Erepromotie van veldmaarschalk Smuts Strijder voor vrijheid, vrede en recht geëerd Wit-Gele Kruis in Sassenheim opent zijn nieuwe wijkgebouw VRIJDAG 18 JUNI 1948 DE LEIDSE COURANT EERSTE BLAD PAGINA 2 BOSKOOP HET VERDWENEN BRUIDSPAAR. Dezer dagen gebeurde het. dat het huwelijk zou worden voltrokken tus sen de bediende van een groenten- handelaar en zijn uitverkorene. Door enkele collega's werd op het bepaal de uur een erewacht gevormd, waar bij de „hitten" voor deze gelegen heid waren versierd met bossen wor telen, terwijl zij zelf „op" hun vier voeters waren gezeten. De auto welke het bruidspaar naar de ouderlijke woning moest vervoeren, was even eens op gelijke wijze versierd Edochwat ook gebeurde, het bruidspaar van de dag verscheen niet POS. NED. SCHEPEN BATOEBAHRA pass 16 Juni Mi ni coy. A VERDIJK 17 Juni van Mo bile naar Corpuschristi. AXELDIJK 17 Juni van New Portnews naar New York. CELEBES (via Londen) pass. 17 Juni Vigo. JOHAN VAN OLDEN- BARNEVELT pass -17 Juni Oues- sant. PRINs WILLEM VAN ORAN JE pass. 17 Juni Dungeness STAD MAASSLUIS 17 Juni dwars van Wight. ALUDRA (V.N.S.), pass. 17 Juni Vlissingen. LEUVEKERK, 16 Juni van Rotter dam te Bremen. MOLENKERK,, 16 Juni te Cochin. SIBAJAK, 17 Juni v. Batavia naar Rotterdam. AMSTELKERK. 17 Juni van Port Bouet naar Grandbassan; BLIJDEN- DIJK, 17 Juni van New York naar Teneriffe. CELEBES, pass 17 Juni iF- nisterre; COTTICA, 17 Juni van Ma deira; JAVA, 17 Juni dwars Oues- sant; KOTA AGENG, pass1. 17 Juni Perim; PRINS JOHAN WILLEM FRISO, 17 Juni van Rotterdam naar Antwerpen. ARKELDIJK, 17 Juni van Rotterdam naar New York; MARCELLA (t), 176 van Rotterdam MARCELLA (T.), 17 Juni van Rotter dam naar Port Jerome; PRINS WIL LEM VAN ORANJE, 17 Juni van Chicago te Rotterdam; REMPANG, 17 Juni van Batavia te Belawan. RIOUW. 18 Juni le Marseille; WEL TEVREDEN, 17 Juni van Makassar naar Soerabaya. WESTLAND, 17 Ju ni van Montevideo naar Buenos Aires, alwaar 18 Juni verwacht; WILLEM RUYS, 18 Juni te Batavia verwacht. Na ongeveer 3 kwartier wachten, bleek de erewachters dat het bruids paar dergelijk eerbetoon blijkbaar niet op prijs stelde en heimelijk door een achteruitgang het gemeentehuis had verlaten. Er bleef voor hen niets anders over dan ook maar vlug te verdwijnen. HILLEGOM DE R.K. TUINBOUWSCHOOL OP 1 SEPTEMBER GEOPEND. Wat er onderwezen wordt. Op 1 September a.s. zal de R.K. Lagere Tuinbouwschool worden ge sticht. Dit is '7e eerste lagere tuin bouwschool in de Bloembollenstreek. Het onderwijs omvat. 1. Uitbrei ding van het algemeen vormend la ger onderwijs, speciaal afgestemd op het bedrijfsleven; 2. de beginselen der natuurwetenschap, voorzover deze in verband staan met de tuinbouw in de streek; 3. het tuinbou wonder wijs,, re kening houdende met de aard der be drijven in de omgeving der school. Zo zal in de school te Hillegom, zo wel bij de theoretische en practisclie vakken, de bloembollenteelt als be langstellingscentrum hebben. Aan en kele neven-culturen, bloemen- en vaste plantenteelt, zal tevens de no dige aandacht worden geschonken. Voor het geven van Engels zal een onderwijzer aan de school worden verbonden en na afloop der tuin- bouwlessen wordt er dagelijks gods dienstles- en maatschappijleer gege ven aan die leerlingen, die hieraan deel willen nemen (voor de katholie ken verplicht). Er wordt les gegeven in vier ach tereenvolgende jaarklassen. In de eer ste klas gedurende 40 weken, 2 da gen per week; in de tweede klas ge durende 30 weken, 1 dag per week. en in de beide hoogste klassen ge durende 3 Oweken, 1 dag per week. Ten einde de leerlingen niet meer dan nodig aan het practische werk in de bedrijven te onttrekken, wordt er bij het vaststellen van de vacan- tietijden rekening gehouden met de