S)e HAKEN OGEN Eerste klachten over schending van het bestand 150 Personen verdronken Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD Hoofdredacteur: TH. WILMER KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT' ZATERDAG 12 JUNI 1948 39ste JAARGANG No. 11413 Walvis ia Noordwijk aangespoeld! En voor een kwartje te bezichtigen? Neen hoor er is niets gebeurt In Noordwijk Qeef dan dat kwartje maar aan het Don-Boscohuls, Giro 4773.59 Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs 0.30 p. w., f 1.30 p. mnd., 3.90 p. kwart. Franco p. p. 4.65 - Advert.: 15 ct p. m.m. Telefoontjes 1.50 EN TWEE GEBEURTENISSEN vormen de hoogtepunten van het buiten landse nieuws van deze week. Dat zijn in chronologische volgorde: het aftreden van president Benesj en het slagen van de actie van graaf Ber-, nadotte tot het bereiken van een wapenstilstand in het H. Land. Benesj' aftreden kwam vrij onver wacht. Weliswaar ontbrak hét niet aan de nodige voorafgaande berich ten omtrent zijn gezondheidstoe stand, maar daar de president een gevangene was in zijn eigen huis, dacht ieder daar het zijne van, Maandagmiddag maakte echter de Tsjecho-Slowaakse premier Gottwald een officieel communiqüé bekend, dat Benesj was afgetreden en dat het kabinet dit aftreden had aan vaard. Het was juist de laatste dag, dat de ondergetekende van de nieuwe Grondwet moest plaats vinden en daar Benesj weigerde zijn handteke ning er onder te zetten, moest de communistische regering hem wel laten gaan. Nog in de loop van de zelfde avond kon Gottwald, thans als regeringshoofd de bevoegdheden van het vacante presidentschap waarne mend, door zijn handtekening het 4 leven van de Grondwet formeel red den. Benesj heeft in zijn afscheidsbrief als motief opgegeven, dat zijn dok ters hem hadden geadviseerd rust te nemen. Maar iedereen begrijpt, waarom Benesj is heengegaan. Het enige raadselachtige, dat er in dit af treden schuilt, is, waarom Benesj zo lang gewacht heeft.. Meende hij nog iets te kunnen redden? Of heeft men hem eenvoudig gedwongen om nóg enige tijd aan te blijven, teneinde de schijn op te houden alsof Benesj het niet zó helemaal oneens was met de nieuwe ontwikkeling van de Tsjechische koers? Wie weet, wat zich heeft .afgespeeld, daar in het eenzame paleis van de president, waar hij sedert Februari afgezonderd werd gehouden van de buitenwereld. Slechts bij de begrafenis van Jan Ma- saryk nam'Benesj deel aan .een .offi ciële openbare plechtigheid, maar overigens bleef Mij achter de geslo ten deuren en hekken van zijn zomer huis te Sezimowo Oesti. Benesj is heengegaan, als een ge broken en gedesillusioneerd man. Hij, de opvolger van Masaryk, zo schrijft „De Tijd", heeft zich laten gebruiken als vlag, die de lading der volksdemocratische verkiezingen moest dekken en thans wordt hij aan de dijk gezet op een tijdstip, dat Gottwald beter gelegen komt. Zijn ziekte verklaart veel, niet alles; doch slechts de historie zal een evenwich tig oordeel kunnen geven." Gottwald heeft zijn tegenstanders er onder weten te krijgen. Hij heeft zijn voorlopig doel bereikt: hij volgt Benesj op als president. En het Tsje cho-Slowaakse volk ligt hecht en vast in de hand van Moskou. treden van Benesj de sluit steen in de tragedie van Tsjecho-Slo- wakije geeft de afkondiging van de wapenstilstand in Palestina. Het is graaf Bernadotte' gelukt om beide partijen zover te krijgen, dat zij Vrijdagochtend het vuren hebben gestaakt. Daarmee is een wapenstil stand van vier weken ingegaan. Aan genomen althans, dat de wapenstil stand niet ontijdig wordt afgebroken door onreglementaire handelingen; want beide kemphanen