S)e CddóeSoti/tcmt
Grote brand in het Koninklijk Paleis
aan het Noordeinde te Den Haag
Een verdieping geheel uitgebrand
Amerika gaat niet op Stalins
aanbod in
Jeruzalem met ondergang
bedreigd
WOENSDAG 19 MEI 1948
39ste JAARGANG No. 11392
Directeur: C. M. VAN HAMERSVELD
Hoofdredacteur: TH. WTLMER
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WAARIN OPGENOMEN „DE BURCHT"
HALLO I Hier de U. K. Hier is het
eerste nieuws s
HITLER LEEFT NOC I
Volgens geheime bronnen is hij onder
gedoken Hopenlijk in de Rijn, en laat
hij dan in hemelsnaam niet meer boven
komen.
Bur. Papengracht 32, Telef. Redactie 20015, Adm. en Advert. 20826, Abonn. 20935 - Abonnementsprijs f 0.30 p. w„ f 1.30 p. mnd., 3.90 p. kwart. Franco p. p. f 4.65 - Advert.: 15 et p. m.m. Telefoontjes f 1.50
*st* Bij de dood van
een socialistisch
strijder
/"YNDER de mensen, die wij op on-
ze levensweg ontmoeten, zijn er,
die diepe indruk op ons maken; wier
leven, als wij het van dichtbij bezien,
ons veel leert.
Onder die mensen behoort zeker
de gisteren te Leiden op 81-jarige
leeftijd overleden, sociaal-democraat
mr. D. A. v. Eek.
Wij staan in de geest aan het
doodsbed van deze socialistische
strijder met gedachten van eerbied en
van weemoed.
Eerbied hebben wij voor deze
mens, die zonder zelfzucht en met
veel persoonlijke offers wist te die
nen een levensideaal.
v. Eek had oorspronkelijk de be
doeling,, om, na zijn universitaire
studie te Leiden, een loopbaan te
vinden in het gemeente-bestuur; hij
werd werkzaam op de gemeente-se
cretarie te Leeuwarden, te Voor
schoten, te Sassenheim en daarna
burgemeester te Mijnsheerenland, te
Westmaas en te Boskoop. Hij was de
eerste sociaal-democratische burge
meester. Doch toen hij ervaarde, dat
h'j door de vervulling van het burge
meesterschap zijn, min of meer
marxistisch, levensideaal niet kon
dienen, zoals hij meende dat te moe
ten doen, keerde hij in Leiden terug
om te leven als .ambteloos" burger,
maar belast met een veelzi.dige acti
viteit voor zijn partij, de S. D. A. P.,
die hij heeft gediend als Raadslid,
lid van de Prov. Staten, als bezielen
de leider van talrijke organisaties in
de partij, plaatselijk en landelijk
Van Eek leefde eenvoudig en zeer
sober en had daarom geen behoefte
aan lucratieve posten. Een katho
liek Raadslid maakte 'ns in de-
gemeenteraad de opmerking, dat
iedere partij blij moet zijn met en
trots op „kapitalisten" als v. Eek.
In -het geschreven en gesproken
woord hebben wij zeer vele malen
met mr. v. Eek de degen .gekruisd,
omdat wij moesten bestrijden be
paalde aan het marxisme ontleende
opvattingen en zijn op bepaalde pun
ten onaanvaardbare partij-ooïiiïcK.
Maar wij hebben in die strijd steeds
gewaardeerd en eerbied gehad voor
zijn aangename omgangsvormen, zijn
hof f elkheid in het debat; steeds ge
waardeerd en meegevoeld zijn afkeer
voor en verzet, tegen het onrecht, de
maatschappelijk-zwakke aangedaan,
waarbij hij vaak als geïnspireerd
scheen door het Evangelie en de pau
selijke encyclieken
Wij staan in de geest aan het
doodsbed van deze socialistische strij
der met gedachten van eerbied en
van weemoed.