werkzaamheden in de bedrijven. Het werkcomité bestaat uit de be stuursleden van de L.T.B. en St. Deus Dedit uit Hillegom en omgeving. Na de stichting der school zal dit werk comité worden omgezet in een com missie van toezicht, waarvoor als voorzitter wordt genoemd de burge meester van Hillegom. Centrum voor algemene volksgezondheid Als we de verga1 ij king nog even vol mogen houden; het is eeh flink kuiken, dat reeds de eerste dag van haar geboorte tekenen vertoont, die er op wijzen dat uit haar een eerste klas hen zal groeien. M.a.w. het is een gebouw, waarin een prachtig sociaal werk zich ontwikkelen kan, waarop Sassenheim en speciaal het katholieke volksdeel terecht trots kan zijn. Dit moet de gedachte geweest zijn van de vele genodigden, die gister middag in het nieuwe wijkgebouw Ibijeenkwamen en onder leiding, van de voorzitter van het plaatselijk Wit- Gele Kruis, de heer F. A. Weusten een rondgang maakten. Zijwaren vol lof over de practische inrichting. Vooraan ligt de kinderwagenhal, met tochtsluizen, waarachter zich de wachtkamer bevindt, met ruime zit gelegenheid, die met een grote boog verbonden is aan de boxenkamer, waar zich acht boxen bevinden, be nevens enkele kasten met wat ver bandmiddelen en een eenvoudig in strumentarium. Hierachter ligt de MET DE ERE-PROMOTIE VAN DE GRIJZE VELDMAARSCHALK Jan Christiaan Smuts heeft de Senaat der Leidse Universiteit een groot man terecht geëerd. De Senaat heeft door deze daad welverdiende lof gebracht niet alleen aan een strijder voor vrijheid, vrede en fecht, maar ook aan een man, die als krijgsman, staatsman, geleerde en wijs geer gedurende de laatste halve eeuw een zeer bijzondere plaats in het wereldgebeuren heeft ingenomen. VERWIJDERD VAN de drukke s traatweg, waar auto's voorbij zoe men en ratelende trams knarsend tot stilstand komen, ligt, in de stilte van het jong opgroeiend geboomte, een gloed nieuw gebouwtje, veilig verborgen achter het forse huis van de St Bernardus-stichting dat als een kloeke hen beschermend haar vleugels spreidt over het pas geboren kuiken: het wijkgèbouw van het Wit-Gele Kruis te Sassen heim, dat gistermiddag onder grote belangstelling officieel werd ge opend. dokterskamer, naast een keukentje en een aparte sluis-ingarig voor even tuele besmettelijke kinderen, die ge heel geisoleerd blijven. Nog verder naar achteren ligt de zusterkamer en tenslotte nog enke1e zaaltjes, die, om vde financiële zorgen te verliph- ten, voorlopig door het St. Bernar- dus-rgesticht in gebruik genomen zijn In de toekomst zullen deze zaaltjes bestemd worden voor verschillende specialisten, die in dit ggbouw zit ting zullen houden en waarvan de eerste reeds a.s. Maandag in de dokterskamer begint. Zuster Ter Laak, die hier zal logeren, wordt vanaf September ter zijde gestaan door zuster Westerhoven. Dit wijkgebouw, gesticht door he't R.K. Armbestuur en in exploitatie gegeven aan het R.K. Wit-Ge^ Kruis is bestemd als een centrum voor al gemene volksgezondheid, -waarin ondergebracht zullen worden de wijkverpleging, de polykliniek, het consultatie-bureau en het kleuter bureau (beide in handen van het Groene Kruis)* de kraam verzorging (nog in voorbereiding) en een spe cialisten-centrum, waarin waar in waarschijnlijk zitting zullen hou den een kinderarts, een neuroloog en een vrouwenarts. De besprekingen met diverse specialisten, waarvan wij er enkele noemden, zijn nog niet geëindigd. De Opening Na deze rondgang 'verwelkomde de heer Weusten de genodigden, waaronder wij opmerkten de burge meester van Sassenheim, jhr. mr R. Sandberg van Boelens, rector L v. d. Griendt, wethouder A. Vogelaar, de doktoren C. R. Zij er veld, A. Hue- ber, Schalij, J. A. Posthuma en C. Cramer, de gemeenteraadsleden J. C. Schrama en