staan met ar gus-ogen te loeren of één van hen niet een verdachte beweging maakt en zij zijn gereed en bereid om on middellijk revanche te nemen. Maar laten wij hopen, dat de internatio nale assistenten van Bernadotte er in slagen door angstvallige controle al le perikelen te vermijden. Dan is in elk geval een tijd van vier weken gewonnen voor overleg en dat bete kent iets. Het betekent nog lang niet alles, want de vrede is nog niet in 't zicht. Nu hangt alles af van de wijze, waarop men deze overgangstijd weet te benutten; het zwaarste komt nog. Graaf Bernadotte, de officiële be middelaar van de V.N. staat voor een buitengewoon moeilijke taak. Hij heeft niet alleen te maken met de vanzelfsprekende onenigheden tus sen de beide vechtende partijen, maar ook met de mogelijke tegen strijdigheden van de politiek zijner opdrachtgevers. Om maar iets te noemen: Berna dotte heeft een groot aantal waarne mers nodig, die hij gerecruteerd heeft uit Zweden, Amerika, België enz. Maar nu hebben de Russen aan de Veiligheidsraad gevraagd, of zij ook een stél waarnemers mogen stu ren; ze willen toch zo graag meehel- pen. De Veiligheidsraad heeft zich er fraai vanaf gemaakt door te zeggen/ dat dit een aangelegenheid is, welke aan graaf Bernadotte moet worden overgelaten. Wat zal de graaf nu doen? Tot nu toe waren de grote mogendheden nogal eensgezind ge worden in hun optreden tegenover 't Palestijnse probleem, vooral na de wending, welke de Britse regering onlangs aan haar. Palestina-politiek heeft gegeven. Het is ongetwijfeld pan deze tamelijk eensgezinde hou ding van d| mogendheden te dan ken, dat zowel Joden als Arabieren aan het bevel tot „staken van het vuren" tenslotte hebben voldaan en als zij na vier weken tegenover een zelfde eensgezindheid staan, is de kans groot, dat zij het vechten er aan geven en zich schikken in 'n on vermijdelijk compromis. Waarbij zoals wij verleden deek uiteenzetten de Arabieren wel een veer zullen moeten laten, omdat de staat Israël er nu eenrriaal is; waartegenover dan waarschijnlijk als verzoeting van de bittere pil economische voordelen zullen worden gegarandeerd. "Maar zulk een compromis lijkt al leen mogelijk, als de kemphaantjes min of meer gedwongen worden, om elkaar wat toe te geven. En dat kan alleen bereikt worden als de mogend heden niet zelf gaan kibbelen, waar toe een eventuele Russische ,hulp" alle aanleiding kan geven. Er zijn nog veel haken en ogen. Ned. verliezen in Indië De regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen in de afgelopen week de navolgende Verliezen zijn gerapporteerd: Koninklijke landmacht: Sold. P. van den Berg, afkom stig uit Bergen (N.-H.) gesnèu- veld 29 Mei 1948. Kon. Ned.-Indische leger: Soend. cav. 2e kl. Oesman, afkomstig uit Ned. Indië, ge sneuveld 16 April 1948. Koninklijke marine: Heeft in de periode van de afgelopen week geen verliezen gerapporteerd. De schoolstrijd in Hongarije De Hongaarse regering heeft bij de creet alle gebopwen en overige eigen dommen van de confessionale scholen verbeurd verklaard. Dit is het resultaat, dat beoogd werd met de voorafgaande campagne, waarvan het geënsceneerde en opge blazen relletje in het Hongaarse dorp Polópetri een onderdeel vormde. Daar werd per ongeluk een politie man gedood en de verantwoordelijke personen zijn voor het gerecht ge daagd. Gisteren is door het militair gerechtshof te Boedapest een .zekere Miklós Kiralyfalvi, die voor de moord op de politieman aansprakelijk ge steld wordt, tot de strop veroordeeld, evenals de pastoor van het dorp, Jo- han Asztalos, die als de aanstichter van de moord wordt beschouwd. Vier anderen werden