Weemoed gevoelen wij, als wij be
denken, dat deze mens niet kende en
bezat het Christelijk Godsgeloof, niet
kende en bezat de Geopenbaarde
Waarheid als wij bedenken,hoe
veel méér deze bezielende idea
list zijn duizenden trouwe volgelin
gen* had kunnen schenken, als hij
dat grote goed wèl had bezeten
Maar tegelijkertijd rijst in ons op de
gedachte, hoe veel méér goeds zij,
die door God, zonder hun verdienste,
met de gave der Geopenbaarde
"Waarheid rijk zijn gezegend, zouden
tot stand brengen, als zij allen zou
den ontwikkelen het actief idealisme
van deze socialistische strijder....
v. Eek blijft leven in onze waar
derende herinnering en: wij bidden
God voor zijn zielerust.
Veel waterschade Kunstschatten gered
|7 EN ZEER FELLE UITSLAANDE BRAND heeft gistermiddag een deel
van het paleis van de Koningin aan het Noordeinde in Den Haag ge
teisterd. De grote balzaal, kleine balzaal en receptiezaal in het terugwij
kende middengedeelte, is in een ruïne herschapen, de bovenverdieping in
dit paleisdeel brandde over de gehele lengte uit. In de vleugels en het
achterste deel van het paleis is de waterschade groot. De inventaris
kunstschatten, meubilair en kleding is door enkele honderden ijlings ge
mobiliseerde manschappen van land- en zeemacht bijtijds in veiligheid ge
bracht. Tegen half zeven was men de brand geheel meestér en kon met
de nablussing worden begonnen. Volgens schatting van de commandant
van de Haagse brandweer, bedraagt de schade aan het paleis ongeveer
250.000 tot 300.000 gulden. Het Paleis is op beurspolis verzekerd.
De brand werd omstreeks drie uur
ontdekt. Enige schilders, die met een
brander bezig waren de oude verf
vari dit statige gebouw te verwijderen
zijn kennelijk niet voorzichtig genoeg
opgetreden. Oorspronkelijk liet de
brand zich niet zo ernstig aanzien.
De brandweer had goede hoop, dat zij
behoudens waterschade, een groot
deel van het dak zou kunnen redden.
Doch reeds na enkele minuten werd
de prachtige voorjaarshemel verduis
terd door de dikke asgrauwe wolken,
waarachter de zon volkomen schuil
ging. Reeds spoedig waren voor het
paleis talloze brandweerwagens en
twee Magyrus-ladders aanwezig. Ook
in de paleistuin was de brandweer
energiek bezig met blussen.
Intussen- waren tal van militairen
uit de kazernes en van de straat ge-
reqdireerd om de kostbare inboedel
in veiligheid te stellen. Na verloop
van enige tijd weed dit een uiterst ge
vaarlijke karwei, doordat de kolossale
kronen, die aan de plafonds hingen
met groot geraas' op de grond vielen.
Duizenden glasscherven vielen overal
in het rond en net mag een wonder
heten, dat .niemand ernstig is gewond.
In de tuin van het paleis arriveer
de al spoedig Z.K.H. prins Bernhard,
die er prijs op stelde zich persoon
lijk van het onheil te vergewissen.
Rustig en vastberaden gaf hij instruc
ties omtrent de wijze waarop de in
boedel moest worden gered. Om on
geveer kwart voor vier kwam de mi
nister-president, dr. L. J. M. Beel,
aan de voorkant van het paleis aan.
Ook hij liet zich volkomen op de
hoogte stallen en hij volgde met grote
belangstelling de .kranige reddings
pogingen van militairen, burgers en
personeel.
Overzicht van de schade
Brandweercommandant Otten deed
de volgende mededelingen tijdens een
persconferentie, die belegd was door
de hoofdcommissaris van politie te
en Haag in samenwerking met de
brandweer en vertegenwoordigers
van de paleisintendance.
