voorstellen aan de Raad, tenzij duidelijk blijk wordt gegeven, dat dit niet zo is, als voor de uitvoering van alle be sluiten,, die de Raad heeft geno men. Ieder lid van het college draagt daarvoor volgens spreker ook persoonlijk verantwoorde lijkheid". Men heeft wethouder Jongeleen, sprekend over een zó belangrijke zaak als de woningbouw, nog nooit als wij het ons goed herinneren horen spreken over andere onder handelingen, dan die gevoerd door het college van B. en W. Zonder ook maar iets af te doen aan de ijver van de betrokken wet houder, zal toch ieder moeten er kennen, dat toch wel als het met een zaak als de woningbouw mis loopt! een positieve taak ligt voor héél een college van B. en W., al thans voor meerdere zijner leden. Waarom dan niet aldus is gehan deld tot nu toe? Wij wijten dit geenszins aan gebrek, aan activiteit of aan plichtsbesef, maar aan de hier boven gesignaleerde wij herhalen het: beslist verkeerde opvatting van de taak en de plicht van elk der leden van een college van B. en W. welke opvatting vooral na de oor log helaas op opvallende wijze, al thans in de practijk, is gevolgd in col leges van B. en W-, en, zoals gezegd, niet alléén in Leiden. Wij hebben hier een drietal fei ten genoemd, die als oorzaken van de slechte gang van zaken in de wo ningbouw te Leiden kunnen worden aangevoerd. Is het zeker, dat het beter zal gaan als die oorzaken zijn wegge nomen? Wij hopen het. Wij vertrouwen het. Maar zekerheid daarover kunnen wij natuurlijk niet geven. Dit alleen is zeker:-als het dan nog niet goed zou gaan, dan ligt open vóór ons de conclusie: dat de schuld in Den Haag ligt, omdat dén vanwe ge het gemeentebestuur alles is ge daan, wat de woningbouw kan bevor deren, en alles is nagelaten, 'wat deze kan remmen! Th. W. De qeldsanering in Duitsland /GENERAAL SIR BRIAN ROBERTSON, de Britse militaire gouverneur in Duitsland, heeft aan maarschalk Sokolofsky, de Russische opperbevel hebber, meegedeeld dat hij bereid is om een vier-mogendhedenconfe- rentie te houden over de geldhervor ming in geheel - Duitsland. Maar schalk Sokolovsky heeft dit voorstel aangenomen, zo wordt uit Sowjet- bron gemeld. Vanmiddag om 14 uur plaatselijke tijd zouden in het ge bouw van de Bestuursraad de vier mogendhedenbesprekingen over de geldhervorming te Berlijn geopend worden. Volgens Dena zal op deze bijeenkomst op voorstel van de drie militaire gouverneurs der Westelijke zones pok de kwestie van het goe derenverkeer besproken worden. Een financiële chaos te Berlijn. In de fabriek van de „Hercules Dat de Russen zo toeschietelijk zijn Powder Compagny'" te Kenvil (New geweest om toe te stemmen in een Jersey) heeft een zware ontploffing conferentie vindt waarschijnlijk zn plaats gehad, waarbij drie personen Het paleis te Soestdijk, vroeger het i Moeder, thans van het Prinselijk Ge- verblijf van wijlen de Koningin-1 zin. Althans op beperkte schaal J^AAR ASS. PRESS uit betrouwbare bron te Batavia verneemt, is de Commissie van Goede Diensten er informeel van op de hoogte gesteld, dat de Nederlanders bereid zijn de onderhandelingen met de republiek Djokja, welke verleden week voorlopig werden afgebroken, te hervatten, mits slechts technische, economische en financiële onderwerpen worden besproken en politieke aangelegenhe den worden vermeden. De Commissie heeft nog geen offi cieel antwoord ontvangen op haar schrijven, waarin gevraagd werd of de Nederlanders bereid waren de onderhandelingen te hervatten. De Nederlandse delegatie "heeft ver klaard te moeten wachten op instruc ties uit Den Haag. Aangenomen wordt, dat de Neder landers, toen het Belgische lid van de Commissie, Raymond Herremans, een niet-officieel fcfezoek bracht aan dr. Van Hook, te kennen hebben gege ven, dat zij bereid zijn beperkte be sprekingen te hervatten. Verklaring van Hatta. De republikeinse premier Moh. Hatta heeft na zijn aankomst te Djokja uit Batavia, waar hij, gelijk men weet, een onderhoud had met dr. Van Mook, tegenover Antara ver klaard, dat dit onderhoud een infor meel karakter had en bedoeld was als een oriëntatie over enige belang rijke geschilpunten tussen de Ned.