Erepromotie van veldmaarschalk Smuts
Strijder voor vrijheid, vrede en
recht geëerd
Wit-Gele Kruis in Sassenheim
opent zijn nieuwe wijkgebouw
VRIJDAG 18 JUNI 1948
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BLAD PAGINA 2
BOSKOOP
HET VERDWENEN BRUIDSPAAR.
Dezer dagen gebeurde het. dat het
huwelijk zou worden voltrokken tus
sen de bediende van een groenten-
handelaar en zijn uitverkorene. Door
enkele collega's werd op het bepaal
de uur een erewacht gevormd, waar
bij de „hitten" voor deze gelegen
heid waren versierd met bossen wor
telen, terwijl zij zelf „op" hun vier
voeters waren gezeten. De auto welke
het bruidspaar naar de ouderlijke
woning moest vervoeren, was even
eens op gelijke wijze versierd
Edochwat ook gebeurde, het
bruidspaar van de dag verscheen niet
POS. NED. SCHEPEN
BATOEBAHRA pass 16 Juni Mi
ni coy. A VERDIJK 17 Juni van Mo
bile naar Corpuschristi. AXELDIJK
17 Juni van New Portnews naar New
York. CELEBES (via Londen) pass.
17 Juni Vigo. JOHAN VAN OLDEN-
BARNEVELT pass -17 Juni Oues-
sant. PRINs WILLEM VAN ORAN
JE pass. 17 Juni Dungeness STAD
MAASSLUIS 17 Juni dwars van
Wight.
ALUDRA (V.N.S.), pass. 17 Juni
Vlissingen.
LEUVEKERK, 16 Juni van Rotter
dam te Bremen. MOLENKERK,, 16
Juni te Cochin. SIBAJAK, 17 Juni v.
Batavia naar Rotterdam.
AMSTELKERK. 17 Juni van Port
Bouet naar Grandbassan; BLIJDEN-
DIJK, 17 Juni van New York naar
Teneriffe. CELEBES, pass 17 Juni iF-
nisterre; COTTICA, 17 Juni van Ma
deira; JAVA, 17 Juni dwars Oues-
sant; KOTA AGENG, pass1. 17 Juni
Perim; PRINS JOHAN WILLEM
FRISO, 17 Juni van Rotterdam naar
Antwerpen. ARKELDIJK, 17 Juni
van Rotterdam naar New York;
MARCELLA (t), 176 van Rotterdam
MARCELLA (T.), 17 Juni van Rotter
dam naar Port Jerome; PRINS WIL
LEM VAN ORANJE, 17 Juni van
Chicago te Rotterdam; REMPANG, 17
Juni van Batavia te Belawan.
RIOUW. 18 Juni le Marseille; WEL
TEVREDEN, 17 Juni van Makassar
naar Soerabaya. WESTLAND, 17 Ju
ni van Montevideo naar Buenos
Aires, alwaar 18 Juni verwacht;
WILLEM RUYS, 18 Juni te Batavia
verwacht.
Na ongeveer 3 kwartier wachten,
bleek de erewachters dat het bruids
paar dergelijk eerbetoon blijkbaar
niet op prijs stelde en heimelijk door
een achteruitgang het gemeentehuis
had verlaten. Er bleef voor hen niets
anders over dan ook maar vlug te
verdwijnen.
HILLEGOM
DE R.K. TUINBOUWSCHOOL OP
1 SEPTEMBER GEOPEND.
Wat er onderwezen wordt.
Op 1 September a.s. zal de R.K.
Lagere Tuinbouwschool worden ge
sticht. Dit is '7e eerste lagere tuin
bouwschool in de Bloembollenstreek.
Het onderwijs omvat. 1. Uitbrei
ding van het algemeen vormend la
ger onderwijs, speciaal afgestemd op
het bedrijfsleven; 2. de beginselen der
natuurwetenschap, voorzover deze in
verband staan met de tuinbouw in de
streek; 3. het tuinbou wonder wijs,, re
kening houdende met de aard der be
drijven in de omgeving der school.
Zo zal in de school te Hillegom, zo
wel bij de theoretische en practisclie
vakken, de bloembollenteelt als be
langstellingscentrum hebben. Aan en
kele neven-culturen, bloemen- en
vaste plantenteelt, zal tevens de no
dige aandacht worden geschonken.
Voor het geven van Engels zal een
onderwijzer aan de school worden
verbonden en na afloop der tuin-
bouwlessen wordt er dagelijks gods
dienstles- en maatschappijleer gege
ven aan die leerlingen, die hieraan
deel willen nemen (voor de katholie
ken verplicht).