veroordeeld tot gevangenisstraffen, van levens lang tot tien jaar. FINLAND ERKENT ISRAEL. De Finse ministerraad heeft gister ochtend besloten de staat Israël de facto te erkennen. RUST HEERST IN PALESTINA /"VFSCHOON ER RUST HEERST aan de fronten in Palestina, hebben de Arabieren toch melding gemaakt van enige schendingen van het be stand door de Joden. Graaf Bernadot te gaf gisteravond een communiqué uit, waarin hij beloofde onmiddellijk een onderzoek te zullen instellen. De ernstigste klacht is, dat de Joden Vrij dagochtend om 6 "uur een aanval op het gehele Syrische front zouden heb ben uitgevoerd. Eerst om 12.45 uur zouden zij het vuren gestaakt heb ben. Van hun kant beweren de Joden, dat de Syrische troepen in het Jordaa n-dal ten Zuiden van het meer van Tiberias het bestand geschonden heb ben. JOODS BEVELHEBBER TE JERUZALEM GESNEUVELD. Een woördvoerder van de staat Is raël heeft medegedeeld, dat David Marcus, de opperbevelhebber van de Israëlitische strijdkrachten aan het front van Jeruzalem, Donderdag avond op zijn post in de heuvelen van Jeruzalem gesneuveld is, „terwijl hij poogde de weg vrij te maken voor voedselaanvoer voor de bevolking van Jeruzalem." De hoofdweg tussen Tel Aviv en Jeruzalem is Vrijdag voor het Joodse verkeer geopend, ten gevolge van de Joodse successen in de strijd, die Donderdagavond in het ge bied van Latroen werd gevoerd, al dus 'meldt Reuter. Ondertussen stijgen de prijzen in Jeruzalem tot duizelingwekkende hoogten. Men betaalt voor een bord macaroni en een stukje vlees reeds 10.—, viermaal zoveel als enkele weken geleden. Een pakje sigaretten kost evenveel. "Water wordt op de zwarte markt verkocht voor 15 cent per liter. Er is groot gebrek aan lin nen. De doden worden in tijdelijke begraafplaatsen begraven omdat de kerkhoven onbereikbaar zijn. Gisteravond heeft Ben Goerion een rede over de wapenstilstand gehou den. In ernstige'woorden heeft hij de Irgoen en de Stern gewaarschuwd. De regering zal niet dulden, dat heet hoofden de vijandelijkheden weer openen. Ben Goerion duidde zelfs aan, dat hij niet zal aarzelen Joodse overtreders van de wapenstilstand te laten executeren. Tot besluit van zijn tooht naar de Achterhoek heeft Z. K. H. Prins Bern- hard Donderdagavond laat deelgeno men aan een boerenbruiloft. Onver wacht verscheen de Prins plotseling in de grote deel van de boerderij van boer Veltkamp bij Lochem, wiens zoon Hendrik Jan die dag in hec hu welijk was getreden met Jantje Tui- ters Exel. Enorm was het enthousias me van de bruiloftsgangers: zij droe gen Z. K. H. Prins Bernhard in een stoel door de deel. Hier ziet men de Prins een dansje maken met de bruid. ENGELS VLIEGTUIG VERONGELUKT. Donderdagavond is een gecharterd Engels vliegtuig, dat op weg was van Birmingham naar Jiet eiland Man, op de Zuidwestelijke kust van het eiland neergestort. Alle inzittende kwamen om het leven. De lijken van de vijf passagiers werden geborgen, doch de piloot wordt nog vermist. De ramp van de „Kjöbenhavn" 1_|ET VERGAAN van het Deense schip „Kjöbenhavn" in het Kattegat is een ^nationale ramp gebleken. Het aantal doden wordt volgens de laatste berichten op 150 geschat. De opvarenden waren allen van Deen se nationaliteit. In Kopenhagen zijn gisteren alle theaters, bioscopen en enkele andere vermaaksgelegenhede n gesloten als teken van rouw. De route welke het schip volgde, was officieel mijnvrij verklaard. Het gemeentebestuur van Zutphen heeft ter verlichting van de schrijnen de woningnood enige oude spoorweg wagons van de Nedèrlandse Spoor wegen gekocht. Het is een vreemd gezicht deze wagons in het centrum van Zutphen! ONTPLOFFING