Hubertus
in
De geruchten over het vreemde
lingenkamp „Mariënbosch"'
Het wagon-lits schandaal in de
restauratie-wagen
«Pulchri Studio» in het zilver
DOLLE
DADEN
MAANDAG 7 JUNI 1948
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BEAD - PAGINA 2
„Nog nooit zijn vreemdelingen met zoveel
rechtswaarborgen omgeven als juist de
t Duitsers" - aldus de Minister van Justitie
Dè Minister van Justitie, mr, J.
H. van Maarseveen, heeft te zijnen
departemente een persconferentie
gehouden, waarop de publicaties in
verband met het kamp Mariënbosch
te Nijmegen ter sprake kwam.
De minister verklaarde, dat de aan
leiding tot déze conferentie niet is
de critiek, welke op de Rijksvreem
delingendienst is uitgeoefend. Hij
merkte op, d*it hij aan de ene kant
werd afgeschilderd als een minister
van barmhartigheid en aan de andere
kant als een minister van de Gestapo.
Hij achtte het niet nodig de verschil
lende persuitingen onder de loupe te
nemen en zeide J,e menen, dat heel
veel critiek achterwege had kunnen
blijven als men de inlichtingen,
waarover men beschikte, even had
getoest bij de daarvoor geëigende
instanties.
De minister deed mededelingen
over het kamp Mariënbosch, welke
Overeenstemden met de mededeling,
welke de rijksvreemdelingendienst
met machtiging van de minister in
het begin dezer week heeft gepubli
ceerd.
Uit zijn mededelingen vermelden
wij nog zijn oordeel, dat de kampen
van politieke delinquenten door de
bewoners beter worden onderhouden
dan die van Duitsers.
Ten aanzien van de voeding deelde
hij mede, dat deze uitstekend is en
dezelfde als welke Nederlanders
krijgen. Alles wordt in natura uijb
gereikt, zodat de bewoners zelf.,kum
nen controlerentof zij krijgen, waar
op zij recht hebben. Er is een der
beste sociale* verzorgsters van het
directoraat-generaal der Bijzondere
Rechtspleging aanwezig.
De gezinnen worden bijeengehou
den, er zijn aparte barakken, waar
de jeugd des nacht verblijft. Er zijn
natuurlijk klachten en grieven, voor
de behandeling daarvan is een con
tactcommissie ingesteld. Het .aantal
•brieven, dat verzonden en ontvan
gen mag worden, is onbeperkt, maar
er is censuur. Het bezoek is tegen
woordig niet beperkt tot de naaste
familieleden, het aantal en de duur
érvari worden alleen beperkt door de
mogelijklieden van ontvangst. Ook
mogen levensmiddelenpakketten wor
den ontvangen, slechts levensmidde
len uit de zwarte handel worden ge
weerd. De minister vestigde er de
aandacht op, dat verschillende ver
beteringen waren aangebracht vóór
de pers haar bijzondere belangstelling
op het kamp richtte. Z. i. was er dus
eigenlijk geen reden meer oni op
oude toestanden terug te grijpen.
.•Het kamp.Mariënbosch is uitgeko-
zen voor het onderbrengen der uit.
Radio
DINSDAG
HILVERSUM I (301 m.)
7^00 Nieuws, 7.1-5 toéhtendgymn.,
7.50 Dagopening, 8.00 Nieuws, 8.15
Aubade, 8.45 Gr.pl., 9.15 Morgenwij
ding, 9.30 Cello Sonate, 10.30 Van
vrouw- tot vrouw, 10.35 „Kinder
droom", 11S00 Gr.p»'. 12.00 Lyra Trio,
L2.30 Weerpraatje, 12.43 De Raaff en
Schutte, 13.00 Nieuws, 13.15 Vaude
ville-orkest, 14.00 Metnaald en
schaar, 14.30 Radio Matinée, 16.10
Deens blaaskwintet, Wi.40 De school
bel, 17.00 „Dat kun jij ook!" 17.30
Orgel, 18.00 Nieuws, 18.15Tom Erich
18.30 Ned. Strijdkrachten, 19.00 Or
gelconcert, 19.45 Niwin, 20.00 Nieuws
2G.15 Vacantietrip naar Londen,
20.50 Jan Boots beantwoordt vragen
over hersengymn. '21.00 Kinderkoor
21.20 Kamerorkest, 22.15 Buitenlands
overzicht, 22.30 The Skymasters,
23.00 Nieuws, 23.15 Wagner-Strauss-
concert.