Medegedeeld werd, dat het paleis
op beurspolis verzekerd is. Volgens
oordeel van deskundigen is het ge
bouw te herstellen. De schade, die
door de brand werd veroorzaakt, be
perkt zich tot het receptiegedeelte,
t.w. de grote balzaal en de daarvoor
aan de straatzijde gelegen balconzaal
en kleine balzaal. De grote eetzaal,
die achter de grote balzaal ligt, bleef
volkomen intact evenals de bijzonder
kostbare Indische zaal met zijn vele
kunstschatten uit Indonesië en zijn
gebeeldhouwde lambrizeringen en
plafond van exotische houtsoorten. De
boven de drie vernielde zalen gelegen
zolderkamers, waarin meubilair en
goederen waren opgeslagen, zijn to
taal uitgebrand.
Dinsdagmorgen om tien uur waren
de schilderswerkzaamheden begon
nen, welke werkzaamheden het pa
leis weer in oude luister van strakke
lijnen zouden moeten herstellen.
Daartoe was het nodig, dat een dikke
kalk- en verflaag, doorgaans ruim
een halve centimeter dik, werd ver
wijderd. Naar ter persconferentie
werd medegedeeld, is er door de op
drachtgeefster en de firma, die de
werkzaamheden zal uitvoeren, lang
gedelibereerd over de te volgen
methode. Tenslotte is, volgens een
mededeling van de Haagse recherche,
het afbranden contractueel vastge
legd, omdat men geen andere oplos
sing kon'vinden. Enige uren na het
begin der werkzaamheden, 20 schijnt
wel vast te staan, is reeds een begin
van brand in de kiem gesmoord met
blusmiddelen van het paleis. Tussen
half drie èri drie uur is opnieuw brand
ontstaan in de brede daklijst, die
langs de voorgevel van het midden
gebouw loopt. Deze daklijst heeft in
verband met de windrichting als een
schoorsteen voor zichzelf gewerkt en
ook het vuur blijkbaar tussen de pla
fonds der bovenzalen en de zolder
verdieping gebracht. Naar de mening
van de brandweer heeft men waar
schijnlijk iets te lang gewacht met
waarschuwen. De meningen hierover
lopen echter iets uiteen. Men is wel
iswaar met eigen middelen, het voor
geschreven emmertje zand, het em
mertje water en de brandslang op de
waterleiding van het paleis in de weer
geweest, doch een der schilders heeft,
na aan een werkster de weg te heb
ben gevraagd, de portier van het pa
leis gewaarschuwd.
Om twee minuten voor drie in de
middag is het alarm kleine binnen
brand gegeven. Onmiddellijk rukte
een motorspuit van de centrale Laan
Copes van Cattenburch uit en vol
gens voorlopig rapport bleek kort na
aankomst reeds, dat de brandweer
lieden het vuur, dat zich in de dak
lijst spreidde, niet konden naderen.
Men heeft eerst een gat in het dak
moeten zagen. Om acht en twintig
minuten over drie kwam het alarm
„uitslaande brand". Achtereenvolgens
zijn toen in totaal vijf motorspuiten,
twee magyrusladderwagens en mate
riaalwagens uitgerukt. Al spoedig be
streed de Haagse brandweer met ze:
tien slangen het vuur. Men gebruikte
daartoe vier brandkranen en de vij
ver achter het paleis. Ook bij deze
blussing is de tactiek van insluiting
van het vuur toegepast. Volgens com
mandant Otten mag men van geluk,
spreken, dat het paleis z.g. zigzagda
ken heeft en dat dikke muren het
brandende gedeelte van het niet-
aangetaste gedeelte scheidden. Bij
modernere bouwwijze zou waarschijn
lijk veel groter schade zijn aange
richt. De Haagse brandweer werd
vrijwillig ter zijde gestaan door een
hypermoderne motorspuit uit West-
zaan, die uit een brandput tegenover
het paleis1 met vier stralen de zestien
Haagse slangen kwam versterken. De
Haagse brandweer heeft met onge
veer vijftig man de brand geblust. De
politie was met ongeveer gelijke
sterkte op de been. Volgens d(
hoofdcommissaris heeft men bijzon
der veel nut gehad van de nieuwe ra
dio-jeeps, een voor en een achter het
brandende paleis, waardoor snel
gelijktijdig maatregelen konden v
den genomen en de afzettingen in ge
regeld contact met elkaar bléven.