Er wordt les gegeven in vier ach
tereenvolgende jaarklassen. In de eer
ste klas gedurende 40 weken, 2 da
gen per week; in de tweede klas ge
durende 30 weken, 1 dag per week.
en in de beide hoogste klassen ge
durende 3 Oweken, 1 dag per week.
Ten einde de leerlingen niet meer
dan nodig aan het practische werk in
de bedrijven te onttrekken, wordt
er bij het vaststellen van de vacan-
tietijden rekening gehouden met de
werkzaamheden in de bedrijven.
Het werkcomité bestaat uit de be
stuursleden van de L.T.B. en St. Deus
Dedit uit Hillegom en omgeving. Na
de stichting der school zal dit werk
comité worden omgezet in een com
missie van toezicht, waarvoor als
voorzitter wordt genoemd de burge
meester van Hillegom.
Centrum voor algemene
volksgezondheid
Als we de verga1 ij king nog even
vol mogen houden; het is eeh flink
kuiken, dat reeds de eerste dag van
haar geboorte tekenen vertoont, die
er op wijzen dat uit haar een eerste
klas hen zal groeien. M.a.w. het is
een gebouw, waarin een prachtig
sociaal werk zich ontwikkelen kan,
waarop Sassenheim en speciaal
het katholieke volksdeel terecht
trots kan zijn.
Dit moet de gedachte geweest zijn
van de vele genodigden, die gister
middag in het nieuwe wijkgebouw
Ibijeenkwamen en onder leiding, van
de voorzitter van het plaatselijk Wit-
Gele Kruis, de heer F. A. Weusten
een rondgang maakten. Zijwaren
vol lof over de practische inrichting.
Vooraan ligt de kinderwagenhal,
met tochtsluizen, waarachter zich de
wachtkamer bevindt, met ruime zit
gelegenheid, die met een grote boog
verbonden is aan de boxenkamer,
waar zich acht boxen bevinden, be
nevens enkele kasten met wat ver
bandmiddelen en een eenvoudig in
strumentarium. Hierachter ligt de
MET DE ERE-PROMOTIE VAN DE GRIJZE VELDMAARSCHALK Jan
Christiaan Smuts heeft de Senaat der Leidse Universiteit een
groot man terecht geëerd. De Senaat heeft door deze daad welverdiende
lof gebracht niet alleen aan een strijder voor vrijheid, vrede en fecht,
maar ook aan een man, die als krijgsman, staatsman, geleerde en wijs
geer gedurende de laatste halve eeuw een zeer bijzondere plaats in het
wereldgebeuren heeft ingenomen.
VERWIJDERD VAN de drukke s traatweg, waar auto's voorbij zoe
men en ratelende trams knarsend tot stilstand komen, ligt, in de
stilte van het jong opgroeiend geboomte, een gloed nieuw gebouwtje,
veilig verborgen achter het forse huis van de St Bernardus-stichting
dat als een kloeke hen beschermend haar vleugels spreidt over het
pas geboren kuiken: het wijkgèbouw van het Wit-Gele Kruis te Sassen
heim, dat gistermiddag onder grote belangstelling officieel werd ge
opend.
dokterskamer, naast een keukentje
en een aparte sluis-ingarig voor even
tuele besmettelijke kinderen, die ge
heel geisoleerd blijven. Nog verder
naar achteren ligt de zusterkamer
en tenslotte nog enke1e zaaltjes, die,
om vde financiële zorgen te verliph-
ten, voorlopig door het St. Bernar-
dus-rgesticht in gebruik genomen zijn
In de toekomst zullen deze zaaltjes
bestemd worden voor verschillende
specialisten, die in dit ggbouw zit
ting zullen houden en waarvan de
eerste reeds a.s. Maandag in de
dokterskamer begint. Zuster Ter
Laak, die hier zal logeren, wordt
vanaf September ter zijde gestaan
door zuster Westerhoven.
Dit wijkgebouw, gesticht door he't
R.K. Armbestuur en in exploitatie
gegeven aan het R.K. Wit-Ge^ Kruis
is bestemd als een centrum voor al
gemene volksgezondheid, -waarin
ondergebracht zullen worden de
wijkverpleging, de polykliniek, het
consultatie-bureau en het kleuter
bureau (beide in handen van het
Groene Kruis)* de kraam verzorging
(nog in voorbereiding) en een spe
cialisten-centrum, waarin waar
in waarschijnlijk zitting zullen hou
den een kinderarts, een neuroloog en
een vrouwenarts. De besprekingen
met diverse specialisten, waarvan
wij er enkele noemden, zijn nog niet
geëindigd.
De Opening
Na deze rondgang 'verwelkomde
de heer Weusten de genodigden,
waaronder wij opmerkten de burge
meester van Sassenheim, jhr. mr R.