IN DE ZOMER NACHT. De explosie geschiedde des mor gens om tien minuten voor vier" en binnen tien minuten was het schip gezonken. Onder de passagiers, waarvan de meesten aan dek waren om van de prachtige zomernacht te genieten, ontstond een paniek. Op hetzelfde ogenblik, dat het schip op de mijn liep, maakte het slagzij, zodat het onmogelijk werd om de redding boten neer te laten, wat de paniek vergrootte. De kapitein, een van de oudste en betrouwbaarste mannen van de rederij, die zelf op de com mandobrug stond, zag onmiddellijk de ernst van de situatie in, en liet S.O.S.-signalen uitzenden. Deze wer den tegelijkertijd opgevangen door de radio van Skagen aan de Noor delijkste punt van Jutland, en door een andere boot van dezelfde rede rij, de Frigga, die zich op ongeveer een half uur varens van het zinken de schip bevond. De eerste ogenblikken na de ex plosie speelden zich onbeschrijfelijke tonelen aan boord af. Vreselijk was de aanblik van de vrouwen,die trachtten hun kinderen te redden en men zag velen van hen nret hun kind op de arm in het water sprin gen; de meesten zijn daarbij ver dronken. Ook tussen familieleden speelden zich hartroerende scènes af, daar zij tot het laatste ogenblik bij elkaar trachtten te blijven. Reeds bij de ontploffing sloegen velen overboord en men heeft later vele mensen met gebroken benen en andere verwondingen drijvend in het water aangetroffen. De ontploffing had een groot gat in de scheepswand gemaakt, waar door het water binnenstroomde. De meeste hutpassagiers zijn verdron ken, daar zij er niet meer in slaag den, hun hut te verlaten. Op het laatste ogenblik slaagde men er nog in twee sloepen te strij ken, die een deel van de rondzwem mende mensen konden oppikken. De meesten van hen moesten echter trachten zich drijvende te houden, tot de Frigga een half uur later ter plaatse arriveerde. Hélaas was het ook niet mogelijk om voldoende reddingboeien in het water te werpen. Eerst later, toen de Deense marine gealarmeerd was, werden door vliegtuigen redding boeien in zee geworpen. De red dingswerkzaamheden werden tot het invallen der duisternis voortgezet, en vanochtend worden zij hervat. Daar de zee ter plaatse niet bij- zonder diep is, steken de comman dobrug, schoorsteen en masten bo ven water. Grote olievlekken en wrakhout drijven op de plaats van de ramp rond. Het vergaan van het 'schip heeft de Forende Dampskibs Selskab, de grootste rederij van Denemarken, een zware slag toegebracht. De Kjöbenhavn voer dagelijks van de Deense hoofdstad naar Aalborg in Noord-Jutland. Naar 't einde van guerilla in Griekenland MARKOS WORDT IN DE STEEK GELATEN. De opstandelingen van Markos staan volgens welingelichte bronnen op dit ogenblik voor een volledige in eenstorting. De communistische par tij streeft naar een „eervolle overeen komst" met de regering en is bereid tót zeer grote_ concessies. In zijn ra dio-uitzendingen voor de communis tische partijen in andere landen heeft Markos herhaaldelijk verklaard, dat de strijd niet kan worden voortgezet zonder aanzienlijke hulp uit het bui tenland. De werkelijke situatie is in Athene nog niet bekend. Men vraagt zich af of Markos bang is voor een nieuw of fensief van het leger, dat veel sterker is dan zijn benden, of dat de commu nistische staten in de Balkan hem in de steek hebben gelaten als-een „on bruikbaar werktuig". Voor deze laat ste opvatting spreekt de actie van de Bulgaarse ambassadeur in Washing ton, die zijn Griekse collega heeft ge polst over het herstel van normale di plomatieke betrekkingen tussen de twee landen. De houding van de Griekse rege ring tegenover Markos blijft vastbe sloten. Athene zal niet met de op standelingen onderhandelen. De re gering eist onvoorwaardelijke over gave. Pogingen uit het buitenland om te bemiddelen zouden worden ver worpen. Militaire garanties van Amerika Senaat voor militaire steun aan W.