„Hier komt de vlieghaven Rotter
dam"Op deze plek hees mini
ster mr J. in 't Veld vandaag de \lag.
Het is het terrein van Schieveen,
waar Rotterdam haar nieuwe lucht
haven gaat bouwen.
PATER DR CASSIANUS HENTZEN
40 JAAR PRIESTER
Pater dr Cassianus Hentzen, pas
toor der Sint Josephparochie in Delft
vierde op Tweede Pinksterdag zijn
veertigjarig priesterfeest. De jubile
rende pastoor droeg een püechtige
Hoogmis op met assistentie van zijn
beide broers de zeereerwaarde paters
Johannes en Jos. Hentzen, resp.
oud-pastoor van 's-Gravenhage en
oud-missionaris.
DE MOORD OP LADAS.
Constantin Rendis, de Griekse mi
nister van openbare orde, heeft gis
teren verklaard, dat de op 1 Mei ge
pleegde moord op Christos Ladas,
voormalig minister van justitie, is ge
schied 'op bevel van de communisti
sche partij.
LIET AMERIKAANSE departement svan buitenlandse zaken heeft gis
teren de verklaring van Stalin, dat „een vredelievende regeling van
de hangende kwesties mogelijk en noodzakelijk is in het belang van de
algemene vrede", „bemoedigend" genoemd. Desalniettemin zijn de kwes
ties in Stalins verklaring opgesomd, geen bilaterale kwesties tussen'
Amerika en de Sowjet-Unie. Zij zijn van zeer groot belaïig voor vele
landen en zijn de afgelopen twee jaren of langer besproken in lichamen
waarin andere landen vertegenwoordigd waren, zoals de V. N. en de
raad van ministers van buitenlandse zaken."
DRIEDAAGS BEZOEK VAN
PRINS BERNHARD
AAN OOST-GELDERLAND.
Z. K. H. Prins Bernhard zal op 8,
9 en 10 Juni een bezoek brengen aan
Gelderland, in hoofdzaak de Achter
hoek en Lijmers. De tocht van de
prins kan gezien worden als een
voortgezette uitvoering van zijn plan
diverse streken van ons land meer in
het bijzonder te leren kennen.
„Zo hebben bijv. de commissie der
V.N. voor atoomenergie en haar sub
commissies meer dan tweehonderd
vergaderingen gehouden, constateer;'
het Amerikaanse departement. Ju
Maandag heeft deze commissie te
kennen gegeven, dat zij niet in staat*
is een oplossing te bereiken op grontf
van de hardnekkige oppositie van L
harer leden de Sowjet-Unie en de
Oekraine tegen voorstellen, die
voor de andere negen in de commis
sie vertegenwoordigde naties aan
vaardbaar waren." „Een dergelijke
toestand bestaat met betrekking tot
andere in Stalins verklaring genoem
de problemen."
Derhalve kan hef Amerikaanse de
partement van buitenlandse zaken
het aanbod van „vredesbesprekin
gen'' op deze basis niet aanvaarden.