J. v. d. Nouland, de moeder-overste van het St. Bernar- dusgesticht, zuster Marie Virginie het hoofdbestuurslid van het Wit-Gele kruis in Zuid Holland, de heer W. de Ruiter, afgevaardigden van de R.K. Vrouwenbond, de Kraamver- pleging, het Groene Kruis en het R.K. Armbestuur en de wijkverpleeg sters van het Wit-Gele Kruis en de Prot. Wykverpleging. De heer Weusten achtte deze ope ning van grote betekenis voor Sas senheim, waar de wijkverpleging steeds met gebrek aan ruimte te kampen had, welk gebrek door de snel toenemende bevolking steeds groter zou worden. Dank bracht spr. de vele instanties, die de bouw mo- 'gelijk gemaakt hadden, in het bijzon der het R.K. Armbestuur, de archi tect H. v. d. Bijl en de aannemer, de fa. wed Waasdorp. Het Wit-Gele Kruis, aldus de heer Weusten, heeft een dienende taak, geen verdienende taak en rekent daarom op de steun en sympathie van alle inwoners zonder uitzonde ring. Verder spraken nog de heer J. v. Reisen, voorzitter van het R.K. Arm bestuur, dr Zijerveld, de heer de Ruiter en de heer Bije, als voorzit ter ^an het Groene Kruis, waarna de burgemeester al deze gelukwen sen samenvatte en de hoop uitsprak dat al deze uitgesproken wensen vervuld zouden worden, wparmede een rijke toekomst voor dit prachti ge sóciale werk verzekerd is. De ontvangst In de Pieterskerk heeft hedenmid dag de ere-promotie plaats gevonden van veldmaarschalk Smuts, aan wie door de Senaat van de Rijksunivex sitext in de Sleutelstad het doctoraat honoris causa in de faculteit der rechtsgeleerdheid was toegekend. Deze promotie werd voorafgegaan door een lunch in het Oosterse Insti tuut aan het Rapenburg, waar Smuts omstreeks een uur arriveerde, in ge zelschap van de Zuid-Afrikaanse ge zant in Nederland, prof.,, dr. L. Fou- ché, en de gezantschapssecretaris, de heer Uys. Voorts zaten aan de lunch aan de rector-magnificus prof. mr. J. C. van Oven, de secretaris van de academische senaat prof. dr. C. C. Berg, de promotor prof. mr. J. M. van Bemmelen, de president curator dr. J. baron de Vos van Steen- wijk en mr. A. F. Visser van IJzen- doorn, corator, mr. K. Wiersma als secretaris van curatoren, mr. P. J. Idenburg, voorzitter van de Ned.- Zuid-Afrikaanse Vereniging, en mr. H Ch. G. J. v. d. Mandere, beiden persoonlijke bekenden van de heer Smuts, en de praeses collegii van Het Leids Studentencorps de heer J. Drij- ber en de presidente van de V.V.S.L. freule Sickinghe. Deze lunch vond plaats in Oud- Hollandse stijl en werd verzorgd door de Rotisserie „Oudt Leyden'. Onder meer werd gebruik gemaakt van het Leidse stadszilver, afgestaan door het stedelijk museum De Lakenhad. De bedienden serveerdon in oud-Hol landse klederdracht. In de Pieterskerk Om ongeveer half drie begaf Smuts zich, in gezelschap van de deelnemers aan de lunch, te voet naar de Academie, om vandaar om kwart voor drie in gezelschap van de senaat naar de Pieterskerk te gaan. Inmiddels waren daar onder grote belangstelling H.H.K.K.H.H. PrFhses-Regentes Juliana en Prins Bernhard omstreeks kwart voor drie gearriveerd Zij hadden in het mid den van de pvervolle Pieterskerk plaats genomen, toen de senaat met de bejaarde eredoctor in dè kerk arriveerde. WELKOMSTWOORD MAGNIFICUS. - RECTOR De rector-magnificus, prof. mr. J. C. van Oven, richtte als eerste spre ker het wpord tot de Koninklijke Hoogheden, de aanwezige vertegen woordigers van buitenlandse.mogend heden aan het Nederlandse Hof, ep veldmaarschalk Smuts. „De Senaat verheugt zich", aldus spreker, „in haar midden een man te ontvangen, die in de laatste halwe eeuw in de geschiedenis der wereld een zo be langrijke en heilzame rol heeft ge speeld. Wij zijn er trots op, hem het hoogste eerbewijs te-kunnen verle nen, waarover een universiteit de