- Indische en republikeinse delega ties. Het compromis-voorstel van de hc ZWARE ONTPLOFFING TE KENVIL oorzaak in het feit, dat de geldsane- ring in West-Duitsland een chaoti sche toestand teweeg heeft gebracht in de Oostelijke zóne en in Berlijn. In heel Berlijn is er op het ogen blik niemand, die bij benadering kan vertellen, Jpoeveel de mark er nog waard is. De Stadtkontor van Ber lijn (een soort spaarbank) neemt geen geld meer aan. Inspecteurs van de prij zen-controle doorkruisen Ber lijn en'verplichten de winkeliers om hun goederen te verkopen zonder de geldzuivering af te wachten. De gevolgen van de Russische blokkade worden'merkbaar. De aan voer van levensmiddelen naar Ber lijn is bijna gehalveerd, nu het ver keer per trein, langs de wegen over het water geheel is stilgelegd. De Amerikanen proberen het probleem op te lossen door verdubbeling van het aantal vluchten FrankfortBer lijn. Aan de grenzen tussen de Weste lijke en Oostelijke zones staan Rus sische troepen tégenover Engelse en Noorse. De Russen ?ijn gehelmd en hebben de bajonet op het geweer. Bij Helmstedt staat een Britse tank op honderd meter van de grens. Ne gen andere tanks zijn wat verder van de grens gestationneerd. In West-Duitslandzijn de waren weer in de winkels teruggekeerd. De zwarte markt werkt ook weer, zij het op bescheiden schaal, want niemand kan marken missen om zwarte prij zen te betalen. Die prijzen zijn heel wat lager dan drie dagen geleden. Voor de geldzuivering "kostte een pakje Amerikaanse sigaretten onge veer honderd mark. Nu betaalt men niet meer dan vijf a acht. om het leven zijn gekomen en twee gewond werden. De ontploffing was op 80 km afstand te voelen. Hoog boven de fabriek hing na het ge beurde een geel-rode rookwiVk en op 16 km afstand dwarrelden roet en verbrande papiersnippers neer. Het probleem van Palestina DE BEMIDDELAAR AAN T WERK Graaf Folke Bernadotte, de be middelaar der V.N. voor Palestina, heeft verklaard té hopen, deze week voorstellen voor een regeling van het Palestijnse vraagstuk „zwart op wit'- te krijgen. Hij gaf te verstaan, dat de Ara bische en Joodse deskundigen zich op Rnodos bevinden voor het verstrek ken van inlichtingen „teneinde ons in staat te stellen voorstellen voor de toekomst te doen". „Zij zullen niet verantwoordelijk gesteld worden voor de voorstellen aldus Bernadotte, noctt zullen zy te maken hebben met de voorstellen, welke ik uiteindelijk aan de twee partijen zal doen." Botsing tussen leger en Irgoen Manschappen va het leger van Is raël en dissidenten van de Irgoen Zwai Leoemi zijn te Tel Aviv slaags geraakt, toen de lhatsten trachtten een schip met wapens naar de kust te brengen en te lossen, aldus een communiqué van de regering van Israël. In het communiqué werd een op roep aan de burgers van Israël ge daan samen op te komen voor de eenheid van de staat. Amerika doet belangrijke concessie l^E PROTESTEN van Frankrijk, Engeland en enige andere landen tegen de onaanvaarbare voorwaarden, door de Verenigde Staten verbonden aan de hulpverlening volgens het plan van Marshall, hebben ten gevolge gehad dat Amerika aanzienlijke concessies heeft gedaan op het gebied van financiële controle in Europa. ning bestaat, zal men waarschijnlijk ook tot overeensteming komen, wan neer de ambassadeurs van Engeland, Frankrijk, Denemarken en Zweden nieuwe orders van hun regeringen hebben gekregen. DISTRIBUTIE VAN VERF OPGEHEVEN. Met ingang van heden mogen verf en verfgrondstoffen vrij Worden ge kocht of verkocht, behalve: loodwit (zowel in droge als in pastavorm), zinkwit, lithopoon, loodtitanaat, ti- taanwit, loodmenie, maleinezuuran- hydride, phtaalzuuranhydride, anti- moonwit en chloorrubber. Het ver bod om verf te verbruiken is even- In de oorspronkelijke tekst van hét verdrag, dat elk van de Zestien lan den met Amerika moet sluiten, stond, dat de betrokken landen verplicht waren om overleg te plegen met de Verenigde Staten over de devaluatie van hun valuta, telkens wanneer Washington dat zou wensen. Die clausule is nu uit het ontwerp-ver- drag geschrapt cn vervangen door een artikel, dat zegt dat de betrokken landen verplicht zijn om „een passen de wisselkoers" te handhaven. Deze Amerikaanse concessie heeft het mogelijk gemaakt dat de zestien verdragen tegen het einde van deze week gereed zullen zijn. Over de pun- ten, waarover nog verschil van me- eens niet meer van kracht. ren Critchley en Dubois, leden van de Commissie van Drie, achtte Hatta in het geheel niet in strijd-met de over eenkomst van de „Renville". Inte gendeel, het was volgens de premiei zelfs op deze overeenkomst geba seerd. Hij meende, dat het Neder landse standpunt zich bij nadere be studering wel zou wijzigen. Zware regens ver oorzaken grote overstromingen IN CHINA EN JAPAN Van de naar schatting duizend slachtoffers van de overstroming in de Chinese provincies Foekien zijn thans 200 lijken geborgen. Ten min ste 200.000 mensen werden dakloos door deze overstroming, die het ge volg is van het buiten de oevers tre den van de rivier de Min na zware regens. In Japan is de regentijd begonnen Rondom Tokio is een groot gebied onder water komen te staan, Ruim duizend mensen zijn dakloos gewor den. IN ZWITSERLAND BEIEREN EN OOSTENRIJK Volgens de Zwitserse radio hebben hevige onweersbuien de laatste da gen in Zwitserland zware overstro mingen veroorzaakt, vooral in het kanton Ticino. Bruggen en telefoon kabels zijn nteegesleurd. Bij het meer van Konstanz ?ijn honderden bomen vernield. Bij Rosenheim in Beieren zijn de bewoners uit Hui huizen verdreven De Inn is bij Wasserburg buiten zijn oevers getreden. Tengevolge van aanhoudende re gens is de Isère, een zijrivier van de Rhone, buiten haar oevers getreden. De meeste wegen en spoorlijnen in de departementen Savoie en Isère zijn buiten gebruik. Ook in de meeste laaggelegen 'Streken van Tirol heeft men als ge volg van overvloedige regens en ha gelbuien met overstromingen te kampen. In het ZiUerthal zijn ver scheidene bruggen weggespoeld. Te Innsbruck begint de Inn buiten zyn oevers te treden. Staking in België geëindigd De "vertegenwoordigers van werk gevers en werknemers in de Bel gische metaalnijverheid zijn gister middag te 16 uur tot een accoord ge komen. De staking, die 6 dagen heeft geduurd, is hiermede geëindigd. De katholieke en socialistische vakbonden hebben de arbeiders ver zocht het werk hedenochtend te her vatten. ARBEIDERS PEUGEOT- FABRIEKEN KONDIGEN STAKING AAN Afgevaardigden van de vakver enigingen van de Peugeot-fabrieken te Sochaux (Oost-Frankrijk hebben eenstemmig besloten Dinsdag een proteststaking tegen de hoge kosten van het levensonderhoud af te kon digen, zo meldt A.F.P.. Afgevaardigden van drie vakver enigingen zullen de directie en de plaatselijke autoriteiten bezoeken en een telegram aan de regering zen den, waarin zij om spoedig ant woord zullen Vragen bij het uitblij ven waarvan zij „andere maatrege len zaaien treffen." De parlementaire secretaris van net ministerie van arbeid, Edwards, heeft in het Lagerhuis meegedeeld, dat de staking aan de Londense ha ven thans 19.009 man omvat. Hij verwachtte Dinsdag te kunnen mee delen welke stappen de regering zal nemen. De regering wenst ech ter geen maatregelen te nemen die als een dreigemöfot zouden kunnen worden opgevat. De guerilla in Griekenland NIEUW OFFENSIEF DER REGERINGSTROEPEN. De