Het Europese
herstelprogramma
De president van de Chase Na
tional Bank, Winthrop W. Aldrich
heeft op een bijeenkomst van de Ka
mer van Koophandel te Cleveland
en van de vereniging voor de wereld
handel in die plaats een rede uitge-
sprc n over de Amerikaanse hulp
verlening aan het buitenland. Hij zei-
de daarin, dat in de wet betreffende
de buitenlandse hulpverlening van
1948 de nadruk op het herstel dan op
steunverlening wordt gelegd. Het
welslagen van het programma, zo
zeide hij, zal worden bepaald door de
mate, waarin Europa in staat zal blij
ken tegen Juni 1952 zichzelf te kun
nen bedruipen. Dit zal in grote mate
afhangen van het invoeren van de
noodzakelijke monetaire en fiscale
hervormingen, de economische we
deropleving van West-Duitsland, de
verlaging van de Europese handels
barrières en de groei van de handel
met het Westa'ijk halfrond. De drin
gende noodzakelijkheid van een mo
netaire hervorming in West-Europa
is een onderwerp, dat men telkens
weer in alle berichten over het. her
stelprogramma tegenkomt, aldus Al
drich. De president bepleitte ophef
fing van de handelsbeperking en van
de controle op de buitenlandse valuta
West-Europa en gezamelijk optre
den door middel van een douane-unie
Vrijdag zullen, naar uit Washing
ton wordt gemeldt, een groep finan
ciële leiders bijeenkomen ter bespre
king van valuta- en andere financiële
vraagstukken der Europese landen,
die deelnemen aan het E.R.P.
AANVAL OP PEKING.
Communistische troepen hebben
gisteren een zware aanval ontke
tend op de Westelijke buitenwijken
van Peking, waar hevige gevechten
aan de gang zijn. De staat van beleg
is er afgekondigd en volgens rege
ringskringen zijn communistische
eenheden tot op enkele kilometers
van het zomerpaleis en het vlieg
veld van West-Peking doorgedron-
gen. V
Gemeld wordt, dat gevechten aan
gang zijn bij de spoorlijnen Pe
kingSoeiJoean en Peking—Pao-
ting.
In de oude stad wordt met mortieren geschoten
r\E TOESTAND in de oude stad Jeruzalem is dreigend. De siuatie is
daar vrij eigenaardig, omdat de Joden in het oude gedeelte worden
ingesloten door Arabieren, terwijl deze weer worden belegerd door de Ha-'
ganah, welke op haar beurt weer wordt omsingeld door een leger van
15.000 Arabieren, die zich meester hebben gemaakt van de toegangswegen
naar de stad. De wapenstilstandscommissie der V.N., bijgestaan door de
consuls van andere Westelijke mogendheden, waaronder Italië, en door
de provinciaal der Franciscanen, heeft in een nieuwe wapenstilstands
poging met beide partijen contact gekregen. Volgens een woordvoerder
van het Joodse bureau zijn de Arabieren bereid zich te onthouden van het
gebruiken van mortieren ten einde te vermijden, dat de Heilige Plaatsen
getroffen worden, doch willen zij niet een order tot het staken' van het vu
ren aanvaarden. De Joden verklaarden, dat zij alleen met een volledige
wapenstilstand kunnen instemmen, doch weigerden mortieren uit te.
schakelen, daar zij naar hun mening van elk middel tot verdediging ge
bruik moeten mogen maken. De consulaten van bijna elke christelijke
natie doen wanhopige pogingen een wapenstilstand te verkrijgen, voordat
de hisorische kerken, moskeeën en synagogen binnen de oude muren
zijn vernietigd. Joodse functionarissen erkennen, dat de situatie zeer
hachelijk is, doch spreken de geruchten over een overgave tegen;
Arabisch legioen trekt
Jeruzalem binnen
Volgens een communiqué van het
Arabisch legioen is het legioen de
oude stad van Jeruzalem binnenge
trokken en heeft het de Joodse wijk
ingenomen. Een andere groep van het
Arabische legioen is naar de Noord
zijde van Jeruzalem getrokken, ter
wijl artillerie op een de stad be
heersend punt is geplaatst.
Ook de correspondent van Reuter
meldt, dat de troepen van koning Ab-
doellah van Transjordanië de oude
stad van Jeruzalem zijn binnenge
trokken. De Joden bieden weerstand.