Sandberg van Boelens, rector L v.
d. Griendt, wethouder A. Vogelaar,
de doktoren C. R. Zij er veld, A. Hue-
ber, Schalij, J. A. Posthuma en C.
Cramer, de gemeenteraadsleden J.
C. Schrama en J. v. d. Nouland, de
moeder-overste van het St. Bernar-
dusgesticht, zuster Marie Virginie het
hoofdbestuurslid van het Wit-Gele
kruis in Zuid Holland, de heer W.
de Ruiter, afgevaardigden van de
R.K. Vrouwenbond, de Kraamver-
pleging, het Groene Kruis en het
R.K. Armbestuur en de wijkverpleeg
sters van het Wit-Gele Kruis en de
Prot. Wykverpleging.
De heer Weusten achtte deze ope
ning van grote betekenis voor Sas
senheim, waar de wijkverpleging
steeds met gebrek aan ruimte te
kampen had, welk gebrek door de
snel toenemende bevolking steeds
groter zou worden. Dank bracht spr.
de vele instanties, die de bouw mo-
'gelijk gemaakt hadden, in het bijzon
der het R.K. Armbestuur, de archi
tect H. v. d. Bijl en de aannemer, de
fa. wed Waasdorp.
Het Wit-Gele Kruis, aldus de heer
Weusten, heeft een dienende taak,
geen verdienende taak en rekent
daarom op de steun en sympathie
van alle inwoners zonder uitzonde
ring.
Verder spraken nog de heer J. v.
Reisen, voorzitter van het R.K. Arm
bestuur, dr Zijerveld, de heer de
Ruiter en de heer Bije, als voorzit
ter ^an het Groene Kruis, waarna
de burgemeester al deze gelukwen
sen samenvatte en de hoop uitsprak
dat al deze uitgesproken wensen
vervuld zouden worden, wparmede
een rijke toekomst voor dit prachti
ge sóciale werk verzekerd is.
De ontvangst
In de Pieterskerk heeft hedenmid
dag de ere-promotie plaats gevonden
van veldmaarschalk Smuts, aan wie
door de Senaat van de Rijksunivex
sitext in de Sleutelstad het doctoraat
honoris causa in de faculteit der
rechtsgeleerdheid was toegekend.
Deze promotie werd voorafgegaan
door een lunch in het Oosterse Insti
tuut aan het Rapenburg, waar Smuts
omstreeks een uur arriveerde, in ge
zelschap van de Zuid-Afrikaanse ge
zant in Nederland, prof.,, dr. L. Fou-
ché, en de gezantschapssecretaris, de
heer Uys. Voorts zaten aan de lunch
aan de rector-magnificus prof. mr. J.
C. van Oven, de secretaris van de
academische senaat prof. dr. C. C.
Berg, de promotor prof. mr. J. M.
van Bemmelen, de president curator
dr. J. baron de Vos van Steen-
wijk en mr. A. F. Visser van IJzen-
doorn, corator, mr. K. Wiersma als
secretaris van curatoren, mr. P. J.
Idenburg, voorzitter van de Ned.-
Zuid-Afrikaanse Vereniging, en mr.
H Ch. G. J. v. d. Mandere, beiden
persoonlijke bekenden van de heer
Smuts, en de praeses collegii van Het
Leids Studentencorps de heer J. Drij-
ber en de presidente van de V.V.S.L.
freule Sickinghe.
Deze lunch vond plaats in Oud-
Hollandse stijl en werd verzorgd door
de Rotisserie „Oudt Leyden'. Onder
meer werd gebruik gemaakt van het
Leidse stadszilver, afgestaan door het
stedelijk museum De Lakenhad. De
bedienden serveerdon in oud-Hol
landse klederdracht.
In de Pieterskerk
Om ongeveer half drie begaf
Smuts zich, in gezelschap van de
deelnemers aan de lunch, te voet
naar de Academie, om vandaar om
kwart voor drie in gezelschap van
de senaat naar de Pieterskerk te
gaan. Inmiddels waren daar onder
grote belangstelling H.H.K.K.H.H.
PrFhses-Regentes Juliana en Prins
Bernhard omstreeks kwart voor drie
gearriveerd Zij hadden in het mid
den van de pvervolle Pieterskerk
plaats genomen, toen de senaat met
de bejaarde eredoctor in dè kerk
arriveerde.
WELKOMSTWOORD
MAGNIFICUS. -
RECTOR
De rector-magnificus, prof. mr. J.