HILVERSUM II (415. m.)
7.00 Nieuws. L15 Gr.platen, 8.00
Nieuws, 8.15 Gr.pl., 9.30 Waterstan
den, 9.35 Promenade-concert, 10.00
Kleuterprogr. 10.30 Schoolradio, 11.00
„Muziek houdt fit!" 11.40 Concerto
Grosso, 12.03 Zang en Piano, 12.30
Weero verzicht, 12.33 Lunchconcert,
12.55 Zonnewijzer, 13.00 Nieuws,
13.45 Pianokwartet, 14.30 „Onder
ons", causerie, 15.00 Schoolradio,
15.30 Vrolijke paatjes, 10.00 Zieken
bezoek, 17.00 Na schooltijd, 17.15
Kinderkoren, 17.45 Gr.pl. 18.30 Viool
ert orgel, 19.00 Nieuws, 19.15 Kareol
Septet, 20.00 Nieuws, 20.05 De ge
wone man, 20.12 Kamermuziekcon
cert, 22.05 Symph. concert, 23.00
Nieuws, 23.15 Avondconcert.
te wijzen Duitsers, omdat het ge
makkelijk ligt als concentratieplaats,
namelijk dicht bij de grens. Het ver
blijf moet er zo kort mogelijk duren,
maar de geallieerde bezettingsautori
teiten wensen uitgeleiding „en mas
se" en niet privé.
In velband met de opmerking, dat
mensen, die uitgeleid worden, niet
weten waarom dat geschiedt hier
over is eveneens in de bovenbedoel
de Uiteenzetting van de rijksvreem-
delingendiensf gesproken ver
klaarde de minister, dat de mensen
allen gehoord zijn. Zij beweren ech
ter niet gehoord te zijn. Hetzelfde
verschijnsel doet zich voor'bij po
litieke delinquenten, die ook zeggen
niet gehoord te zijn. Bij onderzoek
blijkt dat ze dan zeggen: „dat be
schouw ik niet als verhoor". Dat
men niet weet waarom men wordt
uitgeleid lijkt de minister hoogst
onwaarschijnlijk.
Worden de Duitsers mindercle
ment behandeld dan Belgen, Fransen
en anderen, die worden uitgeleid, of
minder clement dan Nederlanders,
die uit Duitschland gezet worden?
vroeg de minister en hij antwoordde
aldus: „Nog nooit zijn vreemdelingen
met zoveel rechtswaarborgen omge
ven uitgeleid als juist de Dqitsers",
ze worden omringd door het maxi
mum aan rechtswaarborgen. Wij ke
ren terug tot de rechtsstaat, maar
wij zijn de toestand van voor de oor-
lognog ver vooruit."
Geen wrok en geen wraak.
De minister verzekerde voorts,
dat het volkomen onjuist is, dat ge
voelens van wrok of- ressentiment een
rol zouden spelen, hetgeen hieruit
blijkt, dat slechts 10 pet der Duit
sers is of wordt uitgeleid.
De Rijksvreemdelingendienst werkt
er juist toe mede, dat Duitse kinde
ren in Nederland gastvrij worden
ontvangen. De regering is bezig het
contact tussen Nederland en Duits
land weer te doen lopen.- De kloof
tussen beide landen moet worden
gedempt. Te denken, dat de regering
het herstellen van het contact ener
zijds bevordert en anderzijds sabo
teert is onlogisch.
Naar 's ministers oordeel moesten
bijzondere gevallen niet behandeld
worden, want dan zou de regering
gedwongen worden een boekje open
te doen. En de regering wenst nie
mand aan de schandpaal te slaan.
Nog merkte hij op, dat bijzondere
consideratie gébruikt wordt ten aan
zien van Duitsers, die met Neder
landse vrouwen gehuwd zijn. Voorts
deelde hij mede, dat een nieuwe in
structie is verstrekt aan het beheers
instituut om geen meubelen te ver
kopen vóór iemand definitief is /uit
gewezen. Vóór de „persbelangstel
ling" is verder een circulaire uitge
gaan, behelzende, dat de advocaten
bevoegd zijn de dossiers in te zien.