beschikking heeft. Lange tijd heb ben wij op u gewacht, maar het ver heugt mij meer dan ik u zeggen kan, dat wij in staat zijn, u persoonlijk met de waardigheid van doctor ho noris causa te bekleden. Het noodlot heeft gewild, dat wij dit eerbewijs u toekennen op een tijdstip, waarop aller ogen op u gericht zijn, want nadat gij lange jaren met vaste hand en wijs beleid het schip van uw staat hebt bestuurd, is thans het roer in andere handen overgegaan en wij huldigen nu niet de eerste minister maar de leider der oppositie in 'de Unie van Zuid-Afrika. Evenwel, wij huldigen ook een vriend van ons land die zijn vriendschap op menig cri- tiek» ogenblik met de daad bewezen heeft. En zoals gij een vriend van ons volk zijt, zo heeft uw volk tal rijke vrienden onder het onze, dat, zoals gij weet, sinds lange tijd innig met de lotgevallen der Zuid-Afri kaanse natie heeft meegeleefd. Het vervult de Leidse senaat met trots, dat de grootste van Zuid-Afrika's zo nen en de wijste van zijn leiders, van Nederlandse afkomst. Leids ere- docter zal zijn. BINNENLAND. Bij een poging om een leerling die bij Vlieland in zee baadde, te redden is de onderwijzer H. de Vrees uit Leeuwarden omgekomen. De 37-jarige sergeant-tamboer A. H. Keuken uit Rotterdam is aldaar met zijn fiets in het Boerengat gere den en verdronken. Gisteren is het stoffelijk over schot van de sinds Zondag vermiste 17-jarige fabrieksarbeider M. A. Es- ser uit de Verboomstraat te Rotter dam drijvende gevonden. De jongen moet bij het zwemmen in de Waal haven verdronken. De opbrengst van de Paascol- lecte in de bioscooptheaters ten ba te van de stichting BIO-vacantie- oord bedraagt f 119.887.89. Wegens het bereiken van de daarvoor vastgestelde leeftijd zal prof. dr. A. A. Pulle zijn ambt van hoogleraar in de geologische en sy stematische iVantenkunde aan de universiteit te Utrecht neerleggen. De A.N.W.B. vestigt nogmaals de aandacht op het feit, dat binnen de bebouwde kom der gemeenten een miximum-snelheid van 40 km geldt. De K.N.A.C. verzoekt alle auto mobilisten dringend geen branden de sigaren of sigaretteneindjes naar buiten te werpen, aangezien daar van enorme schade het gevolg kan zijn. Op 64-jarige leeftijd is overle den de heer A. J. M. v. Iersel, op richter en oud-directeur van de N.V. Kwatta te Breda. Een 15-jarige jongen uit Velp is in de Rijn bij Arnhem verdronken. Het slachtoffer, dat de zwemkunst niet voldoende meester was, waagde zich te ver buiten de kribben. 4 R.I. Zoals gemeld, ligt het in het voor nemen van het plaatselijk demobili satie-comité Den Haag, het batal jon 1 4 R.I. dat omstreeks 30 J#ni a.s. uit Indië in Nederland wordt ver wacht, in Den Haag een feestelijke ontvangst te bereiden. Dit bataljon ongeveer 500 man, bestaat uitslui tend hit militairen, afkomstig uit Den Haag, Leiden en omstreken. De manschappen zullen worden uitgenodigd op 16 Juli a.s. te 10.00 uur in de Ridderzaal aanwezig te zijn, waar een herdenkingsbijeen komst zaf worden gehouden. Ook de familieleden van de gesneuvelde mi'itairen zullen hierbij worden uit genodigd. Aan de commissaris van de Koningin in Zuid-Holland is ge vraagd bij deze gelegenheid een re de uit te spreken .Het bataljon zal een mars door de stad maken voor afgegaan door de politie-harmonie. Na de mars keren de troepen terug naar het Binnenhof, waar een in spectie zal worden gehouden. Aan Prins Bernard is verzocht de troe pen te inspecteren. Na de inspectie volgt een défilé. De militairen zal een koffiemaal tijd worden aangeboden door de ge meente Den Haag. Des avonds is er, uitsluitend voor de Haagse militairen, een welkomst-' avond, in de Dierentuin. Hier zal o.a. het woord worden gevoerd door de burgemeester van Den Haag. Het idee, om de Haagse militairen