C. van Oven, richtte als eerste spre
ker het wpord tot de Koninklijke
Hoogheden, de aanwezige vertegen
woordigers van buitenlandse.mogend
heden aan het Nederlandse Hof, ep
veldmaarschalk Smuts. „De Senaat
verheugt zich", aldus spreker, „in
haar midden een man te ontvangen,
die in de laatste halwe eeuw in de
geschiedenis der wereld een zo be
langrijke en heilzame rol heeft ge
speeld. Wij zijn er trots op, hem het
hoogste eerbewijs te-kunnen verle
nen, waarover een universiteit de
beschikking heeft. Lange tijd heb
ben wij op u gewacht, maar het ver
heugt mij meer dan ik u zeggen kan,
dat wij in staat zijn, u persoonlijk
met de waardigheid van doctor ho
noris causa te bekleden. Het noodlot
heeft gewild, dat wij dit eerbewijs
u toekennen op een tijdstip, waarop
aller ogen op u gericht zijn, want
nadat gij lange jaren met vaste hand
en wijs beleid het schip van uw
staat hebt bestuurd, is thans het roer
in andere handen overgegaan en wij
huldigen nu niet de eerste minister
maar de leider der oppositie in 'de
Unie van Zuid-Afrika. Evenwel, wij
huldigen ook een vriend van ons land
die zijn vriendschap op menig cri-
tiek» ogenblik met de daad bewezen
heeft. En zoals gij een vriend van
ons volk zijt, zo heeft uw volk tal
rijke vrienden onder het onze, dat,
zoals gij weet, sinds lange tijd innig
met de lotgevallen der Zuid-Afri
kaanse natie heeft meegeleefd. Het
vervult de Leidse senaat met trots,
dat de grootste van Zuid-Afrika's zo
nen en de wijste van zijn leiders,
van Nederlandse afkomst. Leids ere-
docter zal zijn.
BINNENLAND.
Bij een poging om een leerling
die bij Vlieland in zee baadde, te
redden is de onderwijzer H. de Vrees
uit Leeuwarden omgekomen.
De 37-jarige sergeant-tamboer
A. H. Keuken uit Rotterdam is aldaar
met zijn fiets in het Boerengat gere
den en verdronken.
Gisteren is het stoffelijk over
schot van de sinds Zondag vermiste
17-jarige fabrieksarbeider M. A. Es-
ser uit de Verboomstraat te Rotter
dam drijvende gevonden. De jongen
moet bij het zwemmen in de Waal
haven verdronken.
De opbrengst van de Paascol-
lecte in de bioscooptheaters ten ba
te van de stichting BIO-vacantie-
oord bedraagt f 119.887.89.
Wegens het bereiken van de
daarvoor vastgestelde leeftijd zal
prof. dr. A. A. Pulle zijn ambt van
hoogleraar in de geologische en sy
stematische iVantenkunde aan de
universiteit te Utrecht neerleggen.
De A.N.W.B. vestigt nogmaals
de aandacht op het feit, dat binnen
de bebouwde kom der gemeenten
een miximum-snelheid van 40 km
geldt.
De K.N.A.C. verzoekt alle auto
mobilisten dringend geen branden
de sigaren of sigaretteneindjes naar
buiten te werpen, aangezien daar
van enorme schade het gevolg kan
zijn.
Op 64-jarige leeftijd is overle
den de heer A. J. M. v. Iersel, op
richter en oud-directeur van de
N.V. Kwatta te Breda.
Een 15-jarige jongen uit Velp
is in de Rijn bij Arnhem verdronken.
Het slachtoffer, dat de zwemkunst
niet voldoende meester was, waagde
zich te ver buiten de kribben.
4 R.I.
Zoals gemeld, ligt het in het voor
nemen van het plaatselijk demobili
satie-comité Den Haag, het batal
jon 1 4 R.I. dat omstreeks 30 J#ni
a.s. uit Indië in Nederland wordt ver
wacht, in Den Haag een feestelijke
ontvangst te bereiden. Dit bataljon
ongeveer 500 man, bestaat uitslui
tend hit militairen, afkomstig uit
Den Haag, Leiden en omstreken.
De manschappen zullen worden
uitgenodigd op 16 Juli a.s. te 10.00
uur in de Ridderzaal aanwezig te
zijn, waar een herdenkingsbijeen
komst zaf worden gehouden. Ook de
familieleden van de gesneuvelde
mi'itairen zullen hierbij worden uit
genodigd. Aan de commissaris van
de Koningin in Zuid-Holland is ge
vraagd bij deze gelegenheid een re
de uit te spreken .Het bataljon zal
een mars door de stad maken voor
afgegaan door de politie-harmonie.
Na de mars keren de troepen terug
naar het Binnenhof, waar een in
spectie zal worden gehouden. Aan
Prins Bernard is verzocht de troe
pen te inspecteren. Na de inspectie
volgt een défilé.
De militairen zal een koffiemaal
tijd worden aangeboden door de ge
meente Den Haag.