-Europa. Gisteravond heeft de Amerikaanse Senaat een resolutie aangenomen van senator Vandenberg, waarin Ameri kaanse militaire hulp aan niet-com- munistische landen in het vooruit zicht wordt gesteld, aldus meldt Ass. Press. Vandenberg drong er op aan, zo spoedig mogelijk een plan te ontwer pen voor militaire en politieke steun aan de Europese landen tegen een mogelijke agressie. Hij deed een be roep op de Senaat om mede te wer ken aan het scheppen van de vrede, zo dat de Verenigde Staten geen ge weld zouden behoeven te gebruiken om het evenwicht in de wereld in stand te helpen houden. De resolutie stelt voor, dat de lan den van West-Europa regionale bond- genpotschappem zullen aangaan ter waarborging van hun veiligheid en houdt de voorziening in, dat de Ver enigde Staten onder goedkeuring van het Congres zich eventueel bij der gelijke overeenkomsten kunnen aan sluiten. De niet-communistische lan- in Europa worden aangemoedigd een geünificeerde verdediging op te bou wen binnen het kader der Verenigde Naties. DE SOWJET-UNIE EN DE AANBEVELINGEN DER LONDENSE CONFERENTIE. In Berlijn doen de laatste tijd ge ruchten de ronde, dat de Sowj et- Unie voor een verrassing zou kunnen zorgen door de aanbevelingen van de Londense conferentie te aanvaarden, doch anderzijds èen aandeel op te eisen in de voorgestelde internationa le controle van het Ruhrgebied, aldus schrijft Reuters diplomatieke corres pondent. Deze geruchten suggereren een mogelijke onvoorziene ontwikke ling, die iedere onmiddellijke actie van de Westelijke mogendheden in zake West-Duitsland zou kunnen ver tragen door een tweede reeks lang,- durige en vruchteloze onderhandelin gen "tussen de vier mogendheden. Waarnemers wijzen er echter op, dat de V.S. en Engeland zo goed als ze ker een waarborg zullen eisen, dat de bepalingen van Potsdam betreffende de behandeling van Duitsland als een enkele economische eenheid door de Sowjet-zóne zullen worden nageko men als voorwaarde voor een hervat ting van economische besprekingen tussen de vier mogendheden. FEDERATIE VAN STATEN VAN MIDDEN OOSTEN? Het Parijse blad „Franc Tireur'' links-socialistisch) meldt vandaag, dat dr Chaim Weizmann, president van Israël, volgende week te Parijs twee afgezanten van koning Abdoel- lah van Transjordanië zal ontmoet ten om „een federatie van staten van het Midden-Oosten" voor te stellen. De zegsman van het blad was een „belangrijke Zionistische persoonlijk heid te Bern. Deze heeft aan de „Franc Tireur" meegedeeld, dat door Weizmann aan de vertegenwoordigers van koning Abdoeldah te overhandigen voorstel len op de volgende drie punten ge baseerd zijn: 1. Israël is bereid toe te treden tot een federatie van staten van het Midden-Oosten. 2. Israël zou met de Arabische staten samenwerken bij de verdedi ging van het Midden-Oosten tegen een eventuele aanvaller. 