een dergelijke ontvangst te bereiden is afkomstig van een der leden van het demobilisatiecomité Voorschoten Het was het plan, de feestelijkheden in Voorschoten te houden. Daar deze plaats zich hiervoor niet zozeer leende, speciaal gelet op het'défilé, werd besloten de ontvangst in Den Haag te doen plaats hebben. Voorts wordt overwogen, de Haag se militairen aan de grens van de gemeente te verwelkomen op de dag van aankomst. De promotor, prof. mr. J. M. van Bemmelen, trok een vergelijking met de promotie van een juist afge studeerd student, waarbij de promo tor een korte beschrijving van het door de student reeds verrichte werk geeft en hem geluk wenst in zijn verder leven. Bij dit eredoctoraat is zulks anders. Nu zit tegenover de promotor een man, die reeds een ge heel leven achter zich heeft. Hier is-het verleden van groter belang dan de toekomst. Aan mij valt de eervolle taak ten deel, u hulde te brengen voor datgene, wat u in uw leven hebt verricht en in het bijzon der uw verdiensten voor de weten schap uiteen te zetten. Die taak is in tweeërlei opzicht heel gemakkelijk. Immers uw verdiensten zijn vele en uw leven ligt voor ons in letterlijke zin als een open boek. Het overkomt niet vele mensen, dat reeds tijdens hun leven er niet minder dan drie levensbeschrijvingen over hem zijn geschreven. Het is dus een eenvou dige zaak om hier iets over uw leven te vertellen. Dat leven is bovendien vrijwel te vereenzelvigen met de wereldgeschiedenis van de laatste halve eeuw. Om twee andere rede nen is het echter niet zo gemakke lijk om uw verdiensten uit te me ten. Uw wetenschappelijk werk ligt niet in de eerste plaats op juridisch, maar op philosophisch gebied en dus op een ander terrein, dan dat waarop aan u heden de doctorsgraad wordt verleend. De tweede moeilijkheid is groot geheel en het onbewustte achtte u belangrijker dan het be wuste deel. Nimmer zullen wij er in slagen om 's mensen toerekenings vatbaarheid te beoordelen door uit sluitend naar delen van zijn per soonlijkheid te kij leep. Na Cambridge kwaamt u terug naar Afrika en in de eerstvolgende dertig j&ar ligt Uw wetenschappe lijke arbeid wel niet geheel stil, maar wordt U toch voor het groot ste deel opgeslokt door het publieke en politieke leven. Wij volgen 'even in gedachte de teleurstelling, die u ondervond toen Rhodes uw ver trouwen beschaamde,- wij zien u ver volgens als staatsprocureur der Zuidafrikaanse republiek, de toen maals bestaande corruptie bestrij dend. Daarna de oorlog tussen Boer en Brit en uw geweldige raid door de gehele Kaapkolonie naar Gkiep. Na de oorlog bij de bijeenkomst in Vereniging spreekt u tot de Boe ren en zegt u woorden, die ook weer geheel bij Uw persoon passen: „Nie mand van u vertegenwoordigt zijn eigen commando. Iedereen hier ver tegenwoordigt het Afrikaandervolk". Ook hier ziet u niet de delen, maar het geheel. Aan dat principe zult u trouw blijven en zo ontstaat mede door uw toedoen de Unie van Zuid Afrika en dan, om een grote sprong de geschiedenis te doen, de Vol-> kenbond. Hoezeer moet u tot 1920 het gevoel hebben gehad, dat Uw philosophische theorie werkelijkheid werd. Zowel in Zuid Afrika als in de gehele wereld leek het alsof uit de samenstellende delen een groter geheel ontstond. Hoever echter zijn wij verwijderd van de tempel ener duurzame wereldregering! Hoe wei nig ziet het er op dit ogenblik naar uit, dat dit ideaal zal worden ver wezenlijkt. Na de Volkenbond zijn wij opnieuw door de verschrikkin gen van een wereldoorlog heenge gaan en de UNO heeft nog niet veel gelijkenis met een wereld gouverne ment. Doch tevens zegt u: „Maar overal heb ik gezien, dat in de grond van de zaak ër een strijd is om het goede, een wild ongecoördi neerd streven naar