Des avonds is er, uitsluitend voor
de Haagse militairen, een welkomst-'
avond, in de Dierentuin. Hier zal o.a.
het woord worden gevoerd door de
burgemeester van Den Haag.
Het idee, om de Haagse militairen
een dergelijke ontvangst te bereiden
is afkomstig van een der leden van
het demobilisatiecomité Voorschoten
Het was het plan, de feestelijkheden
in Voorschoten te houden. Daar deze
plaats zich hiervoor niet zozeer
leende, speciaal gelet op het'défilé,
werd besloten de ontvangst in Den
Haag te doen plaats hebben.
Voorts wordt overwogen, de Haag
se militairen aan de grens van de
gemeente te verwelkomen op de dag
van aankomst.
De promotor, prof. mr. J. M. van
Bemmelen, trok een vergelijking
met de promotie van een juist afge
studeerd student, waarbij de promo
tor een korte beschrijving van het
door de student reeds verrichte werk
geeft en hem geluk wenst in zijn
verder leven. Bij dit eredoctoraat is
zulks anders. Nu zit tegenover de
promotor een man, die reeds een ge
heel leven achter zich heeft. Hier
is-het verleden van groter belang
dan de toekomst. Aan mij valt de
eervolle taak ten deel, u hulde te
brengen voor datgene, wat u in uw
leven hebt verricht en in het bijzon
der uw verdiensten voor de weten
schap uiteen te zetten. Die taak is in
tweeërlei opzicht heel gemakkelijk.
Immers uw verdiensten zijn vele en
uw leven ligt voor ons in letterlijke
zin als een open boek. Het overkomt
niet vele mensen, dat reeds tijdens
hun leven er niet minder dan drie
levensbeschrijvingen over hem zijn
geschreven. Het is dus een eenvou
dige zaak om hier iets over uw leven
te vertellen. Dat leven is bovendien
vrijwel te vereenzelvigen met de
wereldgeschiedenis van de laatste
halve eeuw. Om twee andere rede
nen is het echter niet zo gemakke
lijk om uw verdiensten uit te me
ten. Uw wetenschappelijk werk ligt
niet in de eerste plaats op juridisch,
maar op philosophisch gebied en dus
op een ander terrein, dan dat waarop
aan u heden de doctorsgraad wordt
verleend. De tweede moeilijkheid is
groot geheel en het onbewustte
achtte u belangrijker dan het be
wuste deel. Nimmer zullen wij er in
slagen om 's mensen toerekenings
vatbaarheid te beoordelen door uit
sluitend naar delen van zijn per
soonlijkheid te kij leep.
Na Cambridge kwaamt u terug
naar Afrika en in de eerstvolgende
dertig j&ar ligt Uw wetenschappe
lijke arbeid wel niet geheel stil,
maar wordt U toch voor het groot
ste deel opgeslokt door het publieke
en politieke leven. Wij volgen 'even
in gedachte de teleurstelling, die
u ondervond toen Rhodes uw ver
trouwen beschaamde,- wij zien u ver
volgens als staatsprocureur der
Zuidafrikaanse republiek, de toen
maals bestaande corruptie bestrij
dend. Daarna de oorlog tussen Boer
en Brit en uw geweldige raid door
de gehele Kaapkolonie naar Gkiep.
Na de oorlog bij de bijeenkomst
in Vereniging spreekt u tot de Boe
ren en zegt u woorden, die ook weer
geheel bij Uw persoon passen: „Nie
mand van u vertegenwoordigt zijn
eigen commando. Iedereen hier ver
tegenwoordigt het Afrikaandervolk".
Ook hier ziet u niet de delen, maar
het geheel. Aan dat principe zult u
trouw blijven en zo ontstaat mede
door uw toedoen de Unie van Zuid
Afrika en dan, om een grote sprong
de geschiedenis te doen, de Vol->
kenbond. Hoezeer moet u tot 1920
het gevoel hebben gehad, dat Uw
philosophische theorie werkelijkheid
werd. Zowel in Zuid Afrika als in
de gehele wereld leek het alsof uit
de samenstellende delen een groter
geheel ontstond. Hoever echter zijn
wij verwijderd van de tempel ener
duurzame wereldregering! Hoe wei
nig ziet het er op dit ogenblik naar
uit, dat dit ideaal zal worden ver
wezenlijkt. Na de Volkenbond zijn
wij opnieuw door de verschrikkin
gen van een wereldoorlog heenge
gaan en de UNO heeft nog niet veel
gelijkenis met een wereld gouverne
ment. Doch tevens zegt u: „Maar
overal heb ik gezien, dat in de
grond van de zaak ër een strijd is
om het goede, een wild ongecoördi
neerd streven naar verbetering van
het mensdom." Dit vertrouwen
moet u over veel teleurstellingen
hebben heengeholpen.