Over- het algemeen blij-ven de men
sen veertien dagen in het kamp. De
ze termijn hangt af van de zone,
waarheen zij" vervoerd moeten wor
den en men heeft verder de moei
lijkheid, dat er grotere transporten
verlangd worden. Binnenkort zal
het transport naar de Amerikaanse
zóne beginnen.
O. m. heeft de minister nog de aan
dacht erop gevestigd, dat de uitwij
zing van Duitsers niet speciaal hem
regardeert, doch.een zaak van rege-
ringspolitiek is.
Minister Lieftinck
weer thuis
Minister Lieftinck is van zijn
veertiendaags verblijf in Batavia te
ruggekeerd. Hij is van oordee', dat
het contact bijzonder 'vruchtbaar is
geweest. Er is een grote mate van
overeenstemming'* bereikt over de
de samenwerking op financieel-eco-
nomisch gebied in het verband van
voorwaarden, waardoor een blijven
de Unie kan worden gewaarborgd.
De inhoud van een financieel-eco-
norïlisch accoord is ontworpen. Dit
zal deel kunnen uitmaken van het
statuut van de Unie. Een regeling
van de bestaande financiële betrek
kingen is voorbereid. Het overlég
over een aantal monetaire en büd-
getaire problemen was zeer waarde
vol. Over de politieke verhouding
van Nederland tot déf Republiek
wilde de minister zich niet uitlaten.
Slecht eten vooh
veel geld
„Terwijl de reizigers op de interna
tionale treinen steen en been klaag
den over de geserveerde maaltijden
in de wagon-lits, zwendelden de di
recteur van de afdeling Nederland
en de sectie-chef van Amsterdam
grootscheeps met de legale toewijzin
gen, maar bovendien met een groot
aantal door een dubbele boekhouding
verkregen extra coupures.
Terwijl de kellners in de treinen >ren. Ongeveer 5.000 maaltijden wer-
zich tegenover de klagende reizigers
excuseerden met de opmerking, dat
de levensmi(ddelenpositie in Neder
land niet zo rooskleurig was, dat
voldoende voedsel beschikbaar kon
worden gesteld voor de wagons-lits,
verrijkte de sectie-chef K., uit Am
sterdam, zich door verkoop van toe
wijzingen met minstens 60.000 gul
den, die in de brandkast in. zijn bu-
reau werden aangetroffen en waar
voor hij- geen enkele verklaring kon
geven". Aldus de prijzencontrole
dienst te Amsterdam, die het onder
zoek leidt tegen de directie van de
„Compagnie Internationale des Wa-
wons-Lits" in verband met tegen deze
gerezen ernstige vermoedens van
fraude.
Als voórbeeld van de slechte kwa
liteit van het geserveerde eten kan
de wagons-lits-jus^ dienen! deze be
stond uit water, waarin de koks de
vis kookten (want zij beschikten over
te weinig boter), aangemaakt met
wat maïzena. Des te erger mag deze
gang van zaken, die ons land bij bui
tenlandse reizigers een weinig fraaie
indruk gaf, worden genoemd, wan
neer men bedenkt, dat het Centraal
Distributiekantoor in Den Haag, dc
wagons-lits als internationaal or
gaan, dat voor ons land deviezen op
leverde, ruimschoots van toewijzin
gen voorzag.
Niet alleen profiteerden de beide
gearresteerde directieleden van deze
legale toewijzingen, maar al of niet
met meaèweten van directeur H.,
legde sectie-chef K. op het kantoor
in het Centraal Station bovendien
in Juni 1947 een valse boekhouding
aan, die op vele punten met de echte
overeenstemde, doch die groot ver
schil vertoonde daar dè. genoteerde
getallen voor verbruikte maaltijden
met duizenden werden verhoogd."
„Zo leest men in.deze gefingeerde
omzet over de maand Maart-1948 een
geserveerd aantal kopjes koffie van
80.000 terwijl", zoals, aldus de prij-
zen-controledienst, uit de juiste boek
houding blijkt „het er-15.000 wa
den in deze maand geserveerd, maar
in de valse boekhouding stonden er
niet minder dan 52.000 genoteerd".