Griekse regering is een nieuw offensief begonnen tégen de guerilla- strijders van generaal Markos in het Grammos-gebergte. Er nemen zes divisies regeringstroepen aan deel. Dit is, aldus Reuter, tot nu de grootste operatie door de Griekse re geringsstrijdkrachten ondernomen. De regeringsluchtmacht heeft reeds' installaties en opslagplaatsen gebom bardeerd. Ook de marine staat ge reed om dë regeringstroepen jbij te springen. De generale staf der rege ring bewaart het stilzwijgen over de resultaten. Tegelijkertijd is er een zuivering aan de gang in het Griekse leger zelf. Veertig van honderdnegentien of ficieren en manschappen der Griek se vloot zijn door een Atheens mili tair gerechtshof^ tér dood veroor deeld. Alle .veertig ter dood veroordeel den waren beschuldigd van sabotage daden tegen de marine ten behoeve van de communistisehe partij. 19 an deren werden tot levenslange gevan genisstraf veroordeeld, negen tot tien jaar *én tien tot twee jaar. 41 be schuldigden werden vrijgesproken. Van bevoegde zijde wordt ons toe gestuurd het volgende felicitatie adres, gericht aan de nieuwe Presi dent Gottwald door de Praagse Aarts bisschop mgr. dr. Joseph Beran, alsme de door Mgr. Dr. Josef Karl Matocha, Bisschop van Olmütz, en Mgr. Dr. Andrej Skrabik, Bisschop van Neu- sohl. Uit bevoegde bron wordt er ons eveneens op gewezen, dat ook deze tekst bewyst, dat de katholieken der gehele wereld gerust kunnen zijn over de vaste, principiële koers van het Tsjecholowaakse Episcopaat, on danks de indrukken, onder meer ge wekt door de berichten over een door Mgr. Beran gezongen „Te Deum", het welk een opgelegde zaak was. „Mijnheer de President", Wij zijn er ons van bewust, en men pleegt het ons in herinnering te bren gen, dat wij volgens het woord van Christus „Geeft de keizer, wat des keizers is" gewichtige verplichtingen tegenover de Staat hebben, tot welks President u gisteren verkozen werd. Wij verzekeren u, dat wij deze ver plichtingen zullen nakomen naar ge lang het Geloof en het geweten ze ons opleggen. Tezelfdertijd vergeten wij echter niet, dat deze uitspraak van Christus ook een tweede zinsnede heeft: „Geeft God wat aan God toe komt". Ook dit gebod legt ons ver plichtingen op, die wij als katholieke Bisschoppen gemeenschappelijk met de katholieke geestelijkheid en het katholieke volk onbedingd moeten vervullen. Wij hopen derhalve dat de door de nieuwe grondwet gewaar borgde godsdienstvrijheid volledig geëerbiedigd zal worden. Het katho lieke schoolwezen, de godsdienstige pers en de godsdienstige verenigin gen, in het bijzonder ook de katho lieke Caritas, zijil noodzakelijke be standdelen van het godsdienstige le ven: uit dien hoofde rekenen wij er op, dat voor wat betreft deze zaken met spoed al het mogelijke in een dui delijk licht gesteld wordt, zowel uit rechtskundig als practisch oogpunt. Dit is ook nodig in het belang van de goede betrekkingen met de H. Stoel, met Welke wij verbonden zijn en Die wij trouw hebben gezworen. Onrecht vaardige aanvallen op de H. Vader in de pers en in het openbare leven be droeven ons, trouwe katholieken, ten zeerste en wij zouden gaarne zien, dat ook hieraan een einde wordt ge maakt. Met des te meer vreugde zal dan het gelovige volk door zijn arbeid aan de opbouw en het behoud van de ecpnomische welstand medehelpen. Want slechts de in vrijheid beleden en beleefde godsdienst brengt het volk en de Staat zegen. Wij hebben het nodig geoordeeld het bovenstaande aan te voeren te de zer gelegenheid, nu wij U, Mijnheer de President, namens het katholieke vplk en de katholieke geestelijkheid veel geluk wensen bij het streven naar en de bemoeiingen ten gunste van de ontwikkeling en de bloei van onze Republiek". £en Onverdiende lof verwijt. een vermomd Pope

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1