Uw biographe vertelt, dat u als
jongen van 16 jaar aan een vreem
de schreef, dat Uw dierbaarste wens
was om een vriend te hebben en om
slechtheid te vermijden. Op dit
ogenblik, waarop aan u door onze
universiteit de doctorsgraad wordt
verleend vanwege uw grote ver
diensten, kunt u er verzekerd van
zijn, dat dit tevens het bewijs is van
het feit, dat u in oris land vele
vrienden hebt en dat die vrienden u
vereren omdat u naar het hoogste
goed hebt gestreefd. Het is om al
deze redenen, dat de Leidse univer
siteit u heeft willen eren.
Na deze toespraak las prof. Van
Bemmelen de" traditionele formule
voor. Waarmee de doctorsgraad
wordt verleend, en na het overhan
digen van de bul sprak veldmaar
schalk Smuts de volgende rede uit.
Generaal Smuts
dankt in 't
„Suid-Afrikaans"
Smuts sprak als volgt in het Zuid-
Afrikaans:
„Laat my al dadelik erken hoe
diep getroffe ek gevoel oor hierdie
funksie van vandag.
Die toekenning van die eregraad
van 'n universiteit is altyd 'n hoë eer-
bewys van die kant van die betrokke
universiteit, en in 'n lange leeftyd
is die eer my dikwels te beurt geval.
Maar onder al die eerbewyse heg
ek heel besonder waarde aan 'hierdie
eregraad van die universiteit van
Leiden. In die eerste plaats omdat
dit van die universiteit van Leider
dat u, behalve man van wetenschap kom, en in die tweede plaafe, omdat
VOORSCHOTEN
Stichting Tentoonstelling „De Ne
derlandse Vrouw 18981948". On
der voorz. van mevr. v. d. Hoeven
de Jongh de Leeuw kwam de contact
commissie ten gemeentehuize bijee.n.
Tot grote voldoening van de presi
dente kon zij de vergadering mede
delen, dat de verkoop van de zegel
tjes de somma van ƒ788.85 had op
gebracht. Op de vergadering was ook
aanwezig mevr. Blöte, ontwerpster
en tekenaarster van het titelblad
voor de afdeling Voorschoten van het
album, dat aan H. M. Koningin Wil-
helmina voorzien van de handteke
ningen van de schenksters, zal aange
boden worden. Mevr. v. d. Hoeven
dankte de ontwerpster voor haar
mooie tekening, waardoor de bladzij
de van Voorschoten zeker een zeer
bijzondere plaats zal innemen. Men
overwoog om gezamenlijk in de twee
de week van September naar de ten
toonstelling te gaan. Eventuele uit
nodigingen volgen nog.
ook staatsman zijt en dat uw werk
als staatskan en politicus zeker niet
minder gewichtig, is geweest dan uw
theoretisch wetenschappelijk werk.
Het politiek terrein betreedt de
man van wetenschap echter slechts
ongaarne. Immers de politiek is de
kunst van liet bereikbare. In de
wetenschap vragen wij ons niet af,
wat bereikbaar is, doch wat waar
en wat het ideaal en dus onbereik
baar is. Toch hebt u in uw leven,
juist omdat u zozeer door weten
schappelijke overtuigingen en idea
len gedragen werd, in uw politiek
dikwijls verder gekeken dan naar
het bereikbare.
Uw vader, Jacobus Abraham
Smuts, en uw moeder, die de goed-
Nederlandse naam De Vries droeg,
waren beide van Nederlandse af
komst. In zoverre is <lie afkomst van
belang, omdat u.zich altijd nauw ver
want hebt gevoeld aan het Neder
landse stamland, zozeer zelfs dat u
naast Afrikaans ook Hollands spreekt
en verstaat.
Wij zien u als jongen op de boer
derij van uw vader bij Rie'oeek West.
Een stille teruggetrokken jongen, die
door Zijn gezondheidstoestand pas
laat met zijn geestelijke ontwikke
ling kan beginnen. Maar wanneer u
er eenmaal mee begint, dan leest u
ook alles wat in uw handen komt.
Dan komt uw studietijd, eerst op
het Victoria College in Stellenbosch.
Reeds in die tijd schrijft u over on
derwerpen, die u ook later zullen in
teresseren: slavernij en de rechten
van het individu. Hier vinden wij
derhalve uw eerste belangstelling
voor het recht ontwaken. Na Stellen
bosch komt uw studietijd in Cam
bridge in Christ's College. Hier stu-
deèrt u rechten. De oekende rechts
geleerde Maitland zegt, dat u verre
weg de beste student waart, die hij
ooit gehad heeft. Welk student pres
teert het trouwens om naast zijn
juridische studie een boek van 70.000
woorden te schrijven over de dichter
Walt Whitman. Voor u waren het
onbewuster en het bewuste één
dit kom aan my as Afrikaner afstam-
mebng van die Hollandse stam.