„Met deze gefingeerde administra
tie toog de sectiechef iedere twee
maanden naar het Centraal Distribu
tiekantoor te Den Haag, alwaar men
hem vergunning gaf tot het afhalen
vkn toewijzingen op het distributie
kantoor te Amsterdam op basis van
de vervalste cijfei's."
De fraude beperkte zich geehszins
tot levensmiddelen, maar strekt zich
uit over practisch alle verbruiksarti-
kelen der wagons-lits dié slechts op
distributietoewijzingen waren te ver
krijgen. Er is geen financiële fraude
gepleegd. Gebleken is, dat directeur
H gebruik maakte van textielpunten,
die voor uniformkleding van het
personeel beschikbaar "ivaren gesteld.
Zowel H. als K. lieten zich voorts
costuums aanmeten bij de firma W.
in de Kalverstraat te Amsterdam, al
waar de Wagons-Lits een creditsal
do aan textielpunten had. Dit moet
des te bedenkelijker worden geacht
wanneer men weet, dat verscheide
ne kellners der treinen van Run
eigen .textielkaart 35 punten moesten
afstaan om zich een tuniek aan te
schaffen.
Directeur H.. die de rechtercom
missaris onlangs in vrijheid wilde
stellen, maar die door de Officier van
Justitie onmiddellijk daarop weer
werd gevangen genomen, profiteer
de voorts van 119 eenheden brand
stoffen, die hij zich uit de toewijzin
gen' liet thuisbezorgen.
Ee
n man viel
de trein
uit
Een noodlottige vergissing was
oorzaak, dat de 52-jarige monteur A.
v. V. uit Rijsoorji gisteravond om
streeks 10 uur op het traject Rot
terdamDordrecht uit de trein is
gevallen en daarbij beide benen
heeft gebroken.
De monteur, die met zijn vrouw'
bij zijn zuster op visite was geweest,
drukte, in het vermoeden, dat hij met
een schuifdeur te maken had, op de
knop van de coupé-deur. De deur,
opengerukt door de hevige druk van
de wind, sleurde van V. uit de in
voll,e vaart voortrijdende trein. De
mail sloeg tenslotte los en kwam
hals over kop enige meters lager in
het; gras langs de spoordijk te land.
Zijn vi'ouw, die in de coupé naast
hem had gezeten, zocht in haar ont
steltenis naar de noodrem, die zij te
vergeefs probeerde te hanteren. Een
medereiziger stelde eveneens pogin
gen in het werk, maar ook hij slaag
de er niet in, de trein tot stilstand
te brengen. In hevige angst moest
de vrouw afwachten, tot de trein het
station Barendrecht had bereikt.
Onmiddellijk werd de G.G.D. te
Rotterdam gewaarschuwd en dr.
Drost uit Barendrecht, die eveneens
was gewaarschuwd, kon met de juist
passerende trein uit Dordrecht naar
de -plaats van het ongeluk worden
gereden, welke te ongeveer half elf
op de lichtsignalen van een baan
wachter stopte even voor de overweg
de Dordtse straatweg. Na ter
plaatse te zijn verbonden, werd het
slachtoffer voorzichtig in de bagage
wagen van de trein uit Dordt gedra
gen, welke langzaam naar de over
weg opreed, waar de ziekenauto
wachtte, dié hem naar één der Rot
terdamse ziekenhuizen heeft ge
bracht. ,.Alg. Dgbl."
Drie circa 20-jarige jongelui
twee meisjes en een jongen die
Zondagmorgen met een kleine BM
„Jan van Gent" van Baarn uit op
het IJsselmeer gingen zeilen, waren
"vanmorgen nog niet teruggekeerd.
Het laatst heeft een andere zeilboot
de „Jan van Gent" waargenomen
Zondagmiddag om half vier onder
kust van Harderwijk. Men ver
moedt, dat de jongelui door de
sterke wind, die gisteravond kwam
opzetten zijn overvallen, en vreest
een ongeluk.
EEN GOUDEN BRUILOFT
TE EINDHOVEN.