3. De kwestie*Jeruzalem zou door de V.N. worden geregeld Op hun beurt zouden de Zionisten d eArabie- ren verzoeken Israël als onafhan kelijke staat binnen de door V.N. vastgestelde grenzen te erkennen. Oorlog in nabootsing In de komende weken zullen in verschillende streken legerdemon- straties worden gehouden. Op 19 Juni a.s. te 15.00 uur zal op de Crailose Heide te Hilversum een legeroefening voor het publiek ge houden worden. Daarbij zal een aan val op een verdedigd steunpunt ge demonstreerd worden door een ba taljon infanterie, ondersteund door pantserwagens, tanks en artillerie, terwijl ook vliegtuigen aan de de monstratie zullen deelnemen. Het verloop van de oefening zal door middel van een luidspreker-instal latie ten behoeve van het publiek toegelicht wbrden. In de gemeente Rijssen zal op 28 Juli te 14.00-uur op de bekende Ko- ningsbelt een legeroefening worden gehouden. Deze demonstratie zal worden voorafgegaan door een op 27 Juli te houden gemotoriseerde mars door een groot aantal plaatsen in de Gelderse Achterhoek en in Twen the. Bij de leger-demonsti;atie op de Koningsbelt te Rijssen zal men een aanval kunnen zien van infanterie- eenheden op een verdedigde stel ling. Bij gunstig weer zal ook de luchtmacht aan de oefening deelne men en o.m. een demonstratie in .droppen" geven. Op 16 Juni zal een mars met défi lé worden georganiseerd in Z.-Lim- burg. Ook de Noordelijke provincies krijgen haar aandeel in de legerde- monstraties. MOGELIJKHEID VAN BESTEMMING TOT BUITEN. GEWOON DIENSTPLICHTIGE. De Minister van Oorlog heeft aan de burgemeesters een rondschrijven gericht waarin wordt medegedeeld, dat ook voor ingeschrevenen voor de lichting 1949 de mogelijkheid bestaat om tot buitengewoon dienstplichtige te worden bestemd, indien twee broe ders dienen of gediend hebben. Een aanvraag daartoe moet in het alge meen voor 1 Augustus 1948 worden ingediend ter gemeentesecretarie, af deling militaire zaken. De aandacht wordt er op gevestigd, dat niet ieder, die twee broeders heeft of gehad heeft, die dienen of gediend hebben, buitengewoon dienstplichti ge zal worden. Dit zal namelijk af hangen van de omstandigheid, of er voor bepaalde functies, welke in' het leger worden vervuld, meer inge schrevenen geschikt zijn bevonden dan er nodig zijn. BENZINE VOOR.TOERISTEN IN FRANKRIJK. Van 15 Juni af zal het stelsel voor de toekenning van benzine aan bui tenlandse touristen in Frankrijk worden gewijzigd. De reizigers zullen van die datum af in de filialen, vèn de Brank van Frankrijk benzinebon nen, tot een kwantum van 500 liter per maand kunnen krijgen. Zij zullen bovendien onder de nu geldende voorwaarden en tegen de geldende koers in Frankrijk deviezen kunnen krijgen om de benzine te betalen, waarop deze bonnen recht geven. In Nederland zullen na 30 Juni geen benzinecredietbrieven meer wor den verstrekt. WAAR IS DE REMBRANDT? Op Dinsdag 15 Juni zal de AVRO een heruitzending geven van de luisterwedstrijd voor UNAC. Er is een Rembrandt verdwenen, Paul Vlaanderen neemt de verhoren af, en u moet antwoorden op de vraag „Waar is de Rembrandt?" Oplossin gen per briefkaart inzenden aan UNAC, Den. Haag. U moet boven het gewone porto 50 cents extra bijplak ken ten bate van UNAC (z.g. duif jes-zegels zijn ongeldig!). Er zijn prachtige prijzen beschik baar: een geschenk naar keuze ter waarde van 2500.reizen per K.L.M. naar Stockholm en Schot land voor twee personen, en nog 497 andere waardevolle prijzen. De heruitzending vindt plaats om kwart voor tien 's avonds. WRAK VAN NEERGESTORTE JAGER NA VIER JAAR GEBORGEN. De hulpverleningsdienst heeft te Schoondijke het wrak van een vlieg tuig geborgen, dat daar op 14 Octo ber 1944 omlaag is gestort. Het ver nielde toestel lag ongeveer drie me ter onder de grond. Aan de hand van papieren kon men de deerlijk ver minkte piloot identificeren, het is de Nieuw-Zeelander George James Ro- ney. De Bruiloft te Lochem. Z. K. H. Prins Bernhard in gesprek met het bruidspaar- £eu kaAfieltje... Hoevele redenaars schijnen alleen maar te spreken om te bewijzen, dat zy beter deden te zwijgen! (Senn).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1948 | | pagina 1