verbetering van het mensdom." Dit vertrouwen moet u over veel teleurstellingen hebben heengeholpen. Uw biographe vertelt, dat u als jongen van 16 jaar aan een vreem de schreef, dat Uw dierbaarste wens was om een vriend te hebben en om slechtheid te vermijden. Op dit ogenblik, waarop aan u door onze universiteit de doctorsgraad wordt verleend vanwege uw grote ver diensten, kunt u er verzekerd van zijn, dat dit tevens het bewijs is van het feit, dat u in oris land vele vrienden hebt en dat die vrienden u vereren omdat u naar het hoogste goed hebt gestreefd. Het is om al deze redenen, dat de Leidse univer siteit u heeft willen eren. Na deze toespraak las prof. Van Bemmelen de" traditionele formule voor. Waarmee de doctorsgraad wordt verleend, en na het overhan digen van de bul sprak veldmaar schalk Smuts de volgende rede uit. Generaal Smuts dankt in 't „Suid-Afrikaans" Smuts sprak als volgt in het Zuid- Afrikaans: „Laat my al dadelik erken hoe diep getroffe ek gevoel oor hierdie funksie van vandag. Die toekenning van die eregraad van 'n universiteit is altyd 'n hoë eer- bewys van die kant van die betrokke universiteit, en in 'n lange leeftyd is die eer my dikwels te beurt geval. Maar onder al die eerbewyse heg ek heel besonder waarde aan 'hierdie eregraad van die universiteit van Leiden. In die eerste plaats omdat dit van die universiteit van Leider dat u, behalve man van wetenschap kom, en in die tweede plaafe, omdat VOORSCHOTEN Stichting Tentoonstelling „De Ne derlandse Vrouw 18981948". On der voorz. van mevr. v. d. Hoeven de Jongh de Leeuw kwam de contact commissie ten gemeentehuize bijee.n. Tot grote voldoening van de presi dente kon zij de vergadering mede delen, dat de verkoop van de zegel tjes de somma van ƒ788.85 had op gebracht. Op de vergadering was ook aanwezig mevr. Blöte, ontwerpster en tekenaarster van het titelblad voor de afdeling Voorschoten van het album, dat aan H. M. Koningin Wil- helmina voorzien van de handteke ningen van de schenksters, zal aange boden worden. Mevr. v. d. Hoeven dankte de ontwerpster voor haar mooie tekening, waardoor de bladzij de van Voorschoten zeker een zeer bijzondere plaats zal innemen. Men overwoog om gezamenlijk in de twee de week van September naar de ten toonstelling te gaan. Eventuele uit nodigingen volgen nog. ook staatsman zijt en dat uw werk als staatskan en politicus zeker niet minder gewichtig, is geweest dan uw theoretisch wetenschappelijk werk. Het politiek terrein betreedt de man van wetenschap echter slechts ongaarne. Immers de politiek is de kunst van liet bereikbare. In de wetenschap vragen wij ons niet af, wat bereikbaar is, doch wat waar en wat het ideaal en dus onbereik baar is. Toch hebt u in uw leven, juist omdat u zozeer door weten schappelijke overtuigingen en idea len gedragen werd, in uw politiek dikwijls verder gekeken dan naar het bereikbare. Uw vader, Jacobus Abraham Smuts, en uw moeder, die de goed- Nederlandse naam De Vries droeg, waren beide van Nederlandse af komst. In zoverre is <lie afkomst van belang, omdat u.zich altijd nauw ver want hebt gevoeld aan het Neder landse stamland, zozeer zelfs dat u naast Afrikaans ook Hollands spreekt en verstaat. Wij zien u als jongen op de boer derij van uw vader bij Rie'oeek West. Een stille teruggetrokken jongen, die door Zijn gezondheidstoestand pas laat met zijn geestelijke ontwikke ling kan beginnen. Maar wanneer u er eenmaal mee begint, dan leest u ook alles wat in uw handen komt. Dan komt uw studietijd, eerst op het Victoria College in Stellenbosch. Reeds in die tijd schrijft u over on derwerpen, die u ook later zullen in teresseren: slavernij en de rechten van het individu. Hier vinden wij derhalve uw eerste belangstelling voor het recht