De heer en mevrouw dr. A. F. Phi
lipsde Jongh zullen op 9 Juni a.s.
hun gouden bruiloft vieren. In ver
band' hiermede zal Eindhoven op die
dag een indrukwekkende manifesta
tie van huldebetoon beleven. Over
de regeling van de huldiging verne--
fnën. wij het volgende:
Nadat tijdens .de receptie van 12 tot
2. uur het werkcomité van de perso-
rieelraad namens het gehele perso
neel op huize „De Laak" een cadeau
zal hebben aangeboden en ook een
delegatie van de vereniging van Phi-
lips-gepensionneerden haar opwach
ting zal hebben gemaakt, begint des
middags om half drie het grote de-
filé, waaraan naar verwachting hét
vóltalige personeel, van directeur tot
jongste bediende, spontaan zal deel
nemen. Ongeveer dertien harmonie-
gezelschappen zullen deze plechtig
heid opluisteren. Men verwacht, dat
bet défilé zal duren van half drie
tot vier uur, waarna de stoet zich zal
ontbinden.
LEIDEN
\7IJF EN TWINTIG JAAR is een hele tijd voor een Kath. Zangvereni-
ging,' vooral in Leiden, waar niet zo heel veel verenigingen kunnen
bogen op een 25-jarig bestaan", zei de heer Verburg in zijn dankwoord,
toen hij een prachtige bloemenmand in ontvangst had genomen. Inder
daad, het is een hele tijd en een mijlpaal, om even bij stil te staan. Het is
daarom dat er gisteren feest was in „De Harmonie", waar de jubileren
de R. K. Gem. Zangvereniging „Pulohri Studio" haar tenten had op
geslagen en met haar leden, rondom hun directeur, bestuur en jubila
rissen,een nooit te vergeten zilveren feest vierde.
De geest, adv., kap.'W. Bende, had
's mórgens in de kapel van „De Voor
zienigheid", een H. Mis opgedragen,
tot intentie vanlevende en overle
den leden, waarna de feestvierende
zangeressen en zangers zich geza
menlijk naar „De Harmonie" bega
ven, om een feestelijk ontbijt te ver
werken en daarna in een feestver-
gadering de zilveren jubilarissen te
huldigen.
Die zilveren jubilarissen waren
voorzitter J. van Wisse, secretaris J.
v. d. Veer en pennipgmeesteresse A.
C. van 2ijp, die van de voorzitter
van" de feestcommissie, de heer H.
C. Snelderwaard werden toegespro
ken mét een fraai gecalligrapheerde
oorkonde verrast werden en daar
naast resp. Victor Krkvchenko's boek
„Ik verkoos de vrijheid", een vul
penhouder en een 'zilveren couvert
'mochten ontvangen. De twee andere
jubilarissen, mej. T. Lovink en me
vrouw SnelderwaardNiekerk, kre
gen eveneens een oorkonde en bo
vendien resp. een naaidoos en een
zilveren icouvert. Voorts waren er
bloemen vóór de dames van Wisse
Niekerk en v. d. Veèr—Vorst, ter
wijl de wed. Niekerk, echtgenote van
de eerste directeur, .do<?r de heer
Snelderwaard werd toegesproken en
BINNENLAND.
De directeur van een zuivel
fabriek te Leeuwarden is tot 1000
boete en 6 mnd. voorwaardelijk ver
oordeeld, omdat hij öCtöO rantsoenen
kaas, 3000 rantsoenen melk én 1870
rantsoenen boter zonder bon had
afgeleverd.
De vereniging »De Hollandsche
Molen" viert haar 25-jarig bestaan,
o.a. met een tentoonstelling in „Arti
et Amicitiae" te Amsterdam, welke
Zaterdag is geopend.
Het station in Den Bosch, dat in
1944 door de Duitsers gedeeltelijk
werd verwoest,zal niet fnèèr her
bouwd worden en Cuypers' werk zal
plaats moeten maken voor een ge
bouw in beton en staal.
De J.A.P.I.-prijs voor dè lan
delijke papier-inzameling is gewon
nen door een Opénb. - Buitengewoon
Lagere Schóól te Nijmegen. Iri' een
half jaar tijds wisten zij ruim 4300
k g. papier in té zamelen.
„Rijkseenheid" heeft besloten
bij de komende Tweede Kamerver
kiezingen de candidatenlijsten. van
de A.R. partij, van de Staatkundig
Gei-eformeerde Partij, de lijst-Welter
en de -lijst Feuilleteau de Bruyn aan
te bevelen. Voorts zullen ook worden
aanbevolen de lijsten van de afge
vaardigden van die partijen, welke
verklaren, dat -zij' tegen de voorstel
len in zake de grondwetsherziening
zullen stemmen.