Uit de Moskee van Omar stegen rook
wolken op. Om 16 uur plaatselijke tijd
trokken de Arabische troepen binnen
en beschoten de Joodse posities he
vig. De Joden hebben buiten de oude
stad mortieren op de straten en op
de daken der huizen neergezet. Arabi
sche artillerie heeft de Joodse wijk
ongeveer twee-en-een-half uur lang
beschoten.
Een Joods communiqué maakt be
kend, dat Joodse troepen in Jeruza
lem de berg Zion en andere punten
nabij de oude stad bezet hebben. Het
communiqué maakt melding van zwa
re gevechten in de oude stad en van
luchtaanvallen op Tel-Aviv, waarbij
burgers gemitrailleerd zouden zijn,
terwijl een bom werd geworpen op
een autobus vol passagiers.
IN HET GEZICHT VAN TEL AVIV.
Een speciale correspondent van
Reuter schrijft, dat de troepen van
het Arabisch legioen, die zonder te
genstand te ontmoeten delen van
Midden-Palestina bezetten, thans in
het gezicht zijn van Tel Aviv, de
hoofds-tad van de nieuwe Joodse
staat. Batterijen van de veldartillerie
van het legioen zijn in stelling ge
bracht op de heuvels van Judea rond
om de kustvlakte.
Hoewel de strategie van de Arabi
sche geregelde strijdkrachten natuur
lijk geheim wordt gehouden, zo gaat
de correspondent voort, wijzen de
huidige vorderingen er op, dat de
DE ARABISCHE LIGA IN OORLOG NIET ISRAEL
troepen van het Arabische legioen en
de Iraakse en Egyptische legers zich
waarschijnlijk snel zullen verenigen.
De legers hebben talrijke Joodse ne
derzettingen geïsoleerd en achter zich
gelaten. Deze nederzettingen zullen
in het oog worden gehouden door het
Arabische .bevrijdingsleger" onder
leiding van Fawzi el Kavvoekji Pas
ja, tot zü kunnen worden aange
vallen.
Het moreel van de Palestijnse Ara
bieren, dat een week geleden zijn
dieptepunt had bereikt door de serie
Joodse militaire successen, is thans
gestegen door de aankomst van de
geregelde troepen der Arabische sta
ten, aldus de correspondent.
De Arabische leiders zijn er zich
echter van bewust, aldus Reuter, dat
de grootste strijd nog gevoerd moet
v/orden. Een goed uitgeruste Joodse
macht, geschat op 50.000 man, is voor
een beslissende slag geconcentreerd
in de kustvlakte rord Tel Aviv.
De Joden melden dat zij Acre heb
ben veroverd.
De staat. Israël is nu ook door Po
len, Tsjecho-Slowakije en Guatemala
erkend.
De Veiligheidsraad heeft gisteren
besloten een vragenlijst te zenden
aan de Arabische en Joodse autoritei
ten in Palestina, welke vragenlijst
binnen 48 uur moet zijn beantwoord.
NIEUWS UIT INDIE
Het stadium van de Nederlands-
Republikeinse onderhandelingen, be
reikt door de besprekineen te Bata
via en Kalioerang, is thans zover
gevorderd, dat verwacht mag wor
den, dat in de komende drie weken
de eigenlijke onderhandelingen zul
len beginnen.
NOG STEEDS ZUIVERINGS
ACTIES IN GEBTED TASIK-
MALAJA.
Een correspondent van Aneta
meldt, dat in het gebied van Tasik-
malaja nog steeds zuiveringsacties
plaats hebben. Een groot aantal
Lasjkars en een Japannees zijn le
vend gevangen genomen, terwijl
tientallen sneuvelden.
KARDINAAL SPELLMAN
TE BATAVIA VERWACHT.
Hedenmiddag wordt uit Australië
de aartsbisschop van New York,
kardinaal Spellman, voor een kort
bezoek te Batavia verwacht.
Een fcoAAeitje...
Martelaar zijn is voor alle christe
nen mogelijk, want martelaar zijn is
zijn leven opofferen.
Ozanam.