ontwaken. Na Stellen bosch komt uw studietijd in Cam bridge in Christ's College. Hier stu- deèrt u rechten. De oekende rechts geleerde Maitland zegt, dat u verre weg de beste student waart, die hij ooit gehad heeft. Welk student pres teert het trouwens om naast zijn juridische studie een boek van 70.000 woorden te schrijven over de dichter Walt Whitman. Voor u waren het onbewuster en het bewuste één dit kom aan my as Afrikaner afstam- mebng van die Hollandse stam. Suid Afrika deel ook'in die eerbe- wys en sal dit met genoeë verwel kom. Dus beide namens myself en die Afrikanerdom wens ek my innige dank vir hierdie eer te betuig. Ek vrees, dat op bloot akademiese gronde ek geen besonder aanspraak op hierdie hoë eer het, en ek vrees, dat die erkenning meer deur ge- skiedkundige gronde gemotifeer is. Trouens, my lewe en lotgevalle het plaasgevind in een van die mees diep bewoë tydperke van die geskie- denis, in 'n tyd van wereldwye woe ling en stryd, waaraan ek my deel geneem hét. Met reg dus mag ek seg: „Troës fuimus". Ek is ook een van die Trojane die die ondergang beleef het, niet alleen van eie stad maar van 'n ganse we reld. Die stad is in heerlike gedaante berrys, en daarop kom ek terug. Hier op Holland bodem staan ek aan die strand van een van die lande wat swaar gely het in die grootste folte ring van die geskiedenis. Dit was byna nog erger- gaan. Wie kan vergeet hie die dyke op die punt was van verniel te word en die vloedwaters van losgelaat te word om die vrugbare, pragtig beplante aarde weer te bedek. So sou op groter skaal herhaal ge- word het die tragedie, waaraan hier die universiteit haar roemryk ont staan te dank het. Mij bly dit nog egn van de lewen- digste herinneringe hoe ek op as het ware op die allerbeste tydstip daar toe kon bydra om so'n ramp te ver hinder. Daardie Sondag op weg na die San Francisco-konferensie te Checquers waar, in oorleg met mnr Churchill en op my aandrang, besluit werd om Seiss Inquart van die uitvoering van die Duitse plan af te skrik, het ek miskien die beste diens verrig in my vermoë om die ou moederland te hulp te kom. Holland is daardeur bewaar van die lot wat my ou voor vader-stad Middelburg en die eiland Walcheren oorval het. Maar selfs so, is die ramp wat Hollstad, saam met groot gedeeltes van Europa, getref het een van die verskriklikste in die geskiedenis. Ons geslacht is voor de wan- - hoop niet aangelegd. Wat van die toekoms? Europa kan en sal'nie by hierdie ramp berus niet. Selfs noual is daar welkom tekens ooral hier in Holland sowel as in nabuur lande van die opstanding as het ware uit die doode. Deur hard werk sal die stoffelike verwoesting allengs verdwyn. Die gevaarliker en diepgaander verwoesting van die gees sal ook verdwyn. Dit is in die aard van die mens om niet vergoed voor die nood lot te zwig nie. Ons geslag is nie vir die wanhoop aangelê niet. Dit is ons aard weer op te staan, moed te skep en vorentoe te woel. Generaal Smuts wees op de her- rijzing in korte tijd van het Duits land onder Hitler en van -Rusland de revolutie en noemde beide voorbeelden, hoe een idee met geestdrift in een concrete staatsvorm belichaamd werd. Dit wilde generaal Smuts ook toepassen op het Westen, waarbij hij herinnerde kan de weder opstanding van het verwoeste Trans- vaal en Oranje Vrijstaat na de vori ge oorlog, waar geen „sieklike gees van selfbejammering", maar wijs be leid een nieuw.volk inwording deden opbloeien. Is wat in Suid Afrika na ongeloof - like smarte in die kleine gebeur nie ook in Europa op veel groter skaal moontlik? die moeilikhede is nie verskillend van aard, hoewel natuur lik oneindig groter in omvang. Maar so ook is die Europeese staatsmanskap en die dringende noodsaak. Beskou Suid Afrika as 'n