53. Hoofdkwartier van De
Schim. Pa Daazer ontsluit
de deur. Het Monster rijst
op. „O.K.. Jónas?" „O.K.",
zej;t Daniël en is voor de
zoveelste maal in zijn le
ven enthousiast over de
handigheid v,an een ploer
tendoder.
eveneens bloemen mocht ontvangen.
Voor kapelaan Bende was er een kist
fijne sigaren en voor mevr. Verburg
—de Best, echtgenote van de huidige
directeur, een bouquet bloemen, dat
met een schoon vers door mej. N.
Lut werd aangeboden.'
De voorzitter van het feestcomité,
de heer H. C. Snelderwaard, die
„pas" 24 jaar lid van de vereniging
is, werd toegesproken door de heer
S. Straathof, onder aanbieding van
een wandlampje.
Wij schreven reeds de woorden
waarmede de directeur, de heer W.
Verburg, zijn toespraak begon en
waarbij hij beloofde nog veel voor
Pulchri Studio te zullen doen, echter
alleen wanneer de leden hem daar
bij trouw terzijde staan, om full
speed de volgende vijf en twintig
jaren naar het gouden feest door te
zingen.
Tijdens een zeer druk bezochte re
ceptie, die hierna plaats vond, sprak
het oud-bestuurslid, de heer H. Kien-
jet over hetgeen Pulchri Studio in
de afgeiopen 25 jaar voor Katholiek
Leiden gedaan heeft, dank zij het
energiek werken van de eerste di
recteur, de heer Niekerk, waarbij de
vereniging het praedicaat R, K.
steeds als het hoogste bewaard heeft.
Van degenen, die hun gelukwen
sen kwamen aanbieden, noemen wij
pastoor. Beukers, de kapelaans Spruyt
Van Drunen en Plaat, vertegenwoor
digers van de Leidse Orkestvereni
ging „Musica" die ook een mooie
bloemenmand gezonden had en
een deputatie ,van „Sernpre Avanti".
Deken Homulle had schriftelijke feli
citaties gezonden.
Om drie uur werd het feest voort
gezet met een diner, waaronder nog
veie goede woorden gesproken wer
den. De voorzitter herdacht de over
leden eerste directeur, wiens por
tret een ereplaats in de zaal gekre
gen had, en verheugde zich dat de
wed. Niekerk de hulde voor haar
overleden echtgenoot in ontvangst
kon nemen. De feestcommissie kreeg
een pluim voor het keurige voorbe
reidingen en de andere bestuursle
den voor-hun prettige samenwerking.
Met. een opwekking tot propaganda
maken voor de vereniging, die thans'
de operette „De klokken van Corn-
ville'* in repetitie heeft, eindigde de
heer van Wisse zijn toespraak.
De heer v. d. Veer dankte voor het
mooie cadeau en hoopte nog vele
jaren voor Pulchri Studio 'te mogen
werken.
Tussen de verschillende gerechten
door sprak kapelaan Bende over
Pulchri Studio, waarvan hij negen
jaar moderator is en die hij in de
toekomst nooit zal vergeten. Aan dit
laatste scheen de feestcommissie te
twijfelen en bood hem daarom als
aandenken een twaalftal theelepels
aan, die bij dagelijks gebruik steeds
herinneringen aan Puléhri Studio
zullen oproepen.
In de bqste stemming werd het di
ner beëindigd, waarbij de~ verschil
lende liederen niet ontbraken daar
is het tenslotte een zangvereniging
voor en toen de leden 's avonds
terug kwamen voor een gezellige
feestavond met een dansje toe* be
reikte deze stemming een hoogte
punt, die het duidelijkste be
wijs was, dat Pulchri Studio kan te
rugzien op een geslaagde jubileum
viering, het beginpunt van ee# nog
grotere bloei, zoals kapelaan Bende
het uitdrukte „we moeten naar de
honderd leden toe!" Bij deze mijl
paal wensen .wij Pulchri Studio dit
van harte toe.
BONKAARTEN AFHALEN.
Voor de nieuwe bonkaarten, dié
deze week. in het Stadhuis (ingang
Breestraat) worden uitgereikt zijn
Dinsdag aan de beurt de nummers:
32401 t.m. 37000.