Suid Afrika deel ook'in die eerbe-
wys en sal dit met genoeë verwel
kom.
Dus beide namens myself en die
Afrikanerdom wens ek my innige
dank vir hierdie eer te betuig.
Ek vrees, dat op bloot akademiese
gronde ek geen besonder aanspraak
op hierdie hoë eer het, en ek vrees,
dat die erkenning meer deur ge-
skiedkundige gronde gemotifeer is.
Trouens, my lewe en lotgevalle
het plaasgevind in een van die mees
diep bewoë tydperke van die geskie-
denis, in 'n tyd van wereldwye woe
ling en stryd, waaraan ek my deel
geneem hét.
Met reg dus mag ek seg: „Troës
fuimus".
Ek is ook een van die Trojane die
die ondergang beleef het, niet alleen
van eie stad maar van 'n ganse we
reld.
Die stad is in heerlike gedaante
berrys, en daarop kom ek terug.
Hier op Holland bodem staan ek aan
die strand van een van die lande wat
swaar gely het in die grootste folte
ring van die geskiedenis.
Dit was byna nog erger- gaan. Wie
kan vergeet hie die dyke op die punt
was van verniel te word en die
vloedwaters van losgelaat te word
om die vrugbare, pragtig beplante
aarde weer te bedek.
So sou op groter skaal herhaal ge-
word het die tragedie, waaraan hier
die universiteit haar roemryk ont
staan te dank het.
Mij bly dit nog egn van de lewen-
digste herinneringe hoe ek op as het
ware op die allerbeste tydstip daar
toe kon bydra om so'n ramp te ver
hinder.
Daardie Sondag op weg na die San
Francisco-konferensie te Checquers
waar, in oorleg met mnr Churchill
en op my aandrang, besluit werd om
Seiss Inquart van die uitvoering van
die Duitse plan af te skrik, het ek
miskien die beste diens verrig in my
vermoë om die ou moederland te
hulp te kom. Holland is daardeur
bewaar van die lot wat my ou voor
vader-stad Middelburg en die eiland
Walcheren oorval het. Maar selfs so,
is die ramp wat Hollstad, saam met
groot gedeeltes van Europa, getref
het een van die verskriklikste in die
geskiedenis.
Ons geslacht is voor de wan- -
hoop niet aangelegd.
Wat van die toekoms? Europa kan
en sal'nie by hierdie ramp berus niet.
Selfs noual is daar welkom tekens
ooral hier in Holland sowel as in
nabuur lande van die opstanding
as het ware uit die doode. Deur hard
werk sal die stoffelike verwoesting
allengs verdwyn.
Die gevaarliker en diepgaander
verwoesting van die gees sal ook
verdwyn. Dit is in die aard van die
mens om niet vergoed voor die nood
lot te zwig nie. Ons geslag is nie vir
die wanhoop aangelê niet. Dit is ons
aard weer op te staan, moed te skep
en vorentoe te woel.
Generaal Smuts wees op de her-
rijzing in korte tijd van het Duits
land onder Hitler en van -Rusland
de revolutie en noemde beide
voorbeelden, hoe een idee met
geestdrift in een concrete staatsvorm
belichaamd werd. Dit wilde generaal
Smuts ook toepassen op het Westen,
waarbij hij herinnerde kan de weder
opstanding van het verwoeste Trans-
vaal en Oranje Vrijstaat na de vori
ge oorlog, waar geen „sieklike gees
van selfbejammering", maar wijs be
leid een nieuw.volk inwording deden
opbloeien.
Is wat in Suid Afrika na ongeloof -
like smarte in die kleine gebeur nie
ook in Europa op veel groter skaal
moontlik? die moeilikhede is nie
verskillend van aard, hoewel natuur
lik oneindig groter in omvang.
Maar so ook is die Europeese
staatsmanskap en die dringende
noodsaak.
Beskou Suid Afrika as 'n proef
toets in die kleine 'n laborato
rium eksoeriment van wat in die
Weste op kolossale skaal moontlik is
en wat ons Westerse beskawing sal
red.
Benelux is al 'n begin op'ge-
volg deur die Brussel-ooreenkoms en
die Europese herstel-programma.
Druk aan met die grootse werk.
Dit sal kom die hergeboorte van
Europa, van 'n groter Europa wat
vergoeding en regverdiging sal bring
vir al die gedane kwaad, al die gele
de verlies. Dit moet kom. Moge dit
nie te lang talm nie.