proef toets in die kleine 'n laborato rium eksoeriment van wat in die Weste op kolossale skaal moontlik is en wat ons Westerse beskawing sal red. Benelux is al 'n begin op'ge- volg deur die Brussel-ooreenkoms en die Europese herstel-programma. Druk aan met die grootse werk. Dit sal kom die hergeboorte van Europa, van 'n groter Europa wat vergoeding en regverdiging sal bring vir al die gedane kwaad, al die gele de verlies. Dit moet kom. Moge dit nie te lang talm nie. Ek persoonlik het geen twyfeï aan die wedergeboorte van Europa. Holland het ook haar onderskeie bydrage tot hierdie grootse herrv- sing te bring, wat haar edel verlede waardig sal wees, haar toekoms sal verseker en die grootse rol van higr- die lage lande in die geskiedenis van Europa met verwesenlvking sal be- krooi. Die belofte van die sewentien- de eeu moet vervul word. En so wens ek haar en hierdie nïs- toriesè universiteit al die beste toe vir die jare van vervulling wat voorlê. Na de plechtige promotie, die be sloten werd met een gelukwens van de zijde van de rector-magnificus. vond in het groot auditorium van de academie een drukbezochte receptie, plaats, waar o.m. het Prinselijk Paar gelukwensen aanbood. PROPAGANDISTEN VAN „DR. SCHAEPMAN". Morgenmiddag'om 3 uur worden de propagandisten van „Dr. Schaepman" wederom verwacht aan het adres van aet secretaris.', Witte Singel 85, ter verspreiding van de „Opmars". De „Opmars" bevat deze keer een be langwekkend artikel over „De Mid denstand in de knel". Geslaagd. De eerw. zusters Al- donsa (Blokdijk), Ilona (Derksen) en Marcia (Scheenaard) en de dames A. van Heeke, C. Pieters, J. van 't Zelf de, M. Geerlings en R. 'Walraven, slaagden voor het te den Haag ge houden examen voor costumière." De geslaagden zijn leerlingen van mej. de Rijk. BURGERLIJKE STAND Geboren: Machiel Andries Imke, z. van M. A. Siezenga en C. E. Hensen; Susanna Johanna, d. van P. van der Waals en M. C. Kuijper; Naragoenja Tige, z. van J. Piry en M. G. Boer ah; Johan, z. van F. A. van Leeuwen en H. M. de Roode. Johannes, z. van W. F. Gressie en M. W. Bastiaan; Henri- cus Leonardus Maria, z. van H. L. Snijders1 en A. H. M. Stol; Hendrika Antje, d. van J. Lubach en H. Leh man de Lehnsfeld; Jan Willem, z. van J. Lubach en H. Lehman de Lehns feld. Anthonius Maria, z. van P. J. van Remundt en J. S. van Meijgaar- den; Jacobus Cornells Maria, z.,van C. A. J. van Schie en M. M. Slierings. Ondertrouwd: K. Boehlee jm. 20 j. en S. G. Lares jd. 19 j.. C. Botermans' jm. 28 j. en A. M. Ruigrok jd. 33 j.; J. F. Burghouwt jm. 25 j. en W. C. Groen in 't Wout jd. 22 j.; L. H. de Heiden jm. 22 j. en N. A. Droog jd. 25 j.; A. J. Jansen gesch. 53 j. en H. van der Blom wed. 54 j.; C. F. de Kier wdnr. 58 j. en M. W. Buitendijk jd. 46 j.. A. Kruis jm. 28 j. en J. Mulder jd. 25 j.; A. den Os jm. 20 j. en L. van der Blom jd. 21 j.; H. J. Ouwerkerk jm. 34 j. en J. M. Braggaar jd. 20 j.; J. H. van Dijk jm. 20 j. en H. M. M. Rooijakkers jd. 21 j.. A. G. de Groot jm. 31 j. en A. S. Kuyvenhoven jd. 32 j.; H. Waszink jm. 34 j. en J. W. van Weizen jd. 40 j.. Jonkh. J. de Graeff jm. 27 ,j. en J. H. A. Bijl de Vroe jd. 22 j.; J. C. F. van Tol jm. 28 j. en J. van der Veer jd. 22 j.; C. H. Verstraeten jm. 24 j. en C. Pikaar jd. 22 j.; T. van Wetten jm. 31 j. en H. R. V erstraeten jd. 22 j.; T. Haale- bos jm. 31 j. en C. J. Verbrugge jd. 25 j.. J. Rijsdam jm. 31 j. en H. van derLinden jd. 24 j.; J. H. Minke jm. 25 j. en J. H. C. Bij jd. 24 j.; G. Mul der jm. 28 j. en H. J. van der Laaken jd. 27 j.; J. Jansen jm. 24 j. en J. E. Seis jd. 21 j.. H. B. F. Tobé gesch. 32 j. en J. M. Sasburg jd. 29 j. Overleden: H. Slijkhuis zn. 2 "we ken; W. C. van der Plank man 75 j.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 2