Meegebracht dienen te worden:
stamkaarten van alle gezinsleden, in
wisselingsbonnen van de thans lo
pende bonkaart, eventueele controle-
kaart a.s. mqgders (voor toeslag
kaartjes). De loketten zijn geopend
van 8.3012-00 en van 2—4.30 uur.
EEN ROMAN VAN HET WOUD
Paul Keiler
40)
1. Krügel is een ouwe onnozelaard
Hij kan alleen houthakken.
2. Krügel lust er graag eentje, als
hij er eentje krijgen kan. Meestal
heeft hij niets en daarom is hij een
tamelijk matig persoon.
3. Krügel is mijn politieke tegen
stander, want hij heeft, zoals ik be
slist geloof, op de socialisten gestemd
ook. heb. ik om het huis, waar hij in
woont, .een reeks processen verloren.
4'. Krügel is dus in mijn ogen
volstrekt geen toonbeeld voor de ge
meente. Maar van één ding ben ik
overtuigd, d^t hij in geen geval zijn
kleindochter heeft neergeslagen.
Tot iets dergelijks is hij niet in staat
Er is in mijn dorp een herberg „De
Druiventros" die door twee meisjes
gedreven wordt. Zij heUben Krügel,
die, zoa'ls ik opmerkte er graag een
tje lust, een halve liter drank aan
geboden als hij voor haar een paar
duiven wildé slachten, maarKrü
gel heeft geantwoord, dat hij zoiets
niet over z'n hart kon krijgen ,dat hy
dan liever van de jenever afzag.
Onze voorzitter onderbrak me.
Die dingen had de verdediger naar
voren horen te brengen, meende hij
Maar die verdediger, dat rund heeft
niets naar voren gebracht.
Ik kon nog tegen alle regels in uit
roepen „Ik geef u mijn erewoord dat
de oude Krügel het niet heeft ge
daan'* toen volgden enige formali
teiten'en toen ging men over tot de
stemming.
Ten eerste 'inzake de moord.
Ik zeg 't u, mijnheer Hubertus,
wees blij, dat u nooit als gëzworene
hoeft op te treden. Het is iets af
schuwelijks, voor de vraag te wor
den gesteld: Moet hij verder leven,
of moet hij naar de andere wereld
verhuizen? Alle donders! en dan te
weten dat er iemand is, die je uit
spraak op een goudschaaltje weegt
en die er slechts op wacht, dat je zelf
eveneens naar de andere wereld ver
huist; en dan bovendien nog, je leven
lang, zo'n armezondaarsgraf voor je
ogen te zien.Dus „moord"? Van de
twaalf gezworenen bevonden hem
werkelijk drie schuldig aar^ „moord".
Volgens hen anoest dus de oude Krü
gel de kop worden afgehakt: knip
pen, scheren en tandentrekken in
één slag, zoals dat heet.
Maar bij een uitspraak van twaalf
mannen zijn voor een veroordeling
acht stemmen nodig, een meerder
heid dus van tweederde.
De drie stemmen hadden derhalve
geen effect en Krügel's inooie kop
was.gered. Ik herademde. Nu de
tweede vraag doodslag? Sloeg Krü
gel Bianca dood in woede, in op
winding, zonde" voorbedachte rade?
Opnieuw werd er gestemd.
Zevenmaal „ja"! Vijfmaal „Neen"!
Voor een veroordeling zijn acht
„ja"-s nodig. Eén ja ontbrak dus.
Krügel was vrij. Ik wreef onder ta
fel in mijn handen van vreugde.
Plotseling zei een der gezworenen:
„Pardon, mijnheer de president, ik
heb me vergist. Ik heb de vraag niet
goed begrepen; ik had ja inplaats
van nee wihen zegen."
Dan moet er nog eens gestemd
worden besliste de president.
Toen werd het me te machtig, en
mijn optreden zal nog wel enige on
aangename gevolgen met zich bren
gen. Ik hield vol, stemming is stem
ming, ieder van ons moest „ja" van
„neen" .kunnen onderscheiden, en
het oordeel was ge'vallen. Krügel
moest worden vrijgesproken.
Weet u wat er gebeurde? Er
moest een rechterlijke uitspraak aan
te pas komen en er werd beslist, dat
een herhaalde stemmimng toege
staan en noodzakelijk was.