Ek persoonlik het geen twyfeï
aan die wedergeboorte van Europa.
Holland het ook haar onderskeie
bydrage tot hierdie grootse herrv-
sing te bring, wat haar edel verlede
waardig sal wees, haar toekoms sal
verseker en die grootse rol van higr-
die lage lande in die geskiedenis van
Europa met verwesenlvking sal be-
krooi. Die belofte van die sewentien-
de eeu moet vervul word.
En so wens ek haar en hierdie nïs-
toriesè universiteit al die beste toe
vir die jare van vervulling wat
voorlê.
Na de plechtige promotie, die be
sloten werd met een gelukwens van
de zijde van de rector-magnificus.
vond in het groot auditorium van de
academie een drukbezochte receptie,
plaats, waar o.m. het Prinselijk Paar
gelukwensen aanbood.
PROPAGANDISTEN VAN
„DR. SCHAEPMAN".
Morgenmiddag'om 3 uur worden de
propagandisten van „Dr. Schaepman"
wederom verwacht aan het adres van
aet secretaris.', Witte Singel 85, ter
verspreiding van de „Opmars". De
„Opmars" bevat deze keer een be
langwekkend artikel over „De Mid
denstand in de knel".
Geslaagd. De eerw. zusters Al-
donsa (Blokdijk), Ilona (Derksen) en
Marcia (Scheenaard) en de dames A.
van Heeke, C. Pieters, J. van 't Zelf
de, M. Geerlings en R. 'Walraven,
slaagden voor het te den Haag ge
houden examen voor costumière." De
geslaagden zijn leerlingen van mej.
de Rijk.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Machiel Andries Imke, z.
van M. A. Siezenga en C. E. Hensen;
Susanna Johanna, d. van P. van der
Waals en M. C. Kuijper; Naragoenja
Tige, z. van J. Piry en M. G. Boer ah;
Johan, z. van F. A. van Leeuwen en
H. M. de Roode. Johannes, z. van W.
F. Gressie en M. W. Bastiaan; Henri-
cus Leonardus Maria, z. van H. L.
Snijders1 en A. H. M. Stol; Hendrika
Antje, d. van J. Lubach en H. Leh
man de Lehnsfeld; Jan Willem, z. van
J. Lubach en H. Lehman de Lehns
feld. Anthonius Maria, z. van P. J.
van Remundt en J. S. van Meijgaar-
den; Jacobus Cornells Maria, z.,van
C. A. J. van Schie en M. M. Slierings.
Ondertrouwd: K. Boehlee jm. 20 j.
en S. G. Lares jd. 19 j.. C. Botermans'
jm. 28 j. en A. M. Ruigrok jd. 33 j.;
J. F. Burghouwt jm. 25 j. en W. C.
Groen in 't Wout jd. 22 j.; L. H. de
Heiden jm. 22 j. en N. A. Droog jd. 25
j.; A. J. Jansen gesch. 53 j. en H. van
der Blom wed. 54 j.; C. F. de Kier
wdnr. 58 j. en M. W. Buitendijk jd.
46 j.. A. Kruis jm. 28 j. en J. Mulder
jd. 25 j.; A. den Os jm. 20 j. en L. van
der Blom jd. 21 j.; H. J. Ouwerkerk
jm. 34 j. en J. M. Braggaar jd. 20 j.;
J. H. van Dijk jm. 20 j. en H. M. M.
Rooijakkers jd. 21 j.. A. G. de Groot
jm. 31 j. en A. S. Kuyvenhoven jd.
32 j.; H. Waszink jm. 34 j. en J. W.
van Weizen jd. 40 j.. Jonkh. J. de
Graeff jm. 27 ,j. en J. H. A. Bijl de
Vroe jd. 22 j.; J. C. F. van Tol jm.
28 j. en J. van der Veer jd. 22 j.; C.
H. Verstraeten jm. 24 j. en C. Pikaar
jd. 22 j.; T. van Wetten jm. 31 j. en
H. R. V erstraeten jd. 22 j.; T. Haale-
bos jm. 31 j. en C. J. Verbrugge jd.
25 j.. J. Rijsdam jm. 31 j. en H. van
derLinden jd. 24 j.; J. H. Minke jm.
25 j. en J. H. C. Bij jd. 24 j.; G. Mul
der jm. 28 j. en H. J. van der Laaken
jd. 27 j.; J. Jansen jm. 24 j. en J. E.
Seis jd. 21 j.. H. B. F. Tobé gesch. 32
j. en J. M. Sasburg jd. 29 j.
Overleden: H. Slijkhuis zn. 2 "we
ken; W. C. van der Plank man 75 j.