Die leverde toen acht keer „ja" en
vier keer „neen" op Krügel werd
schuldig bevonden en kreeg tien jaar
Ach mijnheer Hubertus, wat is het
menselijk recht! Je verspreekt je, of-
je verspreekt je niet, en de ander
komt daardoor vrij of komt in de ge
vangenis."
„Tien jaar. Voor Krügel is het iets
vreselijks." zei ik.
„Neen, mijnheer Hubertus, voor
hem is het precies hetzelfde of hij
nu twee of tien of vijftien jaar
Langer dan 'n half jaar leeft hij toch
niet meer. En dan is hij vrij. Maar de
schaapskop, die zich bij het stemmen
„versprak",- die geen ja van neen,
geen zwart van wit kon onderschei
den, verdiende voor Krügel liet re
stant van de straf te moeten Tiitzit-
ten."
De dag, waarop Balthassar me dit
alles vertelde, heeft hij zich een stuk
ip* de kraag gedronken en drie gla
zen kapot geslagen. Zózeer zat de
„gerechtelijke moord" hem dwars.
VEERTIENDE HOOFDSTUK
De zomergasten zijn gearriveerd.
De „Druiventros" beneden is hele
maal bezet; ookvè'e bperen hebben
hun „pronk-kamer" verhuurd en
menig dorpsbewoner heeft zich met
vrouw en kind naar een klein hoek
je van zijri huis teruggetrokken, al
leen om zijn woon- en slaapvertrek
ken tijdens het -seizoen voordelig te
kunnen afstaan.
Er zijn twee soortenzomergasten
gewone en betere.
De gewone zomergast is een stads
mens die te weinig geld heeft om
met zijn familie naar een badplaats
te trekken en dat ook vrijmoedig
bekent; de „betere" zomérgast heeft
ook te weinig geld om met zijn fami
lie naar een badplaats te gaan, maar
bij elke mogelijke of onmogelijke
«Tegenheid verte11 hij zuchtend, dat
Ju] het rumoerige badleven met de
jaren steeds meer beu is geworden
en nu naar stilte en eenvoud ver
langt; zijn vrienden en familieleden
,die in Zoppot. Sylt en Reichenhall
zitten benijdt hij volstrekt niet
De gewone zomergast draag een
voudige stadse kleren en spreekt
hoog-Duits; de betere daarentegen
draagt in Silezië of Thüringen opper-
beiersche costuums met kuitkousen,
hoedjes met n veer etc.. eet. en
spreekt een dialect dat een Tatjetoe
is van Weens, Hamburgs, Berlijns,
hét eigen grotestadsjargon plus on
geveer vijf procent van het dialect
van zijn streek. Dat gaat dan voor
grappig en minzaam door! Maar de
boeren lachen om hem of ergéren
zich aan zijn allegaartje. De gewo
ne zomergast gaat stil zijns weegs,
speelt met de kinderen en trekt naar
buiten, slaapt of botaniseert er wat,
en komt slechts voor, de maaltijden
teruig; de betere daarentegen is een
Jantje Bemoeial, hij houdt de boeren
door zijn „intresse" overal van hun
werk af en doorsnuffelt huis en hof
terwijl zijn kinderen in de tuin, in
het korenveld of in de weide bloe
men plukken. De gewone zomergast
betaalt gewoon en eenvoudig de van
hem verlangde bedragen, de betere
beschouwt het a's zijn hoogste over
winning als hij goedkope inkoopge
legenheden weetf te ontdekken. De
gewone zomergast geeft als hij ver
trekt de dienstboden een flinke
fooi; de betere daarentegen vindt,
dat de dienstboden gedurende de
laatste dagen onoplettend en brutaal
zijn geweest, weshalve zij,, bij wijze
van straf geen of sleghts een heel ge-
finge fooi van hem ontvangen. De
gewone zomergast mag terugkomen
de betere overkomt het vaak dat hij
het volgend jaar bericht krijgt, dat
het huis „al bezet" is.
Met .Balthassar ben ik het weer
'ns oneens. Ik weet, hoezeer stads
bewoners een verblijf op het land
van node hebben en ik hoop, dat zij
steeds meer in de richting van het
buitenleven worden opgevoed. Ba1-
thassar daarentegen zou ze liefs al
lemaal tegelijk „er uit smijten".
(Wordt vervolgd)
